«الپامىس باتىر» جىرىنداعى كەيىپكەرلەر
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «الپامىس باتىر» جىرىنداعى كەيىپكەرلەر
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: جىردىڭ مازمۇنى مەن يدەياسىن يگەرتە وتىرىپ، "الپامىس باتىر" جىرىنداعى بەينەنىڭ حالىقتىڭ الىپ قۋاتىنىڭ، قاجىماس قايراتىنىڭ، سارقىلماس كۇشىنىڭ كوركى ەكەندىگىن دالەلدەۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: توپپەن جۇمىس نەگىزىندە الپامىس بەينەسىنە ءتان قاسيەتتەردى سارالاي تالداتۋ، ولاردىڭ كوركەم سويلەۋ مەن كوركەم جازۋ شىعارماشىلىعىن ارتتىرۋ.
ب) تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، باتىرلىققا ءتان قاسيەتتەرگە باۋلۋ.
ءوز وتانىن، تۋعان ەلىن ءسۇيىپ، قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: تالداۋ
ساباقتىڭ جابدىقتالۋى، كورنەكىلىگى: "الپامىس باتىر" بەينەسى سالىنعان پلاكات، ناقىل سوزدەر جازىلعان پلاكاتتار، ماگنيتوفون، كاسسەتا، سىبىزعى، اق قاعازدار، ماركەرلەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) سالەمدەسۋ. كەزەكشى مالىمدەمەسى.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ا)"الپامىس باتىر" جىرىنىڭ جالپى مازمۇنى جايلى سۇراۋ.
ءا) سۇراق قويۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن تەكسەرۋ.
جاڭا ساباق
الپامىس باتىر. قازاق ەلى ءوز ارمانىنداعى ەردىڭ، باتىردىڭ وبرازىن ءبىر الپامىسقا بىرىكتىرە سومداعان. الپامىستىڭ بار كۇش - قۋاتى وتانىنا ارنالادى. الپامىستىڭ اكە - شەشەسى ونى سونشا تىلەپ بارىپ، اڭساپ كورەدى. الپامىس ەرەكشە كۇشتى بولىپ وسەدى. ونىڭ ءبىرىنشى ەرلىگى كەمپىر ايتقان «السايشى گۇلبارشىندى، قۋ جۇگەرمەك» دەگەن سوزىنەن سوڭ، قالىڭدىعىن ىزدەپ شىققاندا كورىنەدى. گۇلبارشىندى الماق بولىپ، سارىباي اۋىلىن قاماپ جاتقان قالماقتى شابادى. دەمەك، الپامىس — سۇيگەنى ءۇشىن ەش نارسەدەن شوشىماس، عاشىقتىق ءۇشىن باسىن تىككەن جان. گۇلبارشىندى الىپ ەلىنە كەلسە، ءوز جۇرتىن تايشىق حان شاۋىپ، مال - مۇلكىن الىپ كەتىپتى. تايشىق تا الپامىستىڭ كەلەرىندە ءتۇس كورىپ، سەزىپ ساسادى. بۇدان الپامىس اتاعى الىس كەتكەن باتىر ەكەنى بىلىنەدى. «باتىر اڭعال» دەگەندەي جولدا تايشىق جىبەرگەن مىستان كەمپىر سوزىنە الدانىپ اراق ءىشىپ، قاپىدا جاۋ قولىنا تۇسەدى. وسى كەزدە الپامىستىڭ ايرىقشا قاسيەتتەرى كورىنەدى.
زىنداندا جاتقان الپامىسقا قاراكوزايىمداي تايشىقتىڭ قىزى عاشىق بولادى. قويشى كەيقۋاتتىڭ سىرناي تارتار ونەرى اركىلى، قاراكوزايىمنىڭ كومەگىمەن، سىرناي تارتار ونەرى ارقىلى بوستاندىققا شىعادى.
تۋعان ەلىنە كەلگەن الپامىس قورلىقتا جۇرگەن اتا - اناسىن، قارىنداسىن كورىپ ەگىلەدى. وسىدان ونىڭ ادامدىق قاسيەتى، نازىك جۇرەگى كورىنەدى.
جارى. تۇلپارى. الپامىستى شىن سۇيەتىن، اتاستىرعان اتا سالتىن قادىرلەيتىن جان — گۇلبارشىن. ول قارامانداي باتىر كەلىپ اكەتەم دەگەندە كونبەيدى. ۇلتانداي قۇل الام دەگەندە بارمايدى. ويتكەنى ول — ادامدىقتىڭ سيمۆولى. بار ءومىرىن جارىنا ارناعان ادال جولداس ەكەنىن تانىتادى.
شۇبار جاي ات ەمەس، ول مىستاننىڭ ارام ەكەنىن ءبىلىپ مىنگىزبەيدى. تايشىق حان قانشا قيناسا دا، بايشۇبار ەشكىمدى جانىنا جولاتپايدى. بايشۇبار — الپامىستاي ەرگە لايىق ات.
قارامان — الپامىستىڭ مايداندا جولىقتىرعان، جاۋدى ەرلىكپەن جەڭىپ، دوستىعىن مويىنداتقان باتىر. قارامان ەرلىكتى عانا باعالايتىن، الپامىس ءۇشىن مۇسىلمان دىنىنە كىرگەن، سول جولدا بالاسى مەن تۇلپارىن قۇرباندىققا شالىپ، دوستىققا ادالدىعىن تانىتقان ەر ەكەنىن كورسەتەدى.
جىرداعى كەيقۋات قاراپايىم قويشى بولا ءتۇرا الپامىستىڭ ەر ەكەنىن تانىپ، كومەكتەسىپ كەيىن حان ورنىنا حان بولادى.
قاراكوزايىم — الپامىسقا عاشىق بولعان، تايشىق حاننىڭ جاۋلىقتان ماحابباتتى بيىك قويعان، سول جولدا ءبارىن قۇربان ەتكەن سۇلۋ قىز.
ۇلتان — بۇعان دەيىنگى جىرلاردا كەزدەسپەگەن ەرەكشە بەينە. ول — بار زۇلىمدىعىن جاۋعا ەمەس، ءوز تۋعانىنا ءجۇمساعان، اسىراپ العان اكەسى بايبورىگە الپامىس جوقتا تۇيە باقتىرىپ، قۇلتايدى قويعا جۇمساپ، الپامىستىڭ بالاسى جادىگەردى اياق - قولىن كىسەندەپ قوزى باقتىرىپ، انالىقتى كۇڭ ەتىپ، گۇلبارشىندى الماقشى بولعان جات باۋىر جان. ول — ىشتەن شىققان جاۋ.
مىستان — جامان قاسيەتتەردى بويىنا جيناعان، ەل جيىركەنەر بەينە. «قاباعى تىرىسقان، كورىنگەنمەن ۇرىسقان، تىزەسىنە شەكپەنى جەتپەگەن، باسىنان جامانشىلىق كەتپەگەن، ءبىر شيرەك بويى بار، ادام تاپپاس ويى بار»— دەپ جىرلاۋشى ونى جەك كورە، ۇناتپاي سۋرەتتەيدى.
زالىم مىستان الپامىستى كۇشپەن ەمەس، ايارلىقپەن ءتاتتى سويلەپ، الداپ قولعا تۇسىرەدى. ءبىراق ءبارىبىر سوڭىندا يت ولىممەن ولەدى.
ۇيگە تاپسىرما:
"تۋادى ەرلەر ەل ءۇشىن" تاقىرىبىنا وي - تولعاۋ جازۋ. وقۋشىلار ءبىلىمىن باعالاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: جىردىڭ مازمۇنى مەن يدەياسىن يگەرتە وتىرىپ، "الپامىس باتىر" جىرىنداعى بەينەنىڭ حالىقتىڭ الىپ قۋاتىنىڭ، قاجىماس قايراتىنىڭ، سارقىلماس كۇشىنىڭ كوركى ەكەندىگىن دالەلدەۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: توپپەن جۇمىس نەگىزىندە الپامىس بەينەسىنە ءتان قاسيەتتەردى سارالاي تالداتۋ، ولاردىڭ كوركەم سويلەۋ مەن كوركەم جازۋ شىعارماشىلىعىن ارتتىرۋ.
ب) تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، باتىرلىققا ءتان قاسيەتتەرگە باۋلۋ.
ءوز وتانىن، تۋعان ەلىن ءسۇيىپ، قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: تالداۋ
ساباقتىڭ جابدىقتالۋى، كورنەكىلىگى: "الپامىس باتىر" بەينەسى سالىنعان پلاكات، ناقىل سوزدەر جازىلعان پلاكاتتار، ماگنيتوفون، كاسسەتا، سىبىزعى، اق قاعازدار، ماركەرلەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) سالەمدەسۋ. كەزەكشى مالىمدەمەسى.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ا)"الپامىس باتىر" جىرىنىڭ جالپى مازمۇنى جايلى سۇراۋ.
ءا) سۇراق قويۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن تەكسەرۋ.
جاڭا ساباق
الپامىس باتىر. قازاق ەلى ءوز ارمانىنداعى ەردىڭ، باتىردىڭ وبرازىن ءبىر الپامىسقا بىرىكتىرە سومداعان. الپامىستىڭ بار كۇش - قۋاتى وتانىنا ارنالادى. الپامىستىڭ اكە - شەشەسى ونى سونشا تىلەپ بارىپ، اڭساپ كورەدى. الپامىس ەرەكشە كۇشتى بولىپ وسەدى. ونىڭ ءبىرىنشى ەرلىگى كەمپىر ايتقان «السايشى گۇلبارشىندى، قۋ جۇگەرمەك» دەگەن سوزىنەن سوڭ، قالىڭدىعىن ىزدەپ شىققاندا كورىنەدى. گۇلبارشىندى الماق بولىپ، سارىباي اۋىلىن قاماپ جاتقان قالماقتى شابادى. دەمەك، الپامىس — سۇيگەنى ءۇشىن ەش نارسەدەن شوشىماس، عاشىقتىق ءۇشىن باسىن تىككەن جان. گۇلبارشىندى الىپ ەلىنە كەلسە، ءوز جۇرتىن تايشىق حان شاۋىپ، مال - مۇلكىن الىپ كەتىپتى. تايشىق تا الپامىستىڭ كەلەرىندە ءتۇس كورىپ، سەزىپ ساسادى. بۇدان الپامىس اتاعى الىس كەتكەن باتىر ەكەنى بىلىنەدى. «باتىر اڭعال» دەگەندەي جولدا تايشىق جىبەرگەن مىستان كەمپىر سوزىنە الدانىپ اراق ءىشىپ، قاپىدا جاۋ قولىنا تۇسەدى. وسى كەزدە الپامىستىڭ ايرىقشا قاسيەتتەرى كورىنەدى.
زىنداندا جاتقان الپامىسقا قاراكوزايىمداي تايشىقتىڭ قىزى عاشىق بولادى. قويشى كەيقۋاتتىڭ سىرناي تارتار ونەرى اركىلى، قاراكوزايىمنىڭ كومەگىمەن، سىرناي تارتار ونەرى ارقىلى بوستاندىققا شىعادى.
تۋعان ەلىنە كەلگەن الپامىس قورلىقتا جۇرگەن اتا - اناسىن، قارىنداسىن كورىپ ەگىلەدى. وسىدان ونىڭ ادامدىق قاسيەتى، نازىك جۇرەگى كورىنەدى.
جارى. تۇلپارى. الپامىستى شىن سۇيەتىن، اتاستىرعان اتا سالتىن قادىرلەيتىن جان — گۇلبارشىن. ول قارامانداي باتىر كەلىپ اكەتەم دەگەندە كونبەيدى. ۇلتانداي قۇل الام دەگەندە بارمايدى. ويتكەنى ول — ادامدىقتىڭ سيمۆولى. بار ءومىرىن جارىنا ارناعان ادال جولداس ەكەنىن تانىتادى.
شۇبار جاي ات ەمەس، ول مىستاننىڭ ارام ەكەنىن ءبىلىپ مىنگىزبەيدى. تايشىق حان قانشا قيناسا دا، بايشۇبار ەشكىمدى جانىنا جولاتپايدى. بايشۇبار — الپامىستاي ەرگە لايىق ات.
قارامان — الپامىستىڭ مايداندا جولىقتىرعان، جاۋدى ەرلىكپەن جەڭىپ، دوستىعىن مويىنداتقان باتىر. قارامان ەرلىكتى عانا باعالايتىن، الپامىس ءۇشىن مۇسىلمان دىنىنە كىرگەن، سول جولدا بالاسى مەن تۇلپارىن قۇرباندىققا شالىپ، دوستىققا ادالدىعىن تانىتقان ەر ەكەنىن كورسەتەدى.
جىرداعى كەيقۋات قاراپايىم قويشى بولا ءتۇرا الپامىستىڭ ەر ەكەنىن تانىپ، كومەكتەسىپ كەيىن حان ورنىنا حان بولادى.
قاراكوزايىم — الپامىسقا عاشىق بولعان، تايشىق حاننىڭ جاۋلىقتان ماحابباتتى بيىك قويعان، سول جولدا ءبارىن قۇربان ەتكەن سۇلۋ قىز.
ۇلتان — بۇعان دەيىنگى جىرلاردا كەزدەسپەگەن ەرەكشە بەينە. ول — بار زۇلىمدىعىن جاۋعا ەمەس، ءوز تۋعانىنا ءجۇمساعان، اسىراپ العان اكەسى بايبورىگە الپامىس جوقتا تۇيە باقتىرىپ، قۇلتايدى قويعا جۇمساپ، الپامىستىڭ بالاسى جادىگەردى اياق - قولىن كىسەندەپ قوزى باقتىرىپ، انالىقتى كۇڭ ەتىپ، گۇلبارشىندى الماقشى بولعان جات باۋىر جان. ول — ىشتەن شىققان جاۋ.
مىستان — جامان قاسيەتتەردى بويىنا جيناعان، ەل جيىركەنەر بەينە. «قاباعى تىرىسقان، كورىنگەنمەن ۇرىسقان، تىزەسىنە شەكپەنى جەتپەگەن، باسىنان جامانشىلىق كەتپەگەن، ءبىر شيرەك بويى بار، ادام تاپپاس ويى بار»— دەپ جىرلاۋشى ونى جەك كورە، ۇناتپاي سۋرەتتەيدى.
زالىم مىستان الپامىستى كۇشپەن ەمەس، ايارلىقپەن ءتاتتى سويلەپ، الداپ قولعا تۇسىرەدى. ءبىراق ءبارىبىر سوڭىندا يت ولىممەن ولەدى.
ۇيگە تاپسىرما:
"تۋادى ەرلەر ەل ءۇشىن" تاقىرىبىنا وي - تولعاۋ جازۋ. وقۋشىلار ءبىلىمىن باعالاۋ.
You Might Also Like
-
1. بىلىمدىلىك: اقىن جايلى بىلەتىن مالىمەتتەردى تىڭداي وتىرىپ جاڭا ماعلۇماتتار الۋىنا جاعداي جاساۋ، «قازاق سولداتى» رومانىنان ءۇزىندىنىڭ تاقىرىبى مەن يدەياسىن اشۋ.
-
تاقىرىبى: تىك بۇرىش، ءسۇيىر بۇرىش جانە دوعال بۇرىش
