التىن كۇز (ەرتەڭگىلىك)
"التىن كۇز" ەرتەڭگىلىگى
ادەمى سازدى اۋەن وينالىپ تۇرادى. بۇلدىرشىندەر ساحنا جاقتان كىشكەنە ورىندىقتارعا جايعاسادى.
تاربيەشى: قۇرمەتتى، اتا-انالار، ارىپتەستەر، قوناقتار! «التىن كۇز» اتتى مەرەكەلىك ەرتەڭگىلىگىمىزگە حوش كەلدىڭىزدەر!
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءانۇرانى ورىندالادى.
-بالالار مەن سەندەرگە ءبىر ءجۇمباق جاسىرايىن:
قىزىل، سارى كەمەلەر،
سۋ بەتىندە قالقيدى.
سوقسا ەگەر سالقىن جەل،
ىرعالادى، تولقيدى.
(جاپىراق)
-دۇرىس ايتاسىڭدار! ءقازىر بىزدە جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
-كۇز!
ولاي بولسا سەندەردىڭ كۇز تۋرالى تاقپاقتارىڭدى تىڭدايىق.
التىن، التىن، سارى التىن،
التىن كۇزدە نۇر جاتىر.
ءبىز مەكتەپكە باراتىن،
الاقاي-اۋ، كۇن جاقىن. (الينا)
التىن سارى، قىزىل، كوك...
الۋان-الۋان جاپىراق
كۇزگى باقتا كۇلىمدەپ،
كوز تارتادى اتىراپ. (ازامات)
التىن نۇرداي تامشىلاپ،
جاپىراقتار توگىلەدى.
ءبىزدىڭ ءومىر تاڭ شۋاق،
ءبىزدىڭ ءومىر كوڭىلدى. (اياۋلىم)
بىرەۋ استىق ءتۇسىرىپ،
بىرەۋ بيداي ۇشىرىپ.
جاتقان مەزگىل كۇز ەكەن،
الدىم سونى ءتۇسىنىپ. (يلياس)
قىستىڭ جاقىن قالعانىن،
جاپىراقتار بىلگەندەي
جەلمەن ۇشىپ بارادى،
جەرگە قونىپ ۇلگەرمەي.(اسانالي)
جاپىراقتار جامىراپ،
سايعا بارىپ بەكىندى.
اناسىنان اجىراپ،
قالعان بالا سەكىلدى.(التىناي)
ديقان باباڭ ەكتى دە،
ەڭبەكتەن ەش قاشپادى.
الدىڭا اكەلىپ توكتى دە.
اق ناندى ءۇيىپ تاستادى.(جانەل)
-بالالار مەنىڭ سەندەرگە جاسىرار تاعى دا جۇمباقتارىم بار، كانە شەشىپ كورەمىز بە؟!
جازداي ىنگە تىعىلىپ،
جاتقان قىزىل تۇلكىنى،
قۇيرىعىنان سۋىرىپ،
اكەلدى اجەم ءبىر كۇنى.
(ءسابىز)
ۇستىنە تىگىپ كوك شاتىر،
اسىتىندا قىزىل ءداۋ جاتىر.
(قىزىلشا)
جايلى، جۇمساق توسەگىم،
دومالانىپ وسەمىن،
قابات-قابات تونىم بار،
قالاي ونى شەشمىن؟
(قىرىققىبات)
كومدىڭ تاعى تۇيىرلەپ،
قازىپ الدىڭ «ۇيىرلەپ».
(كارتوپ)
«كۇز جومارت»ءانى ورىندالادى.
«شالقان» ەرتەگىسى».
«كوكونىستەر» توبىن قارسى الىپ، ونەرلەرىن تاماشالايىق.
اسحانادان شىقپايمىن،
اتىم - پياز، بۇقپايمىن.
كوزدەن جاستى شىعارىپ،
تۇماۋدان ءبىراق ساقتايمىن. (نۇرداۋلەت)
وسىرەتىن بويىڭدى،
دامىتاتىن ويىڭدى،
قويانعا دا ازىقپىز –
سابىزدەرمىز جازىقسىز. (ارۋجان)
اق ءتۇسىم بار قانت الار،
قىزىل ءتۇسىم بار قانعا - ءنار.
زيانىم جوق ءبىلىپ قوي -
قىزىلشامىن، پايدام بار. (فاريزا)
تال شىبىعىم بۇرالىپ،
باقشالاردا قىزارىپ،
تۇرعان ول مەن – قىزاناق،
كۇنگە قاراپ ۇيالىپ. (تولعاناي)
كوپتەپ ەرتە شىرمالىپ،
وسەمىن مەن ءبۇر جارىپ. (مانسۋر)
اتىم – قيار، تەرىپ ال،
ءجيى-جيى سۋعارىپ. (اڭسار)
باقشالاردا ءتىزىلىپ،
قاپەرسىز مەن جاتامىن.
قابات-قابات كيىنىپ،
قىرىققابات اتاندىم. (سەرتاي)
كارتوپ – ءبىزدىڭ اتامىز،
جەر استىندا جاتىرمىز.
ءبىر تامىردان تاراعان
اعايىنبىز ءبارىمىز. (جانىبەك)
ءيىسىم جۇپار اڭقىعان،
باقشاداعى شىرىنمىن.
جەپ كورگەندەر تامسانعان -
بالداي ءتاتتى قاۋىنمىن. (ارنۇر)
ويىن «قاي جەمىستىڭ ءدامى؟»
بەرەكەسىن سىيلاۋعا،
ولكەمىزگە كۇز كەلدى.
جەمىستەرىن جيناۋعا،
شاقىرادى بىزدەردى. (ەرمەك)
ولاي بولسا جەمىستەردىڭ ونەرلەرىن تاماشالايىق.
ءىشى تولعان ءشاربات،
ءدامى سونداي ءايبات.
ۇزەسىڭ بىردەن ءجۇزىن،
ونىڭ اتى - ءجۇزىم. (ەركەجان)
سىرتى قانداي قاتتى،
ءدانى سونداي ءتاتتى.
شاعىپ قارا تاڭداپ،
ونىڭ اتى - جاڭعاق. (ديلشات)
دوپ-دوڭگەلەك سارى،
ىشىنجە بار ءدانى.
قىزىعاسىڭ كورىپ،
ونىڭ اتى - ورىك. (ارايلىم)
پىسەتىن كەزى ءدال كۇزدە،
مەزگىلسىز ونى ۇزبە.
اۋزىڭنان كەتپەس بال ءدامى
ونىڭ اتى - شابدالى. (جانسايا)
ءبىر ساباقتا كوپ تۇيمە،
جەي المايسىڭ كوك كۇيدە.
ساناپ قارا قانشا،
ونىڭ اتى - شيە. (ايىم س.)
جاپىراقتى تاسالاپ،
وسەتىن جەرى باقشا-باق.
كۇرەڭ قىزىل شىركىن-اي،
ونىڭ اتى - قۇلپىناي. (ايىم ا.)
ءپىسىپ تۇرعان المامىن،
تامساندىرار بال ءدامىم.
جەرگە سىلكىپ تۇسىرمە –
ءىسىپ كەتەر ماڭدايىم. (مارال)
ءتىل ۇيىرگەن المۇرپىن،
تاڭسىعىمىن بار جۇرتتىڭ،
جاقسى وسىرە المايدى،
قاراسا ەگەر سالعىرت كىم. (نارينا)
«كۇز كەلگەندە» ءانى.
اتا-انالارعا مەتوگرامما:
ق-دان مەنى باستاساڭ،
ءشولىڭ باسار اسىڭمىن.
ج-عا ايىرباستاساڭ،
تامشى بولىپ تاسىندىم.
(قاۋىن-جاۋىن)
ءبىر باۋىڭدا كارىڭمىن،
ەكىنشى دە ءنارىڭمىن.
قوسىلعاندا ەكەۋى،
كوكونىس بوپ تابىلدىم.
(شال-قان)
بي «قارا جورعا». بالالار اتا-انالارىنا دايىنداعان اشىق حاتتارىن تابىستاپ، بيگە شاقىرادى.
بەرەكەلى ب ا ق داۋلەت،
ارتا ءتۇسسىن تويلانىپ.
ساۋ بولىڭدار بالالار،
كەلگەنشە جىل اينالىپ.
تاربيەشىنىڭ اتا-انالارعا، قوناقتارعا دەگەن العىسى.
ادەمى سازدى اۋەن وينالىپ تۇرادى. بۇلدىرشىندەر ساحنا جاقتان كىشكەنە ورىندىقتارعا جايعاسادى.
تاربيەشى: قۇرمەتتى، اتا-انالار، ارىپتەستەر، قوناقتار! «التىن كۇز» اتتى مەرەكەلىك ەرتەڭگىلىگىمىزگە حوش كەلدىڭىزدەر!
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءانۇرانى ورىندالادى.
-بالالار مەن سەندەرگە ءبىر ءجۇمباق جاسىرايىن:
قىزىل، سارى كەمەلەر،
سۋ بەتىندە قالقيدى.
سوقسا ەگەر سالقىن جەل،
ىرعالادى، تولقيدى.
(جاپىراق)
-دۇرىس ايتاسىڭدار! ءقازىر بىزدە جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
-كۇز!
ولاي بولسا سەندەردىڭ كۇز تۋرالى تاقپاقتارىڭدى تىڭدايىق.
التىن، التىن، سارى التىن،
التىن كۇزدە نۇر جاتىر.
ءبىز مەكتەپكە باراتىن،
الاقاي-اۋ، كۇن جاقىن. (الينا)
التىن سارى، قىزىل، كوك...
الۋان-الۋان جاپىراق
كۇزگى باقتا كۇلىمدەپ،
كوز تارتادى اتىراپ. (ازامات)
التىن نۇرداي تامشىلاپ،
جاپىراقتار توگىلەدى.
ءبىزدىڭ ءومىر تاڭ شۋاق،
ءبىزدىڭ ءومىر كوڭىلدى. (اياۋلىم)
بىرەۋ استىق ءتۇسىرىپ،
بىرەۋ بيداي ۇشىرىپ.
جاتقان مەزگىل كۇز ەكەن،
الدىم سونى ءتۇسىنىپ. (يلياس)
قىستىڭ جاقىن قالعانىن،
جاپىراقتار بىلگەندەي
جەلمەن ۇشىپ بارادى،
جەرگە قونىپ ۇلگەرمەي.(اسانالي)
جاپىراقتار جامىراپ،
سايعا بارىپ بەكىندى.
اناسىنان اجىراپ،
قالعان بالا سەكىلدى.(التىناي)
ديقان باباڭ ەكتى دە،
ەڭبەكتەن ەش قاشپادى.
الدىڭا اكەلىپ توكتى دە.
اق ناندى ءۇيىپ تاستادى.(جانەل)
-بالالار مەنىڭ سەندەرگە جاسىرار تاعى دا جۇمباقتارىم بار، كانە شەشىپ كورەمىز بە؟!
جازداي ىنگە تىعىلىپ،
جاتقان قىزىل تۇلكىنى،
قۇيرىعىنان سۋىرىپ،
اكەلدى اجەم ءبىر كۇنى.
(ءسابىز)
ۇستىنە تىگىپ كوك شاتىر،
اسىتىندا قىزىل ءداۋ جاتىر.
(قىزىلشا)
جايلى، جۇمساق توسەگىم،
دومالانىپ وسەمىن،
قابات-قابات تونىم بار،
قالاي ونى شەشمىن؟
(قىرىققىبات)
كومدىڭ تاعى تۇيىرلەپ،
قازىپ الدىڭ «ۇيىرلەپ».
(كارتوپ)
«كۇز جومارت»ءانى ورىندالادى.
«شالقان» ەرتەگىسى».
«كوكونىستەر» توبىن قارسى الىپ، ونەرلەرىن تاماشالايىق.
اسحانادان شىقپايمىن،
اتىم - پياز، بۇقپايمىن.
كوزدەن جاستى شىعارىپ،
تۇماۋدان ءبىراق ساقتايمىن. (نۇرداۋلەت)
وسىرەتىن بويىڭدى،
دامىتاتىن ويىڭدى،
قويانعا دا ازىقپىز –
سابىزدەرمىز جازىقسىز. (ارۋجان)
اق ءتۇسىم بار قانت الار،
قىزىل ءتۇسىم بار قانعا - ءنار.
زيانىم جوق ءبىلىپ قوي -
قىزىلشامىن، پايدام بار. (فاريزا)
تال شىبىعىم بۇرالىپ،
باقشالاردا قىزارىپ،
تۇرعان ول مەن – قىزاناق،
كۇنگە قاراپ ۇيالىپ. (تولعاناي)
كوپتەپ ەرتە شىرمالىپ،
وسەمىن مەن ءبۇر جارىپ. (مانسۋر)
اتىم – قيار، تەرىپ ال،
ءجيى-جيى سۋعارىپ. (اڭسار)
باقشالاردا ءتىزىلىپ،
قاپەرسىز مەن جاتامىن.
قابات-قابات كيىنىپ،
قىرىققابات اتاندىم. (سەرتاي)
كارتوپ – ءبىزدىڭ اتامىز،
جەر استىندا جاتىرمىز.
ءبىر تامىردان تاراعان
اعايىنبىز ءبارىمىز. (جانىبەك)
ءيىسىم جۇپار اڭقىعان،
باقشاداعى شىرىنمىن.
جەپ كورگەندەر تامسانعان -
بالداي ءتاتتى قاۋىنمىن. (ارنۇر)
ويىن «قاي جەمىستىڭ ءدامى؟»
بەرەكەسىن سىيلاۋعا،
ولكەمىزگە كۇز كەلدى.
جەمىستەرىن جيناۋعا،
شاقىرادى بىزدەردى. (ەرمەك)
ولاي بولسا جەمىستەردىڭ ونەرلەرىن تاماشالايىق.
ءىشى تولعان ءشاربات،
ءدامى سونداي ءايبات.
ۇزەسىڭ بىردەن ءجۇزىن،
ونىڭ اتى - ءجۇزىم. (ەركەجان)
سىرتى قانداي قاتتى،
ءدانى سونداي ءتاتتى.
شاعىپ قارا تاڭداپ،
ونىڭ اتى - جاڭعاق. (ديلشات)
دوپ-دوڭگەلەك سارى،
ىشىنجە بار ءدانى.
قىزىعاسىڭ كورىپ،
ونىڭ اتى - ورىك. (ارايلىم)
پىسەتىن كەزى ءدال كۇزدە،
مەزگىلسىز ونى ۇزبە.
اۋزىڭنان كەتپەس بال ءدامى
ونىڭ اتى - شابدالى. (جانسايا)
ءبىر ساباقتا كوپ تۇيمە،
جەي المايسىڭ كوك كۇيدە.
ساناپ قارا قانشا،
ونىڭ اتى - شيە. (ايىم س.)
جاپىراقتى تاسالاپ،
وسەتىن جەرى باقشا-باق.
كۇرەڭ قىزىل شىركىن-اي،
ونىڭ اتى - قۇلپىناي. (ايىم ا.)
ءپىسىپ تۇرعان المامىن،
تامساندىرار بال ءدامىم.
جەرگە سىلكىپ تۇسىرمە –
ءىسىپ كەتەر ماڭدايىم. (مارال)
ءتىل ۇيىرگەن المۇرپىن،
تاڭسىعىمىن بار جۇرتتىڭ،
جاقسى وسىرە المايدى،
قاراسا ەگەر سالعىرت كىم. (نارينا)
«كۇز كەلگەندە» ءانى.
اتا-انالارعا مەتوگرامما:
ق-دان مەنى باستاساڭ،
ءشولىڭ باسار اسىڭمىن.
ج-عا ايىرباستاساڭ،
تامشى بولىپ تاسىندىم.
(قاۋىن-جاۋىن)
ءبىر باۋىڭدا كارىڭمىن،
ەكىنشى دە ءنارىڭمىن.
قوسىلعاندا ەكەۋى،
كوكونىس بوپ تابىلدىم.
(شال-قان)
بي «قارا جورعا». بالالار اتا-انالارىنا دايىنداعان اشىق حاتتارىن تابىستاپ، بيگە شاقىرادى.
بەرەكەلى ب ا ق داۋلەت،
ارتا ءتۇسسىن تويلانىپ.
ساۋ بولىڭدار بالالار،
كەلگەنشە جىل اينالىپ.
تاربيەشىنىڭ اتا-انالارعا، قوناقتارعا دەگەن العىسى.
You Might Also Like
