InfoHub Logo

ادەبيەتتىك وقۋ 3 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: امانگەلدى باتىرىم ن. بايعانين.
ماقساتى: ولەڭدى ءتۇسىنىپ وقىپ، نەگىزگى يدەيانى انىقتاۋ. امانگەلدى باتىر جايلى ماعلۇمات الۋ. توپتا ولەڭدى تالقىلاپ، ءوز بەتىمەن مەڭگەرۋگە، ءبىر - بىرىنە تۇسىندىرۋگە، ءوزىن - ءوزى رەتتەۋگە ىقپال ەتۋ. شاعىن توپتاردا ۇيلەسىمدىلىكپەن ارەكەتتەسۋگە باۋلۋ. وتانسۇيگىشتىككە، پاتريوتتىققا تاربيەلەۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: بەرىلگەن ولەڭدى توپتا تالقىلاپ، ءوز بەتىمەن مەڭگەرەدى، ءبىر - بىرىنە تۇسىندىرەدى، ءوزىن - ءوزى رەتتەيدى. امانگەلدى باتىر تۋرالى ماعلۇمات الادى. شاعىن توپتاردا ءوزارا ۇيلەسىمدىلىكپەن ارەكەتتەسەدى.
نەگىزگى يدەيا: بىرلەسىپ جۇمىس جاساۋ، ورتاق پىكىر شىعارا الۋ، ءبىر - ءبىرىن تىڭداۋ، شىنايى باعالاۋ.
تاپسىرما كوزدەرى: وي قوزعاۋ، ماعىنانى تانۋ، سۇراق قويۋ توپتىق، جەكە جۇمىستار.
قاجەتتى قۇرال - جابدىقتار: سلايد - سۋرەتتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ساباق كەزەڭدەرى ءمۇعالىمنىڭ ءىس - ارەكەتى وقۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتى

ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
شاتتىق شەڭبەرى.
ساققۇلاق ءبيدىڭ مىنا ولەڭىمەن باستايىق
ادامنىڭ باسشىسى – اقىل،
جەتەكشىسى – تالاپ،
شولعىنشىسى – وي،
جولداسى – كاسىپ،
قورعانى – سابىر،
قورعاۋشىسى – مىنەز،
- وقۋشىلار اقىل، تالاپ سابىر، وي، مىنەز دەگەن قاسيەتتەر كىمنىڭ بويىنان تابىلادى؟
ادامنىڭ بويىنان
ەندەشە، ادامنىڭ بويىنداعى قاسيەتتەر بويىنشا توپقا بولىنەيىك.
ءى - توپ «اقىل»، ءىى - توپ «تالاپ»، ءىىى - توپ «سابىر»، IV - توپ «مىنەز»
- وسىنداي قاسيەتتەردى تاعى كىمدەردىڭ بويىنان كورۋگە بولادى؟ (باتىرلار)

II. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرما
«ماحامبەت پەن جاقيا»
ءاربىر توپتان توپ باسشىسىن سايلاۋ.
ءار توپقا سۇراقتار بەرىلەدى.
«اقىل» توبى
ءى - ءشى ءبولىم بويىنشا سۇراق
1. يساتاي مەن ماحامبەت نە ءۇشىن كۇرەستى؟
- قايعىلى قارا زاماندا قازاق حالقىنىڭ ازاتتىعى ءۇشىن كۇرەستى.
2. جاقيا دەگەن كىم؟ ول نەشە جاستا ەدى؟ يساتايدىڭ باتىر بالاسى
ول 14 جاس شاماسىندا
3. ول قانداي بولعان؟ ول ەرجۇرەك باتىر، اسقان قايراتتى، اتقان وعىن ءدال تيگىزەتىن مەرگەن بولعان
«تالاپ» توبى
ءىى – ءشى ءبولىم بويىنشا سۇراق
1. جاقيانى جاۋلار نەمەن قورشاپ الدى؟ نايزامەن قورشاپ الدى.
2. ماحامبەت كىمدى قورعادى؟ جاقيانى تونگەن نايزادان قورعادى.
3. ماحامبەت نەنى ۇمىتقان سياقتى؟ ءوزىن قورعاۋدى بۇتىندەي ۇمىتتى.
«سابىر» توبى
ءىىى - ءبولىمى بويىنشا سۇراق
1. جاۋمەن جالعىز الىسقان ماحامبەت قانداي امال ويلاپ تاپتى؟
- ماحامبەت استىنداعى كوپشىكتى جۇلىپ الدى دا، ءجۇنىن بۇرقىراتىپ شاشىپ كەپ جىبەردى.
2. سەن جاس باتىرسىڭ. سەن باستاعان قول ابايسىزدا جاۋدىڭ قولىنا ءتۇستى. قورشاۋدان قۇتىلۋ ءۇشىن قانداي ايلا ويلاپ تابار ەدىڭ؟
3. «قالامدى ورتاعا» ستراتەگياسى.
بەرىلگەن تاپسىرما بويىنشا وقۋشىلار ويلارىن قىسقاشا جازىپ الادى دا، قالامدارىن ورتاعا قويادى. ءمۇعالىم ورتاعا جينالعان قالامداردىڭ ءبىرىن كورسەتەدى. سول كەزدە قالام يەسى تاپسىرماعا جاۋاپ بەرەدى.
«مىنەز» توبى ماحامبەت پەن يساتايعا مىنەزدەمە بەرەدى الىپ كەلگەن قوسىمشا مالىمەتتەرىن وقيدى.
ءار ءبىر توپتان ماحامبەتتىڭ ولەڭىن جاتقا سۇراۋ.
ءار توپ ءبىر – ءبىرىن «باسبارماق ءادىسى» بويىنشا باعالايدى

ءىII. جاڭا ساباقتا: وي قوزعاۋ.
- بىزدەر قانداي تاراۋدى ءبولىمدى وقىپ جاتىرمىز؟
اتا - بابام تاريحى مەنىڭ تاريحىم
وسى بولىمدە كىمدەر تۋرالى ايتىلعان؟ باتىرلار تۋرالى
1. وقۋلىقپەن جۇمىس. ءسوزجۇمباق شەشۋ
قاراكەرەي..........(قابانباي)
يساتايدىڭ سەرىگى.............(ماحامبەت).
جاقيانىڭ اكەسى..................(يساتاي)
يساتايدىڭ تۇلپارى...........(اقتابان)
قانجىعالى..................(بوگەنباي)
اعىباي باتىر زامانىنداعى حان........(كەنەسارى)
قابانباي، بوگەنباي باتىرلار زامانىنداعى حان.......(ابىلاي)
قورعانسىز، ەسەڭگىرەگەن حالىقتىڭ كۇيى....(شۇبىرىندى)
يساتاي مەن ماحامبەت باتىرلار زامانىنداعى حان........(جاڭگىر)
توركوزدە قانداي ءسوز شىقتى؟ امانگەلدى
بۇگىنگى ساباعىمىزدا نۇرپەيىس ءبايعانيننىڭ «امانگەلدى باتىرىم» دەگەن ولەڭىمەن
تانىسامىز.

2. وي قوزعاۋ.
- امانگەلدى باتىر تۋرالى نە بىلەمىز؟
نۇرپەيىس بايعانين كىم؟
- ازاتتىق دەگەن ءسوزدى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- ۇلت ازاتتىق كوتەرىلىس جايلى نە بىلەمىز؟

3. ماعىنانى تانۋ
*ن. بايعانين جايلى مالىمەت بەرۋ.
2. بالالار امانگەلدى باتىر تۋرالى جازعانداردىڭ ءبىرى نۇرپەيىس بايعانين.
قىسقاشا شولۋ.
نۇرپەيىس بايعانين ( 1860 - 1945)- اقىن، جىراۋ، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ونەر قايراتكەرى. اقتوبە وبلىسىندا، تەمىر اۋدانىندا( قازىرگى بايعانين اۋدانىندا) دۇنيەگە كەلگەن.
نۇرپەيىستىڭ اناسى تاماشا ءانشى، دومبىراشى، اقىن بولعان. ءان ايتۋدى وسى اناسىنان ۇيرەنگەن. ول سۋىرىپ سالما اقىندار ايتىسىندا كوزگە ءتۇسىپ، «بالا جىرشى» اتانادى.

امانگەلدى ۇدەرباي ۇلى يمانوۆ (1873 - 1919 جج.)، حالىق باتىرى، قازاق حالقىنىڭ 1916 ج. ۇلت - ازاتتىق كوتەرىلىسى باسشىلارىنىڭ ءبىرى، قازاقستانداعى ازامات سوعىسىنىن قاھارمانى. تورعاي ۋەزىنىڭ قايداۋىل بولىسىندا (ءقازىر تورعاي وبلىسى امانگەلدى اۋدانى) كەدەي مالشىنىڭ وتباسىندا تۋعان. 1908 - 1909 ج. تورعايدا قاراۋىل سولداتتارمەن قاقتىعىسقا قاتىسقانى ءۇشىن سوتقا تارتىلدى. قازاقستاندا ۇلتتىق جانە الەۋمەتتىك ەزگىنىڭ كۇشەيۋىنە بايلانىستى ۇلت - ازاتتىق جانە ريەۆوليۋسيالىق قوزعالىس ءورىس الدى.
ءى - توپ سۋرەتتى سالعان كىم؟ (ءا. قاستەيەۆ)
ءىى - توپ سۋرەت قالاي اتالادى؟ (امانگەلدى ساربازدارى)
ءىىى - توپ سۋرەتشى تۋرالى نە بىلەسىڭ؟
IV - توپ ا. يمانوۆ تۋرالى.
ءىV. وي تولعانىس. سۋرەتپەن جۇمىس. سۋرەتتىڭ اۆتورى ءابىلحان قاستەيەۆپەن تانىستىرۋ،
1.
- ءا. قاستەيەۆ( 1904 - 1973)- ايگىلى كەسكىندەمەشىسى، گرافيك – سۋرەتشى، قازاق بەينەلەۋ ونەرىنىڭ نەگىزىن سالۋشىلاردىڭ ءبىرى. ءابىلحان قولونەرگە، سۋرەتشىلىك ونەرگە جاستايىنان بەيىم بولعان. اناسى ايعانشا كىلەم، الاشا توقۋعا، سىرماقسىرۋعا شىم شي جاساۋعا شەبەر ادام بولعان ەكەن. ءابىلحان وسى حالىق ونەرىنە بالا كەزىنەن كوز قانىقتىرىپ، اناسىنا ويۋ - ورنەكتەر سالۋعا كومەكتەسىپ، سۋرەت ونەرىنە قولىن ۇيرەتىپ وسەدى. تانىمال تۋىندىلارى « ماقتا جيناۋ»، «تۇركسىب»، « كولحوزدىڭ توي»، سونىمەن قاتار ابايدىڭ، شوقاننىڭ، جامبىلدىڭ پورترەتىن سالعان. سونىڭ ىشىندە ەرەكشە تانىمال بولىپ تابىلاتىن پورترەتى« امانگەلدى يمانوۆ» پورترەتى.
ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ.
ا) ولەڭدى توپتا وقيدى.

بقو، تەرەكتى اۋدانى
پودستەپنىي اۋىلى
پودستەپنىي قازاق جوببم
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
جۋنۋسوۆا شولپان تىنىشتىبايەۆنا

امانگەلدى باتىرىم ن. بايعانين. جۇكتەۋ