انا قۇشاعىندا
ماقساتى: 1. بىلىمدىلىگى: ءماتىندى دۇرىس ءتۇسىنىپ وقي بىلۋگە، ءوز ويلارىن ورتاعا سالىپ، توپپەن جۇمىس ىستەۋگە، انانىڭ بالا ومىرىندەگى ورنىن بىلۋگە ۇيرەتۋ، رومانداعى باستى كەيىپكەر تۋرالى ءبىلىم بەرۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ ءتىل بايلىعىن، سوزدىك قورىن، شىعارماشىلىق ويىن، تانىمدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: انانى قۇرمەتتەي بىلۋگە، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ. باتىردىڭ دا، الىپتىڭ دا انادان تۋاتىندىعىن، سوندىقتان انا - ءومىر باستاۋى ەكەندىگىن ۇعىندىرۋ.
كورنەكىلىگى: كىتاپ، سلايدتار، كەستەلەر
ءادىسى: اڭگىمەلەۋ، كورنەكىلىك، توپتىق جۇمىس، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ ەلەمەنتتەرى
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭانى ءتۇسىندىرۋ
ءجۇرىسى. ءى ۇيىمداستىرۋ
ءىى ءۇي جۇمىسىن قورىتىندىلاۋ
- مۇلكىباي قارتقا سيپاتتاما (پورترەتى)
- ۇلەكتىڭ سيپاتتاماسى
- ءتۇيىن. ۇلەكتىڭ يەسى - ادام. ەندەشە ادام باعىندىرمايتىن بەلەس جوق.
وي قوزعاۋ «انا قۇشاعى» دەگەندە ويلارىڭا نە كەلەدى؟
كۇننىڭ شۋاعى جىلى، انانىڭ قۇشاعى جىلى.
وسى انا قۇشاعىن سەزىندىرىپ، سول ءساتتى بايان ەتەتىن «قازاق سولداتى»رومانىنىڭ ۇزىندىسىمەن
تانىسامىز. اۋەلى رومان اۆتورى ع. مۇسىرەپوۆپەن تانىسايىق. كەمەڭگەر جازۋشىنىڭ
قازاق سولداتى دەپ وتىرعانى كىم ەكەن؟ - «قازاق سولداتى». ءيا، قۇلاققا ەتەنە تانىس: «زىتىپ كەلەم، زىتىپ كەلەم. ارتىما قاراي - قاراي زىتام… زىتىپ كەلە جاتقانىم، قاشىپ كەلەمىن. ارتىما قاراي بەرەتىنىم، قورقىپ كەلەمىن» - دەگەن سوزدەرىمەن ماڭگىلىك ولمەس مۇرالاردىڭ ءبىرى ءارى بىرەگەيى سانالاتىن، ۇلى جازۋشىنىڭ تاۋداي تالانتىنىڭ ارقاسىندا دۇنيەگە كەلگەن ۇلكەن روماننىڭ ءدال ءوزى. ارينە، تاۋداي تالانت يەسى دەپ وتىرعانىمىز – عابيت مۇسىرەپوۆ. ءداۋىردىڭ رۋحاني – مادەني بەل - بەلەستەرىندە وشپەس بەلگى قالدىرعان، ادەبيەتىمىزدىڭ بيىك تۇلعاسى تۇعىرىنا كوتەرىلگەن ۇلى سۋرەتكەر، ءىرى قوعام قايراتكەرى، ادەبيەتىمىزدىڭ «الىپتار توبىنىڭ» اسا كورنەكتى وكىلى. شىعارماداعى باس كەيىپكەردىڭ ءپروتوتيپى كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتىراۋلىق ەرجۇرەك جاۋىنگەر قايىرعالي سماعۇلوۆ. بۇنى بىرەۋ بىلسە، بىرەۋلەر بىلە بەرمەيدى. ونىڭ ەسەسىنە، ءبىر ءداۋىردىڭ تالاي سىرى شەرتىلىپ، تالاي رۋحاني ادامدىق ىزدەنىس - وزگەرىس اقتارىلعان ايتۋلى تۋىندىدا ازىناعان زامانا لەبى ايقىن سەزىلەدى. باس كەيىپكەردىڭ ارمان - تىلەگى، ءورىسى مەن ورەسى، كوتەرىلگەن شىڭى دا، قينالا كەشكەن ويى مەن قىرى دا مەن مۇندالاپ تۇر.
... وقۋ ىزدەپ اۋىلدان كەلگەن بالا قايروشتىڭ باسىنان كەشكەندەرى، ونىڭ جاڭا دوستارى بوراش پەن شەگەن، اڭگىمەدەگى ابزال انالار، تابيعات سۋرەتى، اڭگىمەنىڭ بايانداۋ ءتۇرى، ءتىل كوركەمدىگى، ماقال - ماتەلدەردىڭ قولدانىسى، قايروشتىڭ ءبىر باسىنداعى سەزىم ارپالىستارى شىعارمانى شيرىقتىرا، وقىرماندى تارتا تۇسەدى. نەگە دەسەڭىزدەر، تارقاتىپ ايتايىق...
2. نەگىزگى ماعىنانى تانىتۋ ماتىنمەن تانىسۋ، وقۋ.
سۇراقتارعا جاۋاپ (وقۋلىقتاعى سۇراق تار)
3. ماقساتتى وقۋ - اناسى مەن بالاسىنىڭ ءبىر - بىرىنە دەگەن ىستىق سەزىمىن باياندايتىن تۇستى تاپ. – اناسىنىڭ قايروشتى قۇشاقتاعان ءساتىن تاۋىپ وقى.
اناسىنا سيپاتتامانى ۇيدەن جازىپ كەلۋ تاپسىرىلادى.
توپتىق جۇمىس 1 انا تۋرالى ماقال - ماتەلدەر ايتۋ.
2. انا تۋرالى ولەڭدەر وقۋ
3. كەستە تولتىرۋ - وي تياناقتاۋ
1 - توپ ب ءۇ ءۇ كەستەسى، 2 - توپ - رافت
وي - تولعانىس. انا - ءومىردىڭ شۋاعى.
باتىر دا، اقىن دا، دانا دا انادان تۋادى.
انا الدىندا اسقار تاۋ دا الاسا،- دەپ، انالارىمىزدى ماقتان ەتىپ، قۇرمەتتەپ جۇرەيىك!
باعالاۋ
ۇيگە: 1. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقۋ.(روماندى ىزدەپ تاۋىپ وقۋلارىڭا بولادى.)
2. قايروشتىڭ اناسىنا سيپاتتاما جازۋ
قورىتىندى.
قوسىمشا اقپارات باسپا ءسوز بەتتەرىنە كوز جۇگىرتەيىك - «اتىراۋ» قاليموۆا تۇرسىن
21. 10. 09.
اتىراۋدا كەمەڭگەر جازۋشى عابيت مۇسىرەپوۆتىڭ "قازاق سولداتى" رومانى باس كەيىپكەرىنىڭ ءپروتوتيپى، كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى قايىرعالي سماعۇلوۆتىڭ 90 جىلدىعى ءوزىنىڭ تۋىپ - وسكەن جەرىندە ەرەكشە اتاپ ءوتىلدى. وتان الدىنداعى اسكەري بورىشىن وتەپ ءجۇرىپ، سۇراپىل سوعىسقا اتتانعان بوزبالا قايىرعاليدىڭ وتتى جىلدارى ەرلىگىنە ساي باتىر اتاعىن العانى ءوز الدىنا، ونىڭ ۇلى جازۋشى عابيت مۇسىرەپوۆتىڭ "قازاق سولداتى" رومانىنداعى قايروش سارتالييەۆتىڭ ءپروتوتيپى بولعانى بۇگىندە اڭىز بولىپ ۇرپاققا تاراعانى اقيقات. جازۋشى وسى رومانى ارقىلى ءدۇيىم قازاققا وتتى جىلدارداعى قازاق باتىرىنىڭ سوم تۇلعاسىن تانىتتى.
اكەسىنەن ەرتە ايىرىلعان قايىرعاليدى اناسى بيعايشا ءوزى ءوسىرىپ، جاستايىنان ءبىلىم الۋعا قۇشتار ونىڭ جولىنا ەركىندىك بەرەدى. ورالدا وقىپ، ەلگە ورالعان قايىرعالي 1939 جىلى اسكەر قاتارىنا شاقىرىلىپ، سول جاقتان وتانىن جاۋدان قورعاۋعا سوعىسقا اتتانادى. ال 1943 جىلى قاراشادا كەرچ تۇبىندەگى مايداندا كورسەتكەن ەرەن ەرلىگى ءۇشىن ق. سماعۇلوۆقا كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعى بەرىلەدى. 1945 جىلى ەلگە ورالعان ول، الماتىعا كەلىپ، بولاشاق زايىبى، جاۋىنگەر قىز رايامەن تانىسىپ، وتباسىن قۇرادى. ءۇش ۇل، ءبىر قىز تاربيەلەپ ءوسىردى. ءومىرىنىڭ سوڭعى كۇنىنە دەيىن جاس ۇرپاققا ءبىلىم بەرگەن باتىر اعا رەسپۋبليكامىزدىڭ وزگە ايماقتارىندا جازۋشى ع. مۇسىرەپوۆتىڭ "قازاق سولداتى" رومانىنىڭ باس كەيىپكەرىنىڭ ءپروتوتيپى رەتىندە جاستارمەن كەزدەسىپ، ولاردىڭ جۇرەكتەرىندە وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك پەن ادامگەرشىلىك دەگەن زور قاسيەتتىڭ ۇيالاۋىنا سەبەپكەر بولدى. تاعىلىمى مول شارادا وبلىستىق ەڭبەك جانە سوعىس ارداگەرى ق. شورتابايەۆ، وبلىستىق ءماسليحات حاتشىسى ج. دۇيسەنعالييەۆ، قالا اكىمى اپپاراتى جەتەكشىسى نۇرلىبەك وجايەۆتار باتىر بابانىڭ وتتى جىلدارداعى ەرلىگى مەن ونىڭ بەيبىت ومىردەگى ۇرپاققا بەرگەن تاربيەسى جونىندە ءسوز قوزعادى.
ايتارلىعى، بۇل شاراعا باتىردىڭ وتباسى قاتىسىپ، كەلىنى ءماريا اپاي ەلى سۇيگەن ەر ۇلاندى ەسكە الىپ، وعان كورسەتىلگەن زور قۇرمەتكە العىسىن ءبىلدىردى.ماعىنالى شارا باتىر اتىنداعى مەكتەپ پەن ونىڭ مۇراجايىندا جالعاسىن تاپتى. مۇراجايدا باتىردىڭ اناسى بيعايشانىڭ تۇرمىستا قولدانعان زاتتارى مەن ءوزىنىڭ مايداندا كيگەن سۇر شينەلى مەن اياقكيىمى، قۇتىسى سەكىلدى دۇنيەلەردى قايىرعالي سماعۇلوۆ كوزى تىرىسىندە ءوزى مەكتەپ مۇراجايىنا تابىس ەتكەن ەكەن. سونداي - اق باتىردىڭ قارىنداسى ساقىپجامال اپايدىڭ تىڭ يگەرۋدەگى ۇزدىك قىزمەتى ەلەنگەن قۇجاتتار مەن باتىردىڭ وتباسى تۋرالى ماعلۇماتتار مۇراجاي تورىنەن ورىن الىپتى. اسىرەسە، مايداننان قايتپاعان جەرلەستەرىمىزدىڭ اناسىنا جازعان حاتتارىن وقىعان ساتتە اقىن قادىر ءجۇسىپتىڭ "كوپ ەدى، ءبىر كەزدە ولار جاستاۋ ەدى، ءاربىرىنىڭ ءومىرى داستان ەدى" دەگەن جىر شۋماقتارى ويعا ورالىپ، دۇنيەنى الاساپىران ەتكەن سۇراپىل سوعىستىڭ ىزعارىن سەزىنگەندەي كۇي كەشتىك...
تۇرسىن قاليموۆا
21. 10. 09. باتىر جايلى فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور قادىر ءجۇسىپتىڭ ەستەلىكتەرى مول ماعلۇماتقا يە. عالىم - ۇستازدىڭ ايتۋىنشا، سۇراپىل 1943 جىلدىڭ كۇزىندە كەرچ تۇبىندەگى مايداندا اياق - قولىنان جاراقات الىپ، گوسپيتالدا ەمدەلگەن سوڭ قايىرعالي سماعۇلوۆ بىردەن مايدانعا جىبەرىلمەي، ەلگە 1 اي دەمالىسقا كەلەدى. ماقسات - بىرەۋ. باتىر ەلدە كەزدەسۋلەر وتكىزىپ، جاستاردى پاتريوتتىق رۋحتا تاربيەلەۋگە اتسالىسۋى قاجەت. باتىر سول كەزدەگى تۋعان جەرى گۋريەۆكە سوقپاستان الماتىعا جول تارتادى. استانادا باتىردى سول كەزدەگى ورتالىق كوميتەتتىڭ حاتشىسى جۇماباي شاياحمەتوۆ قارسى الىپ، ۇلكەن جيىن وتكىزەدى. سول جيىنعا قاتىسقان جازۋشى - جۋرناليستەرگە باتىردىڭ ەرلىگى حاقىندا شىعارما جازۋعا تاپسىرما بەرىلەدى. مىنە، وسى كەزدەسۋدە جازۋشى ع. مۇسىرەپوۆ باتىرعا "قايىرعالي، سەن مەنىڭ بۇگىنگى زور تابىسىم، بولاشاق جازىلاتىن شىعارمامنىڭ تاقىرىبىسىڭ" دەپ باتىر تۋرالى شىعارما جازۋدى قولعا الادى. سول كۇننەن باستاپ باتىر ق. سماعۇلوۆ جازۋشىنىڭ ۇيىندە بولىپ، مايدانداعى وقيعالاردى تىزبەكتەپ ايتىپ بەرىپ، جازۋشىنىڭ "قازاق باتىرى" رومانىنىڭ جازىلۋىنا سەبەپشى بولادى. رومانداعى باس كەيىپكەر قايروش ارقىلى، شىن مانىندە قايىرعالي ارقىلى مايدانداعى قازاق سولداتىنىڭ سوم تۇلعاسى جاسالدى. وسىناۋ روماننىڭ جارىق كورگەنىنە 65 جىلعا جۋىق مەرزىم بولسا دا، ونىڭ قۇندىلىعى جويىلماق ەمەس.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ ءتىل بايلىعىن، سوزدىك قورىن، شىعارماشىلىق ويىن، تانىمدىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: انانى قۇرمەتتەي بىلۋگە، ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ. باتىردىڭ دا، الىپتىڭ دا انادان تۋاتىندىعىن، سوندىقتان انا - ءومىر باستاۋى ەكەندىگىن ۇعىندىرۋ.
كورنەكىلىگى: كىتاپ، سلايدتار، كەستەلەر
ءادىسى: اڭگىمەلەۋ، كورنەكىلىك، توپتىق جۇمىس، سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ ەلەمەنتتەرى
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭانى ءتۇسىندىرۋ
ءجۇرىسى. ءى ۇيىمداستىرۋ
ءىى ءۇي جۇمىسىن قورىتىندىلاۋ
- مۇلكىباي قارتقا سيپاتتاما (پورترەتى)
- ۇلەكتىڭ سيپاتتاماسى
- ءتۇيىن. ۇلەكتىڭ يەسى - ادام. ەندەشە ادام باعىندىرمايتىن بەلەس جوق.
وي قوزعاۋ «انا قۇشاعى» دەگەندە ويلارىڭا نە كەلەدى؟
كۇننىڭ شۋاعى جىلى، انانىڭ قۇشاعى جىلى.
وسى انا قۇشاعىن سەزىندىرىپ، سول ءساتتى بايان ەتەتىن «قازاق سولداتى»رومانىنىڭ ۇزىندىسىمەن
تانىسامىز. اۋەلى رومان اۆتورى ع. مۇسىرەپوۆپەن تانىسايىق. كەمەڭگەر جازۋشىنىڭ
قازاق سولداتى دەپ وتىرعانى كىم ەكەن؟ - «قازاق سولداتى». ءيا، قۇلاققا ەتەنە تانىس: «زىتىپ كەلەم، زىتىپ كەلەم. ارتىما قاراي - قاراي زىتام… زىتىپ كەلە جاتقانىم، قاشىپ كەلەمىن. ارتىما قاراي بەرەتىنىم، قورقىپ كەلەمىن» - دەگەن سوزدەرىمەن ماڭگىلىك ولمەس مۇرالاردىڭ ءبىرى ءارى بىرەگەيى سانالاتىن، ۇلى جازۋشىنىڭ تاۋداي تالانتىنىڭ ارقاسىندا دۇنيەگە كەلگەن ۇلكەن روماننىڭ ءدال ءوزى. ارينە، تاۋداي تالانت يەسى دەپ وتىرعانىمىز – عابيت مۇسىرەپوۆ. ءداۋىردىڭ رۋحاني – مادەني بەل - بەلەستەرىندە وشپەس بەلگى قالدىرعان، ادەبيەتىمىزدىڭ بيىك تۇلعاسى تۇعىرىنا كوتەرىلگەن ۇلى سۋرەتكەر، ءىرى قوعام قايراتكەرى، ادەبيەتىمىزدىڭ «الىپتار توبىنىڭ» اسا كورنەكتى وكىلى. شىعارماداعى باس كەيىپكەردىڭ ءپروتوتيپى كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتىراۋلىق ەرجۇرەك جاۋىنگەر قايىرعالي سماعۇلوۆ. بۇنى بىرەۋ بىلسە، بىرەۋلەر بىلە بەرمەيدى. ونىڭ ەسەسىنە، ءبىر ءداۋىردىڭ تالاي سىرى شەرتىلىپ، تالاي رۋحاني ادامدىق ىزدەنىس - وزگەرىس اقتارىلعان ايتۋلى تۋىندىدا ازىناعان زامانا لەبى ايقىن سەزىلەدى. باس كەيىپكەردىڭ ارمان - تىلەگى، ءورىسى مەن ورەسى، كوتەرىلگەن شىڭى دا، قينالا كەشكەن ويى مەن قىرى دا مەن مۇندالاپ تۇر.
... وقۋ ىزدەپ اۋىلدان كەلگەن بالا قايروشتىڭ باسىنان كەشكەندەرى، ونىڭ جاڭا دوستارى بوراش پەن شەگەن، اڭگىمەدەگى ابزال انالار، تابيعات سۋرەتى، اڭگىمەنىڭ بايانداۋ ءتۇرى، ءتىل كوركەمدىگى، ماقال - ماتەلدەردىڭ قولدانىسى، قايروشتىڭ ءبىر باسىنداعى سەزىم ارپالىستارى شىعارمانى شيرىقتىرا، وقىرماندى تارتا تۇسەدى. نەگە دەسەڭىزدەر، تارقاتىپ ايتايىق...
2. نەگىزگى ماعىنانى تانىتۋ ماتىنمەن تانىسۋ، وقۋ.
سۇراقتارعا جاۋاپ (وقۋلىقتاعى سۇراق تار)
3. ماقساتتى وقۋ - اناسى مەن بالاسىنىڭ ءبىر - بىرىنە دەگەن ىستىق سەزىمىن باياندايتىن تۇستى تاپ. – اناسىنىڭ قايروشتى قۇشاقتاعان ءساتىن تاۋىپ وقى.
اناسىنا سيپاتتامانى ۇيدەن جازىپ كەلۋ تاپسىرىلادى.
توپتىق جۇمىس 1 انا تۋرالى ماقال - ماتەلدەر ايتۋ.
2. انا تۋرالى ولەڭدەر وقۋ
3. كەستە تولتىرۋ - وي تياناقتاۋ
1 - توپ ب ءۇ ءۇ كەستەسى، 2 - توپ - رافت
وي - تولعانىس. انا - ءومىردىڭ شۋاعى.
باتىر دا، اقىن دا، دانا دا انادان تۋادى.
انا الدىندا اسقار تاۋ دا الاسا،- دەپ، انالارىمىزدى ماقتان ەتىپ، قۇرمەتتەپ جۇرەيىك!
باعالاۋ
ۇيگە: 1. ءماتىندى ءتۇسىنىپ وقۋ.(روماندى ىزدەپ تاۋىپ وقۋلارىڭا بولادى.)
2. قايروشتىڭ اناسىنا سيپاتتاما جازۋ
قورىتىندى.
قوسىمشا اقپارات باسپا ءسوز بەتتەرىنە كوز جۇگىرتەيىك - «اتىراۋ» قاليموۆا تۇرسىن
21. 10. 09.
اتىراۋدا كەمەڭگەر جازۋشى عابيت مۇسىرەپوۆتىڭ "قازاق سولداتى" رومانى باس كەيىپكەرىنىڭ ءپروتوتيپى، كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى قايىرعالي سماعۇلوۆتىڭ 90 جىلدىعى ءوزىنىڭ تۋىپ - وسكەن جەرىندە ەرەكشە اتاپ ءوتىلدى. وتان الدىنداعى اسكەري بورىشىن وتەپ ءجۇرىپ، سۇراپىل سوعىسقا اتتانعان بوزبالا قايىرعاليدىڭ وتتى جىلدارى ەرلىگىنە ساي باتىر اتاعىن العانى ءوز الدىنا، ونىڭ ۇلى جازۋشى عابيت مۇسىرەپوۆتىڭ "قازاق سولداتى" رومانىنداعى قايروش سارتالييەۆتىڭ ءپروتوتيپى بولعانى بۇگىندە اڭىز بولىپ ۇرپاققا تاراعانى اقيقات. جازۋشى وسى رومانى ارقىلى ءدۇيىم قازاققا وتتى جىلدارداعى قازاق باتىرىنىڭ سوم تۇلعاسىن تانىتتى.
اكەسىنەن ەرتە ايىرىلعان قايىرعاليدى اناسى بيعايشا ءوزى ءوسىرىپ، جاستايىنان ءبىلىم الۋعا قۇشتار ونىڭ جولىنا ەركىندىك بەرەدى. ورالدا وقىپ، ەلگە ورالعان قايىرعالي 1939 جىلى اسكەر قاتارىنا شاقىرىلىپ، سول جاقتان وتانىن جاۋدان قورعاۋعا سوعىسقا اتتانادى. ال 1943 جىلى قاراشادا كەرچ تۇبىندەگى مايداندا كورسەتكەن ەرەن ەرلىگى ءۇشىن ق. سماعۇلوۆقا كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى اتاعى بەرىلەدى. 1945 جىلى ەلگە ورالعان ول، الماتىعا كەلىپ، بولاشاق زايىبى، جاۋىنگەر قىز رايامەن تانىسىپ، وتباسىن قۇرادى. ءۇش ۇل، ءبىر قىز تاربيەلەپ ءوسىردى. ءومىرىنىڭ سوڭعى كۇنىنە دەيىن جاس ۇرپاققا ءبىلىم بەرگەن باتىر اعا رەسپۋبليكامىزدىڭ وزگە ايماقتارىندا جازۋشى ع. مۇسىرەپوۆتىڭ "قازاق سولداتى" رومانىنىڭ باس كەيىپكەرىنىڭ ءپروتوتيپى رەتىندە جاستارمەن كەزدەسىپ، ولاردىڭ جۇرەكتەرىندە وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك پەن ادامگەرشىلىك دەگەن زور قاسيەتتىڭ ۇيالاۋىنا سەبەپكەر بولدى. تاعىلىمى مول شارادا وبلىستىق ەڭبەك جانە سوعىس ارداگەرى ق. شورتابايەۆ، وبلىستىق ءماسليحات حاتشىسى ج. دۇيسەنعالييەۆ، قالا اكىمى اپپاراتى جەتەكشىسى نۇرلىبەك وجايەۆتار باتىر بابانىڭ وتتى جىلدارداعى ەرلىگى مەن ونىڭ بەيبىت ومىردەگى ۇرپاققا بەرگەن تاربيەسى جونىندە ءسوز قوزعادى.
ايتارلىعى، بۇل شاراعا باتىردىڭ وتباسى قاتىسىپ، كەلىنى ءماريا اپاي ەلى سۇيگەن ەر ۇلاندى ەسكە الىپ، وعان كورسەتىلگەن زور قۇرمەتكە العىسىن ءبىلدىردى.ماعىنالى شارا باتىر اتىنداعى مەكتەپ پەن ونىڭ مۇراجايىندا جالعاسىن تاپتى. مۇراجايدا باتىردىڭ اناسى بيعايشانىڭ تۇرمىستا قولدانعان زاتتارى مەن ءوزىنىڭ مايداندا كيگەن سۇر شينەلى مەن اياقكيىمى، قۇتىسى سەكىلدى دۇنيەلەردى قايىرعالي سماعۇلوۆ كوزى تىرىسىندە ءوزى مەكتەپ مۇراجايىنا تابىس ەتكەن ەكەن. سونداي - اق باتىردىڭ قارىنداسى ساقىپجامال اپايدىڭ تىڭ يگەرۋدەگى ۇزدىك قىزمەتى ەلەنگەن قۇجاتتار مەن باتىردىڭ وتباسى تۋرالى ماعلۇماتتار مۇراجاي تورىنەن ورىن الىپتى. اسىرەسە، مايداننان قايتپاعان جەرلەستەرىمىزدىڭ اناسىنا جازعان حاتتارىن وقىعان ساتتە اقىن قادىر ءجۇسىپتىڭ "كوپ ەدى، ءبىر كەزدە ولار جاستاۋ ەدى، ءاربىرىنىڭ ءومىرى داستان ەدى" دەگەن جىر شۋماقتارى ويعا ورالىپ، دۇنيەنى الاساپىران ەتكەن سۇراپىل سوعىستىڭ ىزعارىن سەزىنگەندەي كۇي كەشتىك...
تۇرسىن قاليموۆا
21. 10. 09. باتىر جايلى فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور قادىر ءجۇسىپتىڭ ەستەلىكتەرى مول ماعلۇماتقا يە. عالىم - ۇستازدىڭ ايتۋىنشا، سۇراپىل 1943 جىلدىڭ كۇزىندە كەرچ تۇبىندەگى مايداندا اياق - قولىنان جاراقات الىپ، گوسپيتالدا ەمدەلگەن سوڭ قايىرعالي سماعۇلوۆ بىردەن مايدانعا جىبەرىلمەي، ەلگە 1 اي دەمالىسقا كەلەدى. ماقسات - بىرەۋ. باتىر ەلدە كەزدەسۋلەر وتكىزىپ، جاستاردى پاتريوتتىق رۋحتا تاربيەلەۋگە اتسالىسۋى قاجەت. باتىر سول كەزدەگى تۋعان جەرى گۋريەۆكە سوقپاستان الماتىعا جول تارتادى. استانادا باتىردى سول كەزدەگى ورتالىق كوميتەتتىڭ حاتشىسى جۇماباي شاياحمەتوۆ قارسى الىپ، ۇلكەن جيىن وتكىزەدى. سول جيىنعا قاتىسقان جازۋشى - جۋرناليستەرگە باتىردىڭ ەرلىگى حاقىندا شىعارما جازۋعا تاپسىرما بەرىلەدى. مىنە، وسى كەزدەسۋدە جازۋشى ع. مۇسىرەپوۆ باتىرعا "قايىرعالي، سەن مەنىڭ بۇگىنگى زور تابىسىم، بولاشاق جازىلاتىن شىعارمامنىڭ تاقىرىبىسىڭ" دەپ باتىر تۋرالى شىعارما جازۋدى قولعا الادى. سول كۇننەن باستاپ باتىر ق. سماعۇلوۆ جازۋشىنىڭ ۇيىندە بولىپ، مايدانداعى وقيعالاردى تىزبەكتەپ ايتىپ بەرىپ، جازۋشىنىڭ "قازاق باتىرى" رومانىنىڭ جازىلۋىنا سەبەپشى بولادى. رومانداعى باس كەيىپكەر قايروش ارقىلى، شىن مانىندە قايىرعالي ارقىلى مايدانداعى قازاق سولداتىنىڭ سوم تۇلعاسى جاسالدى. وسىناۋ روماننىڭ جارىق كورگەنىنە 65 جىلعا جۋىق مەرزىم بولسا دا، ونىڭ قۇندىلىعى جويىلماق ەمەس.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
“ۇشقىر ويلى توپ” اتتى ساباقتان تىس وتكىزىلگەن ماتەماتيكادان ينتەللەكتۋالدى سايىستىڭ باعدارلاماسى.
