اپتانىڭ اقىرعى كۇندەرى
جەر بەتىندە، بالكىم، الەمدە اپتانىڭ اقىرعى ەكى كۇنىن ۇناتپايتىن ءتىرى جان تابىلار ما ەكەن، ا؟! ءاي، ءسىرا تابىلماس. سوندىقتان الگى ويىن سىرتقا شاشاۋ شىعارمايدى. بالالىقپەن كوڭىلدەنگەن ساتىندە الدەكىمدەرگە ايتىپ قويمايىنشى دەپ تە، وزىمەن ءوزى تۇيىقتالىپ، وزىمەن ءوزى تىستەسىپ، بولەكتەۋ جۇرەگەندى جاقسى كورەدى. ەشكىمگە قوسىلعىسى كەلمەيدى. قوسىلعاندا دا ارتىق اۋىز اڭگىمەگە جولامايدى. جاۋدىرەگەن كوزىڭە قاراپ پا، الدە قاس-قاباعىڭنان با... ايتەۋىر، ادامنىڭ ىشكى ويىن جازباي وقىپ قوياتىندار دا كەزدەسەدى دەسەدى عوي. ءبالي، وندايلاردىڭ قولدارىنا تۇسىرە كورمەسىن، تۇسە قالسا ەلۋبايدى «بالالار ءۇيىنىڭ» بار بالاسى تۇس-تۇستان جابىلىپ، جۇندەي تۇتەر. كوزگە شىققان سۇيەلدەي بوپ، سودان سوڭ جۇرتپەن ارالاسۋىڭ دا قيىنعا سوعار. ال نە ىستەيسىڭ، كوپتىڭ اتى — كوپ؛ سەنى كورگەندە سىرتتاي تىجىرىنىپ، كىرپىدەي جيىرلاتىندارىن قويشى، ۇزىن ءدالىز بويىمەن تىپ-تىنىش ءوز جونىڭمەن كەتىپ بارا جاتقانىڭدا ولاي وتكەن مەن بىلاي وتكەننىڭ بايقاعانسىپ، يىعىمەن قاعىپ وتەتىنىن قويشى. ونىڭ بارىنە شىدايدى، ارينە.
شىدامايتىنى — ەرتەڭ بالالار ەكى جاق بوپ فۋتبول ويناعاندا مۇنى ەشكىم كومانداعا قوسپاي قويسا، ماسقارانىڭ كوكەسى، انە سوندا! فۋتبول دەسە ىشكەن اسىن جەرگە قوياتىننىڭ ناعىز ءوزى — ەلۋباي. دۇنيە جۇزىندەگى اياق دوپ شەبەرلەرىنىڭ اتى-جوندەرىن، قارسىلاستار قاقپاسىنا قايسىسىنىڭ قانشا دوپ سوققانىن، اتاق-دارەجەلەرىن، كەرەك دەسەڭىز، جىلدىق جالاقى مولشەرىن دە ەلۋبايدان ارتىق بىلەتىندەر سيرەك. جىلتىراق جۋرنالداردىڭ ءبىرىنشى بەتىنە باسىلعان ايگىلى فۋتبولشىلاردىڭ سۋرەتتەرىن ەرىنبەي-جالىقپاي جيناپ جۇرەدى. وسى ىجداعاتتىلىعىنىڭ ارقاسىندا وزگەلەرگە قاراعاندا شوقتىعى بيىك. جانە دوپ قۋالاعاندا دا ءبىر ورىندا تۇرىپ قالماي، ارلى-بەرلى زىر قاعىپ، ۇنەمى الدىڭعى شەپتەن تابىلادى. ءادىس-ايلانى ورنىمەن قولدانادى. تەرلەيدى. جان-دۇنيەسى جادىراپ، كوڭىلى كوتەرىلىپ، الدە قانداي جۇماق الەمدى شارلاپ كەتە بارادى ءبىر ۋاق. مىنە، سوندايلىق راقاتتان كوزبە-كوز ايىرىلىپ قالسا، توڭىرەگىن لەزدە قايعىنىڭ قارا بۇلتى تۇمشالاپ الماي ما؟! سەنبەسەڭىز، مىنا سىلاعى تۇسكەن ەسكى عيماراتتىڭ اتشاپتىرىم سۇرەڭسىز بولمەسىندە جاپادان-جالعىز تۇنەپ شىعىڭىز! شىداي المايسىز. جۇمىر باسىڭا ناۋالاپ قۇيىلىپ جاتاتىن كاكۇر-شۇكىر كەرەكسىز ويلاردىڭ قايدان پايدا بولاتىندىعىن جانە تۇسىنبەيسىڭ. ءتۇبى جوق تۇڭعيىق ءبىر پالە. قانشا قايسارلاڭساڭ دا تۇرتىنەكتەپ ءجۇرىپ، ءبىر وسال تۇسىڭدى تاۋىپ الا قويادى. ءۇيدىڭ توبەسىنەن اققان كۇزگى جاۋىننىڭ سۋىق تامشىسى تاس تەسەر. الگى توسىن ويلار دا سول تاس تەسەتىن سۋىق تامشىلاردان اۋسايشى. ميىڭدى بۇرعىلاي بەرەدى، بۇرعىلاي بەرەدى. ءتىپتى كەيدە جۇرەگىڭ اۋزىڭا تىعىلىپ، توقتاپ تا قالا جازدايدى. سوندايدا جالاڭ اياق، جالاڭ باس اي دالاعا تۇرا قاشقىڭ كەلەتىنى بار. ءبىراق تۇرا قاشقاندا قايدا باراسىڭ؟ تۇنگى قالانىڭ ىڭىرسىعان جىرتىكەش اۋەنى ەلۋبايدىڭ جالعىزسىراعانىن ءقايتسىن، ۇيرەنشىكتى داڭعىراسىن قاعىپ، جىنويناعىن ودان ءارى جالعاستىرا بەرەدى. سىزدى اۋا تۇلا بويىڭدى قۇرساۋلاپ، توڭازىعان سوڭ ىلعالدى توپىراق ۇستىندە قاشانعى تۇراسىڭ بۇرسەڭدەپ، قارا كولەڭكەلى قۋىسقا قاراي زىپ بەرەسىڭ اقىرى.
ال سونىڭ بارىنەن امان-ەسەن قۇتقاراتىن جالعىز امال — فۋتبول. ەلۋباي ونىڭ قۇپياسىن جاقسى تۇسىنگەن. اعىل-تەگىل تەرلەپ، ابدەن سىلەسى قاتىپ، قولدى-اياققا تۇرماي ەسى شىعىپ، كىرپىگى الەڭ-ارەڭ قيمىلدايتىنداي بوپ شارشاسا، ەسەسىنە تۇنگە قاراي تۇياق سەرىپپەي قاتىپ ۇيىقتايدى. ەرتەڭىندە ساسكەگە تامان سەرگەك ويانادى... نە ىستەيسىڭ، جوعارى سىنىپتا وقيتىن كوماندا كاپيتانى ەلۋبايدىڭ الگى جان تۇرشىگەرلىك جامان ويىن سەزىپ قويادى دا، الاڭعا جۋىتپايدى. سىنىپ جەتەكشىسى گۇلداريا اپايدىڭ قولىنان نە كەلەدى؟ بەرگى جاعىمەن، وندا دا ۇستازدىق پارىزىم عوي دەپ نەمكەتتىلەۋ راي تانىتقانىمەن تۇپتىڭ-تۇبىندە ەلۋبايدىڭ بۇل «شپيوندىق ارەكەتىن» قۇپتاي قويماس. سۇمدىق قوي مۇنىسى! ءتىرى جان ارا تۇسە المايدى مۇندايعا. ەلۋبايدىڭ ماسەلەسى مەيلى، وون-نىڭ مىنبەرىنەن قارالسىن، حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ تالقىسىنا سالىنسىن، ءبارىبىر ەلۋبايدىكى ادامزات وركەنيەتىنە جاسالعان قارسىلىق بوپ ەسەپتەلەدى. اقىلعا سىيمايتىن ارەكەت. مۇنداي پىكىرمەن قالايشا ۇيالماي-قىزارماي جەر باسىپ جۇرەدى دەسەڭشى، قالايشا مەملەكەتتىڭ اكەلىك قامقورلىعىنىڭ ارقاسىندا قىسىلىپ-قىمتىرىلماي، بالالار ۇيىندە تاربيەلەنەدى دەسەڭشى؟! مىنە ءوستىپ، الگى ويلارى اقىرىندا اياۋسىز قىسپاققا الادى ەلۋبايدى. ءبىر قاراعاندا مۇندا تۇرعان ەش سوكەتتىك تە سەزىلمەۋى مۇمكىن... اي، قايدام، ادام ءوز-وزىن اراشالاۋعا كەلگەندە ءتيىمدى ءادىستى تاۋىپ الۋعا شەبەر عوي. اقىلعا سالىڭىز، قالا ورتالىعىنداعى وسى ءبىر سىرتقى سىلاعى تۇسكەن سۇرەڭسىز ءۇيدى مەكەندەيتىن ءتىرى جان يەلەرى، ەلۋبايمەن بىرگە تۇراتىن بالالار، تاربيەشىلەر قاۋىمى، ونى ايتاسىز ءزاۋلىم شاھاردىڭ كارى-جاسى، ىزگى نيەتتى كۇللى الەم حالقى اپتانىڭ اقىرعى ەكى كۇنىن ىشتەرىنەن تىنىپ اسىعا كۇتەدى ەمەس پە؟! سو كۇندەردەن ۇمىتتەنەدى، جەكە باستىڭ شارۋاسىن دا سەنبى مەن جەكسەنبىنىڭ يىعىنا جۇكتەيدى. ەڭ بولماسا، الاڭسىز تىنىعاتىن بولدىق-اۋ دەپ، اپتا اياقتالعانشا شىدامدارى تۇگەسىلەدى. ءسويتىپ ءبارى-بارىنىڭ نيەتى ءبىر نۇكتەگە توقايلاسادى: «ارمىسىڭ، اپتانىڭ قىرعى كۇندەرى!» وسى ءبىر جازىلماعان ۇران اركىمنىڭ كەۋدەسىندە كۇي سەكىلدى كۇمبىرلەيدى. ال اعىسقا قارسى جۇزگەن قيقار بالىقتاي جالعىز ەلۋباي عانا اپتانىڭ قىرعى كۇندەرىن كورگىسى كەلمەيدى! مۇنىسى قالاي؟ اي، ەلۋباي، ەلۋباي!..
ححح
بولمەلەسى ءارى جىبەكتەي مىنەزىن جاقسى كورەتىن مىنا كۇندىلدانى دە ارا-تۇرا ۇناتپاي قالاتىنى بار. نەگە ۇناتپايتىندىعىن ءوزى دە تاپ باسىپ ايتا المايدى. ءسىرا، ءبىر جەرىنەن كەمشىلىك كورەتىن بولار. سوندا نەمەنە، ەلۋبايدىڭ ءوزى ءمىنسىز، تيتىمدەي كىناراتى جوق، تۋرا تازا التىننان قۇيىلا سالعان ادام با؟!
مىنەكەي، سەنبىدەگى ساباقتان سوڭ كىشكەنە بوي جىلىتىپ الايىنشى دەپ تەمىر كەرەۋەتتى سىقىرلاتىپ، كورپەنىڭ اراسىنا كىرىپ كەتكەن ەلۋباي كۇندىلدانىڭ ءاربىر قيمىل-ارەكەتىنەن كوز الماي، تىم-تىرىس بۇيىعىپ جاتىر. قوزعالعىسى كەلمەيدى. ارلى-بەرلى اۋناقشىپ، ونى-مۇنىسىن جيناستىرىپ، كەي-كەيدە وزىمەن-وزى سويلەسىپ، اراسىندا ىڭىلداپ اندەتە مە نەمەنە، ايتەۋىر تەرەزەنىڭ الدىنا ءبىر بارىپ، ودان وقىس بۇرىلىپ سومكەسىنە دۇيسەنبىنىڭ كىتاپتارىن سالىپ، تىپىرشىپ جۇرگەن كۇندىلدادان بىرنارسە سۇراۋعا دا باتىلى جەتپەيدى. باتىلى جەتپەي مە، الدە وزىنە جايسىز تيەتىن ىزباي جارانى تىرناپ الارمىن دەپ قاۋىپتەنە مە، ودان دا ءوستىپ كۇندىلدانىڭ تاقتاي ەدەندى وكشەسىمەن تەسىپ جىبەرەتىندەي دۇڭكىلدەتىپ، ارلى-بەرلى جۇرگەنىن ەستىپ، ءۇن-تۇنسىز جاتا بەرگەنى جاقسى. ايتپەسە، جاناشىرلىقپەن ايتىلاتىن بىردى-ەكىلى ەسكەرتپە ءتىل ۇشىن ءتۇرىپ-اق تۇر.
—كۇندىلدا؟!
—اۋ...
—ۇيىڭە بارعان سوڭ ءبارىن ۇمىتىپ، دۇيسەنبىدەگى ءبىرىنشى ساباقتان كەشىگىپ قالما!
—نە، نە دەيسىڭ؟!
—نە دەۋشى ەم، ساباقتان كەشىكپە دەيمىن.
انە، كورپەنىڭ استىنان باسىن شىعارمايتىنى سول عوي، مۇنىڭ ۇلكەن كىسىلەرشە قامقورسىعانىن كەلەمەجدەپ، ەندى ءقايتىپ سىرتقى سىلاعى تۇسكەن بالالار ءۇيىنىڭ تابالدىرىعىنان اتتامايتىنداي، كەرەك دەسەڭىز، ەكەۋىنىڭ ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعىنا دەيىن ۇيىقتاماي، دۇرىسى — ۇيىقتاي الماي، انانى-مىنانى ايتىپ، ەرتەڭىندە شارشاپ-شالدىعىپ ارەڭ وياناتىندىعىن دا ەسكە الماۋعا تىرىسىپ، بىرەر ساعاتتان سوڭ جۇماقتىڭ ورتاسىنا توپ ەتىپ تۇسە قالاتىنداي جۇرەگى الىپ-ۇشىپ، اۋزى-باسىن قيساڭداتىپ، ەلۋبايدى سىرتىنان مازاق قىپ تۇراسىنا كىم كەپىل. ودان ەلۋبايدىڭ نەسى كەتەدى، تەك ايتەۋىر، الگى شىن جاناشىرلىعىن دۇرىس تۇسىنسە جارادى دا. جاسىرىپ-جاسقاۋدىڭ كەرەگى نە، كۇندىلدا ماتەماتيكادان ءنول! تاسباقا جۇرىسكە دە ىلەسە المايدى. ال ءبىرىنشى توقساننىڭ قورتىندىسى شىعار كۇن تاياۋ. ەگەر باقىلاۋ ەسەپتەن ەلۋباي كومەكتەسپەسە، جاعدايىنىڭ مۇلدەم تۇيىققا تىرەلەتىن ءتۇرى بار. كوپتىڭ الدىنا شىعارىپ، «قوجانوۆ، امال ەسەپتى، الىپ-قوسۋدى قاشان ۇيرەنەسىڭ؟» دەپ ءمۇعالىم ەكى ءبۇيىرىن تايانىپ الىپ ۇرىسىپ جاتسا، ارتقى پارتادا وتىرعان ەلۋباي دا قاراداي-قاراپ قينالىپ بىتەر ەدى. جون ارقاسى شىمىرلاپ، الگى قورلىققا ازەر شىدار ەدى. ءبىراق بۇل تۇرعاندا ونىڭ ەسىنە امال ەسەپ جايىن ءقايتىپ تۇسىرەرسىڭ. ءوزىن اكەتۋگە كەلگەن ەسكى ماشينە قاقپادان بەرى بۇرىلعانشا تىپىرشىپ، ءبىر ورىندا تىنىش تۇرا المايدى.
— كەشىكپە، كەشىكپە!.. كوكەم دە سەنىڭ سورتىڭنان. دۇيسەنبىنىڭ تاڭى اتار-اتپاستا ماشينەسىن دايارلاپ كۇتىپ تۇرادى ەسىك الدىندا.
— ول كىسىنى كوكە دەيمىسىڭ... كوكە. اتى كىم؟.. ە، ەندەشە مەيرام اعا دەسەڭ جاراسپاي ما؟
وسى تۇسقا كەلگەندە ەلۋباي ەرىكسىز ءتىلىن تىستەيدى. ءوز باسىنا تيتىمدەي پايداسى جوق، كودي-سوديدى سونشا قازبالاپ نە جىنى بار ەدى! وگەي اكەسىن قالاي اتسا ولاي اتاسىن! ويپىر-اي، ادامدار قالاي وزگەرەدى-اي، ا؟! كورپەنىڭ استىنان باسىن شىعارماستان كۇندىلدانى دە، كۇندىلدا سەكىلدىلەردى دە جاقتىرمايتىن سەبەبى سول عوي، انەكەي، سەنبى كۇنگى ساباقتان سوڭ بولمەلەستەرىنىڭ اياق استىنان وزگەرىپ شىعا كەلەتىندەرىن ايتام دا. پويىز كۇتكەن جولاۋشىلاردان بەتەر. كۇبىر-كۇبىر، جىبىر-جىبىر. تەرەزەنىڭ الدىنا كەزەكتەسىن كۇزەت قوياتىندارىن قايتەرسىڭ. كۇزەتشىڭىز شەكاراداعى قولدان ۇيرەتىلگەن ءيىسشىل يتتەردى جولدا قالدىرادى. ءجا، ونىڭ نەسىن ەجىكتەيدى. بالالار ءۇيىنىڭ سىقىرلاۋىق قاقپاسى، شەكارا -- سول، سودان ىشكە كىرگەندەردىڭ كىمگە كەلگەنى، كىمنىڭ جۇلدىزى جانىپ، ارتىنا قارايلاماستان، ەگەر بايقاۋسىز قاراپ قالسا بىرەۋ ۇستاپ الاتىنداي، الگى ۇلكەن كىسىنى اسىقتىرىپ، كىمدەردىڭ سول قاقپادان تالتاڭداپ شىعىپ بارا جاتاتىنى — ەلۋبايدىڭ كوكىرەگىندە قولمەن قويعانداي سايراپ تۇر.
— ەسجانوۆ، قايداسىڭ، سەنىڭ اپاڭ، جاڭىلماسام مىنا كىسى تۋرا سەنىڭ اپاڭ! — «كۇزەتشىنىڭ» داۋىسى قۇلاعىڭدى جارىپ جىبەرەتىندەي، جاڭعىرىپ ەستىلەدى. ومىردە اسا سيرەك كەزدەسەتىن جاقسىلىقتى اقى-پۇلسىز ەسجانوۆتىڭ ۇستىنە ۇيە سالعانداي، سودان سوڭ كەكىرەيە قالاتىنىن قايتەرسىڭ الگىنىڭ.
سەنبى، سەنبى كۇنى دەگەنمەن ءتىرى ادامنىڭ تىرشىلىگى تۇگەسىلە مە. بالالار ۇيىندەگى «جەتىمەگىن» جەتەكتەپ ۇيىنە اكەلىپ، جۋىندىرىپ-شايىندىرىپ، ىشكى كيىمدەرىن اۋىستىرىپ، تاماقتىڭ ەڭ ءتاتتىسىن دە سونىڭ اۋزىنا توسۋعا تىرمىسقانىمەن، كەيبىر اتا-انانىڭ ويلاماعان تۇستان شارۋاسى شىعىپ قالادى. بالالاردى ۋاقىتشا ۇيلەرىنە اكەتۋ شاراسىنىڭ كوزبە-كوز كەستەسى بۇزىلادى. وندايدا مەڭگەرۋشىنىڭ اتىنا ارىز جازىپ، شالا ءبۇلىنىپ جاتقانىڭ. ونىسى قيامەت تۇرعانىمەن. مۇنداعىلاردىڭ جاعدايلارى بەلگىلى عوي؛ ءبىرىنىڭ اكەسى، نە ءبىرىنىڭ شەشەسى جوق، بولعاندارى دا بولىمسىز بىرەۋلەر. نەمەسە بالالارىن باعا الماي، اتا-انا قۇقىعىنان ايىرىلعاندار. ءسويتىپ كوزدەرى جاۋتەڭدەگەن مىنا سەكىلدى جۇگىرمەكتەر امالسىز بالالار ۇيىنە توعىتىلادى. دەگەنمەن قولدارىنان اناۋ ايتقانداي ءتۇبىرلى جاناشىرلىق كەلمەسە دە، بالالار ۇيىندە تاربيەلەنگەندەردىڭ دە ەرتەڭ زىڭگىتتەي-زىڭگىتتەي ازاماتتار بوپ، ساناتقا ىلىگىپ كەتەتىندەرىن ەستەن شىعارۋعا بولا ما؟! بۇلاردىڭ الىستان قوسىلاتىن اعايىندارى بولسا دا بۇل ماڭايعا اراكىدىك ات ءىزىن سالىپ تۇراتىندار جەتەرلىك. بىرەۋ اكە جاعىنان، بىرەۋ شەشە جاعىنان تۋىس. ءبىراق اتا-تەكتەرى وزگەشە. مەڭگەرۋشىنىڭ دە جۇرەگى تاس ەمەس، ءجىبيدى. ۇي-ىشىلىك احۋالدى، ەكى تاۋلىك بولسا دا بالالاردىڭ كادىمگىدەي تىڭايىپ قايتاتىندىعىن جاقسى تۇسىنەدى. قولحات پەن قوسا قۇجات تاستاپ كەتەسىز امالسىز...
بەيتانىس، قايداعى بەيتانىس، كىمنىڭ ارتىنان كىمنىڭ كەلگەندىگى بۇلارعا بەس ساۋساقتاي بەلگىلى.
— ءجۇنىسوۆ، بارسىڭ با، داۋدە بولسا مىنا كىسى ساعان كەلگەن.
تىپىرلاپ ەلۋبايدان باسقالارى تەرەزەگە لاپ قويادى. سەبەبى، «كۇزەتشىڭىز» كۇماندى. جۇنىسوۆكە ەمەس، ول باسقا بىرەۋلەرگە كەلسە شە. كۇن كەشىككەن سايىن بالالاردىڭ كەيبىرى كۇللى دۇنيەدەن كۇدەر ۇزگەندەي مۇڭايا باستايدى. زاۋدەگى ىبىر-جىبىر اڭگىمەلەر دە ساپ تيىلادى. ەلۋباي ونداي وقيعالاردان ازىرگە بويىن اۋلاق ۇستاسا دا، سول كۇبىر-كۇبىردى ىنتىزارلىقپەن تىڭداعىسى، تىڭداي بەرگىسى كەلەدى. اۋزىنان سىلەكەيى شۇبىرىپ، اشقاراقتانا جۇتىنادى.
... — سەن بىلەسىڭ بە، مەنىڭ اپام شەبەر اسپازشى عوي، ۇلكەن مەيىرامحانادا جۇمىس ىستەيدى. تۇركيادا وقىعان. ءوزىنىڭ وتباسىلىق كليەنتتەرى بار. كەيدە سولاردىڭ ۇيلەرىنە بارىپ تا تاماق پىسىرەدى. ءبىراق ءبىزدى دە ۇمىتپايدى... ەح، ءقازىر بارامىن دا بىردەن تاماققا كىرىسەمىن. بۇگىن اسحانانىڭ تۇستىگىن ادەيى ىشپەدىم. سونداي تاتتىلەر توسىپ تۇرعاندا، اسقازاندى سىلدىر سۋمەن تولتىرىپ نە بار.
— و-حو، ايتاسىڭ-اۋ، مەنىڭ اجەم پىسىرگەن باۋىرساقتى جەسەڭ عوي.
— ال ءبىزدىڭ ۇيدەگىلەر تاماقتى قانداي ىدىسقا پىسىرەتىندىگىن بىلەسىڭدەر مە؟
— قايدان بىلەيىك...
— ۆو! التىن جالاتقان كاستۇرولگە.
سۇڭقىلداپ تۇرعان بۇل كىم-ەي، سەيىلحان-اۋ شاماسى. التىنشى «ا»-نىڭ كلاسكومى. ازداپ ماقتانشاقتىعى بولماسا دۇرىس بالا. ءۇستى-باسىن كۇتىپ ۇستايدى. ەلۋباي ۇشىپ تۇرا جازداپ بارىپ، ءوز-وزىن ازەر تەجەدى: «سەنىڭ التىن جالاتقان كاستۇرولىڭ وزىڭە! بالكىم، ونىڭ استىنا وت جاعۋدىڭ دا قاجەتى بولماس. ەت سالساڭ ءبىتتى، بۇرق ەتىپ ءوزى قاينايدى. سەيىلحان ەسىڭدە بولسىن، ەندىگى جەردە التىن استاۋ تۋرالى ەرتەگىنى ءتىلىڭنىڭ استىنا جاسىرا تۇر. ونى ۇيىڭە بارعان سوڭ ايتارسىڭ. ال بىزگە قازاقتىڭ قارا قازانىنا پىسىرىلگەن استان اسقان ءدام جوق. وت تاك، ءتۇسىن وسىنى!»— ەلۋبايدىڭ ايتپاعى وسى ەدى. ءوزىن وزگەلەردەن سالماقتى ۇستاعانىنا دا ءىشى قىپ ەتىپ، ۇيالعانسيدى. ءبىراق ونىسىن سىرتقا شىعارمايدى. ءار ءسوزىن، نىعارلاپ، شەگەلەپ ايتادى. قۇددى بولمەگە قارت مەڭگەرۋشىنىڭ كوشىرمەسى كىرىپ كەلگەندەي. بالالار دا ەلۋبايدىڭ كەيدە ءوستىپ، ەرەسەك كىسىلەرشە اقىل ايتا جونەلەتىندىگىنە تاڭعالادى. بالكىم كەيبىرى ۇناتپاس، شەشەنسىگەندى كوپشىلىك ۇناتا قويا ما؟! ءجا، ەلۋباي ولارمەن ەسەپتەسىپ جاتپايدى. دەسە دە مىناداي قارا كولەڭكە تۇمشالاعان كەشكى ۋاقىتتا ءبىر ءۇمىت ساۋلەسى وڭ ءبۇيىرى جاقتان جىلت ەتكەن سەكىلدى بولادى. تىم بەت شارپيتىن اسا قىزۋلى بولماسا دا.
مىنە، بىرەر ساعاتتان سوڭ بولمەلەستەرى سىرتتاعى تەمىر قاقپانىڭ سۋىق تۇتقاسىن ۇستاماستان، القىن-جۇلقىن جۇگىرىپ، جان-جاقتارىنا قاراۋعا دا ۇلگەرمەي، تۇس-تۇسقا تۇرا قاشادى. بولمەدە، ءتىپتى داعىراداي بالالار ۇيىندە ەلۋبايدىڭ جالعىز قالاتىنى كىمنىڭ ەسىنە ءتۇسسىن. جىلى ۇيگە كىرگەندەردى بۋى بۇرقىراعان ىستىق تاماق كۇتىپ تۇراتىن بولار، ىستىق تاماقتان بۇرىن اعايىن-تۋعاننىڭ اينالىپ-تولعانعانىنا جەتەتىن نە بار! ەلۋباي بۇل ىقىلاس-پەيىلدەن ەشكىمدى قىزعانبايدى. «مەن نە، سولاردان سورلىمىن با، مەنى ۇيىنە اپارىپ، ايىندا-جىلىندا ءبىر تۇنەتىپ شىعاتىن يمان ءجۇزدى پەندەنىڭ تابىلماعانى قالاي؟» دەپ تە تاعدىرىنا وكپەلەمەيدى. ءاۋ باستان سوعان كوندىككەن. بالا ەمەس پە، جالعىز قالعاندا ەپتەپ كوڭىل بوسايتىنى راس. وندايدا قايدان تاپ بولاتىن قايسارلىق دەسەڭشى: كىرپىگىنە ىلىنگەن ءمولدىر تامشىنى جەيدەسىنىڭ جەڭىمەن ءسۇرتىپ تاستايدى دا ءتىلىن تىستەپ، جۇدىرىعىن تاستاي ءتۇيىپ، تەمىر كەرەۋەت ۇستىندە شالقاسىنان ءتۇسىپ، الگى ءبىر السىزدىك تولقىنى بويىنان تۇگەل تاراعانشا تىپىر ەتپەستەن جاتادى دا قويادى. ون، نە ون ەس مينۋت. سول ۋاقىت ارالىعىندا تالاي وقيعالار دا ەسكە تۇسەدى. بولمەلەستەرى شەتىنەن مەشكەي ەمەس شىعار، ەت جەلىنىپ، شاي ءىشىلىپ بولعان سوڭ، ديۆانعا جايعاسىپ، ءۇي ىشىندەگىلەرمەن اڭگىمە-دۇكەن قۇراتىن بولار. بالالار ۇيىندە قالاي تۇرىپ، قالاي وقىپ جاتقاندارى دا ءبىراز «تاقىرىپتىڭ» وزەگىنە اينالار. ارلى-بەرلى تۇزى تاتىمسىز سۇراقتارعا دا جاۋاپ بەرىلەر. ءتارتىپ، تاربيە ماسەلەسى... كەنەت، بۇل نەنىڭ قۇدىرەتى شىراعىم-اۋ، الدە كوزگە كورىنبەيتىن كوسموستىق بيوتوكتىڭ اسەرى مە، تۋ-ۋ-ۋ، تەمىر قاقپانىڭ ار جاعىندا جاتقان ەلۋبايدىڭ تۇلا بويى كۇيىپ-جانىپ، ءبىر راقات كۇيگە ءتۇسىپ كەتەدى-اي! ەكەۋارا ديالوگتىڭ ۇزىن-ىرعاسى ەلۋبايدىڭ قۇلاعىنا دا اينا- قاتەسىز ەستىلەدى. سويلەپ جاتقان بۇل كىمدەر-ەي! ەسجانوۆ پا، قوجانوۆ پا؟ ءجا، كىم بولسا و بولسىن، ماڭىزدىسى ول ەمەس، ماڭىزدىسى...
— بىزبەن بىرگە ەلۋباي دەگەن بالا تۇرادى شە.
— قايدان كەلگەن، اكە-شەشەسى كىمدەر؟
— اكە-شەشەسىنىڭ كىمدەر ەكەنىن قايدان بىلەيىك، ال ءوزى سۇمدىق العىر. ساباقتى دا جاقسى وقيدى. فۋتبول ويناعاندا دا الدىنا جان سالمايدى. قايداعى جوق ادەبي كىتاپتاردى دا تاۋىپ العىش. ءبارىمىز ءبىر جىلدىڭ ءتولىمىز عوي، ءبىراق ونىڭ ءوي-ورىسى، ومىرگە دەگەن كوزقاراسى بارىمىزدىكىنەن بيىك، بارىمىزدىكىنەن جوعارى. ءبىزدىڭ سوزدىك قورىمىز جۇتاڭ عوي، ال ەلۋباي قاي تاقىرىپقا بولماسىن جەلدەي ەسەدى.
— اتى كىم؟
— ەلۋباي.
— اكە-شەشەسى اقىل توقتاتقان شاقتا دۇنيەگە كەلگەن بالا بولدى-اۋ شاماسى.
— و جاعىن بىلمەدىك.
— نەگە بىلمەيسىڭدەر. بىرگە تۇراسىڭدار، رەتىن تاۋىپ ونىڭ ءومىربايانىن بىلۋگە نەگە تىرىسپايسىڭدار؟
— بىر-ەكى رەت سۇراستىرىپ كورگەنبىز، اكە-شەشەسى تۋرالى جارىتىپ ەشنارسە ايتپادى.
— بالكىم... ارتىنان ەشكىم كەلمەي مە سوندا؟
— ىزدەپ كەلگەندەردى دە كورە المادىق. ودان ءوزى دە ۇمىتتەيبەيتىن سەكىلدى. سەبەبى، ءبىز سەنبىدەگى ساباقتان سوڭ كەزەكتەسىپ كۇزەتتە تۇرامىز عوي. كىمگە كىم كەلگەنىن داۋىستاپ حابارلايمىز. ال ەلۋباي ول كەزەكشىلىكتەن مۇلدەم باس تارتقان. ودان ءارى ءبىز دە قينامادىق.
— قاپ-اي، ا؟! دەگەنمەن بولايىن دەپ تۇرعان بالا. الدەن سەندەرگە اقىل ۇيرەتسە. ەلدىڭ ەرتەڭى سولارعا بايلانىستى ءاسىلى. وندايلاردى ءومىر ەرتە ەسەيتەدى. ەندى ونشاقتى جىلدان سوڭ كورەرسىڭدەر... اتىن كىم دەدىڭ... ەلۋباي! سول ەلۋباي سەندەرگە قامقورشى بولادى ءتۇپتىڭ تۇبىندە. بارىڭە بىردەي جۇمساق كرەسلو تابىلا بەرە مە؟! قىزمەت تابا الماساڭدار قايدا باراسىڭدار، سالىپ ۇرىپ ەلۋبايدى ىزدەيسىڭدەر. باياعىدا ءبىر بولمەدە تۇرىپ، ءبىر ءتىلىم ناندى ءبولىپ جەپ ەدىك قوي دەپ، جاعداي ايتاسىڭدار. اۋمالى-توكپەلى دۇنيە عوي.
— شىن ايتامىسىز؟
— شىنىم. ول بالانىڭ ەرتەڭ كىم بولاتىندىعى قازىردەن بەلگىلى. ەرتەڭ ەلۋبايدىڭ الدىنا بارعاندا «سەندەر باياعىدا مەنى جالعىز تاستاپ كەتۋشى ەدىڭدەر عوي» دەپ وسى ساتقىندىقتارىڭدى بەتتەرىڭە باسىپ جۇرمەسە...
— ەلۋبايعا ساتقىندىق جاساعان كىم بار؟! ءوزى عوي...
— نە ءوزى عوي. ماسەلەنكي، مىنا سەن «مەنىڭ وسى قالادا اعام تۇرادى، بىرگە ءجۇر، ءبىر قازان تاماق بارىمىزگە جەتەدى عوي» دەپ ۇيگە شاقىردىڭ با؟
— جوق.
— انەكەي، ەل تىرەگى بولاتىن بالانى جاپادان جالعىز بولمەگە تاستاپ كەتەسىڭدەر. ۇيات بۇلارىڭ.
— ول ءبارىبىر شاقىرساڭ دا كەلمەس ەدى.
— الدىمەن شاقىرساڭشى، كەلمەسە وزىنەن كورسىن.
— ؟
ەلۋبايدىڭ تۇلا بويى بالبىراپ، راقات كۇي كەشەدى. وياۋ ما، ۇيقىدا ما — بەلگىسىز. ءبىر جۇماق الەمنىڭ قوينىنا بىرتىندەپ كىرىپ بارا جاتادى، كىرىپ بارا جاتادى. جان-جاعى جاپ-جارىق، جىمىڭداعان جۇلدىزدار...
ححح
سەنبىنى اۋپىرىمدەپ وتكىزدىم بە دەگەندە، جەر باۋىرلاپ جەكسەنبىسى جەتىپ كەلەدى. جەكسەنبىدە جۇرت ۇلان-اسىر توي قامىنا كىرىسەدى. بالالار ءۇيى ماڭىنان دا قىزىلدى-جاسىلدى لەنتاعا بايلاعان ۇپ-ۇزىن ماشينەلەر سىرنايلاتىپ، كەرنەيلەتىپ ارلى-بەرلى جۇيكىپ وتەدى. قولى بوس ادام نە ىستەمەيدى، العاشىندا ەرمەك ءۇشىن قىزىقتايىنشى دەگەنمەن، كەلە-كەلە ەلۋبايدىڭ كوز الدىندا ءوتىپ جاتقان الگى كورىنىستەر ءبىر ءتۇرلى جۇرەگىن سۇققىلاپ، شىمىرلاتىپ اۋىرتا باستايدى. اي، وسىنشا سەزىمتال بولارسىڭ با، ەلۋباي؟! سول ۇزىننان-ۇزاق شۇباتىلعان كورتەدجدەگىلەر قىزدى-قىزدىمەن ماشينە توبەسىندەگى تەرەزەنى اشىپ تاستايدى دا، كەۋدەلەرىن سىرتقا شىعارىپ، جۇرتتىڭ بارىنە «مىنە، ءبىزدى كوردىڭدەر مە؟» دەگەندەي كوزسىز ماقتانىشپەن ءجون-جوزىقسىز ايقايلاپ، ءبىرىن-بىرى يتەرمەلەپ، داۋرىعادى دا جاتادى. تۋراسىنا كوشكەندە توي قىزىعىنا بەرىلگەن ءبىر قاۋىم ەل سەنبىنى داعىراداي بولمەدە جاپادان جالعىز وتكىزىپ، بەتى-قولىن جۋىپ، توسەگىن تاپ-تۇيناقتاي جيناپ، ەندى تومەننەن، ءبىرىنشى قاباتتاعى اسحانادان ەستىلەتىن شاقىرۋدى تاعاتسىزدانا كۇتىپ وتىرعان ەلۋباي دەگەن بالا بارىن، ونىڭ وزدەرى سەكىلدى استا-توك تويعا قاتىسپاق تۇگىلى، ەرتەڭگىلىك استى تاپەلتەك بويلى، جۇمالانعان كەكسە قاتىن قالاي بەرەر ەكەن دەپ، از-ماز ءۋايىم جەيتىنىن قاپەرلەرىنە السا جاقسى-اۋ! قايداعى، قايداعىنى كوكىگەنى نەسى يت جەگىر! سو جاعىن بەس ساۋساقتاي بىلە تۇرا ەلۋبايدىڭ قابىرعاسى سوگىلىپ، ۇرەن-سۇرەنىن تانىمايتىن بىرەۋلەردىڭ اماندىعىن تىلەيتىنىن ايتام دا! ەسەپتىڭ ادامى بولسا ەلۋباي سويتە مە، تويلارى شەكەقىزباي توبەلەسسىز، تارتىسسىز، ايقاي-سۇرەڭسىز تىنىشتىقپەن وتسە، كوپتىڭ تىلەگى پەرىشتەنىڭ قۇلاعىنا شالىنىپ، جاس جۇبايلار ءتاتۋ-تاتتى ءومىر ءسۇرىپ، كەشىكپەي ىڭگالاعان نارەستەنىڭ داۋىسى ەستىلسە — ەلۋبايدىڭ ارمان-ماقساتى مۇلتىكسىز ورىندالار ەدى. بىلاي قاراساڭىز، مۇنىكى دە ساۋ ادامنىڭ تىرلىگى ەمەس، ءدال وسى اراعا ارمان-ماقساتتى تىقپالاۋدىڭ قاجەتى قانشا؟! ەلۋبايدىڭ وسىدان باسقا ارمان-ماقساتى جۇزگە اسا قالىپ پا ەدى؟ تىم بوركەمىك، تىم جالپاقشەشەي. كوڭىلشەك. ماشينەنىڭ توبەسىندەگى تەرەزەدەن كەۋدەلەرىن شىعارىپ، زىكىر سالعاندار توي وتەتىن مەيىرامحاناعا ءبىر پالەگە ۇرىنىپ قالماي، جەتىپ السا — ەلۋباي دا ەرتەڭگى استى، مەيلى مىڭ جەردەن سۋىپ قالسا دا شابىتتانا ىشەر ەدى-اۋ.
— وۋ، بارسىڭ با؟ شاقىرۋسىز-اق جۇكىرىپ كەلسەڭ ءبىر نارسەڭ كەتە مە؟! «تاعىڭنان تۇسەمىسىڭدى!» امالسىز كەرى جۇتادى. — اسپازشىنىڭ جازداي جادىراعان كۇلكىسىن كىم كورىپتى. سول باياعى ۇيرەنشىكتى قاتقىل قاباق. بالكىم، ەلۋباي بىرەۋلەرگە ىلەسىپ، ەكى كۇن دەمالىستى سىرتتا وتكىزسە — تاڭ بوزىنان تۇرىپ، ءبۇيتىپ شالا بۇلىنبەس-تى. ءتارتىپ. ءبىر بالا قالسا دا تاماق پىسىرۋگە مەندەتتىسىڭ. اسپازشى دا ادام عوي، ونىڭ دا كەڭىردەكتەن الاتىن مىڭ-سان شارۋاسى بار. سول شارۋالاردىڭ دەنى دەمالىس كۇندەرىنە ءدوپ كەلەدى. ەلۋباي دا وسى كىسىنى بەكەر قينادىم-اۋ دەپ ىشتەي قاپالانادى. مىنا زاماندا بىرەۋگە كەسىرىڭدى تيگىزۋ، كولەڭكەڭدى ءتۇسىرۋ — قانداي جامان! ءبىراق «اپاي، ماعان بولا اۋرەگە تۇسپەڭىزشى، قالعان-قۇتقاندى ءوزىم-اق جىلىتىپ جەيمىن عوي» دەپ ايتۋىن ايتقان، الدىنان وتكەن. تىڭدامادى. ەكى كوزى شاتىناپ، اياق-تاباقتى ساتىر-سۇتىر لاقتىرىپ، شالا پىسكەن بوتقانى ەلۋبايدىڭ الدىنا كادىمگى دوپ دومالاتقانداي يتەرە سالادى. كەلمەۋگە شىدامى جەتپەيدى. بالالار ءۇيىنىڭ مەڭگەرۋشىسى قاپىدا سارت ەتە قالسا، تىلگە كەلمەستەن جۇمىستان بوساپ قالۋى دا عاجاپ ەمەس. ال ونىڭ ەلۋباي ءۇشىن ايلىقتان قاعىلعىسى جوق. جەردەن الىپ، جەرگە سالىپ، قارعاپ-سىلەسە دە ىشىندە. قانجىلىم سورپا، سارى ماي جاعىلعان ەكى-ۇش ءتىلىم قارا نان، ەكى ءتۇيىر جۇمىرتقا، قالايى شاينەكتەگى قارا شاي — ەلۋبايدىڭ تۇسكى، كەشكى تاماعى.
«ماعان نە دەيسىز، اپاتاي. وسى قالادا ەت-جاقىن تۋىسىم بولسا ءسىزدى ساندالتىپ نەم بار. انامدى دا سىرتتاي سويىپ سالاتىن شىعارسىز. «باۋىر ەت — بالاسىنان بەزگەن بەزبۇيرەك!» ول ءوز شارۋاڭىز. ماعان سالسا انامدى دا جازعىرعىم كەلمەيدى. اكەم جول اپاتىنان قايتىس بولعان. كىنا كىمنەن بولعانىن قايدان بىلەيىن. انام بايعۇستىڭ: «اكەڭ كىسى قولىنان مەرت بولدى» دەپ قولدى-اياققا تۇرماي شىرىلداعانى ءالى ەسىمدە. ەسىمدە، ءبىراز نارسە سول كۇيى تۇسىمە ەنەدى. اكەمنىڭ مۇردەسىن جەر قوينىنا بەرمەس بۇرىن «سوڭعى رەت قوشتاسىپ قال، ءبىراق جىلاما، مىقتى بول، جىلاساڭ كورمەيسىڭ» دەپ ءبىر كىسىنىڭ اكەم جاتقان سۋىق سارايعا جالعىز ءوزىمدى ەرتىپ اپارعانى دا ەسىمدە. «سەن جىگىت بولدىڭ، بارىنە شىداۋعا ءتيىستىسىڭ» دەپ جۇباتقانىن دا ۇمىتقانىم جوق. اكەمنىڭ قان جۋعان ءجۇزىن كورگەندە قانشا جەردەن قاسارىسسام دا شىدامادىم، باتەڭكەمە ىستىق تامشىلار تىرس-تىرس تامىپ جاتتى. سول، سول-اق ەكەن، انامنىڭ قالىڭ قاۋىم اراسىنان قالايشا سىتىلىپ شىعىپ، جانىما قالاي جەتىپ كەلگەندىگىنە قايرانمىن. جۇرت «قانشايىمدى ۇستاڭدار، ۇستاڭدار!» دەپ داۋرىعىپ جاتتى. ول القىن-جۇلقىن كەلدى دە ولىك ۇستىندەگى اق جايمانى جۇلىپ الدى. اكەمنىڭ دەنە مۇشەلەرى بولەك-سالاق شاشىلىپ جاتىر. «كور، انىقتاپ كورىپ ال، جاۋىزدىقتىڭ قالاي جاسالعاندىعىن ءبىلىپ ءجۇر» دەپ تۇك ايىبىم بولماسا دا جەلكەمنەن نۇقىپ-نۇقىپ جىبەردى. كەيىن... ءبىزدىڭ ۇيگە قىزىل جاعالىلار كەلگىشتەپ ءجۇردى. انام «اكەڭدى قاستاندىقپەن ولتىرگەن مىنالار» دەپ، مەن تانىمايتىن بىرەۋلەردىڭ اتى-جوندەرىن اتاپ، تۇس-تۇسقا ارىز جونەلتۋمەن بولدى. ءبىراق ودان ەش ناتيجە شىعارا المادى. ناتيجەدەن بۇرىن «شەشەڭ جىندانعان» دەپ، ەكى-ۇش مارتە «جەدەل جاردەم» ماشينەسىمەن اۋرۋحاناعا اكەتىپ ءجۇردى. وندا ايلاپ، اپتالاپ جاتاتىن. اقىرى سول ناۋقاستان تۇزەلمەدى. كەيىن ىشىمدىككە سالىندى... ءقازىر ءولى مە، ءتىرى مە بىلمەيمىن. قارىنداسىم كلارانى شەتەلدىكتەر اسىراپ العان...
جۇرتتى مەزى قىلاتىن جاراپازان. ءبارى ىشىمدە، بۇل تۋرالى ءتىرى جانعا ءتىس جاعان ەمەسپىن. ءسۇيىنشى سۇرايسىڭ با؟! سىرتتاي عانا اياۋشىلىق ءبىلدىرىپ، مۇسىركەگەننەن باسقا ولار ساعان نە ىستەيدى. كىمدى كىنالايسىڭ، ماڭدايعا جازعان تاعدىر. انە، كوردىڭىز بە، ۇلكەن كىسىلەرشە تولعانىپ كەتەتىندىگىمدى ءوزىم دە اڭعارمايمىن. ال اسپازشى اپاي بوتقا پىسىرگەندىگىن بۇلداپ، مەنى ءالى دە بالاعا سانايدى...»
— ءىشىپ بولساڭ تارەلكەلەردى جينا!
ۇزاق ويدىڭ سونارىنا تۇسكەن ەلۋباي اششى داۋىستان سەلك ەتە قالادى. ارتىنشا ەس جيناپ ۇلگەرەدى دە، جەكسەنبىدە جالعىز ءوزى ءۇشىن سوناۋ جەردەن ساندالىپ كەلىپ، تاماق پىسىرەتىن اپايىن ىشتەي سونشالىق ۇناتپاسا دا بەتىنە قاراپ جىميىپ كۇلەدى: — الاڭداماڭىز، ىدىس-اياق دەگەن نە ءتايىرى، اسحانانىڭ ەدەنىن دە جۋامىن، اۋلانى تازالايمىن، تاماق قالدىقتارىن اۋلاققا اپارىپ توگەمىن. — ەلۋباي روبوت سەكىلدى تاق-تاق ەتەدى،— ىشكەن-جەگەنىمدى اقتاۋىم كەرەك قوي ءوستىپ.
اپايى ماناعىداي ەمەس، كوزاينەگىنىڭ ۇستىنەن «ايتىپ تۇرعانىڭ راس پا، وتىرىك پە؟» دەگەندەي، ءبىر ەسەپتەن ەلۋبايدى دا الگى ءسوزى ءۇشىن جاقسى كورىپ قالعانداي تاڭدانىسپەن قارايدى: — ساعان سەنەمىن، — دەيدى سالدەن سوڭ، — ءبىراق كىم بىلەدى، مەڭگەرۋشى جەتىپ كەلسە. «ەلۋبايدى ەكى كۇن قارا جۇمىسقا جەگەدى ەكەنسىڭ عوي» دەپ توبەمە اڭگىر تاياق ويناتىپ جۇرسە. اش قۇلاقتان — تىنىش قۇلاق.
— ويتپەس، ارى-بەرىدەن سوڭ ول كىسىنىڭ بىزدەن باسقا دا تىرلىگى بار شىعار. ءارى بۇگىن جەكسەنبى.
— ەندەشە... سەن ءتۇبى جامان بالا ەمەسسىڭ. جامان بولۋ دا قولىڭنان كەلمەس. ءبارىڭدى سىرتتارىڭنان قاراپ، باقىلاپ جۇرەمىن عوي.
اسحانانىڭ تاقتاي ەدەنىن ەلۋباي ادەمىلەپ جۋادى. اسىقپايدى. اسىعىپ قايدا بارادى. بولمەگە كىرۋدىڭ ءوزى ءبىر ازاپ. جانىڭدا تىلدەسەتىن ءتىرى جان جوق. تەرەزە جاقتاۋىنا قوناقتايتىن كەپتەرلەرگە نە ايتاسىڭ؟! قاتقان ناننىڭ قيقىمىن شاشىپ، تالاسا-تارماسا، ءبىرىنىڭ ۇستىنە ءبىرى مىنگەن قيمىل-ارەكەتتەرىن قاشانعى قىزىقتايسىڭ. سوسىن بىرەۋ كۇتىپ تۇرعانداي دالاعا اتىپ شىعاسىڭ. توڭىرەك تىم-تىرىس ءارى قورقىنىشتى. تاقتاي باسقىشپەن القىنا جۇگىرىپ، ەكىنشى قاباتقا قايتا كوتەرىلەسىڭ... ايتەۋىر، وسى جەكسەنبىدەن امان قۇتىلسا، ەرتەڭ مۇنىڭ ءبارى كورگەن تۇستەي ۇمىتىلادى. تاعدىرلاستارى ەكى كۇنگى تاماشالاعان قىزىقتارىن، ىشكەن تاماقتارىن... قۇددى ەلۋبايدىڭ الدىندا ەسەپ بەرگەندەي بىرىنەن-بىرى اسىرىپ، توقتاۋسىز ايتا بەرەدى، ايتا بەرەدى. ەلۋباي ءبارىن اسا قۇشتارلىقپەن، تىپىر ەتپەستەن تىڭدايدى. بىرەۋلەردىڭ بالالىقپەن بوسىڭكىرەپ جىبەرگەندەرىن دە اڭعارا قويادى. كەشىرەدى. «نەگە ولاي، نەگە بۇلاي؟» دەپ تە قارسى سۇراق بەرمەيدى. ەرتەڭ كورەعال، كۇندىلدا وگەي اكەسىنىڭ ادامگەرشىلىگىن، دۇيسەنبىدەگى ساباقتان قالماسىن دەپ تاڭ ازاننان تۇرىپ، ماشينەسىمەن وسىندا اكەپ سالاتىندىعىن، ول كىسىنىڭ اتىن اتاماي، ىلعي «كوكە» دەيتىنىن، وتباسىندا ءتاتۋ-تاتتى بەرەكە بارلىعىن ءتىلى جەتكەنشە تاۋسىلا «جىرلاۋعا» تىرىسار.
«كوكەڭ تاماشا ادام بولسا، سەنى نەگە بالالار ۇيىنە جىبەرەدى، ا؟!» دەگەندى ايتا جازدايدى دا ىشىنەن تىنادى ەلۋباي. اركىمنىڭ ماڭدايىنا جازىلعان تاعدىرى سولاي، ەندەشە كىمدى كىنالايسىڭ؟!..
You Might Also Like
-
«قىرىققا كەلدىم. قۋ تىزەمدى قۇشاقتاپ ءالى ءجۇرمىن. سىرىقتاي بولعان بويىما، العا ۇمسىنعان كەۋدەمە، دوپ-دوڭگەلەك بوكسەمە، قىسقاسى، وزىمە-وزىم ريزا بوپ ءومىر ءسۇرىپ، ءتورتىنشى وندىقتىڭ ەسىگىن قاعىپ، ...
-
ۇيگە نە ءۇشىن كىرگەندىگىن ءوزى دە تۇسىنبەيدى، ارتىنشا سىرتقا ءبىر نارسەسىن ۇمىت قالدىرعانداي اتىپ شىعادى. اتىپ شىققانىمەن ينەنىڭ جاسۋىنداي پايدالى ىسپەن اينالىسسا ەكەن-اۋ! بار بىتىرگەنى، ەسىك الدىنداع...
