InfoHub Logo

اقمەشىت اۋليە ۇڭگىرى – ورتالىق ازياداعى ەڭ ۇلكەن ۇڭگىرلەردىڭ ءبىرى. تۇركىستان وبلىسى (شىمكەنت قالاسىنان 80 شاقىرىمداعى) بايدىبەك اۋدانىندا ورنالاسقان. قاراتاۋدىڭ ەتەگىندەگى، اكتاستى جىنىستار قاباتىندا پايدا بولعان ويىق جارقاباق ۇڭگىر. ۇزىندىعى 254، ەنى 65، بيىكتىگى 25 م. جارقاباق ساڭىلاۋلارىنان مەزگىل-مەزگىل سۋ تامىپ تۇرادى. ىشىنەن قاراعاندا ەرنەۋى كيىز ءۇيدىڭ شاڭىراعى سەكىلدى كورىنەدى. ەل اراسىندا ءبىر كەزدەرى وندا ءبىر اۋليە اۋلەتىمەن كيىز ءۇي تىگىپ، ساتىمەن ءشىعىپ-تۇسىپ جۇرگەن دەگەن اڭىز ايتىلادى.

تاعى ءبىر اڭىزدا بىلاي دەسەدى:

جاۋگەرشىلىك زاماندا ەسىركەپ قويكەلدى باتىر قالماققا قارسى قول جيناپ، سوعىسقا اتتانعان ەكەن. جولدا ساربازدار نوسەرلەپ قۇيعان جاۋىننان تاڭ نامازىن وقي الماي قينالادى. سوندا وسى ۇڭگىرگە كەز بولىپ، ءبارى وسى جەردى پانالاپ تاڭ نامازىن وڭاي وقىپ الادى. ساربازداردىڭ ءبىرى: «مىنا ۇڭگىردى “ەسىركەپ” نەمەسە “قويكەلدى” دەپ اتايىق» دەپ ۇسىنىس بىلدىرەدى. بۇعان قول باستاعان باتىر بابامىز: «جوق، بۇل جەر كيەلى، بەرەكەلى مەكەن، ون مىڭ اسكەردەن تۇراتىن ءبىزدى دە قويناۋىنا سيدىرىپ، بارىمىزگە بىرگە ناماز وقۋعا مۇمكىندىك بەردى. ءىشى دە اپپاق ءتۇستى ەرەكشە مەكەن ەكەن. بۇل جەردى “اقمەشىت” دەپ اتايىق» دەگەن ەكەن.

اقساقالداردىڭ ايتۋىنشا ۇڭگىر بۇرىندارى بۇدان دا ۇلكەن بولعان. 1966 جىلعى تاشكەنتتە بولعان جەر سىلكىنىسىنىڭ اسەرىنەن ۇڭگىردىڭ ءبىر بولىگى وپىرىلىپ، شوگىپ كەتكەن دەسەدى. ۇڭگىر ىشىندەگى تەمپەراتۋرا قىسى-جازى ءبىرقالىپتى 15-20 گرادۋس جىلىلىقتى كورسەتەدى ەكەن.

وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:

قازاقستاننىڭ كوز تويماس كورىكتى جەرلەرى

قازاقستاننىڭ كوز جاۋىن الار مەكەندەرى

---