اقپاراتتىق تەحنولوگيا ارقىلى ينتەراكتيۆتىك تاقتانى قولدانىپ وقۋشىلاردىڭ تانىم بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ
اقپاراتتىق تەحنولوگيا ارقىلى ينتەراكتيۆتىك تاقتانى قولدانىپ وقۋشىلاردىڭ تانىم بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ءبىلىم تۋرالى زاڭىندا: «ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ باستى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى – ءبىلىم بەرۋ باعدارلاالارىن مەڭگەرۋ ءۇشىن جاعدايلار جاساۋ كەرەك»-دەپ كورسەتىلگەن. سولاردىڭ ءبىرى ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ بارىسىندا ديداكتيكالىق جانە وقىتۋ قۇرالى بولىپ كومپيۋتەر سانالادى. سوندىقتان كەز كەلگەن ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا مۋلتيمەديالىق ەلەكتروندىق وقىتۋ قۇرالدارى بارلىق پاندەردى وقىتۋعا پايدالانادى. قازىرگى ۋاقىتتا گۋمانيتارلىق باعىتتا-عىلىمي ءبىلىم بەرۋدە ساباق بارىسىندا ينتەراكتيۆتى قۇرالدىردى قولدانۋدا. ينتەراكتيۆتى قۇرالداردىڭ كومەگىمەن ءمۇعالىمنىڭ، وقۋشىنىڭ شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەۋىنە جول اشىلىپ وتىر.
ءبىلىم بەرۋدەگى ينتەراكتيۆتى تەحنولوگيا-مۇنداعى ينتەراكتيۆتى ءسوزى-inter (بىرلەسۋ)، act (ارەكەت جاساۋ) ۇعىمىن بىلدىرەدى، ساباق بارىسىندا وقۋشىنىڭ توپپەن جۇمىس جاساۋعا قاتىسپاۋى مۇمكىن ەمەس، ءبىرىن-بىرى تولىقتىراتىن، ساباق بارىسىندا بارلىق وقۋشىلاردىڭ قاتىسۋىن ۇيىمداستىراتىن وقىتۋ بارىسى.
ينتەراكتيۆتى تاقتا (يت) - بۇل كومپيۋتەردىڭ قوسىمشا قۇرىلعىلارىنىڭ ءبىرى جانە ءدارىس بەرۋشىگە نەمەسە بايانداماشىعا ەكى ءتۇرلى قۇرالداردى بىرىكتىرەتىن: اقپاراتتىڭ كەسكىنى مەن قاراپايىم ماركەر تاقتاسىن بىرىكتىرەتىن قۇرال. بۇگىنگى كۇنى بىرنەشە يت تۇرلەرى بار.
باعدارلامالىق-تەحنيكالىق كەشەننىڭ قۇرامىنا كىرەتىن ينتەراكتيۆتىك تاقتانى وقىتۋشىعا ساباقتا قىزىقتى جانە ديناميكالىق تۇردە مۋلتيمەديالىق قۇرالدار كومەگىمەن وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىقتارىن تۋدىراتىنداي وقۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ۆيزۋالدى قور دەپ تە اتاۋعا بولادى. ساباقتى ءتۇسىندىرۋ بارىسىندا ءمۇعالىم تاقتا الدىندا تۇرىپ، ءبىر مەزەتتە ماتىندىك، اۋديو، بەينە قۇجاتتاردى DVD، CD-ROM جانە ينتەرنەت رەسۋرستارىن قولدانا الادى. بۇل كەزدە ءمۇعالىم قوسىمشانى ىسكە قوسۋ، CD-ROM، Webء-تۇيىن مازمۇنىن قاراستىرۋ، اقپارات ساقتاۋ، بەلگىلى جاساۋ تىشقاندى اۋىستىراتىن ارنايى قالام ارقىلى جازۋلار جازۋ جانە ت.ب. ارەكەتتەردى جەڭىل ورىنداي الادى.
ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى ساباققا پايدالانعاندا ديداكتيكالىق بىرنەشە ماسەلەلەردى شەشۋگە كومەكتەسەدى:
- ءپان بويىنشا بازالىق ءبىلىمدى مەڭگەرۋ؛
- العان ءبىلىمدى جۇيەلەۋ؛
- ءوزىن-وزى باقىلاۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ؛
- جالپى وقۋعا دەگەن ىنتاسىن ارتتىرۋ؛
- وقۋشىلارعا وقۋ ماتەريالدارىمەن وزدىگىنەن جۇمىس ىستەگەندە ادىستەمەلىك كومەك بەرۋ.
بۇل تەحنولوگيانى وقۋ ماتەريالىن حابارلاۋ جانە وقۋشىلاردىڭ اقپاراتتى مەڭگەرۋىن ۇيىمداستىرۋ ارقىلى، كوزبەن كورۋ جادىن ىسكە قوسقاندا ارتا تۇسەتىن قابىلداۋ مۇمكىندىكتەرىمەن قامتاماسىز ەتەتىن ءادىس دەپ قاراۋعا بولادى.
وقۋشىلاردىڭ كوپشىلىگى ەستىگەننىڭ 5% جانە كورگەننىڭ 20% ەستە ساقتايتىنى بەلگىلى. اۋديو جانە ۆيدەواقپاراتتى ءبىر مەزگىلدە قولدانۋ ەستە ساقتاۋدى 40-50% دەيىن ارتتىرادى.
قازىرگى كەزدە ساباققا دايىندالۋ بارىسىندا ءمۇعالىم ساباق مازمۇنى وقۋشىلار ءۇشىن تانىمدىلىعى جاعىنان قىزىقتى، ءارى جاڭاشا ءوتۋى ءۇشىن ءوزىنىڭ باعالى ۋاقىتىن قاجەتتى ماتەريالدى ىزدەۋ مەن جۇيەلەۋگە جۇمسايدى.
ەلباسى اتاپ كورسەتكەندەي «قازىرگى زاماندا جاستارعا اقپاراتتىق تەحنولوگيامەن بايلانىستى الەمدىك ستاندارتقا ساي مۇددەلى جاڭا ءبىلىم بەرۋ وتە قاجەت». جاس ۇرپاققا ءبىلىم بەرۋ جولىندا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى وقۋ ۇردىسىنە وڭتايلاندىرۋ مەن تيىمدىلىگىن ارتتىرۋدىڭ ماڭىزى زور.
ءبىلىم بەرۋدىڭ اقپاراتتاندىرۋ پروسەسى ءپان مۇعالىمدەرىنە جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى جان-جاقتى پايدالانۋ سالاسىنا ۇلكەن تالاپ قويادى.
- وقۋشىنىڭ دايىندىق دەڭگەيىن، ىنتاسىن جانە قابىلداۋ جىلدامدىلىعىن ەسكەرۋ ارقىلى جاڭا ماتەريالداردى مەڭگەرۋگە بايلانىستى وقىتۋدى ۇيىمداستىرۋ جانە وقىتۋ پروسەسىنە ينتەراكتيۆتى قۇرىلعىلاردىڭ مۇمكىندىكتەرىن پايدالانۋ؛
- وقىتۋدىڭ جاڭا ادىستەرى مەن فورمالارىن (پروبلەمالىق، ۇيىمداستىرۋشىلىق ىس-ارەكەتىن كومپيۋتەرلىك ويىندار جانە ت.ب.) ساباقتا ءجيى قولدانۋ.
- پروبلەمالىق زەرتتەۋ، اناليتيكالىق جانە مودەلدەۋ ادىستەرىن قولدانۋ ارقىلى كلاسسيكالىق ادىستەردى جەتىلدىرۋ؛
- جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيا قۇرالدارىن (جاڭا ءتيپتى كومپيۋتەرلەر، تەلەكوممۋنيكاسيا، ۆيرتۋالدى ورتا جانە مۋلتيمەديا-تەحنولوگيا، ينتەراكتيۆتى قۇرىلعىلار) پايدالانۋ ارقىلى وقۋ پروسەسىنىڭ ماتەريالدىق- تەحنيكالىق بازاسىن جەتىلدىرۋ.
ساباق ماتەريالدارى قازاق ءتىلى ساباعىندا پرەزەنتاسيا نەمەسە ماتىندىك اقپارات تۇرىندە بەرىلەدى. ءتۇسىندىرۋ بارىسىندا ءمۇعالىم تاقتانىڭ الدىندا تۇرىپ جاسىرۋلى اقپاراتتى جانە وبەكتىلەردى كورسەتە الادى جانە وزگەرتەدى. ساباقتىڭ سوڭىندا قولدانىلعان ماتەريالدى ەستە ساقتاپ، قاجەت جاعدايدا قايتالاپ قولدانا الادى.
ءمۇعالىم الدىن-الا دايىنداعان ساباقتى وقۋشىنىڭ ءبىلىمىن، بىلىكتىلىگىن، داعدىسىن باقىلاۋعا باعىتتالعان تاپسىرمالاردى ورىنداۋعا بەرەدى. ساباقتىڭ بارىسىندا تاپسىرمانى ورىنداۋ بويىنشا اۋىزشا ءتۇسىندىرۋ جۇرگىزىلەدى، ينتەراكتيۆتى تاقتانى پايدالانادى. ءمۇعالىم وقۋشىنى تاقتاعا شاقىرىپ، وعان جەكە تاپسىرما بەرەدى، وعان قالعاندارىن كوڭىلىن ءبولۋ ءۇشىن باعىت بەرەدى جانە باقىلاپ وتىرادى.
ءمۇعالىم الدىنعى ساباقتا وتىلگەن ماتەريالدى اشىپ، وتكەن ساباقتى قايتالاي الادى. مۇنداي ادىستەمە ساباقتا ەكپىندى تۇردە وتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.تاقتادا جۇمىس ىستەگەن ءمۇعالىم مەن وقۋشىنىڭ ورىنداعان ىس-ارەكەتتەرىن ەستە ساقتاپ كەلەسى ساباقتا قولدانۋعا بولادى.
سونىمەن، ينتەراكتيۆتى تاقتا ساباققا قاتىسۋشىلاردىڭ بارلىعىنىڭ ويىن ءبىر ورتاعا جيناقتاپ، قاجەت اقپاراتتى وندەۋ ارقىلى جالپىلانعان اقپاراتتىق بىلىكتىلىكتى قالىپتاستىراتىن ءتيىمدى قۇرال بولىپ تابىلادى.
الدىن-الا دايىندالعان وقۋ ماتەريالدارى-پرەزەنتاسيالار، ماتىندىك، گرافيكالىق اقپاراتتىق وبەكتىلەر-ساباقتىڭ جاقسى ءوتۋىن جانە بارلىق اقپارات تۇرلەرىن قولدانۋدى قامتاماسىز ەتەدى. ساباقتا ۋاقىتتى ۇنەمدەۋ، دەمونستراسيالىق ماتەريالادار دايارلاۋ ماقساتىندا ينتەراكتيۆتى تاقتانى پايدالانعان ءتيىمدى.
قازىرگى زامان مۇعالىممەن تەك ءوز ءپانىنىڭ تەرەڭ بىلگىرى بولۋى ەمەس، تاريحي تانىمدىق، پەداگوگيكالىق-پسيحولوگيالىق ساۋاتتىلىق ساياسي-ەكونوميكالىق بىلىمدىلىك جانە اقپاراتتىق ساۋاتتىلىق تالاپ ەتىلۋدە. ول زامان تالابىنا ساي ءبىلىم بەرۋدە جاڭالىققا جانى قۇمار، شىعارماشىلىقپەن شەبەر مەڭگەرگەن جان بولعاندا عانا بىلىگى مەن ءبىلىمى جوعارى جەتەكشى تۇلعا رەتىندە ۇلاعاتتى سانالادى.
ورتا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن اقپاراتتاندارۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى-وقۋشىلاردىڭ اقپاراتتىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ. وسى ماقساتتى ورىنداۋ بارىسىندا وقىشىلاردىڭ اقپاراتتىق مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋدا جاڭا ادىستەردى قولدانۋ قاجەتتىلىگى تۋىنداپ وتىر. ءححى عاسىردا اقپاراتتانعان قوعام قاجەتتىلىگىن قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا تومەندەگىدەي مىندەتتەردى شەشۋ كوزدەلىپ وتىر: كومپيۋتەرلىك تەحنيكانى، ينتەرنەت، كومپيۋتەرلىك جەلى، ەلەكتروندىق جانە تەلەكوممۋنيكاسيالىق قۇرالداردى، ەلەكتروندىق وقۋلىقتاردى وقۋ ۇردىسىنە ءتيىمدى پايدالانۋ ارقىلى ءبىلىم ساپاسىن كوتەرۋ.
ەلىمىزدىڭ ساياسي، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق وزگەرىستەرگە ساي ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ باعىتىندا مەكتەبىمىزدە جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستار اقپاراتتاندىرۋدىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنا سايكەس اسىرىلۋدا.
ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن اقپاراتتاندىرۋ ءبىلىم بەرۋ ءۇشىن ۇلكەن پەرسپەكتيۆالار اشادى. سوڭعى جىلدارى كومپيۋتەرلىك، تەلەكوممۋنيكاسيالىق تەحنيكا مەن تەحنولوگيالاردىڭ قوعام ومىرىندەگى ءرولى مەن ورنىندا تۇبەگەيلى وزگەرىستەر بولدى. اقپاراتتىق جانە تەلەكوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردى يگەرۋ قازىرگى زاماندا ءاربىر جەكە تۇلعا وقۋ جانە جازۋ قابىلەتى سياقتى ساپالارمەن بىرگە قاتارعا جانە ءاربىر ادام ءۇشىن قاجەتتى شارتقا اينالدى.
جەدەل دامىپ وتىرعان عىلىمي-تەحنيكالىق پروگرەسس قوعام ءومىرىنىڭ بارلىق سالالارىن اقپاراتتاندىرۋدىڭ عالامدىق پروسەسىنىڭ نەگىزىنە اينالادى. اقپاراتتىق-تەحنولوگيالىق دامۋعا جانە ونىڭ قارقىنىنا ەكونوميكانىڭ جاعدايى، ادامداردىڭ تۇرمىس دەڭگەيى، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك، بۇكىل دۇنيەجۇزىلىك قاۋىمداستىقتاعى مەملەكەتتىڭ ءرولى تاۋەلدى بولادى. تۇتاس دۇنيە قالىپتاستىرۋ مەن قوعامداستىقتار، جەكە ادام مەن بۇكىل دۇنيەجۇزىلىك قوعامداستىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋى ءۇشىن جاڭا جاعدايلاردى قامتاماسىز ەتۋدە اقپاراتتىق-تەلەكوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالار ماڭىزدى رول اتقارادى.
عىلىم مەن تەحنيكانىڭ دامۋ قارقىنى وقۋ-اعارتۋ سالاسىنىڭ وقىتۋ ۇردىسىنە جاڭا تەحنولوگيالىق ادىستەر ونىڭ ىشىندە ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى كەڭ كولەمدە قولدانۋدى قاجەت ەتەدى.
مەكتەپتىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن كوتەرۋ جانە وندا ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى پايدالانۋ ارقىلى وقۋ-تاربيە پروسەسىن ءتيىستى دەڭگەيدە كوتەرۋ، مەكتەپ ۇستازدارىنىڭ، باسشىلىقتارىنىڭ، پەداگوگيكالىق ۇجىمنىڭ جۇيەلى باسشىلىققا العان باعىتى دەپ ەسەپتەيمىز. ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانۋ نەگىزىندە مەكتەپتە گۋمانيتارلىق باعىتىنىڭ پاندەرىن وقىتۋ ساپاسىن ارتتىرىپ، ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ جۇيەلى تۇردە ىسكە اسادى دەۋگە بولادى.
«قازىرگى زاماندا جاستارعا ءبىلىم بەرۋ وتە قاجەت» دەپ، ەلباسى اتاپ كورسەتكەندەي جاس ۇرپاققا ءبىلىم بەرۋ جولىندا اقپاراتتىق تەحنولوگيانى وقۋ ۇردىسىندە وڭتايلاندىرۋ مەن تيىمدىلىگىن ارتتىرۋدىڭ ماڭىزى زور.
كومپيۋتەر جانە ينتەراكتيۆتى قۇرالدار ارقىلى جاسالىپ جاتقان وقىتۋ پروسەسى وقۋشىنىڭ جاڭاشا ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىرىپ، ولاردى جۇيەلىك بايلانىستارمەن زاندىلىقتاردى تابۋعا يتەرىپ، ناتيجەسىندە-وزدەرىنىڭ كاسىبي پوتەنسيالدارىنىڭ قالىپتاسۋىنا جول اشۋ كەرەك. بۇگىنگى تاڭداعى اقپاراتتىق قوعام ايماعىندا، وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىراتىن جانە كومپيۋتەرلىك وقىتۋ ءىسىن دامىتاتىن جالپى زاندىلىقتاردان تارايتىن پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى عانا ءتيىمدى دەپ ساناۋعا بولادى.
وقۋشىلاردىڭ ينتەراكتيۆتى قۇرالدار كومەگىمەن قالىپتاساتىن جانە جۇزەگە اسىرىلاتىن ويلاۋ قابىلەتى بۇرىنعى تەحنولوگيالار ارقىلى بەرىلەتىن ويلاۋ جۇيەسىنەن وزگەشە بولاتىندىقتان، تەك ويلاۋ قابىلەتى تۇسىنىگى عانا ەمەس، قابىلداۋ، ەستە ساقتاۋ جوعارى دەڭگەيدە بولادى.
ينتەراكتيۆتى قۇرالداردىڭ كەلەسى ەرەكشەلىكتەرىن اتاپ وتۋگە بولادى:
1 بورمەن تاقتاعا جازىلعان كەسكىندى ينتەراكتيۆتى تاقتاداعى ءتۇرلى –ءتۇستى ايقىن، ۇقىپتى كەسكىنمەن سالىستىرۋعا بولمايدى.
2 تاقتا مەن بوردىڭ كومەگىمەن ءار ءتۇرلى قوسىمشالارى بار جۇمىستى ءتۇسىندىرۋ قيىن ءارى مۇمكىن ەمەس.
3 سلايدتاردا، فليپچارتتا قاتەلەر جىبەرىلسە، تەز ارادا تۇزەتۋگە بولادى.
4 ساباقتا ACTIV ote تەستىلەۋ جۇيەسى ارقىلى الۋ مۇمكىندىگىن قولدانۋعا بولادى.
5 ساباقتا كورنەكىلىكتى قولدانۋ دەڭگەيى ارتادى.
6 ساباقتىڭ ونىمدىلىگى ارتادى.
7 وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىنە ون ەسە اسەر ەتەدى.
باسەكەگە قابىلەتتى بولۋ تىكەلەي بىلىمگە بايلانىستى. ءبىز جاڭا تەحنولوگياعا، جاڭا وركەنيەتتى دامۋعا بايلانىستى باسقا وركەندى ەلدەردىڭ كوپتەن بەرى پايدالانىپ كەلە جاتقان ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانىپ وتىرمىز. بۇل - ءبىزدىڭ قازاقستاننىڭ العا قاراي جىلجۋىنىڭ نىشانى بولىپ تابىلادى. عىلىمي ءبىلىم بەرۋدە ينتەراكتيۆتى تاقتانىڭ مۇمكىندىگى مول. ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانۋ ارقىلى وقۋشى ءبىلىم كەڭىستىگىنە ەركىن بويلاي الادى.
جالپى ورتا ءبىلىم بەرۋدە ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانۋدىڭ ءبىلىمدى يگەرۋدە وقۋشىلارعا بەرەرى كوپ. وقۋ پروسەسىندە، ونىڭ ىشىندە پراكتيكالىق ساباقتاردا ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى قولدانۋ ءمۇعالىمنىڭ جەكە تاجىريبەسىنە، شىعارماشىلىق ىزدەنىسىنە بايلانىستى. ينتەراكتيۆتى قۇرالدار وقىتۋ فورماسىن ۇيىمداستىرۋدى تۇرلەندىرۋگە، ءداستۇرلى وقىتۋ ادىستەرىنە جاڭا ەلەمەنتتەر ەنگىزۋگە مۇمكىنشىلىكتەر جاسايدى. بۇل وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى.
قورىتىندىلاي كەلە ينتەراكتيۆتى قۇرالداردى ورىندى قولدانۋ وقىتۋ ساپاسىن جەتىلدىرۋگە كومەكتەسەدى.
قولدانىلعان ادەبيەتتەر:
1. «اقپاراتتىق تەحنولوگيا جانە قاشىقتىقتان وقىتۋ» مۇحامبەتجانوۆا س.ت. پ.ع.ك..
2. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن 2010 جىلعا دەيىن دامىتۋدىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسى.
3. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن 2015 جىلعا دەيىن دامىتۋدىڭ تۇجىرىمداماسى.
4. يمانبايەۆا، «وقۋ-تاربيە ءۇردىسىن اقپاراتتاندىرۋ دىلگىرلىگى».قازاقستان مەكتەبى، №2، 2000.
You Might Also Like
-
قىرىقاياقتاردىڭ دەنەسى باس جانە بىرنەشە بۋناقتان قۇرالادى. ءاربىر بۋناقتارىنان تارالعان قيمىلعا كەلتىرەتىن مۇشەلەرى (اياقتارى) بار. قىرىقاياق - قىزعىلت قوڭىر ءتۇستى بولىپ كەلەدى. شامامەن 3000-داي ءتۇرى ...
