ءار ءتۇرلى قوزعالىسقا بەرىلگەن ەسەپتەر
5 - سىنىپ
مەكتەپ كومپونەنتى
«فۋنكسيونالدىق ماتەماتيكا» كۋرسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «ءار ءتۇرلى قوزعالىسقا بەرىلگەن ەسەپتەر»
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: قوزعالىسقا بەرىلگەن ەسەپتەردەگى شامالاردىڭ اراسىنداعى بايلانىستى ءبىلۋ؛ بەلگىسىز شامانى تابۋ داعدىسى مەن ىسكەرىلىگىن جەتىلدىرۋ؛ بىلىكتەرىن ەسەپتەر شىعارۋ ارقىلى لوگيكالىق ويمەن ىسكە اسىرا ءبىلۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، ءوز بەتتەرىمەن ەڭبەكتەنۋ داعدىلارىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، ۇقىپتىلىققا، ءوز بىلىمدەرىنە جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋعا داعدىلاندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: پراكتيكالىق ساباق.
ساباقتىڭ ءتيپى: وتىلگەن تاقىرىپتى قايتالاۋ جانە جۇيەلەۋ
ساباقتىڭ 1 كەزەڭى. ماتەريالدى قايتالاۋ.
ماتەماتيكا – عىلىمداردىڭ پاتشاسى،-
دەگەن ەكەن وزىق ويلى دانالار.
سوندىقتان دا ەرەجەنى جاتقا ايتىپ،
شاپشاڭ ويلاپ ۇيرەنەيىك، بالالار!
1. قوزعالىسقا بەرىلگەن ەسەپتەردە قانداي شامالار كەزدەسەدى؟
2. جولدىڭ فورمۋلاسىن ايتىپ بەرىڭدەر.
3. جولدىڭ فورمۋلاسىنداعى ارىپتەر قانداي شامانى بىلدىرەدى؟
4. شامالاردىڭ ولشەم بىرلىكتەرى قانداي؟
پرەزەنتاسيا مەن مۋلتيمەديالىق پروەكتوردىڭ كومەگىمەن قوزعالىسقا بايلانىستى قاراپايىم ەسەپتەردى تالداۋ.
№1
اراقاشىقتىعى 210 كم ەكى قالادان ءبىر - بىرىنە قاراما - قارسى ءبىر ۋاقىتتا ەكى جەڭىل اۆتوكولىك شىقتى. ءبىرىنشى ماشينانىڭ جىلدامدىعى 45 كم/ساع، ال ەكىنشىنىڭ جىلدامدىعى ودان 15 كم/ساع ارتىق. نەشە ساعاتتان كەيىن ماشينالار كەزدەسەدى؟
№ 2
ورماندا قاراما قارسى باعىتتا ەكى قۇس ۇشتى، بىرەۋىنىڭ جىلدامدىعى 16 م/س، ال ەكىنشىسىنىڭ جىلدامدىعى 20م/س. 2 سەكۋندتا قۇستاردىڭ ارا قاشىقتىعى قانداي بولادى، ەگەر ءۇيالارىنىڭ اراسىنداعى قاشىقتىق 10 م بولسا؟
ساباقتىڭ ەكىنشى كەزەڭى. وقۋشىلاردىڭ جەكە پراكتيكالىق شىعارماشىلىق جۇمىسى.
ەسەپ شىعارۋ دەگەنىمىز - ءجۇزۋ، شاڭعى تەبۋ نەمەسە فورتەپيانودا ويناۋ سياقتى پراكتيكالىق ونەر، وعان بەيىمدەلە وتىرىپ جانە ءارقاشان تاجىريبە جيناپ قانا ۇيرەنۋگە بولادى.
تاپسىرما: سۋرەتتە بەرىلگەن مالىمەتتەردى قولدانا وتىرىپ، قوزعالىسقا بايلانىستى ەسەپ قۇراستىرىڭدار جانە ونىڭ شەشىمىن قورعاڭدار.
ساباقتىڭ ءۇشىنشى كەزەڭى. قىزىقتى ەسەپتەر.(توپتىق جۇمىس)
№1
بالاپان وزىنەن 40م قاشىقتىقتاعى ورمەكشىنى بايقاپ ونى قۋا جونەلدى.
ەگەر بالاپاننىڭ جىلدامدىعى 370م/مين، ال ورمەكشىنىڭ جىلدامدىعى 360م/مين بولسا، بالاپان ورمەكشىنى قانشا مينۋتتان كەيىن قۋىپ جەتەدى؟
№2
تىشقان ىرىمشىكتى ۇرلاپ قاشا جونەلدى. ونى 8م قاشىقتىقتا تۇرعان ادام بايقاپ قۋا جونەلدى. ەگەر تىشقاننىڭ جىلدامدىعى 2 م/س، ادامنىڭ جىلدامدىعى 3م/س، تىشقاننان ىنىنە دەيىنگى قاشىقتىعى 10م بولسا، ول قاشىپ ۇلگەرە مە؟
ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
ەسەپتەۋگە جۇيرىك بولساڭ جاسىڭنان،
ماتەماتيكاعا ورىن بەرسەڭ باسىڭنان،
بارلىق عىلىم ساعان ءۇيىر بولادى،
دوسىڭ سولار تابىلاتىن قاسىڭنان.
ا) ءبىر سوزدەن كوپ ءسوز قۇراستىرۋ:
ا توبى: جىلدامدىق: جىل، ادىم، مال، جىلى، دىمقىل، دامىل، قىل، الدىم، الدى، قىجىل.
ءا توبى: قاشىقتىق: قاشىق، اشىق، اقى، اقتىق، تىق، قاش، شاق،
ب توبى: ۋاقىت: اق، ۋاق، اقى، تاق، تاۋىق، ۋىق، تاۋ، اتۋ، ات.
مەكتەپ كومپونەنتى
«فۋنكسيونالدىق ماتەماتيكا» كۋرسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «ءار ءتۇرلى قوزعالىسقا بەرىلگەن ەسەپتەر»
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: قوزعالىسقا بەرىلگەن ەسەپتەردەگى شامالاردىڭ اراسىنداعى بايلانىستى ءبىلۋ؛ بەلگىسىز شامانى تابۋ داعدىسى مەن ىسكەرىلىگىن جەتىلدىرۋ؛ بىلىكتەرىن ەسەپتەر شىعارۋ ارقىلى لوگيكالىق ويمەن ىسكە اسىرا ءبىلۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، ءوز بەتتەرىمەن ەڭبەكتەنۋ داعدىلارىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، ۇقىپتىلىققا، ءوز بىلىمدەرىنە جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋعا داعدىلاندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: پراكتيكالىق ساباق.
ساباقتىڭ ءتيپى: وتىلگەن تاقىرىپتى قايتالاۋ جانە جۇيەلەۋ
ساباقتىڭ 1 كەزەڭى. ماتەريالدى قايتالاۋ.
ماتەماتيكا – عىلىمداردىڭ پاتشاسى،-
دەگەن ەكەن وزىق ويلى دانالار.
سوندىقتان دا ەرەجەنى جاتقا ايتىپ،
شاپشاڭ ويلاپ ۇيرەنەيىك، بالالار!
1. قوزعالىسقا بەرىلگەن ەسەپتەردە قانداي شامالار كەزدەسەدى؟
2. جولدىڭ فورمۋلاسىن ايتىپ بەرىڭدەر.
3. جولدىڭ فورمۋلاسىنداعى ارىپتەر قانداي شامانى بىلدىرەدى؟
4. شامالاردىڭ ولشەم بىرلىكتەرى قانداي؟
پرەزەنتاسيا مەن مۋلتيمەديالىق پروەكتوردىڭ كومەگىمەن قوزعالىسقا بايلانىستى قاراپايىم ەسەپتەردى تالداۋ.
№1
اراقاشىقتىعى 210 كم ەكى قالادان ءبىر - بىرىنە قاراما - قارسى ءبىر ۋاقىتتا ەكى جەڭىل اۆتوكولىك شىقتى. ءبىرىنشى ماشينانىڭ جىلدامدىعى 45 كم/ساع، ال ەكىنشىنىڭ جىلدامدىعى ودان 15 كم/ساع ارتىق. نەشە ساعاتتان كەيىن ماشينالار كەزدەسەدى؟
№ 2
ورماندا قاراما قارسى باعىتتا ەكى قۇس ۇشتى، بىرەۋىنىڭ جىلدامدىعى 16 م/س، ال ەكىنشىسىنىڭ جىلدامدىعى 20م/س. 2 سەكۋندتا قۇستاردىڭ ارا قاشىقتىعى قانداي بولادى، ەگەر ءۇيالارىنىڭ اراسىنداعى قاشىقتىق 10 م بولسا؟
ساباقتىڭ ەكىنشى كەزەڭى. وقۋشىلاردىڭ جەكە پراكتيكالىق شىعارماشىلىق جۇمىسى.
ەسەپ شىعارۋ دەگەنىمىز - ءجۇزۋ، شاڭعى تەبۋ نەمەسە فورتەپيانودا ويناۋ سياقتى پراكتيكالىق ونەر، وعان بەيىمدەلە وتىرىپ جانە ءارقاشان تاجىريبە جيناپ قانا ۇيرەنۋگە بولادى.
تاپسىرما: سۋرەتتە بەرىلگەن مالىمەتتەردى قولدانا وتىرىپ، قوزعالىسقا بايلانىستى ەسەپ قۇراستىرىڭدار جانە ونىڭ شەشىمىن قورعاڭدار.
ساباقتىڭ ءۇشىنشى كەزەڭى. قىزىقتى ەسەپتەر.(توپتىق جۇمىس)
№1
بالاپان وزىنەن 40م قاشىقتىقتاعى ورمەكشىنى بايقاپ ونى قۋا جونەلدى.
ەگەر بالاپاننىڭ جىلدامدىعى 370م/مين، ال ورمەكشىنىڭ جىلدامدىعى 360م/مين بولسا، بالاپان ورمەكشىنى قانشا مينۋتتان كەيىن قۋىپ جەتەدى؟
№2
تىشقان ىرىمشىكتى ۇرلاپ قاشا جونەلدى. ونى 8م قاشىقتىقتا تۇرعان ادام بايقاپ قۋا جونەلدى. ەگەر تىشقاننىڭ جىلدامدىعى 2 م/س، ادامنىڭ جىلدامدىعى 3م/س، تىشقاننان ىنىنە دەيىنگى قاشىقتىعى 10م بولسا، ول قاشىپ ۇلگەرە مە؟
ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
ەسەپتەۋگە جۇيرىك بولساڭ جاسىڭنان،
ماتەماتيكاعا ورىن بەرسەڭ باسىڭنان،
بارلىق عىلىم ساعان ءۇيىر بولادى،
دوسىڭ سولار تابىلاتىن قاسىڭنان.
ا) ءبىر سوزدەن كوپ ءسوز قۇراستىرۋ:
ا توبى: جىلدامدىق: جىل، ادىم، مال، جىلى، دىمقىل، دامىل، قىل، الدىم، الدى، قىجىل.
ءا توبى: قاشىقتىق: قاشىق، اشىق، اقى، اقتىق، تىق، قاش، شاق،
ب توبى: ۋاقىت: اق، ۋاق، اقى، تاق، تاۋىق، ۋىق، تاۋ، اتۋ، ات.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
