InfoHub Logo

ساباقتىڭ ماقساتى:: وقۋشىلارعا ادامنىڭ جان سۇلۋلىعى مەن سىرتقى سۇلۋلىق تۋرالى ءتۇسىندىرۋ.
مىندەتتەرى:
وقۋشىلاردى كەشىرىمشىل بولۋعا ۇيرەتۋ؛
وقۋشىلاردى ادامدارعا رياسىز قىزمەت ەتۋ قاسيەتىن دامىتۋ؛
وقۋشىلاردى شىنايىلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. تىنىشتىق ءساتى. "سۋ استى پاتشالىعىنا ويشا ساياحات."
(وقۋشىلاردان شەڭبەر قۇرىپ وتىرۋدى، قولدارىن تىزەسىنە نەمەسە ۇستەل ۇستىنە قويۋدى، اياقتارىن ايقاستىرماۋدى ءوتىنىڭىز. ارقالارىن تىك ۇستاۋىن قاداعالاڭىز. جايلى، باياۋ مۋزىكا قويىڭىز).
ءمۇعالىم: كوزىڭىزدى جۇمىڭىز جانە بىرنەشە رەت تەرەڭ تىنىستاڭىز؛ دەنىڭىزدى بوساتىڭىز. بىرنەشە سەكۋندتان سوڭ تەڭىز تۇبىنە ساياحات جاسايمىز.
تەڭىز جاعاسىمەن كەلە جاتقانىڭىزدى ەلەستەتىڭىز. تولقىنداردىڭ جەڭىل شالپىلىنا، شاعالالاردىڭ شۋىلىنا قۇلاق ءتۇرىڭىز. جالاڭ اياقتارىڭىزبەن قۇمدى سەزىنىڭىز. شالعايدان قارا نۇكتە كورىپ تۇرسىز: ول جاقىنداعان كەزدە دەلفين ەكەنىن ءتۇسىندىڭىز. ول ءسىزدى تەڭىز تۇبىنە الىپ كەتۋ ءۇشىن كەلدى. ول وتە ادەپتى جاندىك، ءسىزدى شىدامدىلىقپەن كۇتىپ تۇر. جايلاپ ونىڭ ارقاسىنا وتىرىڭىز، مىقتاپ ۇستاپ، جولعا شىعىڭىز. دەلفيننىڭ ارقاسىندا جايلانىپ وتىرىپ، ءوزىڭدى ءقاۋىپسىز سەزىنۋ، سۋ استىندا ءجۇزۋ قانداي كەرەمەت. جان - جاعىڭىزعا قاراڭىز: مۇندا كەمپىرقوساق ءتارىزدى ارلى - بەرلى جارقىراي قالقىعان اسەم بالىقتار قانشاما. تەڭىز تۇبىنە بويلاعان سايىن اينالا قالايشا وزگەرەدى، سۋدا تەربەلگەن قانشاما عاجايىپ بالدىرلار. قاراڭىزشى، قانداي وراسان زور بالىقتار، ال ەندى اناۋ جاققا كوز تاستاڭىز... بۇل وراسان زور سەگىزاياق. سۋ استى نەتكەن قىزىقتى ءارى عاجاپ الەم. ءسىز ءبىر نارسەنى بايقادىڭىز با؟ مۇندا نەتكەن تۇڭعيىق، تولىق تىنىشتىق. وسى تىنىشتىق كۇيدە بولىڭىز.(ءمۇعالىم بىرنەشە سەكۋند ءۇنسىز قالادى).
ال ءقازىر جوعارىعا، ءوز الەمىمىزگە كەرى قايتۋعا دايىندالىڭىز. اينالاعا ءجىتى قاراڭىز. عاجاپ تۇستەرگە تاعى ءبىر رەت قاراڭىز جانە تىنىشتىققا قۇلاق ءتۇرىڭىز. وسىنداي تىنىشتىق سىزگە سامالداي اسەر بەرەدى. ەندى دەلفين كەرى قاراي جولعا شىقتى. ءسىز سۋ بەتىنە شىقتىڭىز، جاعاعا جاقىندادىڭىز. دەلفيننىڭ ارقاسىنان ءتۇسىڭىز، ونى سيپالاڭىز جانە وسىنداي عاجاپ ساياحاتقا اپارعانى ءۇشىن ريزاشىلىق ءبىلدىرىڭىز.
سىنىپقا ورالىڭىز جانە ءوز ورنىڭىزعا كەلىڭىز. بىرنەشە سەكۋندتان سوڭ كوزىڭىزدى اشىڭىز، وسى تۇيسىنگەن تىنىشتىقتى ءوز بويىڭىزدا ساقتاۋعا تىرىسىڭىز.
دايەكسوز
ادامنىڭ بويىنداعىسىنىڭ ءبارى دە: ءجۇزى دە، كيگەن كيىمى دە، جانى دا، ويلارى دا اسەم بولۋى كەرەك.
ا. پ. چەحوۆ
سىرتقى سۇلۋعا كوز قىزىعادى، ىشكى سۇلۋعا جۇرەك قىزىعادى.
ع. مۇستافين
دايەكسوزدەن قانداي وي ءتۇيدىڭ؟ ادامنىڭ جان سۇلۋلىعىن نەدەن بىلۋگە بولادى؟
2. ءمۇعالىمنىڭ سىيى.
شالۆا ءاموناشۆيليدىڭ «سەنىڭ سۇلۋلىعىڭ – مەيىرىمدىلىگىڭدە!» اتتى اڭىزدى ايتىپ بەرۋ.
بالا ەسەيدى. سوندىقتان دا ايناعا ءجيى قارايتىن جانە اشۋلاناتىن:
– مەن قانداي كورىكسىزبىن!
اتاسى بۇل سوزدەردى ەستىپ، نەمەرەسىنە بىلاي دەدى:
– سەنىڭ سۇلۋلىعىڭ – مەيىرىمدىلىگىڭدە!
بالا اتاسىنا سەنىپ، بارلىعىنا، بارلىق جەردە جاقسىلىق جاساي باستادى. ول جاقسىلىق جاساۋعا بەرىلگەنى سونشالىق، ءوزىنىڭ كورىكسىز ەكەنىن تىپتەن ۇمىتىپ كەتتى.
ۋاقىت ءوتىپ جاتتى. ول جىگىت بولدى.
كۇندەردىڭ كۇنى، ءبىر كەشتە ول وزىنە جاسىرىنا قاراپ، سىبىرلاسىپ تۇرعان ادەمى ەكى قىزدى بايقادى:
– ول قانداي تارتىمدى! – دەدى ءبىرى.
– ونىڭ بەت - الپەتى ىشكى سۇلۋلىعىنان نۇرلانىپ تۇر! – دەدى ەكىنشىسى.
سوندا جىگىت اتاسىن ەسىنە الدى. ول ىشتەي «راقمەت ساعان، داناگوي اتاشىم!» دەدى.
سۇراقتار:
• بالا ءوزىن نەگە «كورىكسىزبىن» دەپ نالىدى؟
• «سەنىڭ سۇلۋلىعىڭ – مەيىرىمدىلىگىڭدە!» دەگەن اتاسىنىڭ ءسوزىن قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
«ونىڭ بەت - الپەتى ىشكى سۇلۋلىعىنان نۇرلانىپ تۇر!» دەپ قىزدار نەلىكتەن ايتتى؟
• ادامنىڭ سۇلۋ ەكەنىن قالايشا تانۋعا بولادى؟
• سۇلۋ ادامنىڭ بويىندا قانداي قاسيەتتەر بولادى؟
• ءوزىڭدى سۇلۋمىن دەپ سانايسىڭ با؟ نەلىكتەن؟
ادامدى سۇلۋ ەتەتىن نە نارسە؟
اسەم، سۇلۋ نارسە كورگەندە قانداي سەزىمدە بولاسىڭدار؟
جان سۇلۋلىعىن قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
3. شىعارماشىلىق جۇمىس، توپتىق جۇمىس
1. تاپسىرما: كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا قاجەتتى سوزدەردى قويىپ، ناقىل سوزدەردى وقىڭدار. ماعىناسىن ءتۇسىنىپ الىڭدار.
1 توپ - ونەگەلى بولسا بالا، بالا.... قورقىت اتا
2 - توپ - ادام بارلىق جاعىنان دا: ءتۇرى دە، كيىمى دە، جانى دا، ويى دا.... بولۋى كەرەك. انتون چەحوۆ
3 - توپ – ادامنىڭ اسقاق سۇلۋلىعى – ونىڭ.....
ۆاسيليي سۋحوملينسكيي
4 - توپ – ادامنىڭ وي دا، بويى دا......
عابيت مۇسىرەپوۆ
5 - توپ – سۇلۋلىق جاقسى. ءبىراق ادامنىڭ ەڭ الدىمەن..... سۇلۋ بولۋ كەرەك
قاجەتتى سوزدەر: كوركەم، قاراپايىمدىلىعى، كورىكتى، جانى، سۇلۋ
2 - تاپسىرما. ادامنىڭ جان سۇلۋلىعىن بەينەلەيتىن سوزدەردى تاۋىپ، «اسەمدىك» ءسوزجۇمباعىن شەش.

  تىگىنەن
1. تاربيەلى، قاراپايىم، ادەپتى ادامنىڭ بويىنداعى اسىل قاسيەتتەردىڭ ءبىرى. (قاراپايىمدىلىق)
2. ادامشىلىق، جاقسىلىق تىلەۋ قارىم - قاتىناستارى.
(ادامگەرشىلىك)
3. اسەم، ادەمى ادامنىڭ بويىنداعى سۇلۋلىق. (اسەمدىلىك)
4. بايىپتى، اقىلدى ادامعا ءتان اسا ماڭىزدى قاسيەت. (اقىل)
كولدەنەڭىنەن 
5. ادامداردىڭ ءبىر - بىرىمەن سەزىنىپ قارىم - قاتىناس جاساۋىنا قاجەت نارسە. (سەزىم)
6. ءتىرى ورگانيزمنىڭ بارلىعىنا ءتان مىنەز، ورتاق قاسيەت.
(مىنەزقۇلىق)
7. ادەپتى، كىشىپەيىل ادامنىڭ بويىنداعى جاعىمدى قاسيەت.
(ادەپتىلىك)
8. كىشىپەيىل، قاراپايىم ادەپتى ادامنىڭ قاسيەتى.
(كىشىپەيىلدىلىك)
4. توپپەن ءان ايتۋ
«ادەمى»
5. ءوزىنىڭ بويىنداعى 10 جاعىمدى قاسيەتتەردى جازۋ.
 6. كەرى بايلانىس. "ەكى جۇلدىز، ءبىر تىلەك"