استانا گەومەترياسى - ەلوردا جانە ەلباسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: استانا گەومەترياسى - ەلوردا جانە ەلباسى (پرەزەنتاسياسىمەن)
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) سىنىپ وقۋشىلارىن استانا قالاسىنىڭ سيمۆولى، استانانى اۋىستىرۋ تۋرالى ق ر پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعى، ونىڭ مارتەبەسى تۋرالى ق ر زاڭى، استانا قالاسىنىڭ قازىرگى كەلبەتىمەن، جەتىستىكتەرىمەن تانىستىرا وتىرىپ، ساۋلەت ونەرىنىڭ ەڭ وزىق ۇلگىلەرىمەن تانىستىرۋ، گەومەتريالىق تۇرعىدان زەرتتەۋ.
ءا) وتان الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنۋ قابىلەتتەرىن، ەلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك پەن قۇرمەتتى نىعايتۋ، قازاقستاننىڭ ءتۇرلى سالاداعى جەتىستىكتەرىنە ماقتانىشىن جانە جەكە تابىستارعا جەتۋگە دەگەن نيەتىن قالىپتاستىرۋ.
ب) سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ شىعارماشىلىققا باۋلۋ، وي قورىتۋ، ىزدەنۋگە، شاپشاڭ ءارى ناقتى جاۋاپ بەرۋگە داعدىلاندىرۋ، ويىن انىق جەتكىزۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
ساباقتىق ءتۇرى: سەمينار ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: زەرتتەۋ، شىعارماشىلىق ىزدەنۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كومپيۋتەر، سلايدتار
ساباقتىڭ جوسپارى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ
ءىى. ساباققا كىرىسپە:
1. 1 - جەلتوقسان ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتى كۇنى تۋرالى.
2. استانا - ەلباسىنىڭ ەرلىگى
ءىىى. وقۋشىلاردىڭ زەرتتەۋلەرى
1. اق وردا /مادياروۆا الينا/
2. نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتى /ماناپوۆا انار/
3. استانا مەشىتى /كاناپين اليشەر/
4. سامۇرىققازىنا /تەمىرحانوۆا جانار/
5. استانا - بايتەرەك /اميرحانوۆا گۇلدانا/
6. تاۋەلسىزدىك سارايى /سەرىكپايەۆا گۋلنيسا
7. حان شاتىر /مەدەتوۆا بوتاگوز/
8. استانا سيركى /قاناش اسىلحان/
9. بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىم سارايى /بوتايەۆا روزا/
ءىV. پراكتيكالىق جۇمىس
V. قورىتىندى.
Vءى. رەفلەكسيا
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءىى. ساباققا كىرىسپە:
ءار ەلدىڭ بولاشاق تاعدىرىن ايقىندايتىن تاريحي كەزەڭدەرى بولادى. سونداي كەزەڭدەردىڭ ءبىرى – استانامىزدىڭ سارىارقا توسىنە قونىستانۋى بولدى.
تاۋەلسىزدىك تۋى كوگىمىزدە جەلبىرەگەن كۇننەن باستاپ، ەلىمىز ءۇشىن جاڭا تاريحتىڭ باستالعانى بەلگىلى. تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تۇعىرلى بولۋى ءۇشىن ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ۇلكەن ماقساتتاردى العا قويدى. وسى تۇستا ەلباسىمىزدىڭ كوكىرەگىندە قايناپ پىسكەن، ەلوردانى اقمولاعا كوشىرۋ تۋرالى يدەياسى ەشبىر كەدەرگىگە، كەيبىرەۋلەردىڭ كۇدىكتەرىنە قاراماستان ىسكە اسىپ، بۇگىندە ەل ماقتانىشىنا اينالىپ، تاريح بەتتەرىندە التىن ارىپتەرمەن جازىلدى. استانا وسىناۋ 12 جىلدىڭ ىشىندە الەمگە تانىلدى جانە ەلىمىزدى الەمگە تانىتتى. ونداعى ءزاۋلىم سارايلار مەن ساۋلەتتى ۇيلەر ءبىر - بىرىمەن ۇيلەسىپ، قالانىڭ كوركىنە كورىك قوسىپ تۇرعانداي. استانانىڭ كوركىنە نە ءبىر وركەنيەتتى ەلدەر تاڭدانا دا تامسانا قاراۋدا. استانا – ەڭ الدىمەن ەلباسىمىزدىڭ ەرەن ەڭبەگى مەن ەرلىگى.
قازاقستاننىڭ جاڭا تاريحىنىڭ شىنايى بەينەسى.
«استانا – حالقىمىز ءۇشىن تاۋەلسىزدىك پەن ءوسىپ - وركەندەۋدىڭ التىن تۇعىرى. پرەزيدەنتتىڭ پەرزەنتىندەي بولعان استاناعا ەلباسىنىڭ يدەيالىق ەڭبەگى عانا سىڭگەن جوق، قالانى جاسىل جەلەككە كومكەرگەن باس باعبانى دا، اجارىن ءساندى ەتكەن باس ساۋلەتشىسى دە مەملەكەت باسشىسى بولدى. سوندىقتان دا ەلباسى مەن ەل وردا – ەگىز ۇعىم. ۋاقىتتان وزا شاپقان بۇگىنگى استانا - تۇتاس ەلىمىزدىڭ ەرتەڭگە دەگەن ۇكىلى ءۇمىتى مەن سەنىمىنىڭ كورىنىسى، ارمانى مەن تىلەگىنىڭ كەپىلى».
ەلباسىنىڭ ەرەن ەرلىگى ناتيجەسىندە ءححى عاسىردىڭ عاجايىبى اتانعان استانا قالاسى اڭىزدان اقيقاتقا اينالدى. بۇل اسىرەسە، ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ ساۋلەتشىلەرى ءۇشىن ۇلى مەكتەپ، قايتالانباس تاجىريبە ءتالىمى. جاھاندانۋ زامانىنىڭ ۇردىستەرىنە وراي استانا ارحيتەكتۋراسىندا الەمنىڭ ساۋلەت ونەرىنىڭ ەڭ وزىق ۇلگىلەرى كورىنىس تاپتى. سوعان قاراماستان، بۇگىنگى استانا قالاسىنىڭ ارحيتەكتۋراسى ۇلتتىق ناقىشتارعا، قايتالانباس حالىقتىق تاجىريبەدەن تۋىنداعان ۇلگىلەرگە دە تولى. بۇل ەڭ الدىمەن، ەلوردانىڭ باس ارحيتەكتورى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ وشپەس ەڭبەگى ەكەندىگى داۋسىز. داعدارىس وتەدى دە كەتەدى. ال قالا قۇرىلىسى ماڭگى جالعاسادى. استانا ارحيتەكتۋراسى بولاشاققا جالعاساتىن ەل مەرەيى ەكەندىگى حاق.
• حالىق سانى: 697، 3 مىڭ ادام (2011)
• حالىق سانىنىڭ تىعىزدىعى: 958 ادام/شارشى شاقىرىم
• اۋماعى: 72، 2 مىڭ گەكتار: «الماتى» اۋدانى – 21، 4 مىڭ گەكتار، «سارىارقا» اۋدانى - 19، 6 مىڭ گەكتار، «ەسىل» اۋدانى – 31، 2 مىڭ گەكتار.
• تەلەفون كودى: قازاقستان بويىنشا قالاارالىق كود – 7172؛ حالىقارالىق كود – 107 – 7172
• كليماتى: كونتينەنتالدى. قىس مەزگىلى وتە سۋىق، ۇزاق، قاتتى. جاز مەزگىلى قۇرعاق، شىلدە ايىنىڭ ورتاشا تەمپەراتۋراسى +20 س.
ءىىى. وقۋشىلاردىڭ زەرتتەۋلەرى وقۋشىلار ءوز جۇمىستارىمەن تانىستىرادى. ءىV. پراكتيكالىق جۇمىس. توپتار بويىنشا ءتۇرلى پيراميدانىڭ جازبالارى تاراتىلادى. قاي جازبا بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىم سارايىنىڭ جازباسى بولا الادى؟
V. قورىتىندى: 1. وقۋشىلار جۇمىسىن باعالاۋ
2. «ارقا توسىندەگى ارۋ قالا - استانا»
• ا – استانا - جاستاردىڭ قالاسى.
ر - رەسپۋبليكانىڭ ورتا تۇسىندا ورنالاسقان.
ق - قىسى وتە ايازدى، سۋىق بولاتىن قالا.
ا - العاشقى اتاۋى – اقمولا.
ت - تەڭىز، قاراسور، بالىقتى كول، قىپشاق كولدەرى بار.
ءو - ونەرپازداردىڭ «شابىت»، «ەۆرازيا» فەستيۆالدەرى اشىلدى.
س - ساۋلەتتى جاپون ساۋلەتشىسى كيسە كۋراكوۆا جوسپارىمەن جاسالدى.
ءى - ىرگەسى 1830 جىلى قالاندى.
ن - نۇرا وزەنى اعادى.
د - دامۋ قارقىنى بويىنشا 1 - ورىندا تۇر.
ە - ەلباسىنىڭ يگى باستاماسىمەن ءزاۋلىم عيماراتتار سالىندى.
گ - گۋميليەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى - بىلىكتى جاس ماماندار بولاشاعى.
ءى - ءىرى وزەندەرى – ەسىل، نۇرا.
• ا - العاشقى ادامدارى اشەل - مۋستەر زامانىندا العاش قونىستانعان.
ر - رامستور ءىرى ساۋدا ورتالىعى ءقازىر ءومىر تالابىنا ساي جاسالعان.
ۋ - ۋران، التىن، بوكسيت، مىس، كومىر، كۆارس قۇمدارى ت. ب. پايدالى قازبالار بار.
ق - قورعالجىن قورىعى باتىسىندا ورنالاسقان.
ا - استانا ءومىرى، تاريحى جايلى ەلباسىنىڭ «ەۋرازيا جۇرەگىندە» اتتى كىتابى بار.
ل - لەبى ەسكەن ەسىل بويىندا بوي كوتەرگەن ارۋ قالا.
ا - استانادا «وتىرار» كىتاپحاناسى ورنالاسقان.
ا - التىنشى شىلدە ەلوردامىز - استانانىڭ تۋعان كۇنى.
س - سيمۆولى - بايتەرەك.
ت - تەحنيكالىق الماستىڭ بۇكىل قورى استانادا بار.
ا - استاناداعى بايتەرەك مونۋمەنتىن ساۋلەتشىلەر وداعىنىڭ پرەزيدەنتى اقمىرزا رۇستەموۆ جوبالاعان.
ن -«نۇر - استانا» ءزاۋلىم كۇمبەزدى مەشىتى بار.
ا - استانا بوليۆيادا وتكەن «الەمدىك قالالار» حالىقارالىق كونكۋرستاردا «بەيبىتشىلىك قالاسى» اتالدى.
حورمەن: استانا – جاڭانىڭ جارشىسى، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تابىسى، ەلباسىنىڭ ءتول پەرزەنتى.
Vءى. رەفلەكسيا. وقۋشىلار كەستەنى تولتىرادى.
نە بىلەمىن؟ نە ۇيرەندىم نە بىلگىم كەلەدى
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما. استانانىڭ ساۋلەت ونەرىنە بايلانىستى ءوز ەسەبىن قۇراستىرىپ كەلۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) سىنىپ وقۋشىلارىن استانا قالاسىنىڭ سيمۆولى، استانانى اۋىستىرۋ تۋرالى ق ر پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعى، ونىڭ مارتەبەسى تۋرالى ق ر زاڭى، استانا قالاسىنىڭ قازىرگى كەلبەتىمەن، جەتىستىكتەرىمەن تانىستىرا وتىرىپ، ساۋلەت ونەرىنىڭ ەڭ وزىق ۇلگىلەرىمەن تانىستىرۋ، گەومەتريالىق تۇرعىدان زەرتتەۋ.
ءا) وتان الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىكتى سەزىنۋ قابىلەتتەرىن، ەلىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك پەن قۇرمەتتى نىعايتۋ، قازاقستاننىڭ ءتۇرلى سالاداعى جەتىستىكتەرىنە ماقتانىشىن جانە جەكە تابىستارعا جەتۋگە دەگەن نيەتىن قالىپتاستىرۋ.
ب) سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ شىعارماشىلىققا باۋلۋ، وي قورىتۋ، ىزدەنۋگە، شاپشاڭ ءارى ناقتى جاۋاپ بەرۋگە داعدىلاندىرۋ، ويىن انىق جەتكىزۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
ساباقتىق ءتۇرى: سەمينار ساباعى.
ساباقتىڭ ءادىسى: زەرتتەۋ، شىعارماشىلىق ىزدەنۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، كومپيۋتەر، سلايدتار
ساباقتىڭ جوسپارى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ
ءىى. ساباققا كىرىسپە:
1. 1 - جەلتوقسان ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتى كۇنى تۋرالى.
2. استانا - ەلباسىنىڭ ەرلىگى
ءىىى. وقۋشىلاردىڭ زەرتتەۋلەرى
1. اق وردا /مادياروۆا الينا/
2. نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتى /ماناپوۆا انار/
3. استانا مەشىتى /كاناپين اليشەر/
4. سامۇرىققازىنا /تەمىرحانوۆا جانار/
5. استانا - بايتەرەك /اميرحانوۆا گۇلدانا/
6. تاۋەلسىزدىك سارايى /سەرىكپايەۆا گۋلنيسا
7. حان شاتىر /مەدەتوۆا بوتاگوز/
8. استانا سيركى /قاناش اسىلحان/
9. بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىم سارايى /بوتايەۆا روزا/
ءىV. پراكتيكالىق جۇمىس
V. قورىتىندى.
Vءى. رەفلەكسيا
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءىى. ساباققا كىرىسپە:
ءار ەلدىڭ بولاشاق تاعدىرىن ايقىندايتىن تاريحي كەزەڭدەرى بولادى. سونداي كەزەڭدەردىڭ ءبىرى – استانامىزدىڭ سارىارقا توسىنە قونىستانۋى بولدى.
تاۋەلسىزدىك تۋى كوگىمىزدە جەلبىرەگەن كۇننەن باستاپ، ەلىمىز ءۇشىن جاڭا تاريحتىڭ باستالعانى بەلگىلى. تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تۇعىرلى بولۋى ءۇشىن ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ۇلكەن ماقساتتاردى العا قويدى. وسى تۇستا ەلباسىمىزدىڭ كوكىرەگىندە قايناپ پىسكەن، ەلوردانى اقمولاعا كوشىرۋ تۋرالى يدەياسى ەشبىر كەدەرگىگە، كەيبىرەۋلەردىڭ كۇدىكتەرىنە قاراماستان ىسكە اسىپ، بۇگىندە ەل ماقتانىشىنا اينالىپ، تاريح بەتتەرىندە التىن ارىپتەرمەن جازىلدى. استانا وسىناۋ 12 جىلدىڭ ىشىندە الەمگە تانىلدى جانە ەلىمىزدى الەمگە تانىتتى. ونداعى ءزاۋلىم سارايلار مەن ساۋلەتتى ۇيلەر ءبىر - بىرىمەن ۇيلەسىپ، قالانىڭ كوركىنە كورىك قوسىپ تۇرعانداي. استانانىڭ كوركىنە نە ءبىر وركەنيەتتى ەلدەر تاڭدانا دا تامسانا قاراۋدا. استانا – ەڭ الدىمەن ەلباسىمىزدىڭ ەرەن ەڭبەگى مەن ەرلىگى.
قازاقستاننىڭ جاڭا تاريحىنىڭ شىنايى بەينەسى.
«استانا – حالقىمىز ءۇشىن تاۋەلسىزدىك پەن ءوسىپ - وركەندەۋدىڭ التىن تۇعىرى. پرەزيدەنتتىڭ پەرزەنتىندەي بولعان استاناعا ەلباسىنىڭ يدەيالىق ەڭبەگى عانا سىڭگەن جوق، قالانى جاسىل جەلەككە كومكەرگەن باس باعبانى دا، اجارىن ءساندى ەتكەن باس ساۋلەتشىسى دە مەملەكەت باسشىسى بولدى. سوندىقتان دا ەلباسى مەن ەل وردا – ەگىز ۇعىم. ۋاقىتتان وزا شاپقان بۇگىنگى استانا - تۇتاس ەلىمىزدىڭ ەرتەڭگە دەگەن ۇكىلى ءۇمىتى مەن سەنىمىنىڭ كورىنىسى، ارمانى مەن تىلەگىنىڭ كەپىلى».
ەلباسىنىڭ ەرەن ەرلىگى ناتيجەسىندە ءححى عاسىردىڭ عاجايىبى اتانعان استانا قالاسى اڭىزدان اقيقاتقا اينالدى. بۇل اسىرەسە، ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ ساۋلەتشىلەرى ءۇشىن ۇلى مەكتەپ، قايتالانباس تاجىريبە ءتالىمى. جاھاندانۋ زامانىنىڭ ۇردىستەرىنە وراي استانا ارحيتەكتۋراسىندا الەمنىڭ ساۋلەت ونەرىنىڭ ەڭ وزىق ۇلگىلەرى كورىنىس تاپتى. سوعان قاراماستان، بۇگىنگى استانا قالاسىنىڭ ارحيتەكتۋراسى ۇلتتىق ناقىشتارعا، قايتالانباس حالىقتىق تاجىريبەدەن تۋىنداعان ۇلگىلەرگە دە تولى. بۇل ەڭ الدىمەن، ەلوردانىڭ باس ارحيتەكتورى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ وشپەس ەڭبەگى ەكەندىگى داۋسىز. داعدارىس وتەدى دە كەتەدى. ال قالا قۇرىلىسى ماڭگى جالعاسادى. استانا ارحيتەكتۋراسى بولاشاققا جالعاساتىن ەل مەرەيى ەكەندىگى حاق.
• حالىق سانى: 697، 3 مىڭ ادام (2011)
• حالىق سانىنىڭ تىعىزدىعى: 958 ادام/شارشى شاقىرىم
• اۋماعى: 72، 2 مىڭ گەكتار: «الماتى» اۋدانى – 21، 4 مىڭ گەكتار، «سارىارقا» اۋدانى - 19، 6 مىڭ گەكتار، «ەسىل» اۋدانى – 31، 2 مىڭ گەكتار.
• تەلەفون كودى: قازاقستان بويىنشا قالاارالىق كود – 7172؛ حالىقارالىق كود – 107 – 7172
• كليماتى: كونتينەنتالدى. قىس مەزگىلى وتە سۋىق، ۇزاق، قاتتى. جاز مەزگىلى قۇرعاق، شىلدە ايىنىڭ ورتاشا تەمپەراتۋراسى +20 س.
ءىىى. وقۋشىلاردىڭ زەرتتەۋلەرى وقۋشىلار ءوز جۇمىستارىمەن تانىستىرادى. ءىV. پراكتيكالىق جۇمىس. توپتار بويىنشا ءتۇرلى پيراميدانىڭ جازبالارى تاراتىلادى. قاي جازبا بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىم سارايىنىڭ جازباسى بولا الادى؟
V. قورىتىندى: 1. وقۋشىلار جۇمىسىن باعالاۋ
2. «ارقا توسىندەگى ارۋ قالا - استانا»
• ا – استانا - جاستاردىڭ قالاسى.
ر - رەسپۋبليكانىڭ ورتا تۇسىندا ورنالاسقان.
ق - قىسى وتە ايازدى، سۋىق بولاتىن قالا.
ا - العاشقى اتاۋى – اقمولا.
ت - تەڭىز، قاراسور، بالىقتى كول، قىپشاق كولدەرى بار.
ءو - ونەرپازداردىڭ «شابىت»، «ەۆرازيا» فەستيۆالدەرى اشىلدى.
س - ساۋلەتتى جاپون ساۋلەتشىسى كيسە كۋراكوۆا جوسپارىمەن جاسالدى.
ءى - ىرگەسى 1830 جىلى قالاندى.
ن - نۇرا وزەنى اعادى.
د - دامۋ قارقىنى بويىنشا 1 - ورىندا تۇر.
ە - ەلباسىنىڭ يگى باستاماسىمەن ءزاۋلىم عيماراتتار سالىندى.
گ - گۋميليەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى - بىلىكتى جاس ماماندار بولاشاعى.
ءى - ءىرى وزەندەرى – ەسىل، نۇرا.
• ا - العاشقى ادامدارى اشەل - مۋستەر زامانىندا العاش قونىستانعان.
ر - رامستور ءىرى ساۋدا ورتالىعى ءقازىر ءومىر تالابىنا ساي جاسالعان.
ۋ - ۋران، التىن، بوكسيت، مىس، كومىر، كۆارس قۇمدارى ت. ب. پايدالى قازبالار بار.
ق - قورعالجىن قورىعى باتىسىندا ورنالاسقان.
ا - استانا ءومىرى، تاريحى جايلى ەلباسىنىڭ «ەۋرازيا جۇرەگىندە» اتتى كىتابى بار.
ل - لەبى ەسكەن ەسىل بويىندا بوي كوتەرگەن ارۋ قالا.
ا - استانادا «وتىرار» كىتاپحاناسى ورنالاسقان.
ا - التىنشى شىلدە ەلوردامىز - استانانىڭ تۋعان كۇنى.
س - سيمۆولى - بايتەرەك.
ت - تەحنيكالىق الماستىڭ بۇكىل قورى استانادا بار.
ا - استاناداعى بايتەرەك مونۋمەنتىن ساۋلەتشىلەر وداعىنىڭ پرەزيدەنتى اقمىرزا رۇستەموۆ جوبالاعان.
ن -«نۇر - استانا» ءزاۋلىم كۇمبەزدى مەشىتى بار.
ا - استانا بوليۆيادا وتكەن «الەمدىك قالالار» حالىقارالىق كونكۋرستاردا «بەيبىتشىلىك قالاسى» اتالدى.
حورمەن: استانا – جاڭانىڭ جارشىسى، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تابىسى، ەلباسىنىڭ ءتول پەرزەنتى.
Vءى. رەفلەكسيا. وقۋشىلار كەستەنى تولتىرادى.
نە بىلەمىن؟ نە ۇيرەندىم نە بىلگىم كەلەدى
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما. استانانىڭ ساۋلەت ونەرىنە بايلانىستى ءوز ەسەبىن قۇراستىرىپ كەلۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
