اتا - انالارعا پسيحولوگيالىق كەڭەس
اتا - انالارعا پسيحولوگيالىق كەڭەس
"ءۇش - اق نارسە - ادامنىڭ قاسيەتى،
ىستىق قايرات، نۇرلى اقىل، جىلى جۇرەك" (اباي)
ادام بالاسى — ءومىر بويى پسيحولوگيالىق كومەككە ءزارۋ بولماق. اسىرەسە، ونىڭ نارەستەلىك، سابيلىك، بالالىق شاقتارىندا، ءتىپتى اۋاداي قاجەتتىلىك دەپ ايتساق تا بولادى. ءبىراق، ءبىز ءومىر سۇرگەن بۇرىنعى قوعامدا، ادامنىڭ پسيحيكاسىن تاربيەلەۋگە ەش ۋاقىتتا ءمان بەرگەن ەمەس. سونىڭ سالدارىنان بالاباقشالاردا دا، مەكتەپتەردە دە، ءتىپتى جوعارى وقۋ ورىندارى مەن ادامنىڭ قىزمەت ىستەيتىن ورىندارىندا دا، ادامنىڭ پسيحولوگيالىق تالىمىنە كوڭىل اۋدارىلمادى. وسىنداي قالىس تاربيەنىڭ اۋىر كەمشىلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ، ازدى - كوپتى پسيحولوگيالىق كومەكتىڭ قاسيەتتەرىنە توقتالۋدى ءجون كوردىك.
پسيحولوگيالىق كومەكتىڭ باعىتتارى.
بالا اتاۋلىنىڭ بويىنداعى بىرتىندەپ قالىپتاساتىن پسيحولوگيالىق اۋىر وزگەرىستەر مەن نيەۆروزدىڭ نەگىزگى سەبەپكەرى، جالپى بالا تاربيەسىنەن حابارى شامالى، ال بالا پسيحولوگياسى دەگەندى ەستىپ كورمەگەن اتا - انالاردىڭ ۇكىمدى دە، سوراقىلىققا تولى قاتىگەزدىكتەرىنەن ەكەنىن اشىپ ايتقىمىز كەلەدى. ولاردىڭ كوپشىلىگى بالا تاربيەسىنىڭ قيىن دا قىزىق ساتتەرىن ىزدەپ ۇيرەنۋدىڭ ورنىنا، تەك جازالاۋ، قورقىتىپ - ۇركىتۋمەن ۇستاعاندى بىلەتىندىكتەرىمەن شەكتەلەتىندىكتەرى بەلگىلى. تىرشىلىك تارتىستارىنا ەندى كەلگەن سابيلەر ءۇشىن، بۇنى اتتاپ وتە الماستاي اۋىر كۇيزەلىستەرگە اپارادى. ايتا بەرسە، ۇلكەندەر تاراپىنان بولاتىن دورەكى قىلىقتار تولىپ جاتىر.
ەڭ ءبىرىنشى پسيحولوگيالىق كومەكتىڭ باعدارى — وسىنداي جاعدايلارعا تاپ بولعان بالالاردىڭ اۋرۋعا شالدىعا باستاعان پسيحيكاسىن ساۋىقتىرۋ بولىپ تابىلادى.
ەكىنشى باعىت — تەز ارادا اتا - انالار مەن بالا تاربيەسىنە قاتىستى ۇلكەندەردىڭ اراسىندا جۇرگىزىلەتىن پسيحولوگيالىق كومەكتەردى اتاۋعا بولادى. مۇنىڭ وزىنە ءتان ادىستەرى دە تولىپ جاتىر. ۇلكەندەرگە بالا پسيحيكاسىنىڭ ءمان - ءجايى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، ونى مۇقالتپاۋدىڭ ماڭىزى جايلى، پسيحولوگيالىق تاربيەلەردى ۇيرەتۋدىڭ جولدارىن — كىتاپتاردان، كينو - فيلمدەردەن، ارنايى جاسالىنعان وقۋلىق فيلمدەردەن — تەرەڭدەي تالداپ كورسەتۋ ارقىلى، اتا - انالار مەن ۇلكەندەردىڭ بالا تاربيەسىندەگى قاتىگەزدىكتەن تىيىلۋىن تالاپ ەتۋ.
وسىلايشا، جاس بالانىڭ پسيحيكاسىنداعى اۋىر وزگەرىستەر مەن قورقىنىشتاردان تۋىندايتىن، ونىڭ جان دۇنيەسىندەگى جاپا شەگۋشىلىكتىڭ زاردابىمەن قاتاڭ دا جەدەل كۇرەسەتىن مەزگىل جەتكەن سياقتى. ءسوز جوق، مۇنداي جاعدايدى اتا – انالاردىڭ كوپشىلىگى بىلمەگەندىكتەن ىستەيتىنىن دە ەسكەرۋ كەرەك.
جالپى بالا پسيحولوگياسىنا بەلگىلى پسيحيكالىق اۋىر اسەرلەردىڭ تۇرلەرىن اتاپ وتسەك؛ ءبىرىنشى، بالانىڭ جىگەرىن جاسىتاتىن ۇكىمدى باعا بەرۋ (مىسالى، "سەن ويناي بىلمەيسىڭ"، "سەن دۇرىس سويلەي المايسىڭ" دەگەن سياقتى كەسىمدى ۇعىمداردىڭ اسەرى جامان). وسىدان كەيىن، بالانىڭ تاۋى شاعىلىپ، تالابى قايتىپ قالاتىندىعى انىق. ءتىپتى، وعان بۇدان بىلاي ويناۋدىڭ دا، سويلەۋدىڭ دە قيىنداي بەرەتىنى راس. سابيلەردى ۇنەمى كوتەرمەلەي جەتەلەپ تاربيەلەۋدىڭ پسيحيكالىق ءمانى زور.
ەكىنشى ءسات، بالانىڭ ىستەگەن ارەكەتتەرىنە تەرىس تە، ءزىلدى باعا بەرۋمەن قوسا، ونىڭ جەكە باسىنىڭ نامىسىنا تيەتىن سوزدەر ايتۋ. ماسەلەن، "سەن ويناي بىلمەيتىنىڭمەن قوسا، ماقتانشاقسىڭ، وتىرىك ماقتاناسىڭ" دەۋدىڭ اسەرىمەن، بالانىڭ بۇكىل جان – دۇنيەسىن تەرەڭ جارالاۋعا ابدەن بولادى. سوندىقتان دا، بالالاردىڭ ءىس – ارەكەتتەرىن دۇرىس باعالاماۋ، تومەندەتىپ باعالاۋ ارقىلى، ونىڭ قالىپتاسۋ قابىلەتىن تۇتىلدىرۋمەن قوسا، ۇستامدىلىعى مەن پاراساتىنا دا قاياۋ تۇسىرەدى. مۇنداي ارەكەتتەر بالانىڭ ومىرشەڭ تالپىنىستارىن بىردەن توقتاتىپ، ءتىپتى تىرشىلىگىنەن دە جيرەنەرى حاق. ونىڭ الدىنداعى ارماندارىن دا، سەنىمدەرىن دە جوعالتا باستايدى.
ءۇشىنشى ءبىر ىڭعايسىز ءسات، باسقا ءبىر بالامەن سالىستىرا باعالاۋداعى جىبەرىلەتىن ادىلەتسىزدىك. مۇنداي ارەكەتتەر ارقىلى، بالانىڭ بويىنا قىزعانۋشىلىق پەن وزىمشىلدىكتى قالاي ءسىڭىرىپ العاندارىن دا بايقاماي قالادى. مىنە، تاربيەدەگى پسيحولوگيالىق ادىستەردى بىلمەۋدىڭ سالدارى وسىنداي اسا قيىن جايسىزدىقتارعا اكەپ سوعادى ەكەن. بۇل بالا تاربيەسىندەگى كەزەك كۇتتىرمەيتىن ماسەلە دەگىمىز كەلەدى.
"ءۇش - اق نارسە - ادامنىڭ قاسيەتى،
ىستىق قايرات، نۇرلى اقىل، جىلى جۇرەك" (اباي)
ادام بالاسى — ءومىر بويى پسيحولوگيالىق كومەككە ءزارۋ بولماق. اسىرەسە، ونىڭ نارەستەلىك، سابيلىك، بالالىق شاقتارىندا، ءتىپتى اۋاداي قاجەتتىلىك دەپ ايتساق تا بولادى. ءبىراق، ءبىز ءومىر سۇرگەن بۇرىنعى قوعامدا، ادامنىڭ پسيحيكاسىن تاربيەلەۋگە ەش ۋاقىتتا ءمان بەرگەن ەمەس. سونىڭ سالدارىنان بالاباقشالاردا دا، مەكتەپتەردە دە، ءتىپتى جوعارى وقۋ ورىندارى مەن ادامنىڭ قىزمەت ىستەيتىن ورىندارىندا دا، ادامنىڭ پسيحولوگيالىق تالىمىنە كوڭىل اۋدارىلمادى. وسىنداي قالىس تاربيەنىڭ اۋىر كەمشىلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ، ازدى - كوپتى پسيحولوگيالىق كومەكتىڭ قاسيەتتەرىنە توقتالۋدى ءجون كوردىك.
پسيحولوگيالىق كومەكتىڭ باعىتتارى.
بالا اتاۋلىنىڭ بويىنداعى بىرتىندەپ قالىپتاساتىن پسيحولوگيالىق اۋىر وزگەرىستەر مەن نيەۆروزدىڭ نەگىزگى سەبەپكەرى، جالپى بالا تاربيەسىنەن حابارى شامالى، ال بالا پسيحولوگياسى دەگەندى ەستىپ كورمەگەن اتا - انالاردىڭ ۇكىمدى دە، سوراقىلىققا تولى قاتىگەزدىكتەرىنەن ەكەنىن اشىپ ايتقىمىز كەلەدى. ولاردىڭ كوپشىلىگى بالا تاربيەسىنىڭ قيىن دا قىزىق ساتتەرىن ىزدەپ ۇيرەنۋدىڭ ورنىنا، تەك جازالاۋ، قورقىتىپ - ۇركىتۋمەن ۇستاعاندى بىلەتىندىكتەرىمەن شەكتەلەتىندىكتەرى بەلگىلى. تىرشىلىك تارتىستارىنا ەندى كەلگەن سابيلەر ءۇشىن، بۇنى اتتاپ وتە الماستاي اۋىر كۇيزەلىستەرگە اپارادى. ايتا بەرسە، ۇلكەندەر تاراپىنان بولاتىن دورەكى قىلىقتار تولىپ جاتىر.
ەڭ ءبىرىنشى پسيحولوگيالىق كومەكتىڭ باعدارى — وسىنداي جاعدايلارعا تاپ بولعان بالالاردىڭ اۋرۋعا شالدىعا باستاعان پسيحيكاسىن ساۋىقتىرۋ بولىپ تابىلادى.
ەكىنشى باعىت — تەز ارادا اتا - انالار مەن بالا تاربيەسىنە قاتىستى ۇلكەندەردىڭ اراسىندا جۇرگىزىلەتىن پسيحولوگيالىق كومەكتەردى اتاۋعا بولادى. مۇنىڭ وزىنە ءتان ادىستەرى دە تولىپ جاتىر. ۇلكەندەرگە بالا پسيحيكاسىنىڭ ءمان - ءجايى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، ونى مۇقالتپاۋدىڭ ماڭىزى جايلى، پسيحولوگيالىق تاربيەلەردى ۇيرەتۋدىڭ جولدارىن — كىتاپتاردان، كينو - فيلمدەردەن، ارنايى جاسالىنعان وقۋلىق فيلمدەردەن — تەرەڭدەي تالداپ كورسەتۋ ارقىلى، اتا - انالار مەن ۇلكەندەردىڭ بالا تاربيەسىندەگى قاتىگەزدىكتەن تىيىلۋىن تالاپ ەتۋ.
وسىلايشا، جاس بالانىڭ پسيحيكاسىنداعى اۋىر وزگەرىستەر مەن قورقىنىشتاردان تۋىندايتىن، ونىڭ جان دۇنيەسىندەگى جاپا شەگۋشىلىكتىڭ زاردابىمەن قاتاڭ دا جەدەل كۇرەسەتىن مەزگىل جەتكەن سياقتى. ءسوز جوق، مۇنداي جاعدايدى اتا – انالاردىڭ كوپشىلىگى بىلمەگەندىكتەن ىستەيتىنىن دە ەسكەرۋ كەرەك.
جالپى بالا پسيحولوگياسىنا بەلگىلى پسيحيكالىق اۋىر اسەرلەردىڭ تۇرلەرىن اتاپ وتسەك؛ ءبىرىنشى، بالانىڭ جىگەرىن جاسىتاتىن ۇكىمدى باعا بەرۋ (مىسالى، "سەن ويناي بىلمەيسىڭ"، "سەن دۇرىس سويلەي المايسىڭ" دەگەن سياقتى كەسىمدى ۇعىمداردىڭ اسەرى جامان). وسىدان كەيىن، بالانىڭ تاۋى شاعىلىپ، تالابى قايتىپ قالاتىندىعى انىق. ءتىپتى، وعان بۇدان بىلاي ويناۋدىڭ دا، سويلەۋدىڭ دە قيىنداي بەرەتىنى راس. سابيلەردى ۇنەمى كوتەرمەلەي جەتەلەپ تاربيەلەۋدىڭ پسيحيكالىق ءمانى زور.
ەكىنشى ءسات، بالانىڭ ىستەگەن ارەكەتتەرىنە تەرىس تە، ءزىلدى باعا بەرۋمەن قوسا، ونىڭ جەكە باسىنىڭ نامىسىنا تيەتىن سوزدەر ايتۋ. ماسەلەن، "سەن ويناي بىلمەيتىنىڭمەن قوسا، ماقتانشاقسىڭ، وتىرىك ماقتاناسىڭ" دەۋدىڭ اسەرىمەن، بالانىڭ بۇكىل جان – دۇنيەسىن تەرەڭ جارالاۋعا ابدەن بولادى. سوندىقتان دا، بالالاردىڭ ءىس – ارەكەتتەرىن دۇرىس باعالاماۋ، تومەندەتىپ باعالاۋ ارقىلى، ونىڭ قالىپتاسۋ قابىلەتىن تۇتىلدىرۋمەن قوسا، ۇستامدىلىعى مەن پاراساتىنا دا قاياۋ تۇسىرەدى. مۇنداي ارەكەتتەر بالانىڭ ومىرشەڭ تالپىنىستارىن بىردەن توقتاتىپ، ءتىپتى تىرشىلىگىنەن دە جيرەنەرى حاق. ونىڭ الدىنداعى ارماندارىن دا، سەنىمدەرىن دە جوعالتا باستايدى.
ءۇشىنشى ءبىر ىڭعايسىز ءسات، باسقا ءبىر بالامەن سالىستىرا باعالاۋداعى جىبەرىلەتىن ادىلەتسىزدىك. مۇنداي ارەكەتتەر ارقىلى، بالانىڭ بويىنا قىزعانۋشىلىق پەن وزىمشىلدىكتى قالاي ءسىڭىرىپ العاندارىن دا بايقاماي قالادى. مىنە، تاربيەدەگى پسيحولوگيالىق ادىستەردى بىلمەۋدىڭ سالدارى وسىنداي اسا قيىن جايسىزدىقتارعا اكەپ سوعادى ەكەن. بۇل بالا تاربيەسىندەگى كەزەك كۇتتىرمەيتىن ماسەلە دەگىمىز كەلەدى.
You Might Also Like
