اتامەكەن – التىن بەسىك
ءوزىن - ءوزى تانۋ 7 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اتامەكەن – التىن بەسىك
ماقساتى: اتامەكەننىڭ ادامنىڭ ءوسىپ – دامۋىنداعى، ومىرىندەگى ءرولى تۋرالى تۇسىنىكتەر بەرۋ.
مىندەتتەرى:
- اتامەكەندى قادىرلەي بىلۋگە، اتا-مەكەنگە قىزمەت ەتۋ، ادام ومىرىندە اتا-مەكەننىڭ الاتىن ورنى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ؛
- وقۋشىلاردىڭ ءوز اتا-مەكەنى، تۋعان جەرى تۋرالى مالىمەتتەر مەن تاريحى تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ؛
- ءوز اتا-مەكەنىنە، تۋعان جەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن، ماقتانىش سەزىمدەرىن ارتتىرۋ.
قولدانىلعان تەحنولوگيا: ستو
كورنەكىلىكتەر: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايد
شاتتىق شەڭبەرى
اتامەكەن
ءسوزى: ق. مىرزا ءالى
ءانى: ە. حاسانعالييەۆ
جاسىل جايلاۋ – تۇكتى كىلەم، كوك كىلەم.
كوك كىلەمدە كوك وينايمىن، كوپ كۇلەم.
ايدارىمنان سيپاپ وتكەن سامالدى
قازاعىمنىڭ الاقانى دەپ بىلەم
قايىرماسى:
قايدا جۇرسەڭ، اتامەكەن
كوكەيىڭدە جاتادى ەكەن.
كۇننىڭ ءوزى ۇياسىنا
قيماي ونى باتادى ەكەن
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ كەزەڭىندە ميعا شابۋىل ادىسىمەن اڭگىمەلەسۋدى جۇرگىزەمىن. بۇل ادىستە تومەندەگىدەي سۇراقتار بەرىلگەن:
1) اتامەكەن دەگەندە ويىڭا ءبىرىنشى نە كەلەدى؟
2) ادامنىڭ تۋعان جەرى ءارقاشاندا اتامەكەن بولا ما؟
3) ادامدا ەكى اتامەكەن بولا ما؟ وتان شە؟
4) ءوز اتا-مەكەنىن سۇيە ءبىلۋ ادام ومىرىنە قالاي اسەر ەتەدى؟
5) سەنىڭ ارمان – قيالىڭدا اتا-مەكەنىڭە قانداي ورىن بەرىلگەن؟
ماعىنانى تانۋ كەزەڭىندە ءتۇرتىپ الۋ ادىسىمەن ماتىنمەن جۇمىس جۇرگىزەمىن
ءبىر شىمشىم توپىراق
ع. ورالبايەۆ
1) اتامەكەننىڭ ادام ءۇشىن ماڭىزى قانداي؟
2) «اتامەكەن»، «تۋعان جەر» ۇعىمدارىنىڭ قانداي ايىرماشىلىقتارى بار؟
3) ءوز اتا-مەكەنىڭ، تۋعان جەرىڭ، وتانىڭ تۋرالى ايتىپ بەرىڭدەر.
ايماقتىق كومپونەنت (ايبەك ساپىشيەۆ شىعارمالارىنا توقتالۋ)
سەرگىتۋ ءساتى.
«جاقسى» تاقىرىبىنداعى شيراتۋ - ويىنىن ويناۋدى ۇسىنامىن (بالالار شەڭبەردە تۇرادى):
كۇننىڭ شىققانى جاقسى ما؟ (كۇندى بەينەلەيدى)
جاقسى! (الاقاندارىن سوعادى)
جەلدىڭ سوققانى جاقسى ما؟ (جەلدى بەينەلەيدى)
جاقسى! (الاقاندارىن سوعادى)
دوستارىڭمەن جۇرگەن جاقسى ما؟ (ادىمدايدى)
اناڭدى قۇشاقتاعان جاقسى ما؟ (وزدەرىن قۇشاقتايدى)
جاقسى! (الاقاندارىن سوعادى)
تۋعان ولكەدە جاقسى ما؟ (قۇشاقتارىن جايادى)
جاقسى! (الاقاندارىن سوعادى)
ءۇيىمىز بار جەردە جاقسى ما؟ (ءۇيدى بەينەلەيدى)
جاقسى! (الاقاندارىن سوعادى)
بيدە اينالعان جاقسى ما؟ (اينالادى)
جاقسى! (الاقاندارىن سوعادى)
قازاقستاندىق بولعان جاقسى ما؟
(باس بارماقتارىن كورسەتەدى)
جاقسى! (الاقاندارىن سوعادى)
وقۋ اقپاراتى
اتامەكەن - تۋعان حالقىمنىڭ، ۇلتىڭنىڭ مەكەن ەتكەن، اتا باباڭنىڭ قونىس تەپكەن جەرى. تۋعان جەر - ءار ادامنىڭ دۇنيە ەسىگىن اشىپ، ومىرگە كەلگەن جەرى.
ادام ومىرگە كەلىپ، ەس جيىپ، ەتەك جيا باستاعان ساتتەن ءوز بولاشاعىنا، وتكەنىنە دەن قويا باستايدى. ادامنىڭ بولاشاعى دا، وتكەنى دە اتا-مەكەنمەن تىعىز بايلانىستا بولادى.
دايەكسوز
«تۋعان جەر - تۇعىرىڭ، تۋعان ەل - قىدىرىڭ»
تۇيىندەمە
وتان سۇيەر ۇلان بول!
مەن نەمەرە ءسۇيىپ وتىرعان اداممىن. بالالاردى وتە جاقسى كورەمىن. سول بالالاردىڭ، ءبۇلدىرشىن بالدىرعانداردىڭ باقىتتى بولاشاعى ءۇشىن سۇراپىل سوعىستا ەر ازابىن مەيلىنشە كورگەن اداممىن.
مەندە اداممىن جارالعان سۇيەك، ەتتەن،
ارىم بار، نامىسىم بار جەر تەربەتكەن
قازاقتىڭ قاراپايىم ءبىر ۇلىمىن
جانىمدى ارىم ءۇشىن قۇربان ەتكەن.
بالالارىما، نەمەرە، شوبەرەلەرىمە ايتار جالعىز تىلەگىم: ەلدى سۇيەر ۇلان بولىڭدار! ءوز حالقىڭا لايىقتى ازامات بولىپ وسىڭدەر.
ب. مومىش ۇلى
وي تولعانىس كەزەڭىندە وقۋشىلاردى داپتەرمەن جۇمىس جۇرگىزۋگە شاقىرامىن.
«اتا-مەكەنىم - ماقتانىشىم» تاقىرىبىندا ءوز اتا-مەكەنى تۋرالى ەسسە جازۋ.
ماتىندەرمەن جۇمىس
1. مۇحتار تۋعان جەر ز. قابدولوۆ
2. مەنىڭ اۋلىم ك. نىعمەتوۆا
تاپسىرما
اتامەكەن
م. ايتقوجينا
مەكەن عوي بۇل، ەل كوشكەن قيا قۇزدان
قارا تاستان جاس تامىپ، كۇي اعىزعان
جاقسىنى دا، جاماندى كورگەن دالادا،
كەڭدىگىنەن كەۋدەگە سىيا العىزعان.
مەكەن عوي بۇل تۇلپاردىڭ ءىزى قالعان،
كوكجيەكتەگى ءجۇرىپتى ءجۇزىپ ارمان.
دومبىرادان ءبىر مەزگىل كۇي تولاستاپ،
ارۋلاردان نازىك ءان ءۇزىپ العان.
جۇرەكتەن – جۇرەككە
تۋعان جەر تۋرالى ءوز لەبىزدەرىن ءبىلدىرۋ(گۇل تارىزدەس ستيكەرلەرگە ءوز ويلارىن جازىپ، اۆتور ورىندىعىنا وتىرىپ، وقىپ بەرۋ)
ۇيگە تاپسىرما: «اتا-مەكەنىم - ماقتانىشىم» تاقىرىبىندا ەسسە اياقتاۋ.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: اتامەكەن – التىن بەسىك
ماقساتى: اتامەكەننىڭ ادامنىڭ ءوسىپ – دامۋىنداعى، ومىرىندەگى ءرولى تۋرالى تۇسىنىكتەر بەرۋ.
مىندەتتەرى:
- اتامەكەندى قادىرلەي بىلۋگە، اتا-مەكەنگە قىزمەت ەتۋ، ادام ومىرىندە اتا-مەكەننىڭ الاتىن ورنى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ؛
- وقۋشىلاردىڭ ءوز اتا-مەكەنى، تۋعان جەرى تۋرالى مالىمەتتەر مەن تاريحى تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ؛
- ءوز اتا-مەكەنىنە، تۋعان جەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن، ماقتانىش سەزىمدەرىن ارتتىرۋ.
قولدانىلعان تەحنولوگيا: ستو
كورنەكىلىكتەر: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايد
شاتتىق شەڭبەرى
اتامەكەن
ءسوزى: ق. مىرزا ءالى
ءانى: ە. حاسانعالييەۆ
جاسىل جايلاۋ – تۇكتى كىلەم، كوك كىلەم.
كوك كىلەمدە كوك وينايمىن، كوپ كۇلەم.
ايدارىمنان سيپاپ وتكەن سامالدى
قازاعىمنىڭ الاقانى دەپ بىلەم
قايىرماسى:
قايدا جۇرسەڭ، اتامەكەن
كوكەيىڭدە جاتادى ەكەن.
كۇننىڭ ءوزى ۇياسىنا
قيماي ونى باتادى ەكەن
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ كەزەڭىندە ميعا شابۋىل ادىسىمەن اڭگىمەلەسۋدى جۇرگىزەمىن. بۇل ادىستە تومەندەگىدەي سۇراقتار بەرىلگەن:
1) اتامەكەن دەگەندە ويىڭا ءبىرىنشى نە كەلەدى؟
2) ادامنىڭ تۋعان جەرى ءارقاشاندا اتامەكەن بولا ما؟
3) ادامدا ەكى اتامەكەن بولا ما؟ وتان شە؟
4) ءوز اتا-مەكەنىن سۇيە ءبىلۋ ادام ومىرىنە قالاي اسەر ەتەدى؟
5) سەنىڭ ارمان – قيالىڭدا اتا-مەكەنىڭە قانداي ورىن بەرىلگەن؟
ماعىنانى تانۋ كەزەڭىندە ءتۇرتىپ الۋ ادىسىمەن ماتىنمەن جۇمىس جۇرگىزەمىن
ءبىر شىمشىم توپىراق
ع. ورالبايەۆ
1) اتامەكەننىڭ ادام ءۇشىن ماڭىزى قانداي؟
2) «اتامەكەن»، «تۋعان جەر» ۇعىمدارىنىڭ قانداي ايىرماشىلىقتارى بار؟
3) ءوز اتا-مەكەنىڭ، تۋعان جەرىڭ، وتانىڭ تۋرالى ايتىپ بەرىڭدەر.
ايماقتىق كومپونەنت (ايبەك ساپىشيەۆ شىعارمالارىنا توقتالۋ)
سەرگىتۋ ءساتى.
«جاقسى» تاقىرىبىنداعى شيراتۋ - ويىنىن ويناۋدى ۇسىنامىن (بالالار شەڭبەردە تۇرادى):
كۇننىڭ شىققانى جاقسى ما؟ (كۇندى بەينەلەيدى)
جاقسى! (الاقاندارىن سوعادى)
جەلدىڭ سوققانى جاقسى ما؟ (جەلدى بەينەلەيدى)
جاقسى! (الاقاندارىن سوعادى)
دوستارىڭمەن جۇرگەن جاقسى ما؟ (ادىمدايدى)
اناڭدى قۇشاقتاعان جاقسى ما؟ (وزدەرىن قۇشاقتايدى)
جاقسى! (الاقاندارىن سوعادى)
تۋعان ولكەدە جاقسى ما؟ (قۇشاقتارىن جايادى)
جاقسى! (الاقاندارىن سوعادى)
ءۇيىمىز بار جەردە جاقسى ما؟ (ءۇيدى بەينەلەيدى)
جاقسى! (الاقاندارىن سوعادى)
بيدە اينالعان جاقسى ما؟ (اينالادى)
جاقسى! (الاقاندارىن سوعادى)
قازاقستاندىق بولعان جاقسى ما؟
(باس بارماقتارىن كورسەتەدى)
جاقسى! (الاقاندارىن سوعادى)
وقۋ اقپاراتى
اتامەكەن - تۋعان حالقىمنىڭ، ۇلتىڭنىڭ مەكەن ەتكەن، اتا باباڭنىڭ قونىس تەپكەن جەرى. تۋعان جەر - ءار ادامنىڭ دۇنيە ەسىگىن اشىپ، ومىرگە كەلگەن جەرى.
ادام ومىرگە كەلىپ، ەس جيىپ، ەتەك جيا باستاعان ساتتەن ءوز بولاشاعىنا، وتكەنىنە دەن قويا باستايدى. ادامنىڭ بولاشاعى دا، وتكەنى دە اتا-مەكەنمەن تىعىز بايلانىستا بولادى.
دايەكسوز
«تۋعان جەر - تۇعىرىڭ، تۋعان ەل - قىدىرىڭ»
تۇيىندەمە
وتان سۇيەر ۇلان بول!
مەن نەمەرە ءسۇيىپ وتىرعان اداممىن. بالالاردى وتە جاقسى كورەمىن. سول بالالاردىڭ، ءبۇلدىرشىن بالدىرعانداردىڭ باقىتتى بولاشاعى ءۇشىن سۇراپىل سوعىستا ەر ازابىن مەيلىنشە كورگەن اداممىن.
مەندە اداممىن جارالعان سۇيەك، ەتتەن،
ارىم بار، نامىسىم بار جەر تەربەتكەن
قازاقتىڭ قاراپايىم ءبىر ۇلىمىن
جانىمدى ارىم ءۇشىن قۇربان ەتكەن.
بالالارىما، نەمەرە، شوبەرەلەرىمە ايتار جالعىز تىلەگىم: ەلدى سۇيەر ۇلان بولىڭدار! ءوز حالقىڭا لايىقتى ازامات بولىپ وسىڭدەر.
ب. مومىش ۇلى
وي تولعانىس كەزەڭىندە وقۋشىلاردى داپتەرمەن جۇمىس جۇرگىزۋگە شاقىرامىن.
«اتا-مەكەنىم - ماقتانىشىم» تاقىرىبىندا ءوز اتا-مەكەنى تۋرالى ەسسە جازۋ.
ماتىندەرمەن جۇمىس
1. مۇحتار تۋعان جەر ز. قابدولوۆ
2. مەنىڭ اۋلىم ك. نىعمەتوۆا
تاپسىرما
اتامەكەن
م. ايتقوجينا
مەكەن عوي بۇل، ەل كوشكەن قيا قۇزدان
قارا تاستان جاس تامىپ، كۇي اعىزعان
جاقسىنى دا، جاماندى كورگەن دالادا،
كەڭدىگىنەن كەۋدەگە سىيا العىزعان.
مەكەن عوي بۇل تۇلپاردىڭ ءىزى قالعان،
كوكجيەكتەگى ءجۇرىپتى ءجۇزىپ ارمان.
دومبىرادان ءبىر مەزگىل كۇي تولاستاپ،
ارۋلاردان نازىك ءان ءۇزىپ العان.
جۇرەكتەن – جۇرەككە
تۋعان جەر تۋرالى ءوز لەبىزدەرىن ءبىلدىرۋ(گۇل تارىزدەس ستيكەرلەرگە ءوز ويلارىن جازىپ، اۆتور ورىندىعىنا وتىرىپ، وقىپ بەرۋ)
ۇيگە تاپسىرما: «اتا-مەكەنىم - ماقتانىشىم» تاقىرىبىندا ەسسە اياقتاۋ.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «تاپقىرلار» ماتەماتيكا – ينفورماتيكا پاندەرىنەن ەستافەتا.
