بالا ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز (سەمينار ترەنينگ)
بالا ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز (سەمينار ترەنينگ)
ماقساتى: اتا – انالارمەن بالاباقشا اراسىنداعى تىعىز بايلانىستى نىعايتۋ. اتا – انانىڭ بالا ومىرىندە ماڭىزدى ءرول اتقاراتىنىن ۇعىندىرۋ. اتا – انالاردىڭ كوڭىل كۇيىن كوتەرۋ، قىسىمىن ءتۇسىرۋ.
1. «دوستىق ترەنينگى». تانىسۋ.
ماقساتى: تاربيەشىلەر مەن اتا – انالار اراسىنداعى ءوزارا قارىم – قاتىناسىن جاقسارتۋ. ۇجىمدىق دوستىققا سىيلاستىققا باۋلۋ. ءبىر – بىرىنە جىلى لەبىزدەرىن ءبىلدىرۋ.
نۇسقاۋ: اتا – انالار ورتاعا شىعىپ، شەڭبەر بولىپ دوڭگەلەنىپ تۇرايىق. مىنا لەنتانى ۇستاپ ءوز ەسىمىمىزدى جانە بالامىزدىڭ ەسىمىن، ونى قالاي ەركەلەتىپ ايتاتىندىعىمىزدى ايتىپ، كەلەسى ادامعا جىلى لەبىزىمىزدى ءبىلدىرىپ، لەنتانىڭ شەتىن ۇسىنايىق. مىنە لەنتامىز شەڭبەر بولدى. ولاي بولسا وسىنداي دوستىقپەن ارقاشان بىرگە تىعىز قارىم – قاتىناستا بولايىق.
1. «مەن قاندايمىن؟» ترەنينگ.
ماقساتى: ءار ادام وزىنە جەكە تۇلعا رەتىندە سەزىنۋ. ءوزىنىڭ جانۇياسىندا ءوزىن قاي دەڭگەيدە ۇستايتىنى ەكەنىن انىقتاۋ.
نۇسقاۋ: اتا – انالار گۇل، ءۇي، كۇن بولىپ 3 توپقا بولىنەدى. ءارقايسىسىنىڭ سول سۋرەتتىڭ ىشىنە وتباسى مۇشەلەرىن جانە ەسىمدەرىندى جازاسىزدار.
ناتيجەسى: ەگەر ءوزىڭىزدىڭ ەسىمدەرىڭىزدى جازساڭىز. ءسىز ءوزىڭىزدى وتباسى مۇشەلەرىمەن بيىك سانايسىز. ءوزىڭىزدىڭ جاعدايىن ءبىرىنشى رەتكە قوياسىز. ال ەگەر ءوزىڭىزدىڭ ەسىمىڭىزدى ورتاسىنا قويساڭىز وندا ءسىز وتباسىڭىڭىزدىڭ ورتاسىنداسىز. ەگەر سوڭىنا قوساڭىز اتا - انا، باۋىرلارىڭىز ءبىرىنشى رەتتە تۇرادى. ءوزىڭىزدى سوڭىنان ويلايدى ەكەنسىز.
2. «باقىت دەگەن نە ءوزى» جاتتىعۋى.
اتا – انالار باقىت سوزىنە تۇسىنىكتەمە بەرەدى، ءبىر توپ تاربيەشىسى باقىتتى ادامدى رەتىمەن تۇرعىزادى.
ارينە «قاناعات قارىن تويعىزادى، ەندەشە قاناعات بولعان جەردە باقىتتا بولادى. باسقالارعا قۋانىش، باقىت سىيلايىق وزىڭدە باقىتقا كەنەلەسىڭ.، ءومىردىڭ قىزىعى دا سول.
4. «كوڭىل كۇي» جاتتىعۋى.
قوياننىڭ كوجەگى جوعالدى ءسوزىن ءار ءتۇرلى ەموسيامەن ءبىلدىرۋ.
5. «اياقتالماعان سويلەم»
ءسابي باقىتى – ول -..............................
اتا – انا باقىتى ول.................................
ايەل باقىتى ول......................................
ۇستاز باقىتى ول.........................................
6. « بالانى اتا - انا تاربيەلەيدى. اتا - انانى كىم تاربيەلەيدى؟» ادىستەمەسى
ماقساتى: وتباسىنداعى بالاعا دەگەن اتا - انانىڭ قاتىناسىنىڭ ءستيلىن انىقتاۋ.
ورىنداۋ ەرەجەسى: ۇسىنىلعان سۇراقتاردى مۇقيات وقىپ شىعىڭىز. ولارعا اشىق جاۋاپ بەرۋگە تىرىسىڭىز. تەست بالا تاربيەسىنە بايلانىستى بەلگىلى ءبىر قورىتىندى شىعارۋعا كومەكتەسەدى.
جاۋاپ ۆاريانتتار مىنا تومەنگى ارىپتەرمەن بەلگىلەيدى:
«مەن مۇنى ىستەي الامىن جانە ءارقاشان وسىلاي ىستەيمىن» ا - ز بالل
«ءيا، ءبىراق بارلىق كەزدە ەمەس» ءا - 2 بالل
«جوق، بۇلاي ىستەي المايمىن» ب - 1 بالل
تاپسىرمالار
ءسىز:
1. كەز - كەلگەن ۋاقىتتا جۇمىسىڭىزدى تاستاپ بالامەن اينالىسا الاسىز با؟
2. جاسىنا قاراماستان ونىمەن اقىلداسا الاسىز با؟
3. بالاعا جىبەرگەن قاتەلىكتەرىڭىزدى ونىڭ الدىندا مويىنداي الاسىز با؟
4. قاتەلىكتەرىڭىز ءۇشىن ودان كەشىرىم سۇراي الاسىز با؟
5. بالاڭىزدىڭ ارەكەتى ءسىزدى قىنجىلتقانىمەن ءوزىڭىزدى يگەرە الاسىز با، سالقىنقاندىق ساقتاي بىلەسىز بە؟
6. بالاڭىزدىڭ ورنىنا ءوزىڭىزدى قويا بىلەسىز بە؟
7. ەش بولماسا 1مينۋتقا ءوزىڭىزدى مەيىرىمدى پەرزەنت رەتىندە سەزىنە الاسىز با؟
8. بالاڭىزدى جارالايتىنداي سوزدەردى پايدالانۋدان ءوزىڭىزدى ۇنەمى اۋلاق ۇستاي بىلەسىز بە؟
9. جاقسى قىلىعى ءۇشىن بالاڭىزعا ونىڭ تىلەگىن ورىندايتىنىڭىزعا ۋادە بەرە الاسىز با؟
10. بالاڭىز ويىنا كەلگەندى ىستەگىسى كەلسە جانە ءوزىن قالاي ۇستاعىسى كەلسە ونىڭ ارەكەتتەرىنە ەركىندىك بەرىپ، تىرلىگىنە ەشقانداي ارالاسپايتىن ءبىر كۇن بەرە الاسىز با؟
11. باسقا بالانى ءسىزدىڭ بالاڭىز ۇرسا، نەگىزسىز رەنجىتسە ونى ەلەمەي قويا الاسىز با؟
12. بالاڭىزدىڭ ءوتىنىشى مەن جىلاۋىنا ەگەر ول ەركەلىك نەمەسە قىرسىقتىق بولسا قارسى تۇرا الاسىڭ.
باعالاۋ شكالاسى
1. «ا» جاۋاپقا - 3 بالل
2. «ب» جاۋاپقا - 2 بالل
3. «ۆ» جاۋاپقا - 1 بالل
ناتيجەسىن تالداۋ.
30 - 39 بالل جيناساڭىز، بالا - ءسىزدىڭ ومىرىڭىزدەگى ەڭ قۇندى ادام. ءسىز ونى تەك ءتۇسىنىپ قانا قويماي، وعان قۇرمەتپەن قارايسىز. ءسىز تاربيەدە پروگرەسسيۆتى پرينسيپتەردى قولداناسىز. جاقسى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزۋىڭىزگە ەشقانداي كۇماندانۋعا سەبەپ جوق.
16 - 30 بالل جينالسا، بالاعا قامقورلىق جاساۋ ءسىز ءۇشىن ءبىرىنشى ماڭىزدى جۇمىس، ءسىزدىڭ قامقورلىعىڭىز گيپەرقامقورشىلىقپەن ۇشتاسىپ تۇر.
7. رەالاكساسيالى جاتتىعۋ.
ىڭعايلى وتىرىڭىز. بۇگىن ءبىز ۇشقىش كىلەممەن ساياحاتقا شىعامىز. كىلەم اۋاعا كوتەرىلۋى ءۇشىن بوساڭسۋىمىز قاجەت. بۇل ءسىزدىڭ قولىڭىزدان كەلەدى. قولىمىزدىڭ ساۋساقتارى جىلىنادى، قولىمىز جىلى جانە اۋىر. جىلۋ اياق قولدان جوعارىلاپ، ءىش، كەۋدە، ارقاعا جىلجىيدى. بەتىڭىز بوساڭسىيدى. ۇشقىش كىلەم جايمەن جوعارى كوتەرىلىپ جوعارى كوتەرىلىپ كەلەدى. مىنە ۇشىپ تا كەتتىڭىز.
ۇلكەن وزەننىڭ ۇستىمەن ۇشىپ باراسىز. شاعالالار ۇشىپ ءجۇر. جاعالاۋدا قايىقتار تەربەلىپ تۇر. كوگىلدىر بۇلتتار جوڭكىلۋدە. بۇلتتاردىڭ كەيبىرەۋلەرى ۇلپىلدەك قويانعا بىرەۋلەرى ماقتاعا كىشكەنتايلارى اق مىسىققا ۇقسايدى. كىلەم اقىرىنداپ جەرگە ءتۇسىپ كەپ جاتىر. مىنە سۋ ادەمى باقتىڭ ىشىندەسىڭ. اينالا گۇلگە تولى، ءبارى سىزگە باسىن يزەپ سالەم بەرۋدە. ءسىز باقتاعى سوقپاق جولمەن ءجۇرىپ الاڭقايعا شىقتىڭىز. بالالاپر دوپ ويناپ ءجۇر، ءسىزدىڭ اياعىڭىزعا دوپ دومالاپ كەلەدى. بۇل نەمەنە؟ سىزدە ۇشىپ باسراسىز. ءوزىڭىز ۇشقىش كىلەمسىز ۇشتىڭىز. قولىڭىز ەكى جاعىڭىزدا قۇس سياقتى مىنە، سىزگە تاسنىس كول كورىنەدى. شاعالالار قاناتتارىن بۇلعاپ سالەم جولداۋدا. قايىقتا وتىرعان بالىقشى سىزگە قول بۇلعايدى. ءسىز ءارى قاراي ۇشاسىز. قولىڭىزدا ۇلپىلدەك مىسىق سياقتى بۇلت بىرگە كەلەدى. ءسىز تومەن تۇسە باستادىڭىز. مىنە ورنىمىزعا دا كەلدىك. مىسىق سىزگە ىلەسىپ كەلەدى. جىپ – جىلى مىسىق ءسىزدىڭ الدىڭىزدا وتىر. ونى سيپاڭىز دا قاسىڭىزعا وتىرعىزىڭىز. سەرۋەن سىزگە ۇنادى دەپ ويلايمىن. ەندى الدارىڭىزداعى ستيكەرلەرگە سەرۋەندە كورگەننىڭ سۋرەت سالىپ، تىلەك تىلەپ ترەن. ينگتەن العان اسەرلەرىڭىزدى جازىڭىز.
تلەۋمبەتوۆا فاريدا ابەلحانوۆنا
ماقساتى: اتا – انالارمەن بالاباقشا اراسىنداعى تىعىز بايلانىستى نىعايتۋ. اتا – انانىڭ بالا ومىرىندە ماڭىزدى ءرول اتقاراتىنىن ۇعىندىرۋ. اتا – انالاردىڭ كوڭىل كۇيىن كوتەرۋ، قىسىمىن ءتۇسىرۋ.
1. «دوستىق ترەنينگى». تانىسۋ.
ماقساتى: تاربيەشىلەر مەن اتا – انالار اراسىنداعى ءوزارا قارىم – قاتىناسىن جاقسارتۋ. ۇجىمدىق دوستىققا سىيلاستىققا باۋلۋ. ءبىر – بىرىنە جىلى لەبىزدەرىن ءبىلدىرۋ.
نۇسقاۋ: اتا – انالار ورتاعا شىعىپ، شەڭبەر بولىپ دوڭگەلەنىپ تۇرايىق. مىنا لەنتانى ۇستاپ ءوز ەسىمىمىزدى جانە بالامىزدىڭ ەسىمىن، ونى قالاي ەركەلەتىپ ايتاتىندىعىمىزدى ايتىپ، كەلەسى ادامعا جىلى لەبىزىمىزدى ءبىلدىرىپ، لەنتانىڭ شەتىن ۇسىنايىق. مىنە لەنتامىز شەڭبەر بولدى. ولاي بولسا وسىنداي دوستىقپەن ارقاشان بىرگە تىعىز قارىم – قاتىناستا بولايىق.
1. «مەن قاندايمىن؟» ترەنينگ.
ماقساتى: ءار ادام وزىنە جەكە تۇلعا رەتىندە سەزىنۋ. ءوزىنىڭ جانۇياسىندا ءوزىن قاي دەڭگەيدە ۇستايتىنى ەكەنىن انىقتاۋ.
نۇسقاۋ: اتا – انالار گۇل، ءۇي، كۇن بولىپ 3 توپقا بولىنەدى. ءارقايسىسىنىڭ سول سۋرەتتىڭ ىشىنە وتباسى مۇشەلەرىن جانە ەسىمدەرىندى جازاسىزدار.
ناتيجەسى: ەگەر ءوزىڭىزدىڭ ەسىمدەرىڭىزدى جازساڭىز. ءسىز ءوزىڭىزدى وتباسى مۇشەلەرىمەن بيىك سانايسىز. ءوزىڭىزدىڭ جاعدايىن ءبىرىنشى رەتكە قوياسىز. ال ەگەر ءوزىڭىزدىڭ ەسىمىڭىزدى ورتاسىنا قويساڭىز وندا ءسىز وتباسىڭىڭىزدىڭ ورتاسىنداسىز. ەگەر سوڭىنا قوساڭىز اتا - انا، باۋىرلارىڭىز ءبىرىنشى رەتتە تۇرادى. ءوزىڭىزدى سوڭىنان ويلايدى ەكەنسىز.
2. «باقىت دەگەن نە ءوزى» جاتتىعۋى.
اتا – انالار باقىت سوزىنە تۇسىنىكتەمە بەرەدى، ءبىر توپ تاربيەشىسى باقىتتى ادامدى رەتىمەن تۇرعىزادى.
ارينە «قاناعات قارىن تويعىزادى، ەندەشە قاناعات بولعان جەردە باقىتتا بولادى. باسقالارعا قۋانىش، باقىت سىيلايىق وزىڭدە باقىتقا كەنەلەسىڭ.، ءومىردىڭ قىزىعى دا سول.
4. «كوڭىل كۇي» جاتتىعۋى.
قوياننىڭ كوجەگى جوعالدى ءسوزىن ءار ءتۇرلى ەموسيامەن ءبىلدىرۋ.
5. «اياقتالماعان سويلەم»
ءسابي باقىتى – ول -..............................
اتا – انا باقىتى ول.................................
ايەل باقىتى ول......................................
ۇستاز باقىتى ول.........................................
6. « بالانى اتا - انا تاربيەلەيدى. اتا - انانى كىم تاربيەلەيدى؟» ادىستەمەسى
ماقساتى: وتباسىنداعى بالاعا دەگەن اتا - انانىڭ قاتىناسىنىڭ ءستيلىن انىقتاۋ.
ورىنداۋ ەرەجەسى: ۇسىنىلعان سۇراقتاردى مۇقيات وقىپ شىعىڭىز. ولارعا اشىق جاۋاپ بەرۋگە تىرىسىڭىز. تەست بالا تاربيەسىنە بايلانىستى بەلگىلى ءبىر قورىتىندى شىعارۋعا كومەكتەسەدى.
جاۋاپ ۆاريانتتار مىنا تومەنگى ارىپتەرمەن بەلگىلەيدى:
«مەن مۇنى ىستەي الامىن جانە ءارقاشان وسىلاي ىستەيمىن» ا - ز بالل
«ءيا، ءبىراق بارلىق كەزدە ەمەس» ءا - 2 بالل
«جوق، بۇلاي ىستەي المايمىن» ب - 1 بالل
تاپسىرمالار
ءسىز:
1. كەز - كەلگەن ۋاقىتتا جۇمىسىڭىزدى تاستاپ بالامەن اينالىسا الاسىز با؟
2. جاسىنا قاراماستان ونىمەن اقىلداسا الاسىز با؟
3. بالاعا جىبەرگەن قاتەلىكتەرىڭىزدى ونىڭ الدىندا مويىنداي الاسىز با؟
4. قاتەلىكتەرىڭىز ءۇشىن ودان كەشىرىم سۇراي الاسىز با؟
5. بالاڭىزدىڭ ارەكەتى ءسىزدى قىنجىلتقانىمەن ءوزىڭىزدى يگەرە الاسىز با، سالقىنقاندىق ساقتاي بىلەسىز بە؟
6. بالاڭىزدىڭ ورنىنا ءوزىڭىزدى قويا بىلەسىز بە؟
7. ەش بولماسا 1مينۋتقا ءوزىڭىزدى مەيىرىمدى پەرزەنت رەتىندە سەزىنە الاسىز با؟
8. بالاڭىزدى جارالايتىنداي سوزدەردى پايدالانۋدان ءوزىڭىزدى ۇنەمى اۋلاق ۇستاي بىلەسىز بە؟
9. جاقسى قىلىعى ءۇشىن بالاڭىزعا ونىڭ تىلەگىن ورىندايتىنىڭىزعا ۋادە بەرە الاسىز با؟
10. بالاڭىز ويىنا كەلگەندى ىستەگىسى كەلسە جانە ءوزىن قالاي ۇستاعىسى كەلسە ونىڭ ارەكەتتەرىنە ەركىندىك بەرىپ، تىرلىگىنە ەشقانداي ارالاسپايتىن ءبىر كۇن بەرە الاسىز با؟
11. باسقا بالانى ءسىزدىڭ بالاڭىز ۇرسا، نەگىزسىز رەنجىتسە ونى ەلەمەي قويا الاسىز با؟
12. بالاڭىزدىڭ ءوتىنىشى مەن جىلاۋىنا ەگەر ول ەركەلىك نەمەسە قىرسىقتىق بولسا قارسى تۇرا الاسىڭ.
باعالاۋ شكالاسى
1. «ا» جاۋاپقا - 3 بالل
2. «ب» جاۋاپقا - 2 بالل
3. «ۆ» جاۋاپقا - 1 بالل
ناتيجەسىن تالداۋ.
30 - 39 بالل جيناساڭىز، بالا - ءسىزدىڭ ومىرىڭىزدەگى ەڭ قۇندى ادام. ءسىز ونى تەك ءتۇسىنىپ قانا قويماي، وعان قۇرمەتپەن قارايسىز. ءسىز تاربيەدە پروگرەسسيۆتى پرينسيپتەردى قولداناسىز. جاقسى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزۋىڭىزگە ەشقانداي كۇماندانۋعا سەبەپ جوق.
16 - 30 بالل جينالسا، بالاعا قامقورلىق جاساۋ ءسىز ءۇشىن ءبىرىنشى ماڭىزدى جۇمىس، ءسىزدىڭ قامقورلىعىڭىز گيپەرقامقورشىلىقپەن ۇشتاسىپ تۇر.
7. رەالاكساسيالى جاتتىعۋ.
ىڭعايلى وتىرىڭىز. بۇگىن ءبىز ۇشقىش كىلەممەن ساياحاتقا شىعامىز. كىلەم اۋاعا كوتەرىلۋى ءۇشىن بوساڭسۋىمىز قاجەت. بۇل ءسىزدىڭ قولىڭىزدان كەلەدى. قولىمىزدىڭ ساۋساقتارى جىلىنادى، قولىمىز جىلى جانە اۋىر. جىلۋ اياق قولدان جوعارىلاپ، ءىش، كەۋدە، ارقاعا جىلجىيدى. بەتىڭىز بوساڭسىيدى. ۇشقىش كىلەم جايمەن جوعارى كوتەرىلىپ جوعارى كوتەرىلىپ كەلەدى. مىنە ۇشىپ تا كەتتىڭىز.
ۇلكەن وزەننىڭ ۇستىمەن ۇشىپ باراسىز. شاعالالار ۇشىپ ءجۇر. جاعالاۋدا قايىقتار تەربەلىپ تۇر. كوگىلدىر بۇلتتار جوڭكىلۋدە. بۇلتتاردىڭ كەيبىرەۋلەرى ۇلپىلدەك قويانعا بىرەۋلەرى ماقتاعا كىشكەنتايلارى اق مىسىققا ۇقسايدى. كىلەم اقىرىنداپ جەرگە ءتۇسىپ كەپ جاتىر. مىنە سۋ ادەمى باقتىڭ ىشىندەسىڭ. اينالا گۇلگە تولى، ءبارى سىزگە باسىن يزەپ سالەم بەرۋدە. ءسىز باقتاعى سوقپاق جولمەن ءجۇرىپ الاڭقايعا شىقتىڭىز. بالالاپر دوپ ويناپ ءجۇر، ءسىزدىڭ اياعىڭىزعا دوپ دومالاپ كەلەدى. بۇل نەمەنە؟ سىزدە ۇشىپ باسراسىز. ءوزىڭىز ۇشقىش كىلەمسىز ۇشتىڭىز. قولىڭىز ەكى جاعىڭىزدا قۇس سياقتى مىنە، سىزگە تاسنىس كول كورىنەدى. شاعالالار قاناتتارىن بۇلعاپ سالەم جولداۋدا. قايىقتا وتىرعان بالىقشى سىزگە قول بۇلعايدى. ءسىز ءارى قاراي ۇشاسىز. قولىڭىزدا ۇلپىلدەك مىسىق سياقتى بۇلت بىرگە كەلەدى. ءسىز تومەن تۇسە باستادىڭىز. مىنە ورنىمىزعا دا كەلدىك. مىسىق سىزگە ىلەسىپ كەلەدى. جىپ – جىلى مىسىق ءسىزدىڭ الدىڭىزدا وتىر. ونى سيپاڭىز دا قاسىڭىزعا وتىرعىزىڭىز. سەرۋەن سىزگە ۇنادى دەپ ويلايمىن. ەندى الدارىڭىزداعى ستيكەرلەرگە سەرۋەندە كورگەننىڭ سۋرەت سالىپ، تىلەك تىلەپ ترەن. ينگتەن العان اسەرلەرىڭىزدى جازىڭىز.
تلەۋمبەتوۆا فاريدا ابەلحانوۆنا
You Might Also Like
