«بالا سۇلتان» سايىسى
«بالا سۇلتان» سايىسى
(5 - 6 - كلاسس ەر بالالارى اراسىنداعى سايىس)
ماقساتى: ەر بالالاردى حالىقتىق ءداستۇردى، ادەت - عۇرىپتى، تاريحتى قادىرلەۋگە تاربيەلەۋ، ۇلتجاندىلىق، پاتريوتتىق سەزىمدەرگە باۋلۋ، تانىمىن بايىتۋعا، مىقتى بولۋعا تالپىندىرۋ.
كورنەكىلىگى: حان سارايى، ۇلكەن ءۇي وسىمدىگى، ناقىل سوزدەر.
جوسپار
I. سايىسكەرلەردىڭ ءوزىن - ءوزى تانىستىرۋى
II. سپورتتىق سايىس
III. ءبىلىم سايىسى
IV. ونەر سايىسى
V. شەشەندىك ونەر
VI. تاپقىرلىق سايىسى.
بارىسى:
1 - كورىنىس
مۇڭدى ساز ەستىلىپ تۇرادى. ورتادا حان كورىنەدى. ويلانا ءجۇرىپ تاعىنا تايانىپ تۇرادى.
اۆتور: ەرتە، ەرتە، ەرتەدە... توبىق ەلىن باسقارعان ءادىل ەسىمدى حان ءومىر ءسۇرىپتى. مىڭعىرعان مالى، داۋلەتى تاسىعان اقىلدى دا ابىرويلى حاننىڭ جۇرەگىن ۇنەمى جۇدەتىپ جۇرەتىن ءبىر زارى بولىپتى: جەتپىس جاسقا جەتكەنشە ءبىر بالاسى تۇرماي شەتىنەي بەرگەن، شەتىنەي بەرگەن... ءادىل حاننىڭ « ارتىمنان ءبىر ۇرپاق ەرسە عوي» دەگەن ءبىر ارمانى، ءبىر تىلەگى، ءبىر ءۇمىتى بار ەدى...
جىلدام كۇي ەستىلەدى. كىشكەنتاي بالا جۇگىرىپ كەلەدى.
بالا: ءسۇيىنشى، حالقىم، ءسۇيىنشى!
قۋانىش جىرى قۇيىلشى!
اڭساپ ويلاپ كۇتكەن كۇن،
ماڭدايعا جۇلدىز بىتكەن كۇن.
اق تۇيەنىڭ قارىنى
جارىلدى!
كۇننىڭ جالىنى
نۇرىن شاشىپ،
سىلدىراپ
ءان بۇلاعى اعىلدى!
مۇراگەر بىزگە تابىلدى!
وسى كەزدە اق جاۋلىقتى انالار قۇنداقتاعى نارەستەنى حانعا اكەلىپ بەرەدى. شاشۋ شاشىلادى. اكەسى ءسابيىن شاتتانا اسپانعا كوتەرىپ:
حان: ۇلىم!
سەن جىگىت بولساڭ ەر تۇلعالى
الدىندا بەلگىلى كوپ جول تۇرماعى
سان شىڭعا شىداي ءبىل،
تەك توزە كورمە
جالعان ءسوز ايتسا بىرەۋ ەل تۋرالى!
تاسقىننىڭ قاباتتاسسا تولقىندارى
مۇمكىن عوي جارتاستىڭ دا سولقىلداۋى!
سەن ەرسىڭ!
ەرلەرشە ءسۇي وتانىڭدى
جامان ءسوز ەستىمەيىن سەن تۋرالى!!!
سەنىڭ اتىڭ – بەيبارىس! سەنىڭ اتىڭ – بەيبارىس! سەنىڭ اتىڭ – بەيبارىس!
2 - كورىنىس
داۋىلپاز داۋىسى. ءۋازىر تەرىگە جازىلعان حان جارلىعىن حالىق الدىندا وقيدى.
1 - ءۋازىر: ۋا، حالايىق جاراندار! مىناۋ جومارت ەلىمىزگە، كەڭ بايتاق ەلىمىزگە، كەڭ بايتاق جەرىمىزگە يە بولار مۇراگەر كەلدى دۇنيەگە! ءسابيدى اقىلدى دا ايبارلى، ءبىلىمدى دە بىلەكتى، ونەرلى ءارى جۇرەكتى، شەشەن ءارى كوسەم جىگىت بولىپ ەر جەتۋى ءۇشىن، حان ءوزىنىڭ قارتايعانىن ەسكەرە وتىرىپ، ۇلىنا ۇستاز ءارى سەنىمدى سەرىك بولاتىن بالا تابىلىپ جاتسا، ونىڭ الداعى ومىرىنە بارلىق جاعداي جاسالادى دەپ ۋادە ەتەدى. بىرلىگى بەكەم ەلىمىزدىڭ تىرلىگىن بەرىك ساقتايىق دەسەڭىزدەر، اسىعىڭىزدار، اعايىن!
3 - كورىنىس
اۆتور: توبىق حاندىعىنا قاراستى التى شاھاردىڭ حالقى ءوز ىشىنەن مىقتى دەگەن التى بالانى تاڭداپ جىبەرەدى.
2 - ءۋازىر: دات، تاقسىر!
حان: داتىڭ بولسا، ايت!
2 - ءۋازىر: مارتەبەلى حان يەم! بۇيرىعىڭىز بويىنشا التى شاھاردان جۇزدەن جۇيرىك وزىپ التى بالا كەلىپ تۇر!
حان: كىرسىن، ەندەشە! (سايىسكەرلەر كەلەدى) تورلەتىڭدەر، بالالار!
1 - ءۋازىر: سىنالار ەر جىگىتتەر كەلدى كەزىڭ
ساۋلەڭ بولسا، بەرمەن كەل، تالاپتى ەرىڭ!
جان قۇمارى دۇنيەدە نەمەنە ەكەن،
سونى بىلسەڭ – ءبارىن دە بىلگەندەرىڭ.
2 - ءۋازىر: شىن جۇيرىكتەر سىنالادى جارىستا،
جارىستىڭ با، ورتا جولدا قالىسپا!
ءادىلقازى باعالايدى سىزدەردى
جەڭىس مارە جاقىن با، الدە الىس پا؟
(5 - 6 - كلاسس ەر بالالارى اراسىنداعى سايىس)
ماقساتى: ەر بالالاردى حالىقتىق ءداستۇردى، ادەت - عۇرىپتى، تاريحتى قادىرلەۋگە تاربيەلەۋ، ۇلتجاندىلىق، پاتريوتتىق سەزىمدەرگە باۋلۋ، تانىمىن بايىتۋعا، مىقتى بولۋعا تالپىندىرۋ.
كورنەكىلىگى: حان سارايى، ۇلكەن ءۇي وسىمدىگى، ناقىل سوزدەر.
جوسپار
I. سايىسكەرلەردىڭ ءوزىن - ءوزى تانىستىرۋى
II. سپورتتىق سايىس
III. ءبىلىم سايىسى
IV. ونەر سايىسى
V. شەشەندىك ونەر
VI. تاپقىرلىق سايىسى.
بارىسى:
1 - كورىنىس
مۇڭدى ساز ەستىلىپ تۇرادى. ورتادا حان كورىنەدى. ويلانا ءجۇرىپ تاعىنا تايانىپ تۇرادى.
اۆتور: ەرتە، ەرتە، ەرتەدە... توبىق ەلىن باسقارعان ءادىل ەسىمدى حان ءومىر ءسۇرىپتى. مىڭعىرعان مالى، داۋلەتى تاسىعان اقىلدى دا ابىرويلى حاننىڭ جۇرەگىن ۇنەمى جۇدەتىپ جۇرەتىن ءبىر زارى بولىپتى: جەتپىس جاسقا جەتكەنشە ءبىر بالاسى تۇرماي شەتىنەي بەرگەن، شەتىنەي بەرگەن... ءادىل حاننىڭ « ارتىمنان ءبىر ۇرپاق ەرسە عوي» دەگەن ءبىر ارمانى، ءبىر تىلەگى، ءبىر ءۇمىتى بار ەدى...
جىلدام كۇي ەستىلەدى. كىشكەنتاي بالا جۇگىرىپ كەلەدى.
بالا: ءسۇيىنشى، حالقىم، ءسۇيىنشى!
قۋانىش جىرى قۇيىلشى!
اڭساپ ويلاپ كۇتكەن كۇن،
ماڭدايعا جۇلدىز بىتكەن كۇن.
اق تۇيەنىڭ قارىنى
جارىلدى!
كۇننىڭ جالىنى
نۇرىن شاشىپ،
سىلدىراپ
ءان بۇلاعى اعىلدى!
مۇراگەر بىزگە تابىلدى!
وسى كەزدە اق جاۋلىقتى انالار قۇنداقتاعى نارەستەنى حانعا اكەلىپ بەرەدى. شاشۋ شاشىلادى. اكەسى ءسابيىن شاتتانا اسپانعا كوتەرىپ:
حان: ۇلىم!
سەن جىگىت بولساڭ ەر تۇلعالى
الدىندا بەلگىلى كوپ جول تۇرماعى
سان شىڭعا شىداي ءبىل،
تەك توزە كورمە
جالعان ءسوز ايتسا بىرەۋ ەل تۋرالى!
تاسقىننىڭ قاباتتاسسا تولقىندارى
مۇمكىن عوي جارتاستىڭ دا سولقىلداۋى!
سەن ەرسىڭ!
ەرلەرشە ءسۇي وتانىڭدى
جامان ءسوز ەستىمەيىن سەن تۋرالى!!!
سەنىڭ اتىڭ – بەيبارىس! سەنىڭ اتىڭ – بەيبارىس! سەنىڭ اتىڭ – بەيبارىس!
2 - كورىنىس
داۋىلپاز داۋىسى. ءۋازىر تەرىگە جازىلعان حان جارلىعىن حالىق الدىندا وقيدى.
1 - ءۋازىر: ۋا، حالايىق جاراندار! مىناۋ جومارت ەلىمىزگە، كەڭ بايتاق ەلىمىزگە، كەڭ بايتاق جەرىمىزگە يە بولار مۇراگەر كەلدى دۇنيەگە! ءسابيدى اقىلدى دا ايبارلى، ءبىلىمدى دە بىلەكتى، ونەرلى ءارى جۇرەكتى، شەشەن ءارى كوسەم جىگىت بولىپ ەر جەتۋى ءۇشىن، حان ءوزىنىڭ قارتايعانىن ەسكەرە وتىرىپ، ۇلىنا ۇستاز ءارى سەنىمدى سەرىك بولاتىن بالا تابىلىپ جاتسا، ونىڭ الداعى ومىرىنە بارلىق جاعداي جاسالادى دەپ ۋادە ەتەدى. بىرلىگى بەكەم ەلىمىزدىڭ تىرلىگىن بەرىك ساقتايىق دەسەڭىزدەر، اسىعىڭىزدار، اعايىن!
3 - كورىنىس
اۆتور: توبىق حاندىعىنا قاراستى التى شاھاردىڭ حالقى ءوز ىشىنەن مىقتى دەگەن التى بالانى تاڭداپ جىبەرەدى.
2 - ءۋازىر: دات، تاقسىر!
حان: داتىڭ بولسا، ايت!
2 - ءۋازىر: مارتەبەلى حان يەم! بۇيرىعىڭىز بويىنشا التى شاھاردان جۇزدەن جۇيرىك وزىپ التى بالا كەلىپ تۇر!
حان: كىرسىن، ەندەشە! (سايىسكەرلەر كەلەدى) تورلەتىڭدەر، بالالار!
1 - ءۋازىر: سىنالار ەر جىگىتتەر كەلدى كەزىڭ
ساۋلەڭ بولسا، بەرمەن كەل، تالاپتى ەرىڭ!
جان قۇمارى دۇنيەدە نەمەنە ەكەن،
سونى بىلسەڭ – ءبارىن دە بىلگەندەرىڭ.
2 - ءۋازىر: شىن جۇيرىكتەر سىنالادى جارىستا،
جارىستىڭ با، ورتا جولدا قالىسپا!
ءادىلقازى باعالايدى سىزدەردى
جەڭىس مارە جاقىن با، الدە الىس پا؟
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: قىردىڭ جاس تۇلەگى. ساپارعالي بەگالين (پرەزەنتاسياسىمەن)
-
ساباقتىڭ ماقساتى:. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ تۋىپ وسكەن جەرى، ءومىر جولى، قىزمەت ەتكەن كەزەڭدەرى تۋرالى مالىمەت بەرۋ، ەلباسىنىڭ ۇستانىمىن، ءومىر جولىن...
