سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 3 كۇن بۇرىن)
بالاباقشا مەن وتباسى
اتا - انامەن جۇمىس.
تاقىرىبى: بالاباقشا مەن وتباسى
ماقساتى: اتا - انالاردىڭ ءوزارا قارىم - قاتىناسىن جاقسارتۋ. بالاباقشا ومىرىمەن تانىستىرۋ، تاربيەشىمەن دۇرىس قارىم - قاتىناستا بولۋ. پسيحولوگيالىق كەڭەس، اعارتۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ.

كورنەكىلىگى: مۋزىكا جازىلعان ءۇنتاسپا، قاعاز - قالامدار، اعاش، المالار، شارلار، سەبەت
شاتتىق شەڭبەرى:
اتا - انالاردى قولىمىزدان ۇستاپ، شاتتىق شەڭبەرىنە تۇرعىزۋ. مەن سىزدەرمەن كەزدەسكەنىمە وتە قۋانىشتىمىن. قانە، ءبارىمىز ءبىر - ءبىرىمىزدىڭ قولىمىزدان ۇستاپ شەڭبەر قۇرايىق. وسى دوڭگەلەك شەڭبەردى نەگە شاتتىق، جىلۋلىق شەڭبەرى دەپ اتايمىز؟ قالاي ويلايسىزدار. شەڭبەرگە تۇرۋدىڭ ۇلكەن ءبىر قاسيەتى بار. شەڭبەرىمىز كوكتەگى جىلۋ بەرەتىن كۇن سياقتى دوڭگەلەك. شەڭبەرگە تۇرىپ، ءبىر - ءبىرىمىزدى جاقسى كورە الامىز، جاقسىلىق پەن جىلۋلىعىمىزدى سىيلاي بىلۋگە ۇيرەنەمىز. مىنە، سوندىقتان بۇل شەڭبەردى جىلۋلىق، شاتتىق شەڭبەرى دەپ اتايمىز. ەندى ءبارىمىز جاقسىلىق تىلەپ، شاتتانا قۋانىپ، كۇلكىمىزدى سىيلايىق.

ترەنينگ:
ەندى اتا - انالار، «تابيعاتسىز ادامداردىڭ كۇنى جوق، ونى ايتۋعا تابيعاتتىڭ ءتىلى جوق» دەمەكشى ادام تابيعاتپەن تىعىز بايلانىستى تابيعاتتاعى ەڭ ماڭىزدى نارسە اعاش، ەندى سول اعاشتىڭ نەسى بولار ەدىڭىز تامىرى ما، الدە ءدىڭى مە، الدە جاپىراعى ما؟ اركىم ءوز قالاۋى بويىنشا تامىر، جاپىراق، ءدىڭى بولىپ بولىنەدى.
ال ەندى اتا - انالار تامىرلار ءبىر بولەك، جاپىراقتار ءبىر بولەك، دىندەر ءبىر بولەك وتىرۋىمىز كەرەك. سىزدەر نە ءۇشىن تامىر توبىن تاڭدادىڭىزدار، سىزدەر نە ءۇشىن جاپىراق تاڭدادىڭىزدار، سىزدەر نە ءۇشىن ءدىڭىن تاڭدادىڭىزدار سونى توبىڭىزبەن كەلىسە وتىرىپ ءبىر كەلىسىمگە كەلىپ، توپتان ءبىر ادام شىعىپ قورعايسىزدار. (ءار توپتىڭ ءسوزى تىڭدالىپ، قوشەمەتپەن شاپالاق ۇرىلىپ وتىرادى).
سىزدەردىڭ بۇل تاڭداۋلارىڭىز كەزدەيسوقتىق ەمەس، پسيحولوگيالىق سايكەستىك. تامىر تاڭداعاندار ءىستىڭ ناتيجەسىنە ءمان بەرەتىن ادامدار. دىڭگەكتى تاڭداعاندار بەرىك، مىقتى بىرەۋگە تىرەك بولا الاتىن ادامدار. جاپىراق تاڭداعاندار سۇلۋلىقتى، اسەمدىكتى، ۇقىپتىلىقتى قالايتىندار. ەندى اتا - انالار مىنا ۇلكەن قاعازعا «تامىر توبى»- تامىردى، «دىڭگەك توبى»- دىڭگەكتى،»جاپىراق توبى»- جاپىراقتى سالامىز.
(مۋزىكالىق سۇيەمەل، قالام - قاعازدار)
ۇستازدارىڭىزعا دەگەن تالاپ - تىلەكتەرىڭىزدى «تامىر توبى»- تامىرعا، «دىڭگەك توبى» - دىڭگەككە، «جاپىراق توبى» - جاپىراققا جازىڭىزدار.
وسى اعاشتىڭ تامىرى – اتا - انا، دىڭگەگى - تاربيەشى، جاپىراعى – بالالارىمىز. ەگەر تامىردان ءنار الىپ، دىڭگەگى مىقتى بولىپ، بۇتاعى جاپىراعىن جايسا اعاشىمىز جەمىسىن بەرەدى.
ەندى مىنا سەبەتتەن المالاردى الىپ، ءوز بالالارىڭىزعا تىلەك جازىپ، اعاشتىڭ جەمىسىن ءىلىپ، بالالارىڭىزدىڭ قىزىعىن كورەيىك.
(مۋزىكالىق سۇيەمەلدەۋ، تىلەك جازۋ)

ويىن: «قاي جۇپ كۇشتى؟»
ءقازىر اركىم وزىنە سەرىك تاڭدايدى، شاردى الىپ، كوڭىلدى مۋزىكاعا بيلەپ، شاردى جارادى. شاردىڭ ىشىنەن جاقسى تىلەكتەر الىپ شىعىپ، قالعان ويىنشىلارعا داۋىستاپ وقىپ بەرۋ. ءار جۇپ كەزەكتەسىپ بەلگىلەنگەن ۋاقىتتان بەلگىلەنگەن جەرگە دەيىن شاردى ءبىر - ءبىرىن قۇشاقتاپ شاردى جارادى.

ويىن: «كىم ەكەنىن تاپ»
ءاربىر ادام ءوزىنىڭ اتى - ءجونىن كورسەتپەي، ءوز - وزىنە پسيحولوگيالىق مىنەزدەمە جازادى. ءوزىنىڭ ۇنامسىز قاسيەتتەرىن جازۋى كەرەك. بۇل مىنەزدەمە جازىلعان بەتتەردى جەتەكشى جيناپ، ارالاستىرادى دا، اراسىنان بىرەۋىن الىپ، داۋىستاپ وقيدى. توپ مۇشەلەرى مىنەزدەمەنىڭ يەسىن تابۋ كەرەك.
«تىلەك گ ۇلى» (قورىتىندىلاۋ)
سونىمەن اتا - انالار بالا تاربيەسى ەڭ ماڭىزدى - ماسەلە. ەڭ باستى – اتا - انانىڭ بالا تاربيەسىندەگى ماڭىزى زور. بۇگىن مىنە بالا تاربيەسىنە بايلانىستى ويلارىڭىزدى ورتاعا سالدىڭىزدار. وسى ءىس - شارامىزدىڭ سوڭىندا سىزدەرگە ماندارين ۇسىنعىم كەلىپ وتىر. ءمانداريندى بەرگەن ماقساتىم: ماندارين جەمىستىڭ ءبىر ءتۇرى. ءوزى جۇمساق، ءنارلى شىرىنىندا دارۋمەنى كوپ جەمىستەردىڭ ىشىندەگى، تەز كوپ جەمىس بەرەتىن وسىمدىك. ماندارين قانداي قاسيەتتەرگە يە بولسا بىزدە بالالارمىزعا جۇمساق مىنەز تانىتىپ، جان - جاقتى تاربيە بەرەيىك.
اكە، انا ءۇش - اق ءارىپ تىرشىلىك،
ءۇش – اق ارىپتەن ۇلبىرەيدى گۇل شىعىپ.
ءۇش – اق ءارىپ دۇنيەنى تانىتقان،
ءۇش – اق ءارىپ قويعان جىرشى عىپ – دەي كەلە ترەنينگىمىزدى اياقتايمىز.

قورىتىندى. 
«ءۇي، جول، جىلان، بوكال، شالبار جانە ورامال» دياگنوستيكاسى
اتا - انالارعا مىنانداي ەرەجەلەردى قاداعالاپ وتىرىپ سۋرەت سالاتىندىعى ەسكەرتىلەدى:
• بۇل جۇمىستا سىزدەر ءوز بەيسانالارىڭىزدىڭ حاتشىسى ىسپەتتەس بولاسىزدار، سول سەبەپتى دە ەش ويلانباي، قورىقپاي، بەرىلگەن تاپسىرمانى تەزدەتىپ ورىنداۋعا تىرىسىڭىزدار.
• سۋرەت سالۋ تاپسىرىلعاندا، «قالاي سالامىن؟ سۋرەتتەر قانداي بولۋ كەرەك؟» دەپ سۇراۋعا بولمايدى: ءوز قالاۋلارىڭىز بەن شەشىمدەرىڭىز بويىنشا سالۋ كەرەك.
• سۋرەتتەردى تەز سالۋ كەرەك، ويتكەنى ولاردى سالۋعا ۋاقىت وتە از بەرىلەدى.
• سۋرەتتەردى سالعاندا، باسقالاردىڭ سۋرەتتەرىنە قاراۋعا بولمايدى.
وسىدان كەيىن اتا - انالارعا ءۇي، جول، جىلان، شاراپ ىشەتىن بوكال، شالبار مەن ايەلدەردىڭ باسىنا تاعاتىن ورامالدى كەزەكپەن سالۋعا تاپسىرۋ كەرەك: ءار زاتتى سالۋعا مەيلىنشە از ۋاقىت بەرىپ (5 - 10 سەك)، اتا - انالاردى اسىقتىرىپ، جۇمىستارىن جەدەلدەتىپ وتىرعان ءجون.
اتا - انالار سالىنىپ بىتكەن سۋرەتتەرىن ءبىر - بىرىنە كورسەتكەننەن كەيىن، وقىتۋشى ولاردىڭ مىنانداي ماعىنا بىلدىرەتىندىگىن ايتادى:
ءۇي – ادامنىڭ ءوزىن - ءوزى باعالاۋ دەڭگەيىن كورسەتەدى.
ءۇيدىڭ سۋرەتى كەڭ ءارى بيىك بولسا، وندا بۇل اتا - انا ءوزىن - ءوزى باعالاۋ دەڭگەيى جوعارى دەپ ەسەپتەۋگە تۇرارلىق.
ءۇيدىڭ ەسىك - تەرەزەلەرى بار بولسا وندا بۇل ستۋدەنت – قارىم - قاتىناسقا اشىق ادام.
ءۇيدىڭ ەسىگى اشىق بولىپ نەمەسە ونىڭ تۇتقاسى بار بولاتىن يۋولسا، بۇل ءجايت اتا - انانىڭ قوناقجاي ەكەندىگىن بىلدىرەدى.
جول – ادامنىڭ قارىم - قاتىناسقا قانداي دەڭگەيدە ارالاساتىندىعىنىڭ ايعاعى.
جول كەڭ، ءارى ءۇيدىڭ ەسىگىنەن باستالاتىن بولسا، بۇل ادامنىڭ قارىم - قاتىناسقا بەيىم جانە قوناقجاي ەكەندىگىن كورسەتەدى.
جول تار نەمەسە ءۇيدىڭ قاسىنان (ۇيگە بۇرىلماي) ءوتىپ جاتسا، وندا بۇل ءجايت ادامنىڭ قارىم - قاتىناسقا وڭاي كىرىسىپ كەتپەيتىندىگىن بىلدىرەدى.
جىلان – «باسقا ادامداردىڭ مەن تۋرالى پىكىرى قانداي؟» دەگەن سۇراققا ءوزىڭىزدىڭ قالايشا جاۋاپ بەرەتىنىڭىزدىڭ ايعاعى.
جىلان ءۇي جاققا قاراپ تۇرسا ءارى ونىڭ ايرىق ءتىلى اۋزىنان كورىنىپ تۇرسا، وندا ءسىز «باسقالاردىڭ مەن تۋرالى پىكىرى جاقسى ەمەس: ولار كۇنى بويى مەنى جامانداۋدان باسقا ىسپەن اينالىسپايدى ەكەن» دەگەن ويداسىز.
جىلان ءۇي جاققا قاراپ تۇرماسا، وندا، وندا ءسىز «باسقالاردىڭ مەن تۋرالى ويى جامان ەمەس» دەگەن ۇستانىمداسىز.
بوكال – ادامنىڭ ىشىمدىككە دەگەن كوزقاراسىن بىلدىرەدى. بوكالدىڭ سۋرەتى كىشكەنە بولىپ، ونىڭ ءىشى بوس بولسا، وندا مۇنى سالعان ادامنىڭ ىشىمدىككە نەمقۇرايدى بولعانى.
شالبار مەن ورامال – اتا - انالاردىڭ تۇسىنىگىندەگى ەر ادامدار مەن ايەلدەردىڭ دارەجەسىن كورسەتەدى.
شالباردىڭ سۋرەتى ورامالدان بيىك تۇرسا، وندا اتا - انا ومىردە ەر ادامدى ايەلدەردەن جوعارى سانايدى دەگەن ءسوز.
كەرى بايلانىس
سىزگە ترەنينگ ۇنادى ما؟ ___________________________________
نە ۇنامادى؟ _____________________________________________
جۇرگىزۋشىگە ۇسىنىستارىڭىز ________________________________

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما