بالالاردىڭ تانىمدىق پروسەسىن، جالپى جانە ۇساق موتوريكاسىن دامىتۋ
اتىراۋ وبلىسى، اتىراۋ قالاسى
اتىراۋ وبلىستىق اقىل - ويى كەم دامىعان بالالارعا ارنالعان
ينتەرنات ءۇيى مەديسينالىق - الەۋمەتتىك مەملەكەتتىك
مەكەمەسىنىڭ لەكوتەكا مامانى: كاليكوۆا ايگەرىم
بالالاردىڭ تانىمدىق پروسەسىن، جالپى جانە ۇساق موتوريكاسىن دامىتۋ.
قازىرگى كەزدە مەكتەپ جانە مەكتەپكە دەيىنگى، جالپى جانە تۇزەتۋ مەكەمەلەرىندە تاربيەشى، ءمۇعالىم - لوگوپەد، ءمۇعالىم - دەفەكتولوگ، ءمۇعالىم - پسيحولوگ سىندى ماماندارعا ارنالعان ويىن ارقىلى، بالانىڭ وي ءورىسىن دامىتۋعا ارنالعان ءتۇرلى ويىنشىقتار جيىنتىقتارى ءبىزدىڭ كۇندەلىكتى جۇمىسىمىزدا ماڭىزدى ورىن الادى.
مىسالى: 1993 جىلدان باستاپ، «الما» كاسىپورنى مەكتەپ جانە مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەلەرگە ارناپ كوپ فۋنكسيونالدى قۇرىلعىلار شىعارا باستادى. سونىمەن قاتار، بۇل جيىنتىقتار مەديسينالىق - پسيحولوگيالىق - پەدوگوگيكالىق تاجىريبەلەردىڭ تالاپتارىنا ساي قولمەن ۇستاۋعا جاعىمدى، ىڭعايلى، قازىرگى زاماندىق ماتەريالداردى قولدانا وتىرىپ، جوعارعى ساپالى دارەجەدە جاسالعاندىعىمەن ەرەكشەلەنەدى.
بۇل جيىنتىقتا بالالاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن تولىعىمەن ەسكەرە وتىرىپ، شىعارىلعان مۋلتيسەنسورلىق ويىنشىقتار - وزدەرىنىڭ كوز تارتارلىق تۇرلى-تۇستىلىگىمەن عانا ەمەس، جەڭىلدىلىگىمەن، ەرەكشەلىكتەرىمەن بالالارعا قورشاعان ورتانى تانىپ بىلۋگە، دەندەرىنىڭ ساۋ بولۋىنا جاردەمدەسەدى.
اتا - انالاردىڭ، پەداگوگتاردىڭ، پسيحولوگتاردىڭ، مەديسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ، كۇندەلىكتى ومىردە بالالارمەن تىعىز بايلانىستا جۇمىس جاسايتىن بارلىق مامانداردىڭ تالاپ-تىلەكتەرىن ورىنداپ، ءتۇرلى ءبىلىم سالاسىنداعى بالالارمەن جۇرگىزىلەتىن كومپلەكستىك ساباقتاردىڭ مەتوديكالىق نۇسقاۋلىقتارى ۇسىنىلعان.
ءبىزدىڭ كوزقاراسىمىزدا تەك وسىنداي مەتوديكالىق نۇسقاۋلىقتار ءوزىنىڭ پراكتيكالىق قولدانىلۋىمەن بالا تاربيەسى مەن دامۋىندا قاجەتتى دارەجەدە ناتيجە بەرە الادى. كوپ فۋنكسيونالدى ويىنشىقتار جيىنتىعى – بۇل بالالاردىڭ ويىن ويناۋ داعدىلارىن، قۇراستىرۋ قابىلەتىن دامىتۋعا ارنالعان قىزىقتى اۆتوديداكتيكالىق ماتەريال.
ساباق كەزىندە ەرەسەك ادامنىڭ ياعني، ماماننىڭ جيىنتىقتى ويىندا مەتوديكالىق جاعىنان ساۋاتتى قولدانۋى پسيحوموتورلىق جانە سەنسورلىق - پەرسەپتيۆتىك قابىلەتتەرىنىڭ دامىۋىنا كومەكتەسەدى.
كوپ فۋنكسيونالدى «گنوميك» ويىنشىقتار جيىنتىعى قاۋىپسىزدىك تالاپتارىنا ساي جاساقتاعان 28 كولەمدى بولشەكتەردەن تۇرادى.
جيىنتىقتىڭ ءاربىر بولشەگى مىقتى، جۋىلعىش ماتادان ىشىنە پارالون تولتىرىلا جاسالعان ءتورت نەگىزگى ءتۇس قىزىل، جاسىل، سارى تۇستەردەن تۇرادى. بۇل جيىنتىق 3 جاستان اسقان بالالارعا ارنالعان.
بۇل جيىنتىقتى بولمە ىشىندە پايدالانادى. ويىن نەمەسە ساباق باستاماس بۇرىن بولشەكتەرگە زيان كەلتىرەتىن وتكىر زاتتاردىڭ، كۇيدىرەتىن جوعارعى تەمپەراتۋرالى زاتتاردىڭ جوقتىعىنا كوز جەتكىزىپ بولمەنى تەكسەرىپ، الۋ
قاجەت. بولشەكتەر كىرلەپ، لاستانعان جاعدايدا، سابىندى سۋمەن جۋىپ، تازا سۋمەن شايىپ، جۇمساق قۇرعاق ماتامەن ءسۇرتۋ قاجەت.
كوپ فۋنكسيونالدى «گنوميك»ت. ب. جيىنتىعى - بالالاردىڭ ءىس ارەكەتىن دامىتۋعا ارنالعان ۇساق سەنسورلى جابدىق.
كوپ فۋنكسيونالدى «گنوميك»ت. ب. جيىنتىعى دەنە شىنىقتىرۋ زالى، لەكسيوندى بولمە، ويىن بولمەلەرىندەگى ساباقتارعا ارنالعان قازىرگى زامانعى بالالار قۇراستىرماسى.
بۇل اۆتوديداكتيكالىق ماتەريال بالالارمەن ويىن بارىسىندا تىعىز بايلانىستا قورشاعان ورتا تۋرالى، ءتۇس، كولەم، ساندار جونىندە ءتۇرلى ماعلۇماتتار قالىپتاستىرادى. وسى بولشەكتەر ارقىلى بالالار ءتۇرلى قۇراستىرما جاساپ، بەينەلەي الادى. كەيىن سول ويىن ارەكەتتەرىن دەنە شىنىقتىرۋ جانە ءان ساباعىندا پايدالانا الادى. زاتتىق دامىتۋشىلىق ورتادا، بالاباقشا، مەكتەپ قانا ەمەس، بۇل جيىنتىق تاربيەشى، دەنە تاربيە نۇسقاۋشىسى، ءمۇعالىم - لوگوپەد، ءمۇعالىم - دەفەكتولوگ، ءمۇعالىم - پسيحولوگتارعا پايدالانۋ كەڭىنەن ۇسىنىلادى. وسىنداي ويىنشىقتار جيىنتىعى بالالاردىڭ ماقساتتى باعىتتالعان قوزعالىستارىن دامىتادى، قالىپتى سالماقتى، ءبىر قولمەن، ەكى قولمەن ۇستاۋدى قالىپتاستىرادى. كوپ فۋنكسيونالدى جيىنتىقتاردىڭ كومەگىمەن بالالارداعى تومەندەگى ارەكەتتەردى قالىپتاستىرىپ، دامىتۋعا بولادى.
• بولشەكتەردى زەرتتەۋ قابىلەتىن كورۋ جانە تاكتيلدى تۇردە ءوزارا سالىستىرۋدى.
• سەنسورلى – پەرسەپتيۆتىك جانە موتوريكالىق كومپونەنتتى ارەكەتتىلىگىمەن قاراپايىم كورۋ موتوريكالىق كوورديناسياسىن، بۇلشىق ەت شىدامدىلىعىن، بەرىلگەن بەلگى بويىنشا كەڭىستىكتە قوزعالۋىنا، قوزعالىس باعدارىن تاڭداۋ نەگىزىن.
• زاتتىق - پراكتيكالىق جانە ويىندىق ارەكەتتى جيىنتىق عيماراتتار قۇراستىرۋعا، بالالار جيھازىن، ترانسپورت قۇرالدارىن، تەاترلاندىرعان ويىن، سيۋجەتتىك رولدەردى سومداۋعا قاجەتتى قۇرال. مىسالى: وسى بولشەكتەردەن باسپالداق، قامال، جيھاز، راكەتا، كورابل، ساياجايداعى جولداردى قۇراستىرۋعا بولادى.
• زاتتىق پراكتيكالىق ارەكەتتە جانە ويىن بارىسىندا ورىندالاتىن ارەكەتتەردىڭ سەزىنىلۋى مەن جانامالىلىعىن.
• قۇرىلىس ويىنىنا قىزىعۋشىلىعى، سيۋجەتتى رولدىك ويىندارىندا جانە قۇرىلىس - قۇراستىرما ويىنداردا قۇرىلعىلاردى جاساعاندا بولشەكتەردى پايدالانۋعا ۇمتىلۋىن.
• قالىپتى كەڭىستىكتەگى باعىت - باعداردى.
• كەڭىستىكتەگى قوزعالىستى ءدال باقىلاۋ، باسقارۋ قابىلەتتىلىگىن.
• زەيىنىن.
• ەدەن تەگىستىگىنە قاتىستى بولشەكتەر جيىنتىعىنىڭ جەتكىلىكتى شەكارادا ورتا ەسەپپەن تىگىنەن نەمەسە جالپاعىنان ورنالاستىرۋ.
• زاتتاردىڭ تەگىستىككە ورنالاسۋىنا قاتىستى ساناۋ ارەكەتىنە قاتىستى ىقپالىن سەزىنۋ.
• ۇلكەن كەڭىستىكتە ورنالاسقان كورنەكى قۇرالداعى تىكە جانە كەلەسى بەتىندەگى رەتتىك سانداردى ايىرا ءبىلۋ.
• ۋاقىت كورىنىستەرى ( 7 ءتۇرلى مودەل - اپتا مودەل، 4 ءتۇرلى سيليندر – جىل مەزگىلى سيمۆولى، قىزىل - جاز، سارى - كۇز، كوك - قىس، جاسىل - كوكتەم)؛
• كورنەكى – ارەكەتتىك جانە كورنەكى - وبرازدىق ويلاۋ.
• اۋىزشا قوزعالىس باعدارىن ءتۇسىنۋ قابىلەتىن.
• قۇراستىرمالى بولشەكتەردى پايدالانىپ توپتىق ويىن ويناۋ.
كوپ فۋنكسيونالدى ويىنشىقتار جيىنتىعىن پايدالانىپ، ويناتىلاتىن ويىن تۇرلەرى:
1. شاپشاڭ جانە ەپتىلەر.
ەكى اياقتىڭ ورتاسىندا جەردە تۇرعان جيىنتىق بولشەگىن العا ەڭكەيىپ الىپ، ەكى قولمەن جوعارى كوتەرۋ.
2. بولشەكتەردى دومالاتامىز.
تىزەرلەپ وتىرعان بالانىڭ الدىندا، ەدەندە دومالاق بولشەكتەر جاتادى.
1. بالا وڭنان سولعا، سولدان وڭعا قاراي بولشەكتى ءوزىن اينالدىرا دومالاتادى.
2. بىرەسە وڭ قولمەن سولعا، سول قولىمەن وڭعا قاراي دومالاتادى.
3. تۇستەس ءۇيدى تاپ.
ەدەندە ءتۇرلى ءتۇستى بولشەكتەر شاشىلىپ جاتادى. بالالار مۋزىكا اۋەنىمەن بيلەپ جۇرەدى. مۋزىكا توقتاعاندا بالالار جۇرگىزۋشى اتاعان بولشەكتىڭ ءتۇسىن تانىپ، سول بولشەكتىڭ ۇستىنە وتىرا قالۋ كەرەك.
4. قامال تۇرعىزامىز
ءتۇرلى ءتۇستى، ءتۇرلى كولەمدى بولشەكتەر شاشىلىپ جاتادى.
جۇرگىزۋشىنىڭ نۇسقاۋى بويىنشا بەلگىلى ءبىر ءتۇستى، بولشەكتى جيناپ قامال تۇرعىزادى.
5. ءپىشىنى بويىنشا بىردەي ءۇيدى تاپ.
جەردە ءتۇرلى بولشەكتەر شاشىلىپ جاتادى. جۇرگىزۋشىنىڭ نۇسقاۋى بويىنشا بالا ءوزىنىڭ ءۇيىن تاۋىپ، سونىڭ قاسىنا تۇرا قالۋ كەرەك. ەرەسەك ادام بالا اتىمەن، بولشەك ءپىشىنىن اتايدى.
6. ورمانعا ساياحات.
1) ورمان جولدارى.
ساباقتىڭ ماقساتى: ءجۇرىپ، تۇرۋعا ۇيرەتۋ، قوزعالۋ كوورديناسياسىن دامىتۋ، ارقاسىن دۇرىس ۇستاۋدى قالىپتاستىرۋ، بۇلشىق ەت، جۇلىنىن، تابانىن قاتايتۋ.
كورنەكىلىگى: بۇجىر تاقتاي، ماسساجدى كىلەمشە، كوپ فۋنكسيونالدى جيىنتىق، ارقان، گوفر، كىلەمشە، دوپ.
ساباق مازمۇنى: كورنەلىكتەردى قولدانا وتىرىپ، ءتۇرلى تاقتايشالارمەن دۇرىس، تىكە ءجۇرۋ.
2) جەمىستەر مەن ساڭىراۋ قۇلاقتاردى جينايمىز.
ماقساتى: بۇلشىق ەت، جۇلىندارىن، تاباندارىن قاتايتۋ، اياق بارماقتارى قوزعالىسىن دامىتۋ، قوزعالىس كوورديناسياسىن دامىتۋ.
كورنەكىلىگى: جالبىر شۇبەرەكشەلەر، شاريكتەر، جەمىس، ساڭىراۋ قۇلاق تارىزدەس ۋاق ويىنشىقتار، سەبەت ورنىنا دوڭگەلەكشەلەر، جيىنتىقتىڭ ۇساق بولشەكتەرى.
مازمۇنى: بالالار جۇمساق بولشەككە وتىرىپ، اياق بارماقتارىمەن اينالاسىنداعى ويىنشىقتاردى الىپ، سەبەتكە سالادى.
اتىراۋ وبلىستىق اقىل - ويى كەم دامىعان بالالارعا ارنالعان
ينتەرنات ءۇيى مەديسينالىق - الەۋمەتتىك مەملەكەتتىك
مەكەمەسىنىڭ لەكوتەكا مامانى: كاليكوۆا ايگەرىم
بالالاردىڭ تانىمدىق پروسەسىن، جالپى جانە ۇساق موتوريكاسىن دامىتۋ.
قازىرگى كەزدە مەكتەپ جانە مەكتەپكە دەيىنگى، جالپى جانە تۇزەتۋ مەكەمەلەرىندە تاربيەشى، ءمۇعالىم - لوگوپەد، ءمۇعالىم - دەفەكتولوگ، ءمۇعالىم - پسيحولوگ سىندى ماماندارعا ارنالعان ويىن ارقىلى، بالانىڭ وي ءورىسىن دامىتۋعا ارنالعان ءتۇرلى ويىنشىقتار جيىنتىقتارى ءبىزدىڭ كۇندەلىكتى جۇمىسىمىزدا ماڭىزدى ورىن الادى.
مىسالى: 1993 جىلدان باستاپ، «الما» كاسىپورنى مەكتەپ جانە مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەلەرگە ارناپ كوپ فۋنكسيونالدى قۇرىلعىلار شىعارا باستادى. سونىمەن قاتار، بۇل جيىنتىقتار مەديسينالىق - پسيحولوگيالىق - پەدوگوگيكالىق تاجىريبەلەردىڭ تالاپتارىنا ساي قولمەن ۇستاۋعا جاعىمدى، ىڭعايلى، قازىرگى زاماندىق ماتەريالداردى قولدانا وتىرىپ، جوعارعى ساپالى دارەجەدە جاسالعاندىعىمەن ەرەكشەلەنەدى.
بۇل جيىنتىقتا بالالاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن تولىعىمەن ەسكەرە وتىرىپ، شىعارىلعان مۋلتيسەنسورلىق ويىنشىقتار - وزدەرىنىڭ كوز تارتارلىق تۇرلى-تۇستىلىگىمەن عانا ەمەس، جەڭىلدىلىگىمەن، ەرەكشەلىكتەرىمەن بالالارعا قورشاعان ورتانى تانىپ بىلۋگە، دەندەرىنىڭ ساۋ بولۋىنا جاردەمدەسەدى.
اتا - انالاردىڭ، پەداگوگتاردىڭ، پسيحولوگتاردىڭ، مەديسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ، كۇندەلىكتى ومىردە بالالارمەن تىعىز بايلانىستا جۇمىس جاسايتىن بارلىق مامانداردىڭ تالاپ-تىلەكتەرىن ورىنداپ، ءتۇرلى ءبىلىم سالاسىنداعى بالالارمەن جۇرگىزىلەتىن كومپلەكستىك ساباقتاردىڭ مەتوديكالىق نۇسقاۋلىقتارى ۇسىنىلعان.
ءبىزدىڭ كوزقاراسىمىزدا تەك وسىنداي مەتوديكالىق نۇسقاۋلىقتار ءوزىنىڭ پراكتيكالىق قولدانىلۋىمەن بالا تاربيەسى مەن دامۋىندا قاجەتتى دارەجەدە ناتيجە بەرە الادى. كوپ فۋنكسيونالدى ويىنشىقتار جيىنتىعى – بۇل بالالاردىڭ ويىن ويناۋ داعدىلارىن، قۇراستىرۋ قابىلەتىن دامىتۋعا ارنالعان قىزىقتى اۆتوديداكتيكالىق ماتەريال.
ساباق كەزىندە ەرەسەك ادامنىڭ ياعني، ماماننىڭ جيىنتىقتى ويىندا مەتوديكالىق جاعىنان ساۋاتتى قولدانۋى پسيحوموتورلىق جانە سەنسورلىق - پەرسەپتيۆتىك قابىلەتتەرىنىڭ دامىۋىنا كومەكتەسەدى.
كوپ فۋنكسيونالدى «گنوميك» ويىنشىقتار جيىنتىعى قاۋىپسىزدىك تالاپتارىنا ساي جاساقتاعان 28 كولەمدى بولشەكتەردەن تۇرادى.
جيىنتىقتىڭ ءاربىر بولشەگى مىقتى، جۋىلعىش ماتادان ىشىنە پارالون تولتىرىلا جاسالعان ءتورت نەگىزگى ءتۇس قىزىل، جاسىل، سارى تۇستەردەن تۇرادى. بۇل جيىنتىق 3 جاستان اسقان بالالارعا ارنالعان.
بۇل جيىنتىقتى بولمە ىشىندە پايدالانادى. ويىن نەمەسە ساباق باستاماس بۇرىن بولشەكتەرگە زيان كەلتىرەتىن وتكىر زاتتاردىڭ، كۇيدىرەتىن جوعارعى تەمپەراتۋرالى زاتتاردىڭ جوقتىعىنا كوز جەتكىزىپ بولمەنى تەكسەرىپ، الۋ
قاجەت. بولشەكتەر كىرلەپ، لاستانعان جاعدايدا، سابىندى سۋمەن جۋىپ، تازا سۋمەن شايىپ، جۇمساق قۇرعاق ماتامەن ءسۇرتۋ قاجەت.
كوپ فۋنكسيونالدى «گنوميك»ت. ب. جيىنتىعى - بالالاردىڭ ءىس ارەكەتىن دامىتۋعا ارنالعان ۇساق سەنسورلى جابدىق.
كوپ فۋنكسيونالدى «گنوميك»ت. ب. جيىنتىعى دەنە شىنىقتىرۋ زالى، لەكسيوندى بولمە، ويىن بولمەلەرىندەگى ساباقتارعا ارنالعان قازىرگى زامانعى بالالار قۇراستىرماسى.
بۇل اۆتوديداكتيكالىق ماتەريال بالالارمەن ويىن بارىسىندا تىعىز بايلانىستا قورشاعان ورتا تۋرالى، ءتۇس، كولەم، ساندار جونىندە ءتۇرلى ماعلۇماتتار قالىپتاستىرادى. وسى بولشەكتەر ارقىلى بالالار ءتۇرلى قۇراستىرما جاساپ، بەينەلەي الادى. كەيىن سول ويىن ارەكەتتەرىن دەنە شىنىقتىرۋ جانە ءان ساباعىندا پايدالانا الادى. زاتتىق دامىتۋشىلىق ورتادا، بالاباقشا، مەكتەپ قانا ەمەس، بۇل جيىنتىق تاربيەشى، دەنە تاربيە نۇسقاۋشىسى، ءمۇعالىم - لوگوپەد، ءمۇعالىم - دەفەكتولوگ، ءمۇعالىم - پسيحولوگتارعا پايدالانۋ كەڭىنەن ۇسىنىلادى. وسىنداي ويىنشىقتار جيىنتىعى بالالاردىڭ ماقساتتى باعىتتالعان قوزعالىستارىن دامىتادى، قالىپتى سالماقتى، ءبىر قولمەن، ەكى قولمەن ۇستاۋدى قالىپتاستىرادى. كوپ فۋنكسيونالدى جيىنتىقتاردىڭ كومەگىمەن بالالارداعى تومەندەگى ارەكەتتەردى قالىپتاستىرىپ، دامىتۋعا بولادى.
• بولشەكتەردى زەرتتەۋ قابىلەتىن كورۋ جانە تاكتيلدى تۇردە ءوزارا سالىستىرۋدى.
• سەنسورلى – پەرسەپتيۆتىك جانە موتوريكالىق كومپونەنتتى ارەكەتتىلىگىمەن قاراپايىم كورۋ موتوريكالىق كوورديناسياسىن، بۇلشىق ەت شىدامدىلىعىن، بەرىلگەن بەلگى بويىنشا كەڭىستىكتە قوزعالۋىنا، قوزعالىس باعدارىن تاڭداۋ نەگىزىن.
• زاتتىق - پراكتيكالىق جانە ويىندىق ارەكەتتى جيىنتىق عيماراتتار قۇراستىرۋعا، بالالار جيھازىن، ترانسپورت قۇرالدارىن، تەاترلاندىرعان ويىن، سيۋجەتتىك رولدەردى سومداۋعا قاجەتتى قۇرال. مىسالى: وسى بولشەكتەردەن باسپالداق، قامال، جيھاز، راكەتا، كورابل، ساياجايداعى جولداردى قۇراستىرۋعا بولادى.
• زاتتىق پراكتيكالىق ارەكەتتە جانە ويىن بارىسىندا ورىندالاتىن ارەكەتتەردىڭ سەزىنىلۋى مەن جانامالىلىعىن.
• قۇرىلىس ويىنىنا قىزىعۋشىلىعى، سيۋجەتتى رولدىك ويىندارىندا جانە قۇرىلىس - قۇراستىرما ويىنداردا قۇرىلعىلاردى جاساعاندا بولشەكتەردى پايدالانۋعا ۇمتىلۋىن.
• قالىپتى كەڭىستىكتەگى باعىت - باعداردى.
• كەڭىستىكتەگى قوزعالىستى ءدال باقىلاۋ، باسقارۋ قابىلەتتىلىگىن.
• زەيىنىن.
• ەدەن تەگىستىگىنە قاتىستى بولشەكتەر جيىنتىعىنىڭ جەتكىلىكتى شەكارادا ورتا ەسەپپەن تىگىنەن نەمەسە جالپاعىنان ورنالاستىرۋ.
• زاتتاردىڭ تەگىستىككە ورنالاسۋىنا قاتىستى ساناۋ ارەكەتىنە قاتىستى ىقپالىن سەزىنۋ.
• ۇلكەن كەڭىستىكتە ورنالاسقان كورنەكى قۇرالداعى تىكە جانە كەلەسى بەتىندەگى رەتتىك سانداردى ايىرا ءبىلۋ.
• ۋاقىت كورىنىستەرى ( 7 ءتۇرلى مودەل - اپتا مودەل، 4 ءتۇرلى سيليندر – جىل مەزگىلى سيمۆولى، قىزىل - جاز، سارى - كۇز، كوك - قىس، جاسىل - كوكتەم)؛
• كورنەكى – ارەكەتتىك جانە كورنەكى - وبرازدىق ويلاۋ.
• اۋىزشا قوزعالىس باعدارىن ءتۇسىنۋ قابىلەتىن.
• قۇراستىرمالى بولشەكتەردى پايدالانىپ توپتىق ويىن ويناۋ.
كوپ فۋنكسيونالدى ويىنشىقتار جيىنتىعىن پايدالانىپ، ويناتىلاتىن ويىن تۇرلەرى:
1. شاپشاڭ جانە ەپتىلەر.
ەكى اياقتىڭ ورتاسىندا جەردە تۇرعان جيىنتىق بولشەگىن العا ەڭكەيىپ الىپ، ەكى قولمەن جوعارى كوتەرۋ.
2. بولشەكتەردى دومالاتامىز.
تىزەرلەپ وتىرعان بالانىڭ الدىندا، ەدەندە دومالاق بولشەكتەر جاتادى.
1. بالا وڭنان سولعا، سولدان وڭعا قاراي بولشەكتى ءوزىن اينالدىرا دومالاتادى.
2. بىرەسە وڭ قولمەن سولعا، سول قولىمەن وڭعا قاراي دومالاتادى.
3. تۇستەس ءۇيدى تاپ.
ەدەندە ءتۇرلى ءتۇستى بولشەكتەر شاشىلىپ جاتادى. بالالار مۋزىكا اۋەنىمەن بيلەپ جۇرەدى. مۋزىكا توقتاعاندا بالالار جۇرگىزۋشى اتاعان بولشەكتىڭ ءتۇسىن تانىپ، سول بولشەكتىڭ ۇستىنە وتىرا قالۋ كەرەك.
4. قامال تۇرعىزامىز
ءتۇرلى ءتۇستى، ءتۇرلى كولەمدى بولشەكتەر شاشىلىپ جاتادى.
جۇرگىزۋشىنىڭ نۇسقاۋى بويىنشا بەلگىلى ءبىر ءتۇستى، بولشەكتى جيناپ قامال تۇرعىزادى.
5. ءپىشىنى بويىنشا بىردەي ءۇيدى تاپ.
جەردە ءتۇرلى بولشەكتەر شاشىلىپ جاتادى. جۇرگىزۋشىنىڭ نۇسقاۋى بويىنشا بالا ءوزىنىڭ ءۇيىن تاۋىپ، سونىڭ قاسىنا تۇرا قالۋ كەرەك. ەرەسەك ادام بالا اتىمەن، بولشەك ءپىشىنىن اتايدى.
6. ورمانعا ساياحات.
1) ورمان جولدارى.
ساباقتىڭ ماقساتى: ءجۇرىپ، تۇرۋعا ۇيرەتۋ، قوزعالۋ كوورديناسياسىن دامىتۋ، ارقاسىن دۇرىس ۇستاۋدى قالىپتاستىرۋ، بۇلشىق ەت، جۇلىنىن، تابانىن قاتايتۋ.
كورنەكىلىگى: بۇجىر تاقتاي، ماسساجدى كىلەمشە، كوپ فۋنكسيونالدى جيىنتىق، ارقان، گوفر، كىلەمشە، دوپ.
ساباق مازمۇنى: كورنەلىكتەردى قولدانا وتىرىپ، ءتۇرلى تاقتايشالارمەن دۇرىس، تىكە ءجۇرۋ.
2) جەمىستەر مەن ساڭىراۋ قۇلاقتاردى جينايمىز.
ماقساتى: بۇلشىق ەت، جۇلىندارىن، تاباندارىن قاتايتۋ، اياق بارماقتارى قوزعالىسىن دامىتۋ، قوزعالىس كوورديناسياسىن دامىتۋ.
كورنەكىلىگى: جالبىر شۇبەرەكشەلەر، شاريكتەر، جەمىس، ساڭىراۋ قۇلاق تارىزدەس ۋاق ويىنشىقتار، سەبەت ورنىنا دوڭگەلەكشەلەر، جيىنتىقتىڭ ۇساق بولشەكتەرى.
مازمۇنى: بالالار جۇمساق بولشەككە وتىرىپ، اياق بارماقتارىمەن اينالاسىنداعى ويىنشىقتاردى الىپ، سەبەتكە سالادى.
You Might Also Like
