بالىق شارۋاشىلىعى
بالىق ەكسپورتىنىڭ بۇگىنى مەن ەرتەڭى
قازاقستان – ەرەكشە كونتينەنتتى تابيعات پەن تابيعي رەسۋرستارعا باي ەل. وسى تۇرعىدان الىپ قاراستىرساق، ەلىمىزدە اگرو-ونەركاسىپ كەشەنىنىڭ ماڭىزدى ءبىر سالاسى، بالىق شارۋاشىلىعىن كەڭىنەن ورىستەپ كەلە جاتقان سالالاردىڭ ءبىرى دەپ زور ماقتانىشپەن ايتا الامىز. بالىقتاردىڭ سان ءتۇرى كەزدەسەتىن ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنا دا تاپ وسى بالىق رەسۋرستارىنىڭ ۇلكەن اسەرى بار سال ەكەنىن ايتا كەتپەسە بولماس. سەبەبى بالىق ەكپورتى جاعىنان قازاقستاننىڭ الەۋەتى اۋەلەپ-اق تۇر.
رەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنەر بولساق، قازاقستان 36 مەملەكەتكە جالپى سانى 30 مىڭ توننا بالىق ەكسپورتتايدى ەكەن. سونىڭ ىشىندە بالىقتىڭ توڭازىتىلعان ەتى، كەپتىرىلىپ-ىستالعان ونىمدەر مەن بالىقتىڭ جون ەتى كەڭىنەن تارالعان. دالىرەك ايتار بولساق، نيدەرلاندى، گەرمانيا سياقتى ەلدەر ءۇشىن كوكسەركەنىڭ جون ەتى قازاقستاندىق برەند بولىپ ەسەپتەلىنەدى. ال كەپتىرىلىپ-ىستالعان، تۇزدالعان ءونىم تۇرلەرى بولسا، گرۋزيا، نورۆەگيا، پولشا، قىرعىزستان، جۇڭگو، چەحيا، رۋمىنيا، ۋكراينا،تاجىكستان، رەسەي، ليتۆا جانە تاعى دا باسقا كوپتەگەن ەلدەرگە تارالادى. جالپى اتالمىش ونىمدەردەن جىلىنا 60 ملن اقش دوللارىنا جۋىق قاراجات تۇسەدى.
جالپى بالىق ونىمدەرىنىڭ نارىعى جاعىنان ەلىمىزدە بالىق شارۋاشىلىعىمەن اينالىساتىن 1000-نان اسا كاسىپورىندار بار. كاسىپورىنداردىڭ باسىم كوپشىلىگى ەلىمىزدەگى ءىرى سۋ ايدىندارىنا جاقىن ورنالاسقان. ولاردىڭ ىشىندە شىعىس قازاقستان وبلىسى مەن اتىراۋ ايماعى اۋلانعان كۇيىندەگى جانە باتىس قازاقستان وبلىسى كونسەرۆىلەنگەن تۇردەگى بالىقتاردى وندىرۋدەن الدىڭعى ورىندا. ال الداعى ۋاقىتتا وسى سالادا ناتيجەنى ارتتىرۋ ءۇشىن وزەندەر مەن سۋ قويمالارىندا جانە بالىق اۋلاناتىن سۋ ايدىندارىندا بالىق ءوسىرۋ جۇمىستارىن جۇيەلى جوسپارلاۋ قولعا الىنباق. سەبەبى بالىقتىڭ ۋىلدىرىقتارىن، ۇزاق ساقتاۋعا ارنالعان كونسەرۆىلەنگەن تۇرلەرىن، سونىمەن قاتار برەندتىك ەرەكشە بالىق ەتتەرىن دە ەكسپارتتاۋدى دامىتۋ كوزدەلگەن. وسى ماقساتتا ەلىمىزدىڭ شىعىس وڭىرىندە قىزىل بالىق (فورەل)، سۇيرىك، كوكسەركە، حانبالىق ءوسىرۋ قولعا الىنعان. ءتىپتى بيىل بۇل ءونىمدى برەندكە اينالدىرۋ ماقساتتا تۇر.
الايدا اتالمىش بالىق ونىمدەرىن تۇتىنۋ ەلىمىزدە جان باسىنا شاققاندا جىلىنا تەك 4 كەلىنى قۇرايتىن بولسا، الىس-جاقىن شەتەلدەردە بۇل كورسەتكىش 4-5 ەسەگە كوپ. سوندىقتان ءوز ونىمدەرىمىز ەلىمىزدى تولىق قامتاماسىز ەتۋگە تولىعىمەن قاۋقارلى. ءبىراق قازاقستان وتاندىق بالىق ونىمدەرى جاعىنان ەلىمىزدى تەك 50 پايىز عانا قامتاماسىز ەتىپ وتىر. ال قالعان قاجەتتىلىكتەر يمپورتتار ارقىلى تولىقتىرادى. ول از دەسەڭىز، بالىق ونىمدەرىنىڭ باعاسى ەلىمىزدە كۇننەن كۇنگە شارىقتاپ-اق بارا جاتىر. ونىڭ ىشىندە جاڭا اۋلانعان جانە مۇزداتىلعان بالىقتار زور سۇرانىسقا يە. سول سەبەپتەن دە ولاردىڭ قۇنى بىلتىرعى جىلمەن سالىستىرعاندا الدەقايدا كوتەرىلگەن. تىپتەن وتكەن جىلدارمەن سالىستىرعاندا تۇزدالعان، ىستالعان بالىقتار 16 پايىزعا، كونسەرۆىلەنگەن بالىقتاردىڭ باعاسى 10 پايىزعا وسكەن كورىنەدى. اسىرەسە اتىراۋ مەن ەل استاناسى نۇر-سۇلتان قالالارىندا باعانىڭ ەڭ قىمبات كورسەتكىشى بەلگىلەنگەن بولسا، ەڭ ارزان بالىقتاردى سايكەسىنشە پاۆلودار ايماعىنان تابا الاسىز. وسىلايشا سىرتقى ەكسپورتپەن قاتار ىشكى نارىقتىق باعالار دا جارىسا كوتەرىلىپ كەلە جاتقان بالىق شارۋاشىلىعىنىڭ دا وزىندىك اقساپ تۇرعان تۇستارى بار. ىشكى سۇرانىستى تولىقتاي قاناعاتتاندىرا الماي وتىرۋىنا بايلانىستى جوعارىدا اتالعان فاكتىلەرگە قاراماستان ەلىمىزدە بالىق شارۋاشىلىعىنىڭ مۇمكىنشىلىكتەرى ءالى دە تولىققاندى پايدالانىلماعان دەگەن تۇجىرىمعا كەلەمىز. مۇنىڭ وزىندىك سەبەپتەرى دە از ەمەس.
قامبار سەيتحان ماحسات ۇلى
You Might Also Like
-
حالقىمىزدىڭ قامىن ويلاپ، قازاقستان ءۇشىن ايانباي تەر توككەن، ەلىمىزدىڭ باسىن تالاي قيىندىقتان اراشالاپ امان الىپ قالعان دىنمۇحامەد قونايەۆ اتامىز ءومىرىنىڭ سوڭعى جىلدارى ادىلەتسىزدىكتەردى از كورگەن جوق...
