باستاۋىش پەن بايانداۋىشتىڭ اراسىنا قويىلاتىن سىزىقشا (كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى)
قازاق ءتىلى ءپانى بويىنشا جىلدىق كۇنتىزبەلىك جوسپار، 8 سىنىپ
كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى، قازاق ءتىلى 8 سىنىپ.
تاقىرىپتار:
11. باستاۋىش پەن بايانداۋىشتىڭ اراسىنا قويىلاتىن سىزىقشا
12. تولىقتاۋىش
13. انىقتاۋىش
14. پىسىقتاۋىش
15. سويلەمنىڭ ايقىنداۋىش مۇشەلەرى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: باستاۋىش پەن بايانداۋىشتىڭ اراسىنا قويىلاتىن سىزىقشا
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) باستاۋىش پەن بايانداۋىشتىڭ اراسىنا قويىلاتىن سىزىقشانىڭ جاسالۋ جولدارىن تۇسىندىرەمىن؛
ءا) ءتۇرلى ادىستەردى پايدالانا وتىرىپ بالالاردى تاپقىرلىق، جىلدامدىق، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ، سويلەۋ ءتىلىن جەتىلدىرىپ، شەشەندىك ونەرگە باۋلۋ؛
ب) ساباق بارىسىندا وقۋشىلاردى ساۋاتتىلىققا باۋلۋ؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتىل دامىتۋ، ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پلاكات، كەسپە قاعازدار، قوسىمشا ماتەريالدار.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، ورىس ءتىلى
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ:
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇرايمىن. وقۋشىلارعا وتكەن ساباقتى قالاي مەڭگەرگەنىن بايقاۋ ءۇشىن بىرنەشە سۇراقتار قويامىن
ب) جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
باستاۋىش پەن بايانداۋىشتىڭ قاي ءسوز تابىنان بولعانىنا قاراي جانە ينتوناسيا ارقىلى بايلانىسۋىنا قاراي مىنا جاعدايلاردا باستاۋىشتان كەيىن سىزىقشا قويىلادى:
1. باستاۋىش تا، بايانداۋىش تا اتاۋ تۇلعالى زات ەسىم بولسا، ارالارىنا سىزىقشا قويىلادى. استىق – ءبىزدىڭ بايلىعىمىز.(«تەربەلەدى تىڭ دالا».) كۇدىرەنوۆ ايتىم – اعا شوپان. ەرلىك – بۇگىنگى ءومىر تالابى. («دالا داۋىلپازدارى»)
2. باستاۋىش سىلتەۋ ەسىمدىگىنەن نەمەسە جىكتەۋ ەسىمدىگىنىڭ ءىىى جاعىنان بولىپ، بايانداۋىش زات ەسىمنەن بولسا، باستاۋىشتان كەيىن سىزىقشا قويىلادى. بۇل – ۇلكەن قۋانىش ول – ءقازىر زۆەنو باستىعى.
3. باستاۋىش زاتتانعان سىن ەسىمنەن، سان ەسىمنەن جانە ەسىمشەدەن بولىپ، بايانداۋىش زات ەسىمنەن بولسا، باستاۋىشتان كەيىن سىزىقشا قويىلادى. قىزداردىڭ ۇلكەنى – مايرا، كىشىسى – سايرا. ءۇش – تاق سان. ۇزىن بەلدىڭ بويىندا بيىك تاۋداي مۇنارتقان – قاراعاندى.
4. باستاۋىش تۇيىق ەتىستىكتەن (دارا يا كۇردەلى) بولىپ، بايانداۋىش زات ەسىمنەن بولسا نەمەسە كەرىسىنشە، باستاۋىش زات ەسىم، بايانداۋىش تۇيىق ەتىستىكتەن بولسا، ارالارىنا سىزىقشا قويىلادى. مەنىڭ ۇمتىلعان تىلەگىم – قالايدا پايدالى ادام بلىپ شىعۋ. قوي باعۋ – قيىن كاسىپ.
5. باستاۋىش تا، بايانداۋىش تا سان ەسىم بولسا، ارالارىنا سىزىقشا قويىلادى: بەس جەردە بەس – جيىرما بەس.
6. سىلتەۋ ەسىمدىگى مەن جىكتەۋ ەسىمدىگىنىڭ ءىىى جاعىنان بولعان باستاۋىشتى، سونداي - اق زات ەسىم، سىن ەسىم، ەسىمشەدەن بولعان باستاۋىشتاردى كورشىلەس تۇرعان زات ەسىمنەن بولعان سويلەم مۇشەسىنىڭ انىقتاۋىشى دەپ شاتاستىرماس ءۇشىن، باستاۋىشتان كەيىن سىزىقشا قويىلادى: بۇل – جازۋشىنىڭ بايقاعىشتىعىن كورسەتەدى. جاقسى – ىسىمەن جاقسى. كورمەس – تۇيەنى دە كورمەس.
7. سان ەسىمنەن بولعان باستاۋىشتى كۇردەلى سان ەسىمنەن بولعان مۇشەدەن اجىراتۋ ءۇشىن، سوڭىنان سىزىقشا قويىلادى. ءجۇز – جيىرما بەسكە بولىنەدى. ءجۇز جيىرما – بەسكە بولىنەدى
جاتتىعۋمەن جۇمىس: 41 - جاتتىعۋ. كوشىرىپ جازىڭدار دا، باستاۋىشتان كەيىن ءتيىستى جەرىنە سىزىقشا قويىڭدار.
تاقتامەن جۇمىس: تاقتاعا بىرنەشە سويلەمدەرگە سينتاكسيستىك، مورفولوگيالىق تالادۋ جۇرگىزەدى.
ءبىلىمدى بەكىتۋ: وتىلگەن تاقىرىپقا بايلانىستى بىرنەشە سۇراقتار قويامىن. تۇسىنبەگەن سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەمىن.
باعالاۋ: ءۇي تاپسىرماسىن ورىنداپ كەلگەنىنە جانە جاڭا ساباققا ىنتالى قاتىسىپ وتىرعاندارىن باعالايمىن.
ۇيگە تاپسىرما: 42 - جاتتىعۋ.
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى، قازاق ءتىلى 8 سىنىپ.
تاقىرىپتار:
11. باستاۋىش پەن بايانداۋىشتىڭ اراسىنا قويىلاتىن سىزىقشا
12. تولىقتاۋىش
13. انىقتاۋىش
14. پىسىقتاۋىش
15. سويلەمنىڭ ايقىنداۋىش مۇشەلەرى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: باستاۋىش پەن بايانداۋىشتىڭ اراسىنا قويىلاتىن سىزىقشا
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) باستاۋىش پەن بايانداۋىشتىڭ اراسىنا قويىلاتىن سىزىقشانىڭ جاسالۋ جولدارىن تۇسىندىرەمىن؛
ءا) ءتۇرلى ادىستەردى پايدالانا وتىرىپ بالالاردى تاپقىرلىق، جىلدامدىق، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ، سويلەۋ ءتىلىن جەتىلدىرىپ، شەشەندىك ونەرگە باۋلۋ؛
ب) ساباق بارىسىندا وقۋشىلاردى ساۋاتتىلىققا باۋلۋ؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ءتىل دامىتۋ، ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پلاكات، كەسپە قاعازدار، قوسىمشا ماتەريالدار.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، ورىس ءتىلى
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ:
ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇرايمىن. وقۋشىلارعا وتكەن ساباقتى قالاي مەڭگەرگەنىن بايقاۋ ءۇشىن بىرنەشە سۇراقتار قويامىن
ب) جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
باستاۋىش پەن بايانداۋىشتىڭ قاي ءسوز تابىنان بولعانىنا قاراي جانە ينتوناسيا ارقىلى بايلانىسۋىنا قاراي مىنا جاعدايلاردا باستاۋىشتان كەيىن سىزىقشا قويىلادى:
1. باستاۋىش تا، بايانداۋىش تا اتاۋ تۇلعالى زات ەسىم بولسا، ارالارىنا سىزىقشا قويىلادى. استىق – ءبىزدىڭ بايلىعىمىز.(«تەربەلەدى تىڭ دالا».) كۇدىرەنوۆ ايتىم – اعا شوپان. ەرلىك – بۇگىنگى ءومىر تالابى. («دالا داۋىلپازدارى»)
2. باستاۋىش سىلتەۋ ەسىمدىگىنەن نەمەسە جىكتەۋ ەسىمدىگىنىڭ ءىىى جاعىنان بولىپ، بايانداۋىش زات ەسىمنەن بولسا، باستاۋىشتان كەيىن سىزىقشا قويىلادى. بۇل – ۇلكەن قۋانىش ول – ءقازىر زۆەنو باستىعى.
3. باستاۋىش زاتتانعان سىن ەسىمنەن، سان ەسىمنەن جانە ەسىمشەدەن بولىپ، بايانداۋىش زات ەسىمنەن بولسا، باستاۋىشتان كەيىن سىزىقشا قويىلادى. قىزداردىڭ ۇلكەنى – مايرا، كىشىسى – سايرا. ءۇش – تاق سان. ۇزىن بەلدىڭ بويىندا بيىك تاۋداي مۇنارتقان – قاراعاندى.
4. باستاۋىش تۇيىق ەتىستىكتەن (دارا يا كۇردەلى) بولىپ، بايانداۋىش زات ەسىمنەن بولسا نەمەسە كەرىسىنشە، باستاۋىش زات ەسىم، بايانداۋىش تۇيىق ەتىستىكتەن بولسا، ارالارىنا سىزىقشا قويىلادى. مەنىڭ ۇمتىلعان تىلەگىم – قالايدا پايدالى ادام بلىپ شىعۋ. قوي باعۋ – قيىن كاسىپ.
5. باستاۋىش تا، بايانداۋىش تا سان ەسىم بولسا، ارالارىنا سىزىقشا قويىلادى: بەس جەردە بەس – جيىرما بەس.
6. سىلتەۋ ەسىمدىگى مەن جىكتەۋ ەسىمدىگىنىڭ ءىىى جاعىنان بولعان باستاۋىشتى، سونداي - اق زات ەسىم، سىن ەسىم، ەسىمشەدەن بولعان باستاۋىشتاردى كورشىلەس تۇرعان زات ەسىمنەن بولعان سويلەم مۇشەسىنىڭ انىقتاۋىشى دەپ شاتاستىرماس ءۇشىن، باستاۋىشتان كەيىن سىزىقشا قويىلادى: بۇل – جازۋشىنىڭ بايقاعىشتىعىن كورسەتەدى. جاقسى – ىسىمەن جاقسى. كورمەس – تۇيەنى دە كورمەس.
7. سان ەسىمنەن بولعان باستاۋىشتى كۇردەلى سان ەسىمنەن بولعان مۇشەدەن اجىراتۋ ءۇشىن، سوڭىنان سىزىقشا قويىلادى. ءجۇز – جيىرما بەسكە بولىنەدى. ءجۇز جيىرما – بەسكە بولىنەدى
جاتتىعۋمەن جۇمىس: 41 - جاتتىعۋ. كوشىرىپ جازىڭدار دا، باستاۋىشتان كەيىن ءتيىستى جەرىنە سىزىقشا قويىڭدار.
تاقتامەن جۇمىس: تاقتاعا بىرنەشە سويلەمدەرگە سينتاكسيستىك، مورفولوگيالىق تالادۋ جۇرگىزەدى.
ءبىلىمدى بەكىتۋ: وتىلگەن تاقىرىپقا بايلانىستى بىرنەشە سۇراقتار قويامىن. تۇسىنبەگەن سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەمىن.
باعالاۋ: ءۇي تاپسىرماسىن ورىنداپ كەلگەنىنە جانە جاڭا ساباققا ىنتالى قاتىسىپ وتىرعاندارىن باعالايمىن.
ۇيگە تاپسىرما: 42 - جاتتىعۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
You Might Also Like
-
كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى، گەوگرافيا 9 سىنىپ
-
قازاق ءتىلى ءپانى بويىنشا جىلدىق كۇنتىزبەلىك جوسپار، 8 سىنىپ
