باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋداعى ويىننىڭ ءرولى
باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋداعى ويىننىڭ ءرولى
ءاربىر ۇستازدىڭ ماقساتى - ساباق ساپاسىن كوتەرۋ، تۇرلەرىن جەتىلدىرۋ، ساباققا وقۋشىنىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. سونداي - اق بۇگىنگى تاڭدا ەلىمىزدە وقىتۋ مازمۇنى جاڭارتىلىپ، ساباقتاردا وزىق تەحنولوگيالاردى قولدانۋدامىز. سونداي تەحنولوگيانىڭ ءبىر ءتۇرى - «ويىن ارقىلى وقىتۋ» تەحنولوگياسى..«ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ تىرەگى – ءبىلىمدى ۇرپاق» دەسەك، ءبىلىمنىڭ نەگىزى باستاۋىشتا قالاناتىنى بەلگىلى. باستاۋىش سىنىپتاعى ءارتۇرلى پاندەر وقۋشى ءبىلىمىن دامىتىپ، تانىمدىق قابىلەتىن سومداۋعا ۇلكەن ۇلەس قوسادى. بالالاردى وقىتۋدا جانە تاربيەلەۋدە ويىننىڭ ءرولى پەداگوگيكادا بۇرىن دا، ءقازىر دە قاراستىرىلىپ كەلەدى.
الدىڭعى قاتارلى پەداگوگتاردىڭ ءبارى دە ويىندى ناعىز كەرەكتى جانە ماڭىزدى ءىس - ارەكەت دەپ تۇسىنەدى.
وقۋ پروسەسىندە ويىن تەحنولوگياسىن قولدانۋ وقۋشىنىڭ وقۋداعى تانىمدىق ءىس - ارەكەتىن جانە قالىپسىز جاعدايلاردا ءوز ءبىلىمىن قولدانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ويىن تەحنولوگياسى ارقىلى مەملەكەتتىك جالپىعا مىندەتتى ءبىلىم بەرۋ ستاندارتىندا مالىمدەگەن قۇزىرەتتىلىكتەردى وقۋشى بويىندا قالىپتاستىرۋ مىندەتتەرىن شەشەدى.
قازىرگى ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىنداعى وسى وزگەرىستەردىڭ بارلىعى وقىتۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى رەتىندە پاندىك ءبىلىم - بىلىك داعدىلاردى قالىپتاستىرۋدىڭ جالپى وقۋ بىلىكتەرىن قالىپتاستىرۋعا دەن قويۋ. وزىندىك وقۋ ارەكەتتەرىن دامىتۋ باعالاۋ جۇيەسىندە وزگەرىستەردىڭ ەنگىزىلۋىن كوزدەيدى. باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىن وقىتۋ كەزىندە ەرەكشە ورىندى ويىن الادى. ويىن بۇل جەردە وقىتۋ ءادىسى رەتىندە جۇرەدى. بۇل جاستاعى بالالاردىڭ ويىنعا قىزىعۋشىلىعى باسىم، مىنەز - قۇلقىندا ەرىكتىلىك جەتكىلىكسىز، الدىندا كەزدەسكەن مىسالداردى شەشۋگە پراكتيكالىق تۇرعىدان قارايدى. سوندىقتان دا ءبىز ءوز ساباقتارىمىزدا ويىن ادىستەرىن كوپتەپ قولدانامىز.
ويىن بالالار ءۇشىن وقۋ دا، ەڭبەك تە بولىپ تابىلادى. ويىن – اينالاداعى دۇنيەنى تانۋ ءتاسىلى. ويىن بالالارعا ومىردە كەزدەسكەن قيىنشىلىقتاردى جەڭۋدىڭ جولىن ۇيرەتىپ قانا قويمايدى، ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتىن قالىپتاستىرادى. ا. س. ماكارەنكو: «ويىن - بالالار ومىرىندە وتە ماڭىزى زور نارسە، ۇلكەندەردىڭ قايراتكەرلىگى، جۇمىسى، قىزمەتى قانداي ماڭىزدى بولسا، بالالاردىڭ ويىنى دا سونداي ماڭىزدى. ويىندا بالا قانداي بولسا، وسكەن كەزدە جۇمىستا دا، كوبىنەسە، سونداي بولادى. سوندىقتان بولاشاق قايراتكەر، ەڭ الدىمەن، تاربيەنى ويىن ارقىلى الادى،»- دەپ بالالار ويىنىن جوعارى باعالاعان.
ويىنعا قويىلاتىن ادىستەمەلىك تالاپتار:
- ويىننىڭ ماقساتى ناقتى جانە كەرەكتى كورنەكىلىكتەر مەن ماتەريالدار كۇن ىلگەرى دايىندالىپ، وڭتايلى جەرگە قويۋ.
- ويىنعا كىرىسەر الدىندا ونىڭ جۇرگىزىلۋ ءتارتىبىن وقۋشىلارعا ابدەن ءتۇسىندىرۋ.
- ويىنعا سىنىپتاعى وقۋشىلاردىڭ تۇگەل قاتىسۋىن قامتاماسىز ەتۋ.
- ويىن ۇستىندە شەشىم قابىلداي بىلۋىنە، ويلانا بىلۋىنە جەتەلەۋ.
- ويىن تۇرلەرىن باعدارلاماعا ساي ىرىكتەپ الۋ.
- ويىندى بالانىڭ جاس ەرەكشەلىگىنە قاراي تۇرلەندىرىپ پايدالانۋ.
- قاراپايىم ويىننان قيىن ويىنعا كوشۋ.
- مىندەتتى تۇردە ويىننىڭ قورىتىندىسىن جاريالاۋ قاجەت.
ءاربىر ۇستازدىڭ ماقساتى - ساباق ساپاسىن كوتەرۋ، تۇرلەرىن جەتىلدىرۋ، ساباققا وقۋشىنىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. سونداي - اق بۇگىنگى تاڭدا ەلىمىزدە وقىتۋ مازمۇنى جاڭارتىلىپ، ساباقتاردا وزىق تەحنولوگيالاردى قولدانۋدامىز. سونداي تەحنولوگيانىڭ ءبىر ءتۇرى - «ويىن ارقىلى وقىتۋ» تەحنولوگياسى..«ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ تىرەگى – ءبىلىمدى ۇرپاق» دەسەك، ءبىلىمنىڭ نەگىزى باستاۋىشتا قالاناتىنى بەلگىلى. باستاۋىش سىنىپتاعى ءارتۇرلى پاندەر وقۋشى ءبىلىمىن دامىتىپ، تانىمدىق قابىلەتىن سومداۋعا ۇلكەن ۇلەس قوسادى. بالالاردى وقىتۋدا جانە تاربيەلەۋدە ويىننىڭ ءرولى پەداگوگيكادا بۇرىن دا، ءقازىر دە قاراستىرىلىپ كەلەدى.
الدىڭعى قاتارلى پەداگوگتاردىڭ ءبارى دە ويىندى ناعىز كەرەكتى جانە ماڭىزدى ءىس - ارەكەت دەپ تۇسىنەدى.
وقۋ پروسەسىندە ويىن تەحنولوگياسىن قولدانۋ وقۋشىنىڭ وقۋداعى تانىمدىق ءىس - ارەكەتىن جانە قالىپسىز جاعدايلاردا ءوز ءبىلىمىن قولدانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ويىن تەحنولوگياسى ارقىلى مەملەكەتتىك جالپىعا مىندەتتى ءبىلىم بەرۋ ستاندارتىندا مالىمدەگەن قۇزىرەتتىلىكتەردى وقۋشى بويىندا قالىپتاستىرۋ مىندەتتەرىن شەشەدى.
قازىرگى ءبىلىم بەرۋ مازمۇنىنداعى وسى وزگەرىستەردىڭ بارلىعى وقىتۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى رەتىندە پاندىك ءبىلىم - بىلىك داعدىلاردى قالىپتاستىرۋدىڭ جالپى وقۋ بىلىكتەرىن قالىپتاستىرۋعا دەن قويۋ. وزىندىك وقۋ ارەكەتتەرىن دامىتۋ باعالاۋ جۇيەسىندە وزگەرىستەردىڭ ەنگىزىلۋىن كوزدەيدى. باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىن وقىتۋ كەزىندە ەرەكشە ورىندى ويىن الادى. ويىن بۇل جەردە وقىتۋ ءادىسى رەتىندە جۇرەدى. بۇل جاستاعى بالالاردىڭ ويىنعا قىزىعۋشىلىعى باسىم، مىنەز - قۇلقىندا ەرىكتىلىك جەتكىلىكسىز، الدىندا كەزدەسكەن مىسالداردى شەشۋگە پراكتيكالىق تۇرعىدان قارايدى. سوندىقتان دا ءبىز ءوز ساباقتارىمىزدا ويىن ادىستەرىن كوپتەپ قولدانامىز.
ويىن بالالار ءۇشىن وقۋ دا، ەڭبەك تە بولىپ تابىلادى. ويىن – اينالاداعى دۇنيەنى تانۋ ءتاسىلى. ويىن بالالارعا ومىردە كەزدەسكەن قيىنشىلىقتاردى جەڭۋدىڭ جولىن ۇيرەتىپ قانا قويمايدى، ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتىن قالىپتاستىرادى. ا. س. ماكارەنكو: «ويىن - بالالار ومىرىندە وتە ماڭىزى زور نارسە، ۇلكەندەردىڭ قايراتكەرلىگى، جۇمىسى، قىزمەتى قانداي ماڭىزدى بولسا، بالالاردىڭ ويىنى دا سونداي ماڭىزدى. ويىندا بالا قانداي بولسا، وسكەن كەزدە جۇمىستا دا، كوبىنەسە، سونداي بولادى. سوندىقتان بولاشاق قايراتكەر، ەڭ الدىمەن، تاربيەنى ويىن ارقىلى الادى،»- دەپ بالالار ويىنىن جوعارى باعالاعان.
ويىنعا قويىلاتىن ادىستەمەلىك تالاپتار:
- ويىننىڭ ماقساتى ناقتى جانە كەرەكتى كورنەكىلىكتەر مەن ماتەريالدار كۇن ىلگەرى دايىندالىپ، وڭتايلى جەرگە قويۋ.
- ويىنعا كىرىسەر الدىندا ونىڭ جۇرگىزىلۋ ءتارتىبىن وقۋشىلارعا ابدەن ءتۇسىندىرۋ.
- ويىنعا سىنىپتاعى وقۋشىلاردىڭ تۇگەل قاتىسۋىن قامتاماسىز ەتۋ.
- ويىن ۇستىندە شەشىم قابىلداي بىلۋىنە، ويلانا بىلۋىنە جەتەلەۋ.
- ويىن تۇرلەرىن باعدارلاماعا ساي ىرىكتەپ الۋ.
- ويىندى بالانىڭ جاس ەرەكشەلىگىنە قاراي تۇرلەندىرىپ پايدالانۋ.
- قاراپايىم ويىننان قيىن ويىنعا كوشۋ.
- مىندەتتى تۇردە ويىننىڭ قورىتىندىسىن جاريالاۋ قاجەت.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
بالا ءتىلىن دامىتۋدا حالىق اۋىز ادەبيەتىنىڭ الاتىن ورنى
-
«بايتاق ەل كۇن ساۋلەلى – قازاقستان» اتتى 16 - جەلتوقسان ق. ر. تاۋەلسىزدىك كۇنىنە ارنالعان سالتاناتتى جيىن
