InfoHub Logo

تاقىرىبى: «ءبىلىم بيرجاسى» زياتكەرلىك ويىنى
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ەكونوميكالىق، ستراتەگيالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن قالىپتاستىرۋ. تەحنولوگيادان العان بىلىمدەرىن ەسكە ءتۇسىرىپ، تياناقتاۋ؛
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىعىن ارتتىرۋ، قىزىقتىرۋ ارقىلى ءبىلىمىن تەرەڭدەتۋ، زياتكەرلىك قابىلەتىن دامىتۋ. سوزدىك قورلارىن بايىتۋ؛
تاربيەلىلىك: وقۋشىلاردى وتانسۇيگىشتىككە، ءبىر - ءبىرىن سىيلاۋعا، ۇجىمشىلدىققا تاربيەلەۋ.
قاجەتتى قۇرالدار: تەست تاپسىرمالارى، جاۋاپ پاراقتارى.

بارىسى:
قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى قوناقتار، ۇستازدار مەن بىلىمگە قۇشتار جاس ورەندەر!
«ءبىلىم بيرجاسى» زياتكەرلىك ويىنىنا قوش كەلدىڭىزدەر!
بۇل ويىندا №3 مەكتەپتىڭ 8 «ا» سىنىپ وقۋشىلارى ءوز بىلىمدەرىن سىناماق.
ەندەشە ويىن شارتىمەن تانىستىرساق:
ويىنعا 6 وقۋشىدان تۇراتىن 3 توپ قاتىسادى. ويىن 4 تۋردان تۇرادى.
ءى تۋر. ءبىلىم اۋكسيونى. ەكونوميكالىق ويىننىڭ شارتىمەن وقۋشىلارعا 6 سۇراق قويىلادى. دۇرىس جاۋاپ بەرۋ ارقىلى ءوز اقشا قورىن جينايدى.
ءىى تۋر. «ەرۋديتتەر سايىسى». ءار توپ تەست تاپسىرمالارىنا جاۋاپ بەرىپ، ءار دۇرىس جاۋاپقا اقشا جينايدى.
ءىىى تۋر. تاڭداۋ – تابىس. ءاربىر تاڭداعان سان بويىنشا بەرىلگەن تاپسىرمانى ورىندايدى.
ءىۇ تۋر. سىيلىقتار اۋكسيونى. جيناعان اقشا قورىن سىيلىقتارعا ايىرباستايدى.
«بولاشاق»- بىلىمدىلەر توبى.
ۇرانى:
بولاشاقتىڭ ۇرپاعىمىز ءبىلىمدى،
سايىستا كورسەتپەكپىز مەكتەپتە العان ءبىلىمدى.
«ەۆريكا» – تاپقىرلار توبى
ۇرانى:
تاپقىرلىق تانىتۋ ماقساتىمىز،
بىلىممەن شىقسىن تەك جاقسى اتىمىز.
«اسىل تاس» بىلگىرلەر توبى
ۇرانى:
اسىل تاستان شىعادى ۇرانىمىز
مەكتەپتىڭ كوككە شىرقار قىرانىمىز.

ءار توپتىڭ جيناعان كاپيتالىن ەسەپتەپ وتىراتىن ەكسپەرتپەن تانىسىپ الايىق مەكتەبىمىزدىڭ تەحنولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى ورازبايەۆ المات انداقۇل ۇلى.
«ادام بايلىعىنىڭ ىشىندەگى ەڭ تاماشاسى – ءبىلىم»، – دەگەن ەكەن شىعىس عۇلاماسى ءابۋ - ر - رايحان ءال بيرۋني. ەندەشە، ءبىلىم بايلىعى ساۋداعا تۇسەر اۋكسيونىمىزدى باستايىق.

اۋكسيون شارتىمەن تانىس بولىڭىزدار. بۇگىنگى اۋكسيونىمىزدا ساۋدا «تەڭگە» اتتى اقشا بىرلىگىمەن جۇرگىزىلەدى. ازىرشە ءار توپتىڭ قورىندا 50 تەڭگەدەن بار. بۇل – باستاپقى كاپيتال. ءوز كاپيتالىڭىزدى كوبەيتۋ – ءوز قولدارىڭىزدا.
اۋكسيونعا تەحنولوگيا ءپانىنىڭ وتكەن تاقىرىپتارىنان قويىلادى. سۇراقتىڭ باستاپقى باعاسى – 10 تەڭگە. توپ باعانى 5 تەڭگەدەن جوعارىلاتا الادى. ەڭ جوعارى باعا ۇسىنعان سوڭ سۇراق وقىلادى. ەگەر دۇرىس جاۋاپ ايتىلسا – باعا قۇنى سول توپقا بەرىلەدى، ال قاتە جاۋاپ ايتىلسا، وندا توپ ءوز كاپيتالىنان سول اقشانى قايتارادى. ەسكەرتۋ: ەگەر توپ قورىندا بار بارلىق سوماعا سۇراق ساتىپ الىپ قاتەلەسسە، وندا – بانكروت، وكىنىشكە وراي، ول توپ اۋكسيونعا قاتىسا المايدى.

سونىمەن، «ءبىلىم – بىلىكتىلىككە جەتكىزەر باسپالداق، ال بىلىكتىلىك – سول ءبىلىمدى ىسكە اسىرا ءبىلۋ داعدىسى»، – دەگەن ۇلى ۇستاز احمەت بايتۇرسىنوۆتىڭ سوزدەرىنە سۇيەنىپ، «ءبىلىم اۋكسيونى» اتتى ءى تۋردى باستايىق.
اۋكسيونعا 1.«قاۋىپسىزدىك ەرەجەسى» بولىمىنەن قويىلادى. ساۋدانى باستايمىز. باستاپقى باعا – 10 تەڭگە. قاي توپ جوعارى باعا بەرەدى؟ توبى ءبىر، توبى ەكى، توبى ءۇش. ساتىلدى! دۇرىس جاۋاپ بەرگەن جاعدايدا توپ ءوز قورىنا تەڭگە قوسادى.

سۇراعى: ماتەريالدى ارالاعاندا قانداي قۇرالدى پايدالانامىز؟
جاۋابى: ماتەريالدى ارالاعان كەزدە، قۇرالدىڭ ءجۇزىن دەمەۋ ءۇشىن ارنايى باعىتتاعىشتى پايدالانۋ كەرەك.

2. اۋكسيونعا تاعىدا «قاۋىپسىزدىك ەرەجەسى» بولىمىنەن قويىلادى. (ساۋدا جۇرگىزىلەدى)
سۇراعى: ستانوكقا دايىندامانىڭ دۇرىس بەكىتىلگەنىن نەشە مينۋت سايىن تەكسەرۋ كەرەك؟
جاۋابى: 2 - 3 مينۋت سايىن ستانوكتى ءسوندىرىپ تەكسەرۋ كەرەك.

3. اۋكسيونعا «ەگىنشىلىك شارۋاشىلىعى» بولىمىنەن قويىلادى. (ساۋدا جۇرگىزىلەدى)
سۇراق: ارنايى دايىندالعان توپىراققا تۇقىمدىقتى سالۋ.
جاۋابى: ارنايى دايىندالعان توپىراققا تۇقىمدىقتى سالۋ ەگۋ دەپ اتالادى.

4. اۋكسيونعا تاعىدا «ەگىنشىلىك شارۋاشىلىعى» بولىمىنەن قويىلادى. (ساۋدا جۇرگىزىلەدى)
سۇراق: ورگانيكالىق تىڭايتقىشتاردى اتاڭدار.
جاۋابى: كوڭ، تەزەك، قوردا، جاسىل تىڭايتقىش، شىمتەزەك

5. اۋكسيونعا «ەگىنشىلىك شارۋاشىلىعى» بولىمىنەن قويىلادى. (ساۋدا جۇرگىزىلەدى)
سۇراق: كالييدىڭ ءداندى داقىلعا وسەرى.
جاۋابى: وسىمدىكتەردىڭ اۋرۋعا قارسى تۇرۋ قابىلەتىن، جەمىستى ساقتاعاندا ساقتالعىشتىعىن، تاسىمالداعاندا شىدامدىلىعىن ارتتىرادى. ەستەتيكالىق جانە دامدىك ساپاسىن جاقسارتادى.

6. اۋكسيونعا «ەگىنشىلىك شارۋاشىلىعى» بولىمىنەن قويىلادى. (ساۋدا جۇرگىزىلەدى).
سۇراعى: ەكى فازالى ەگىن جيناۋ ءبىر فازالىعا قاراعاندا نەشە كۇن ەرتە جينالادى؟
جاۋابى: جيناۋ ىلعالدىلىعى 25 - 35 پايىز اقشىل - سۇر تارتىپ پىسكەننەن كەيىن ءبىر فازالىعا قاراعاندا 4 - 12 كۇن ەرتە باستالادى.

وسىمەن ءى – تۋر اياقتالدى. كەزەكتى ەكسپەرتكە بەرسەك (ءۇش توپتىڭ جيناعان ۇپايلارىن ايتۋ).
ءبىزدىڭ ەكىنشى تۋرىمىز «ەرۋديتتەر سايىسى» دەپ اتالادى. ءار توپقا تەست تاپسىرمالارى بەرىلەدى. ولار بىرلەسە وتىرىپ تاپسىرمانى ورىندايدى. ءاربىر دۇرىس جاۋاپ قۇنى – 10 تەڭگە. ەندەشە،
«ءتىل قارۋى – ءسوز، ءسوز قارۋى – وي، اقىلدى وي، العىر ءسوز – ادامنىڭ ەڭ جوعارعى قاسيەتى» – دەگەن عابيدەن ءمۇستافيننىڭ سوزىمەن سايىستى باستايمىز. دايىنبىز با؟
ءىى – تۋر. ەرۋديتتەر سايىسى.
تەست تاپسىرمالارى:
1. مەتالدى شاپقاندا...... كي.
ا) قولباق
ءا) الجاپقىش
ب) كوزىلدىرىك
ۆ) باس كيام
2. مەتالدى قايشىمەن كەسكەندە.... كي.
ا) قولباق
ءا) الجاپقىش
ب) كوزىلدىرىك
ۆ) باس كيىم
3. مينەرالدىق تىڭايتقىشتار.
ا) كوڭ، تەزەك، فوسفور
ءا) كاليي، فوسفور، ازوت
ب) تەزەك، قوردا، جاسىل تىڭايتقىش
ۆ) قوردا، ازوت، شىمتەزەك

4. ازوتتىڭ ءداندى داقىلعا اسەرى.
ا) ەنەرگيا مەن سۋتەگىن جەتكىزەدى
ءا) زيانكەستەردەن قورعايدى
ب) دەنەسى مەن ماسساسى ۇلعايادى
ۆ) تاسىمالداعاندا شىدامدىلىعى ارتادى
5. استىق ءوسۋ اينالىمى بويىنشا..... بولىپ بولىنەدى.
ا) جازدىق، قىستىق
ءا) كوكتەمدىك، كۇزدىك
ب) جازدىق، كۇزدىك
ۆ) كوكتەمدىك، قىستىق
6. استىقتىڭ ورتاشا ونىمدىلىگى
ا) 9 س/گا
ءا) 7 - 8 س/گا
ب) 10 - 13 س/گا
ۆ) 15 - 20 س/گا
ءىى – تۋر قورىتىندىسىن شىعارۋ. كەزەكتى ەكسپەرتكە بەرسەك (ءۇش توپتىڭ جيناعان ۇپايلارىن ايتۋ).
«بىلەككە سەنگەن زاماندا – ەشكىمگە ەسە بەرمەدىك،
بىلىمگە سەنەر زاماندا قاپى قالىپ جۇرمەيىك»، – دەگەن ابىلاي حاننىڭ ويلى سوزىمەن كەلەسى تۋرىمىزعا كوشەيىك.

ءبىلىم بيرجاسى زياتكەرلىك ويىنى. جۇكتەۋ