ءبىلىم سايىسى
تاقىرىبى: "ءبىلىم سايىسى"
ءبىلىم بايگەسىنىڭ ماقساتى:
پاندەر بويىنشا وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيلەرىن باقىلاۋ، ءبىلىمدى وقۋشىلاردى انىقتاۋ، ءبىلىمدى، تاپقىر، ىزدەنىمپاز وقۋشىلار قاتارىن كوبەيتۋ.
جۇرگىزۋشى:
ادامزات تاريحىندا قاي كەزەڭدە بولماسىن عۇلامالار عىلىم مەن ءبىلىم ماسەلەلەرىنە ەرەكشە كوڭىل بولگەن. قازىرگى عالامدىق زاماندا 50 ەلدىڭ قاتارىنا قوسىلۋ ءۇشىن ءبىلىمنىڭ اسا قاجەت ەكەنىن ەلباسى ن. نازاربايەۆتا جولداۋلارىندا باسا كورسەتتى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى وركەنيەتتى ەل بولۋ ءۇشىن ەڭ باستىسى ءبىلىم. ءبىلىم - پاتريوتيزم نەگىزى. ءبىلىمدى بولۋ جۇيەلى
تۇردە ۇيرەنۋدىڭ، وقىعاندى زەردەگە، ميعا توقۋدىڭ ناتيجەسى.
بۇگىنگى سايىسىمىزدىڭ ۇرانى:
- بىلەكتى ءبىردى جىعادى،
ءبىلىمدى مىڭدى جىعادى.
ويىن تولىق، اينالعان قاتتى اعىسقا
تابىلعانداي تانىمدا، جات داۋىس تا.
بىرەۋ وزىپ كەلەدى قاتارىنان،
بىرەۋ قالىپ جاتادى اسىعىستا.
ويىن تولىق جاتقانداي اسىپ، تاسىپ،
بىرەۋ مىعىم، بىرەۋلەر شالىس باسىپ.
بۇل ويىننان وتەدى عۇلاما ويلار،
جەڭسەڭ دە جەڭىلسەڭ دە قال ما جاسىپ.
قۇرمەتتى ۇستازدار، سايىسقا قاتىسۋشى ۇمىتكەرلەر «ءبىلىمپازدار بايگەسى» اتتى بىلىمدىلەر سايىسىن باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر. سايىسقا بارلىعى 5 توپ قاتىسادى. ءار توپ قۇرامىندا 4 وقۋشىدان.
1 - توپ. «بىلگىرلەر»
2 - توپ. «تاپقىرلار
3 - توپ. «العىرلار»
4 - توپ. «تالاپتىلار»
5 - توپ. «بىلىمدىلەر»
«باتىلدىق - بالالىق شاقتا شىڭدالادى» دەسەك بالانى بالا ەتەتىن تاربيە قۇرالىنىڭ ءبىرى - ويىن ەكەندىگى بەلگىلى.
ەندىگى كەزەك ءادىلقازىلار القاسى.
ساراپشىلار:
1.________________________
2.________________________
سايىستىڭ كەزەڭدەرىمەن تانىستىرىپ وتەيىك.
ءى. «كىم بىلگىر؟»
ءىى. «سيقىرلى ساندىق»
ءىىى. «عاجايىپ الاڭ».
ءىV. «كىم جۇيرىك؟»
ءى. كىم بىلگىر؟.
ءار توپقا 4 سۇراقتان كەزەكپەن بەرىلەدى. ءار دۇرىس جاۋاپقا 10 ۇپاي. جاۋاپ بەرە الماسا، جاۋاپ بەرۋ كەلەسى توپ ويىنشىلارىنا اۋىسادى.
ءى
1. تاسىمال دەگەنىمىز نە؟
2. قوسۋ امالىنىڭ قۇرامدى بولىكتەرىن اتا
3. وسىمدىكتەردى نەشە توپقا بولەمىز؟ قانداي؟
4. اعاشتىڭ ساباعىن قالاي اتايدى؟
ءىى.
1. جىڭىشكە داۋىستى دىبىستاردى اتا.
2. ازايتۋ امالىنىڭ قۇرامدى بولىكتەرى
3. اينالا جاسىل جەلەككە ورانىپ، كۇن نۇرىن مولىنان توگەدى. بۇل قاي كەزدە بولادى؟
4. قار ەرىپ بولىسىمەن قار استىنان شىعاتىن العاشقى گۇل.
ءىىى.
1. سوزدەگى داۋىستى دىبىستار جۋان بولعاندا ءسوز قالاي ايتىلادى؟
2. قوسۋدىڭ قاسيەتى
3. جانۋارلاردىڭ داۋىسىن قاي سەزىم مۇشەسى ارقىلى اجىراتامىز؟
4. كۇن جىلى بولعاندا سىناپ باعاناسى قانداي دەڭگەيدە بولادى؟
ءىۇ.
1. سوزدەگى داۋىستى دىبىستار جىڭىشكە بولعاندا ءسوز قالاي ايتىلادى؟
2. ازايتقىش ارتقان سايىن ايىرمانىڭ ءمانى قالاي وزگەرەدى؟
3. قازاقستاننىڭ باس قالاسى قالاي اتالادى؟
4. جاي كوزبەن قاراعاندا كوز جەتكەنگە دەيىنگى كەڭىستىك قالاي اتالادى؟
ءۇ.
1. جۋان داۋىستى دىبىستاردى اتا
2. قوسىلعىش ارتقان سايىن قوسىندىنىڭ ءمانى قالاي وزگەرەدى؟
3. بالالارعا ءبىلىم بەرەتىن مامان يەسى.
4. جانۋارلاردىڭ داۋىسىن قاي سەزىم مۇشەسى ارقىلى اجىراتامىز؟
ءىى تۋر «سيقىرلى ساندىق» تاقتادا 3 ساندىق بەينەلەنگەن. ءار ساندىقتىڭ ىشىندە تاپسىرمالار بار. سول تاپسىرمالاردى مىنا جاۋاپ پاراقشالارىنا جازباشا ورىنداۋ كەرەك. دۇرىس ورىنداعان توپ 20 ۇپايعا يە بولادى.
1 - ساندىق.
ءسوزدىڭ تاسىمالدانۋ جولىن كورسەت.
1. وقىتۋشى -
2. دارىگەر -
3. جۇمىسشى -
4. ساۋلەتشى -
5. سۋرەتشى -
2 - ساندىق.
شارتتى بەلگىلەردى سال.
1. اسپان اشىق
2. اسپان الا بۇلتتى
3. اسپان تۇتاس بۇلتتى
4. جاڭبىر
5. قار
3 - ساندىق.
ورنەكتەردىڭ ءمانىن تاپ.
1. 20+30= 50 - 10=
40+60= 70 - 30=
2. 10+30= 50 - 20=
40+50= 60 - 30=
3. 40+30= 50 - 40=
70+10= 60 - 50=
4. 10+70= 90 - 50=
80+20= 80 - 30=
5. 40+10= 80 - 40=
20+20= 40 - 20=
ءىىى. تۋر«عاجايىپ الاڭ»
قاراپ تۇرماي الاڭعا كەل، ەرىڭىز،
شاكىرتتەرگە ءادىل شەشىم بەرىڭىز
جۇزدەن جۇيرىك مىڭنان تۇلپار شىعارار،
عاجايىپ ءبىر مىنا الاڭدى كورىڭىز.
ماڭگى باقي ەستە قالار،
عاجايىپ ءبىر كۇن بولسىن.
بىلىمدىرەك شاكىرت وزار،
قيىنىراق سۇراق بولسىن
بۇل كەزەڭدە 10 - 40 ارالىعىندا ۇياشىقتار بەرىلگەن. بۇلار ۇپاي ساندارى. ۇپاي ساندارى ارتقان سايىن تاپسىرما دا كۇردەلەنە تۇسەدى. دۇرىس جاۋاپ بەرگەن توپ سول ۇپايعا يە بولادى.
«تۇلعا» 10 20 30 40
«قۇبىلىستارمەن قاسيەتتەر» 10 20 30 40
«ماتەماتيكا» 10 20 30 40
“تۇلعا”
10. قازاق بالالارىنا ارناپ العاش مەكتەپ اشقان كىم؟
20. ءۇش ءبيدى اتا.
30. تۇلعانى تانى (اباي قۇنانبايەۆ)
40. تۇلعانى تانى (باۋىرجان مومىش ۇلى)
«قۇبىلىستار مەن قاسيەتتەر»
10. جاڭبىردان سوڭ كەمپىرقوساقتىڭ شىعۋى قانداي قۇبىلىسقا جاتادى؟
20. « ۇزىنسارى» دەگەنىمىز نە؟
30. وسەدى، قورەكتەنەدى، تىنىس الادى… بۇلار قانداي تابيعات يەلەرى؟
40. اۋا رايىن ولشەيتىن قۇرال
«ماتەماتيكا»
10. سۋرەتتە نەشە ءۇشبۇرىش بەينەلەنگەن؟
20. گەومەتريالىق فيگۋرالاردى اتا.
30. اناسى بازاردان 2 كگ الما جانە 4 كگ المۇرت اكەلدى. اناسى بازاردان بارلىعى نەشە كگ جەمىس اكەلدى؟
40. 1 دەسيمەتردە نەشە سانتيمەتر بار؟ ءبىر مەتردە شە؟
ءىۇ. تۋر «كىم جۇيرىك؟»
اسىپ تاسىپ، اسىقپا، قالىسپا سەن.
ۋاقىت دەگەن زىمىراپ، زۋلاپ جاتىر،
شاپشاڭدىق بۇل سايىستا كەرەك ەكەن.
جوعارى، جوعارى، جورعالا
شاپشاڭدىققا تاڭ قال ما.
ويىن دەگە نارتالاس
جەڭىلەمىن دەپ ويلاما
بۇل كەزەڭدە «بەينەلى ءسوز» بەرىلەدى. بەينەلى ءسوز بارلىق توپقا دا ورتاق. قاي توپ بەينەلى ءسوزدى بۇرىن شەشسە سول توپ جەڭىمپاز بولىپ تانىلادى.
جاۋابى: ازايتۋ؛ مەتر
قورىتىندى: قادىرمەندى ۇستازدار مەن وقۋشىلار جانە سايىسكەرلەر وسىمەن سايىسىمىز اياقتالدى. بارشىڭىزعا ساتتىلىك تىلەيمىن!
ءبىلىم بايگەسىنىڭ ماقساتى:
پاندەر بويىنشا وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيلەرىن باقىلاۋ، ءبىلىمدى وقۋشىلاردى انىقتاۋ، ءبىلىمدى، تاپقىر، ىزدەنىمپاز وقۋشىلار قاتارىن كوبەيتۋ.
جۇرگىزۋشى:
ادامزات تاريحىندا قاي كەزەڭدە بولماسىن عۇلامالار عىلىم مەن ءبىلىم ماسەلەلەرىنە ەرەكشە كوڭىل بولگەن. قازىرگى عالامدىق زاماندا 50 ەلدىڭ قاتارىنا قوسىلۋ ءۇشىن ءبىلىمنىڭ اسا قاجەت ەكەنىن ەلباسى ن. نازاربايەۆتا جولداۋلارىندا باسا كورسەتتى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى وركەنيەتتى ەل بولۋ ءۇشىن ەڭ باستىسى ءبىلىم. ءبىلىم - پاتريوتيزم نەگىزى. ءبىلىمدى بولۋ جۇيەلى
تۇردە ۇيرەنۋدىڭ، وقىعاندى زەردەگە، ميعا توقۋدىڭ ناتيجەسى.
بۇگىنگى سايىسىمىزدىڭ ۇرانى:
- بىلەكتى ءبىردى جىعادى،
ءبىلىمدى مىڭدى جىعادى.
ويىن تولىق، اينالعان قاتتى اعىسقا
تابىلعانداي تانىمدا، جات داۋىس تا.
بىرەۋ وزىپ كەلەدى قاتارىنان،
بىرەۋ قالىپ جاتادى اسىعىستا.
ويىن تولىق جاتقانداي اسىپ، تاسىپ،
بىرەۋ مىعىم، بىرەۋلەر شالىس باسىپ.
بۇل ويىننان وتەدى عۇلاما ويلار،
جەڭسەڭ دە جەڭىلسەڭ دە قال ما جاسىپ.
قۇرمەتتى ۇستازدار، سايىسقا قاتىسۋشى ۇمىتكەرلەر «ءبىلىمپازدار بايگەسى» اتتى بىلىمدىلەر سايىسىن باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر. سايىسقا بارلىعى 5 توپ قاتىسادى. ءار توپ قۇرامىندا 4 وقۋشىدان.
1 - توپ. «بىلگىرلەر»
2 - توپ. «تاپقىرلار
3 - توپ. «العىرلار»
4 - توپ. «تالاپتىلار»
5 - توپ. «بىلىمدىلەر»
«باتىلدىق - بالالىق شاقتا شىڭدالادى» دەسەك بالانى بالا ەتەتىن تاربيە قۇرالىنىڭ ءبىرى - ويىن ەكەندىگى بەلگىلى.
ەندىگى كەزەك ءادىلقازىلار القاسى.
ساراپشىلار:
1.________________________
2.________________________
سايىستىڭ كەزەڭدەرىمەن تانىستىرىپ وتەيىك.
ءى. «كىم بىلگىر؟»
ءىى. «سيقىرلى ساندىق»
ءىىى. «عاجايىپ الاڭ».
ءىV. «كىم جۇيرىك؟»
ءى. كىم بىلگىر؟.
ءار توپقا 4 سۇراقتان كەزەكپەن بەرىلەدى. ءار دۇرىس جاۋاپقا 10 ۇپاي. جاۋاپ بەرە الماسا، جاۋاپ بەرۋ كەلەسى توپ ويىنشىلارىنا اۋىسادى.
ءى
1. تاسىمال دەگەنىمىز نە؟
2. قوسۋ امالىنىڭ قۇرامدى بولىكتەرىن اتا
3. وسىمدىكتەردى نەشە توپقا بولەمىز؟ قانداي؟
4. اعاشتىڭ ساباعىن قالاي اتايدى؟
ءىى.
1. جىڭىشكە داۋىستى دىبىستاردى اتا.
2. ازايتۋ امالىنىڭ قۇرامدى بولىكتەرى
3. اينالا جاسىل جەلەككە ورانىپ، كۇن نۇرىن مولىنان توگەدى. بۇل قاي كەزدە بولادى؟
4. قار ەرىپ بولىسىمەن قار استىنان شىعاتىن العاشقى گۇل.
ءىىى.
1. سوزدەگى داۋىستى دىبىستار جۋان بولعاندا ءسوز قالاي ايتىلادى؟
2. قوسۋدىڭ قاسيەتى
3. جانۋارلاردىڭ داۋىسىن قاي سەزىم مۇشەسى ارقىلى اجىراتامىز؟
4. كۇن جىلى بولعاندا سىناپ باعاناسى قانداي دەڭگەيدە بولادى؟
ءىۇ.
1. سوزدەگى داۋىستى دىبىستار جىڭىشكە بولعاندا ءسوز قالاي ايتىلادى؟
2. ازايتقىش ارتقان سايىن ايىرمانىڭ ءمانى قالاي وزگەرەدى؟
3. قازاقستاننىڭ باس قالاسى قالاي اتالادى؟
4. جاي كوزبەن قاراعاندا كوز جەتكەنگە دەيىنگى كەڭىستىك قالاي اتالادى؟
ءۇ.
1. جۋان داۋىستى دىبىستاردى اتا
2. قوسىلعىش ارتقان سايىن قوسىندىنىڭ ءمانى قالاي وزگەرەدى؟
3. بالالارعا ءبىلىم بەرەتىن مامان يەسى.
4. جانۋارلاردىڭ داۋىسىن قاي سەزىم مۇشەسى ارقىلى اجىراتامىز؟
ءىى تۋر «سيقىرلى ساندىق» تاقتادا 3 ساندىق بەينەلەنگەن. ءار ساندىقتىڭ ىشىندە تاپسىرمالار بار. سول تاپسىرمالاردى مىنا جاۋاپ پاراقشالارىنا جازباشا ورىنداۋ كەرەك. دۇرىس ورىنداعان توپ 20 ۇپايعا يە بولادى.
1 - ساندىق.
ءسوزدىڭ تاسىمالدانۋ جولىن كورسەت.
1. وقىتۋشى -
2. دارىگەر -
3. جۇمىسشى -
4. ساۋلەتشى -
5. سۋرەتشى -
2 - ساندىق.
شارتتى بەلگىلەردى سال.
1. اسپان اشىق
2. اسپان الا بۇلتتى
3. اسپان تۇتاس بۇلتتى
4. جاڭبىر
5. قار
3 - ساندىق.
ورنەكتەردىڭ ءمانىن تاپ.
1. 20+30= 50 - 10=
40+60= 70 - 30=
2. 10+30= 50 - 20=
40+50= 60 - 30=
3. 40+30= 50 - 40=
70+10= 60 - 50=
4. 10+70= 90 - 50=
80+20= 80 - 30=
5. 40+10= 80 - 40=
20+20= 40 - 20=
ءىىى. تۋر«عاجايىپ الاڭ»
قاراپ تۇرماي الاڭعا كەل، ەرىڭىز،
شاكىرتتەرگە ءادىل شەشىم بەرىڭىز
جۇزدەن جۇيرىك مىڭنان تۇلپار شىعارار،
عاجايىپ ءبىر مىنا الاڭدى كورىڭىز.
ماڭگى باقي ەستە قالار،
عاجايىپ ءبىر كۇن بولسىن.
بىلىمدىرەك شاكىرت وزار،
قيىنىراق سۇراق بولسىن
بۇل كەزەڭدە 10 - 40 ارالىعىندا ۇياشىقتار بەرىلگەن. بۇلار ۇپاي ساندارى. ۇپاي ساندارى ارتقان سايىن تاپسىرما دا كۇردەلەنە تۇسەدى. دۇرىس جاۋاپ بەرگەن توپ سول ۇپايعا يە بولادى.
«تۇلعا» 10 20 30 40
«قۇبىلىستارمەن قاسيەتتەر» 10 20 30 40
«ماتەماتيكا» 10 20 30 40
“تۇلعا”
10. قازاق بالالارىنا ارناپ العاش مەكتەپ اشقان كىم؟
20. ءۇش ءبيدى اتا.
30. تۇلعانى تانى (اباي قۇنانبايەۆ)
40. تۇلعانى تانى (باۋىرجان مومىش ۇلى)
«قۇبىلىستار مەن قاسيەتتەر»
10. جاڭبىردان سوڭ كەمپىرقوساقتىڭ شىعۋى قانداي قۇبىلىسقا جاتادى؟
20. « ۇزىنسارى» دەگەنىمىز نە؟
30. وسەدى، قورەكتەنەدى، تىنىس الادى… بۇلار قانداي تابيعات يەلەرى؟
40. اۋا رايىن ولشەيتىن قۇرال
«ماتەماتيكا»
10. سۋرەتتە نەشە ءۇشبۇرىش بەينەلەنگەن؟
20. گەومەتريالىق فيگۋرالاردى اتا.
30. اناسى بازاردان 2 كگ الما جانە 4 كگ المۇرت اكەلدى. اناسى بازاردان بارلىعى نەشە كگ جەمىس اكەلدى؟
40. 1 دەسيمەتردە نەشە سانتيمەتر بار؟ ءبىر مەتردە شە؟
ءىۇ. تۋر «كىم جۇيرىك؟»
اسىپ تاسىپ، اسىقپا، قالىسپا سەن.
ۋاقىت دەگەن زىمىراپ، زۋلاپ جاتىر،
شاپشاڭدىق بۇل سايىستا كەرەك ەكەن.
جوعارى، جوعارى، جورعالا
شاپشاڭدىققا تاڭ قال ما.
ويىن دەگە نارتالاس
جەڭىلەمىن دەپ ويلاما
بۇل كەزەڭدە «بەينەلى ءسوز» بەرىلەدى. بەينەلى ءسوز بارلىق توپقا دا ورتاق. قاي توپ بەينەلى ءسوزدى بۇرىن شەشسە سول توپ جەڭىمپاز بولىپ تانىلادى.
جاۋابى: ازايتۋ؛ مەتر
قورىتىندى: قادىرمەندى ۇستازدار مەن وقۋشىلار جانە سايىسكەرلەر وسىمەن سايىسىمىز اياقتالدى. بارشىڭىزعا ساتتىلىك تىلەيمىن!
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: يىق بۇيىم نەگىزى سىزباسىن تۇرعىزۋ (ارتقى بوي)
-
جالپى ءبىلىم بەرەتىن جانە ارنايى پاندەرگە ارنالعان قازىرگى ساباقتى جوبالاۋدىڭ ۇلگىلىك قۇرىلىمى
