بىرلىگى جاراسقان ەل
اۆتورى: دوروگينكا نەگىزگى مەكتەبىنىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءمۇعالىمى راحىمجانوۆا ايشا ايقىن قىزى.
بىرلىگى جاراسقان ەل
«بىرلىگى جوق ەل توزادى، بىرلىگى كۇشتى ەل وزادى» دەيدى قازاق ماقالى. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە قازاقستاندا 130 - دان استام ۇلت وكىلى بار: ۇيعىر، كارىس، دۇنعان، وزبەك، قىرعىز، تۇركمەن، تاجىك، ارميان، ازەربايجان، ۋكراين، بەلارۋس، تۇرىك، شەشەن جانە ت. ب. ولار ءبىر انانىڭ بالاسىنداي ءبىر شاڭىراق استىندا ەڭبەك ەتىپ، تاتۋ ءتاتتى ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. ءيا، قازاقستاندا تۇراتىن بارلىق ۇلتتار مەن ۇلىستار ەلىمىزدىڭ اشىق اسپانى مەن كوك تۋىنىڭ استىندا بەيبىت ءومىر كەشۋدە. بۇل قازاق حالقىمىزدىڭ كەڭدىگىن، بىرلىگىن، ۇيىمشىلدىعىن، ىنتىماقتىعىن بىلدىرەدى. بارىمىزگە بەلگىلى كەڭ بايتاق ەلىمىز قازاقستان الۋان ۇلتتى باۋىرىنا باسقان، بەيبىتشىلىك پەن تاتۋلىقتى الەمگە ۇلگى ەتكەن، دوستىق پەن ىنتىماق ەلى. سول ۇشىندە ءبىز شاتتانامىز، تۋعان وتانىمىزدى ماقتان ەتەمىز.
... قازاق وسى — ايتاتۇعىن جەلگە سىر،
و، اعايىن، حالىق ەمەس ول كەسىر.
قازاق وسى — اڭعال - ساڭعال جابۋسىز،
قازاق وسى — اعىل - تەگىل، كول - كوسىر.
قازاق وسى — دالا دەيتىن، كۇن دەيتىن،
قازاق وسى — «ونەر الدى — ءتىل» دەيتىن.
قازاق وسى — قاراسىڭ با، اقسىڭ با،
قوڭىرسىڭ با، جاتىرقاۋدى بىلمەيتىن... - دەپ قادىر مىرزا ءالى اعامىز ايتقانداي، ۇلى قازاق دالاسىندا باسقا ۇلت وكىلدەرىنىڭ ءبىر شاڭىراقتىڭ استىندا، تاتۋلىقتا، سىيلاستىقتا ءومىر ءسۇرىپ جاتقانى سىزدەر مەن بىزدەرگە ءمالىم.
بىلتىرعى جىل ەلباسىمىزدىڭ جارلىعىمەن «اسسامبلەيا جىلى» بولىپ جاريالاندى. ويتكەنى بىلتىر قازاقستان حالىقتارى اسسامبلەياسىنىڭ قۇرىلعانىنا - 20 جىل تولدى. ەلباسىمىز ن. ءا. نازاربايەۆ: «ءبىز وسى ءبىر جىلدى ومىرىمىزدەگى ەڭ ماڭىزدى قۇندىلىقتار: تاۋەلسىزدىك، ەركىندىك، بىرلىك، قازاقستان حالقىنىڭ بەيبىتشىلىگى كەلىسىمىنە ارنايتىن بولامىز. 20 جىل ىشىندە قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى، شىن مانىندە، جالپى حالىقتىق، جالپى ازاتتىق ورگان بولىپ قالىپتاستى، كونستيتۋسيالىق دارەجەگە جەتتى. سوندىقتان قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى جىلى – ءبىزدىڭ ورتاق مەرەكەمىز، بارلىق 17 ميلليون قازاقستاندىقتىڭ ورتاق ءىسى. ءاربىر ازامات ەلىمىزدەگى بەيبىتشىلىك پەن تۋعان جەرىمىزدەگى كەلىسىم الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىگىن تولىق سەزىنۋى ءتيىس. اسسامبلەيا جىلى كونستيتۋسيانىڭ 20 جىلدىعى، قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى، ۇلى جەڭىستىڭ 70 جىلدىعى سياقتى ماڭىزدى وقيعالارعا تولى. بۇل جىل ورتاق تاريح پەن تاعدىرعا بىرىككەن حالىقتىق مەرەكە. قازاقستان – ءبىرتۇتاس ەل، ءبىرتۇتاس حالىق، ورتاق تاعدىر» دەگەن بولاتىن.
تاۋەلسىزدىگىمىزدى تۇعىرلى ەتەتىن دە، ەلىمىزدى جاڭا بەلەستەرگە جەتەلەيتىن دە ءبىزدىڭ اۋىزبىرشىلىگىمىز، تاتۋلىعىمىز. بىرلىگى بەرەكەلى، تىرلىگى مەرەكەلى، ىنتىماعى جاراسقان ەلدىڭ عانا ىرىسى ارتپاق. حالقىمىزعا – ىنتىماق، ەلىمىزگە – مولشىلىق، ءار شاڭىراققا – باقىت پەن شاتتىق تىلەيمىن. دوستىقتىڭ بەرەكەسى ارتىپ، تاتۋلىقتىڭ تۋى بيىكتەي بەرسىن» مەرەكە قۇتتى بولسىن!
بىرلىگى جاراسقان ەل
«بىرلىگى جوق ەل توزادى، بىرلىگى كۇشتى ەل وزادى» دەيدى قازاق ماقالى. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە قازاقستاندا 130 - دان استام ۇلت وكىلى بار: ۇيعىر، كارىس، دۇنعان، وزبەك، قىرعىز، تۇركمەن، تاجىك، ارميان، ازەربايجان، ۋكراين، بەلارۋس، تۇرىك، شەشەن جانە ت. ب. ولار ءبىر انانىڭ بالاسىنداي ءبىر شاڭىراق استىندا ەڭبەك ەتىپ، تاتۋ ءتاتتى ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. ءيا، قازاقستاندا تۇراتىن بارلىق ۇلتتار مەن ۇلىستار ەلىمىزدىڭ اشىق اسپانى مەن كوك تۋىنىڭ استىندا بەيبىت ءومىر كەشۋدە. بۇل قازاق حالقىمىزدىڭ كەڭدىگىن، بىرلىگىن، ۇيىمشىلدىعىن، ىنتىماقتىعىن بىلدىرەدى. بارىمىزگە بەلگىلى كەڭ بايتاق ەلىمىز قازاقستان الۋان ۇلتتى باۋىرىنا باسقان، بەيبىتشىلىك پەن تاتۋلىقتى الەمگە ۇلگى ەتكەن، دوستىق پەن ىنتىماق ەلى. سول ۇشىندە ءبىز شاتتانامىز، تۋعان وتانىمىزدى ماقتان ەتەمىز.
... قازاق وسى — ايتاتۇعىن جەلگە سىر،
و، اعايىن، حالىق ەمەس ول كەسىر.
قازاق وسى — اڭعال - ساڭعال جابۋسىز،
قازاق وسى — اعىل - تەگىل، كول - كوسىر.
قازاق وسى — دالا دەيتىن، كۇن دەيتىن،
قازاق وسى — «ونەر الدى — ءتىل» دەيتىن.
قازاق وسى — قاراسىڭ با، اقسىڭ با،
قوڭىرسىڭ با، جاتىرقاۋدى بىلمەيتىن... - دەپ قادىر مىرزا ءالى اعامىز ايتقانداي، ۇلى قازاق دالاسىندا باسقا ۇلت وكىلدەرىنىڭ ءبىر شاڭىراقتىڭ استىندا، تاتۋلىقتا، سىيلاستىقتا ءومىر ءسۇرىپ جاتقانى سىزدەر مەن بىزدەرگە ءمالىم.
بىلتىرعى جىل ەلباسىمىزدىڭ جارلىعىمەن «اسسامبلەيا جىلى» بولىپ جاريالاندى. ويتكەنى بىلتىر قازاقستان حالىقتارى اسسامبلەياسىنىڭ قۇرىلعانىنا - 20 جىل تولدى. ەلباسىمىز ن. ءا. نازاربايەۆ: «ءبىز وسى ءبىر جىلدى ومىرىمىزدەگى ەڭ ماڭىزدى قۇندىلىقتار: تاۋەلسىزدىك، ەركىندىك، بىرلىك، قازاقستان حالقىنىڭ بەيبىتشىلىگى كەلىسىمىنە ارنايتىن بولامىز. 20 جىل ىشىندە قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى، شىن مانىندە، جالپى حالىقتىق، جالپى ازاتتىق ورگان بولىپ قالىپتاستى، كونستيتۋسيالىق دارەجەگە جەتتى. سوندىقتان قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى جىلى – ءبىزدىڭ ورتاق مەرەكەمىز، بارلىق 17 ميلليون قازاقستاندىقتىڭ ورتاق ءىسى. ءاربىر ازامات ەلىمىزدەگى بەيبىتشىلىك پەن تۋعان جەرىمىزدەگى كەلىسىم الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىگىن تولىق سەزىنۋى ءتيىس. اسسامبلەيا جىلى كونستيتۋسيانىڭ 20 جىلدىعى، قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى، ۇلى جەڭىستىڭ 70 جىلدىعى سياقتى ماڭىزدى وقيعالارعا تولى. بۇل جىل ورتاق تاريح پەن تاعدىرعا بىرىككەن حالىقتىق مەرەكە. قازاقستان – ءبىرتۇتاس ەل، ءبىرتۇتاس حالىق، ورتاق تاعدىر» دەگەن بولاتىن.
تاۋەلسىزدىگىمىزدى تۇعىرلى ەتەتىن دە، ەلىمىزدى جاڭا بەلەستەرگە جەتەلەيتىن دە ءبىزدىڭ اۋىزبىرشىلىگىمىز، تاتۋلىعىمىز. بىرلىگى بەرەكەلى، تىرلىگى مەرەكەلى، ىنتىماعى جاراسقان ەلدىڭ عانا ىرىسى ارتپاق. حالقىمىزعا – ىنتىماق، ەلىمىزگە – مولشىلىق، ءار شاڭىراققا – باقىت پەن شاتتىق تىلەيمىن. دوستىقتىڭ بەرەكەسى ارتىپ، تاتۋلىقتىڭ تۋى بيىكتەي بەرسىن» مەرەكە قۇتتى بولسىن!
You Might Also Like
-
دامىتۋشى ويىنداردى وتكىزۋدەگى ادىستەمەلىك ۇسىنىستار.
