InfoHub Logo

بۇرىن جەرگىلىكتى حالىق ىرعىزدى «جارمولا» دەپ اتاعان. سول كەزدەردە قان بازار، قىزۋ ساۋدا ورتالىعى بولعان جارمولانىڭ جارمەڭكەسى مەن بازارىنا سوناۋ ورىنبوردان ورىس كوپەستەرى مەن تاتار بايلارى، الىستاعى تاشكەن مەن سامارقاننان وزبەك ساۋداگەرلەرى ءجيى كەلىپ جاتاتىن كورىنەدى.

ءبىر جىلى وسى جارمولادا حالىق كوپ جينالعان ءبىر جارمەڭكە وتكىزىلەدى. وعان شەكتى رۋىنىڭ اتاقتى بايى مىرزاعۇل دا كەلىپتى. بازارعا جاعىنداعاندا ول قاسىنداعى بىرەۋلەرىنە:

— بۇل جارمەڭكەگە ءتورتقارا بۇزاۋباي كەلدى مە ەكەن، ءبىلىپ كەلىڭدەرشى، — دەيدى. ايتقانداي-اق ول ىعى-جىعى بازارداعى كوپ ادامنىڭ ىشىنەن تاپ بولا كەتەدى. ءوزى سيراعى شىققان كەدەي بولعاندىقتان، اعايىنداس ءبىر بايدان ون شاقتى قۇلىندى بيەنى ساۋىنعا سۇراپ الىپ، سونىڭ قىمىزىن ساتىپ ءجۇر ەكەن.

مىرزاعۇل باي باستاعان 4-5 كىسى سىناۋ ءۇشىن بۇزاۋباي جاتقان ءبىر نوعايدىڭ ۇيىنە ساۋ ەتە تۇسەدى. قوناق كەلىپ قالعان سوڭ بۇزاۋەكەڭ كەدەيلىگىن بىلدىرمەي، ولارعا قوناقاسى بەرىپ، 5-6 كۇن سىي-سياپات جاسايدى. ءبىر كۇنى قوناقتار جاتقان ءۇيدىڭ يەسى بۇزاۋبايعا:

— بۇزەكە، قوناقتارعا بەرەتىن ەت تاۋسىلدى. ەندى قايتەمىز؟ — دەيدى.

— ساسپا، ءقازىر مەن ءبىر كىسىنى جۇمسايمىن، — دەيدى.

ايتقانداي-اق، ول ءبىر جىگىتتى شاقىرىپ الىپ:

— قالا سىرتىندا جۇرگەن جىلقىدان بيە دەمە، ايعىر دەمە، ءتىپتى قوناقتىكى دەمە، ىشتەرىندەگى ەڭ سەمىزىن الىپ كەل دە سوي، جاۋابىن ءوزىم بەرەمىن، — دەيدى.

جىلقى الىپ كەلۋگە بارعان جىگىت مىرزاعۇلدىڭ تورى اتىنان باسقا سەمىز جىلقىنى كەزدەستىرمەي، سونى سويىپ الىپ كەلەدى.

شىلقىعان ماي مەن قازى-قارتانى ۇرتىن تولتىرا اساعان مىرزاعۇل:

— بۇزەكە، سويعان قوناقاسىڭىز وتە سەمىز ەكەن، — دەپتى.

سوندا بۇزاۋباي تۇرىپ:

— ە، شىراعىم-اي، بۇيىرعانى شىعار. جەڭدەر، جەڭدەر، — دەي بەرىپتى.

تاعى دا 3-4 كۇن قوناق بولعاننان كەيىن مىرزاعۇل بۇزاۋبايعا:

— بۇزەكە، ون شاقتى كۇن ءسىزدىڭ ءدامىڭىزدى تاتىپ، ءقادىرلى قوناق بولدىق. كەدەي بولساڭىز دا سىرىڭىزدى بىلدىرمەدىڭىز. كوپ قوناقتى كۇتەتىن باي ادام ەمەسسىز. سىزگە ريزامىز. ەندى سول ريزالىقتىڭ بەلگىسى بولسىن. مەنىمەن بىرگە بازارعا ءجۇرىڭىز. سىزگە ات ساتىپ الىپ مىنگىزەمىن، — دەپتى.

بۇلار بازارعا كەلسە، بىرەۋ ءبىر تورى ات ساتىپ تۇر ەكەن. بۇزاۋباي سونى ۇناتىپ قالادى دا:

— ۋا، بايەكە، مەن وسى اتتى ۇناتىپ تۇرمىن، — دەيدى.

— بۇزەكە، — دەيدى مىرزاعۇل، — ات تانيدى ەكەنسىڭ. مىنا تورى ات مەنىڭ اتىمنان دا ارتىق قوي، — دەيدى.

بۇزەكەڭ اياق استىنان راحمەتىن جاۋدىرىپ، تورى اتتى الىپ ۇيىنە قايتادى.

ەرتەڭىنە بۇزايباي جىگىتىنە:

— قوناقتاردىڭ قايتار كەزى بولدى. اتتارىن الىپ كەلىپ ەرتتە، — دەيدى. بۇعان ساسىپ قالعان جىگىت:

— مىرزاعۇلدىڭ اتىن سويىپ تاستادىق قوي، ەندى نە اكەلەم، — دەيدى. بۇزاۋباي وعان:

— ساسپا، كەشەگى بازاردان الىپ كەلگەن تورى اتتى ەرتتەپ اكەل، — دەيدى.

اتتانار كەزدە مىرزاعۇل:

— مىناۋ مەنىڭ اتىم ەمەس، كەشەگى بازاردان الىپ كەلگەن تورى ات قوي، — دەيدى. سوندا بۇزاۋباي تۇرىپ:

— بايەكە، دۇرىس ايتاسىز، سونىڭ ءوزى. كەشە وسى اتتى ساتىپ الاردا ءسىز ماعان «ات تانيدى ەكەنسىڭ، مىناۋ مەنىڭ اتىمنان دا ارتىق قوي» دەگەن ەدىڭىز. دەمەك، ءتاۋىرىن ءسىز مىنبەي، مەن مىنەمىن بە؟ — دەپتى. سوزدەن جەڭىلگەن باي ودان ءارى ءوز اتىن سۇراستىرۋدى لايىق كورمەي، جونىنە كەتە بارىپتى.

---