د دىبىسى مەن ءارپى
الىپپە
ساباق ءتۇرى: ساياحات ساباق.
ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ. سۇراق - جاۋاپ.
تاقىرىبى: د دىبىسى مەن ءارپى
بىلىمدىلىك ماقساتى: وقۋشىلارعا د دىبىسى مەن ءارپى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ءسوز ىشىندەگى، بۋىن ىشىندەگى ورنىن انىقتاۋ. سوزدەرگە دىبىستىق، بۋىندىق تالداۋ جاساۋ. دىبىستى قاتىستىرىپ ءسوز، سويلەم قۇراستىرۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى: جەكە سوزدەردى، سويلەمدەردى وقۋعا، ولاردى دۇرىس، ءارى مانەرلەپ تەز وقۋعا، ويلاۋعا، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە، كوركەم جازۋعا داعدىلاندىرۋ.
تاربيەلىك ماقساتى: وتاندى ءسۇيۋ، قۇرمەتتەۋ، ونىڭ قاي تۇكپىرىندە جۇرسەك تە ول بىزگە ىستىق، ول ورتاق، ەلدى، جەردى سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ارىپتەر، بۋىندار، سۋرەتتەر، ۇلگىلەر.
I. ۇيىمداستىرۋ ءساتى.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
1. قانداي ارىپپەن، قانداي دىبىسپەن تانىستىق؟ (ق، ق)
2. ول قانداي دىبىس؟
3. ول ءسوزدىڭ قانداي جەرلەرىندە كەزدەسەدى؟
4. بۋىنداردان ءسوز قۇرا.
قا
----- نات
----- لاق
----- لا
----- را
----- را - قات
5. تەرمە ديكتانت
ولەڭ ىشىنەن ق دىبىسى بار سوزدەردى تابۋ.
قامبار قارتقا قالادان
كەلدى قاسىم قۇداسى
قوناق بۇل كوپتەن كۇتكەن
تۇيەدەي جاستى قۇداسى
قازى – قارتا تۋرالىپ،
الدىنا قىمىز قويىلدى،
قۇدادان باتا سۇرالىپ،
قۇننان قوي دا سوعىلدى.
6. الىپپەدەگى سوزدەردى وقۋشىلارعا وقىتۋ.
7. سەرگىتۋ ءساتى. دا – دا – دا، دۋ - دۋ – دۋ.
III. جاڭا ساباق. جۇمباقتار شەشۋ.
1. سول اياق پەن وڭ اياق،
كەزەك ونى تەبەدى،
ول تىنىمسىز دومالاپ
زىر جۇگىرە بەرەدى. بۇل نە؟ (دوپ).
2. تيىپ كەتسە جىلاعان،
داۋىسى كوپكە ۇناعان.
قۇبىلتىپ نەشە ءتۇرلى كۇيگە سالعان. بۇل نە؟ (دومبىرا).
1) - دوپ، دومبىرا. سوزدەرىنىڭ باسىندا قانداي دىبىس ەستىلەدى؟
- د د داۋىسسىز دىبىس، ۇياڭ. ءتىلدىڭ ۇشى جوعارعى كۇرەك تىستەردىڭ تۇبىنە ءتيىپ، كەرى قايتۋى ارقىلى جاسالادى.
2) دالا، دومبىرا سوزدەرىنە دىبىستىق، بۋىندىق تالداۋ جاساتۋ.
دا – لا (2 بۋىن، 2داۋىستى دىبىس)، دوم – بى – را (3 بۋىن، 3 داۋىستى دىبىس).
3) د د - نىڭ باسپا، جازبا تۇرلەرىن تان/ۋ. (اۋادا جازۋ).
IV. وقۋلىقپەن جۇمىس.
1. الىپپەدەگى سوزدەردى تانىتۋ، وقىتۋ.
دالا، دوعا، دودا، دۋلات
داۋا، دوعال، دوپ، دارقان
(سوزدەردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىرۋ).
V. «قايدا» سۇراعى قوناققا كەلدى.
- بىزدەر، ادامدار كەيدە ءوز زاتتارىمىزدى قويعان جەردى تابا الماي، ۇيىمىزدەگى ادامدار ءبىر جەرگە شىعىپ كەتسە سونى ىزدەپ دال بولامىز. سول كەزدە بىزدەر ولاردى قانداي سۇراق قويۋ ارقىلى سۇرايمىز؟
- قايدا؟
- ولاي بولسا قايدا؟ سۇراعى بىزدە بۇگىن قوناقتا. ءبىز ونىمەن بىرگە وتانىمىزدىڭ تۇكپىر – تۇكپىرلەرىنە ويشا ساياحاتقا شىعامىز.
1. قالا.... (قالا تۋرالى اڭگىمەلەۋ).
بۋىندى دۇرىس تاۋىپ، قويۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن بىزدەر سوزدەردەگى جوعالعان دىبىستاردى دۇرىس تاۋىپ ورنىنا قويۋىمىز كەرەك.
جوعالعان ءارىپتى تاپ.
تا.... ا، و.... اق، شو.... ان
قا.... ا، قا.... اق، ا.... ران.
2. دالا...... (دالا تۋرالى اڭگىمەلەۋ).
سوزدەردى تاقتادا جازۋ. ولارعا دىبىستىق، بۋىندىق تالداۋ جاساتۋ.
قارعا، قۋراي، ارقار، وراق
- 0 - - 0 - 0 - 0 - 0 - - 0 - 0 - 0 -
└┘ └┘ └┘└┘ └┘└┘ └┘└┘
3. تاۋ......... (تاۋ تۋرالى اڭگىمەلەۋ).
سوزدەردە نەشە ءارىپ بار ەكەنىن سيفرمەن كورسەت كوپشە ءتۇرىن ايت.
شوپان□دار (كوپشە تۇرلەرى قالاي جاسالادى؟)
شورا□لار
ايشا□لار
قوناق□تار
توعان□دار
تورعاي□لار
4. اۋلا...... (اۋلا تۋرالى اڭگىمەلەۋ).
(سۋرەت بويىنشا سويلەمدەر ويلاۋ).
مارات قايدا؟ بۇلار قانداي
دانا قايدا؟ سويلەمدەر؟
∟ _. ∟_. بۇلار قانداي سويلەمدەر؟
VI. بۋىنداردى تاراتۋ، وقىتۋ.
دا، دو، دۋ، لا، نا، عا، را، سۋ، تۋ، لۋ، نۋ، رۋ، سا، تا، قا، شۋ، شا.
VII. د ءارپى بار سوزدەردى تابۋ.
دانا كەلدى ديناعا،
دەرەۋ شىق دەپ، دالاعا
دۇكەن جاساپ وينايمىز.
دەدى – اناۋ اراعا.
داپتەر الدى دانيار
داۋرەن كەلىپ ءدۇربى الدى.
داۋلەت كەلىپ دوپ الدى
دۇيسەن اتقا دوعا الدى
دەم الامىز تۇستە دەپ
دانا ءىستى دوعاردى.
8. داپتەرمەن جۇمىس.
9. قورىتىندىلاۋ.
10. باعالاۋ. ماداقتاۋ.
ساباق ءتۇرى: ساياحات ساباق.
ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ. سۇراق - جاۋاپ.
تاقىرىبى: د دىبىسى مەن ءارپى
بىلىمدىلىك ماقساتى: وقۋشىلارعا د دىبىسى مەن ءارپى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
ءسوز ىشىندەگى، بۋىن ىشىندەگى ورنىن انىقتاۋ. سوزدەرگە دىبىستىق، بۋىندىق تالداۋ جاساۋ. دىبىستى قاتىستىرىپ ءسوز، سويلەم قۇراستىرۋ.
دامىتۋشىلىق ماقساتى: جەكە سوزدەردى، سويلەمدەردى وقۋعا، ولاردى دۇرىس، ءارى مانەرلەپ تەز وقۋعا، ويلاۋعا، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە، كوركەم جازۋعا داعدىلاندىرۋ.
تاربيەلىك ماقساتى: وتاندى ءسۇيۋ، قۇرمەتتەۋ، ونىڭ قاي تۇكپىرىندە جۇرسەك تە ول بىزگە ىستىق، ول ورتاق، ەلدى، جەردى سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ارىپتەر، بۋىندار، سۋرەتتەر، ۇلگىلەر.
I. ۇيىمداستىرۋ ءساتى.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
1. قانداي ارىپپەن، قانداي دىبىسپەن تانىستىق؟ (ق، ق)
2. ول قانداي دىبىس؟
3. ول ءسوزدىڭ قانداي جەرلەرىندە كەزدەسەدى؟
4. بۋىنداردان ءسوز قۇرا.
قا
----- نات
----- لاق
----- لا
----- را
----- را - قات
5. تەرمە ديكتانت
ولەڭ ىشىنەن ق دىبىسى بار سوزدەردى تابۋ.
قامبار قارتقا قالادان
كەلدى قاسىم قۇداسى
قوناق بۇل كوپتەن كۇتكەن
تۇيەدەي جاستى قۇداسى
قازى – قارتا تۋرالىپ،
الدىنا قىمىز قويىلدى،
قۇدادان باتا سۇرالىپ،
قۇننان قوي دا سوعىلدى.
6. الىپپەدەگى سوزدەردى وقۋشىلارعا وقىتۋ.
7. سەرگىتۋ ءساتى. دا – دا – دا، دۋ - دۋ – دۋ.
III. جاڭا ساباق. جۇمباقتار شەشۋ.
1. سول اياق پەن وڭ اياق،
كەزەك ونى تەبەدى،
ول تىنىمسىز دومالاپ
زىر جۇگىرە بەرەدى. بۇل نە؟ (دوپ).
2. تيىپ كەتسە جىلاعان،
داۋىسى كوپكە ۇناعان.
قۇبىلتىپ نەشە ءتۇرلى كۇيگە سالعان. بۇل نە؟ (دومبىرا).
1) - دوپ، دومبىرا. سوزدەرىنىڭ باسىندا قانداي دىبىس ەستىلەدى؟
- د د داۋىسسىز دىبىس، ۇياڭ. ءتىلدىڭ ۇشى جوعارعى كۇرەك تىستەردىڭ تۇبىنە ءتيىپ، كەرى قايتۋى ارقىلى جاسالادى.
2) دالا، دومبىرا سوزدەرىنە دىبىستىق، بۋىندىق تالداۋ جاساتۋ.
دا – لا (2 بۋىن، 2داۋىستى دىبىس)، دوم – بى – را (3 بۋىن، 3 داۋىستى دىبىس).
3) د د - نىڭ باسپا، جازبا تۇرلەرىن تان/ۋ. (اۋادا جازۋ).
IV. وقۋلىقپەن جۇمىس.
1. الىپپەدەگى سوزدەردى تانىتۋ، وقىتۋ.
دالا، دوعا، دودا، دۋلات
داۋا، دوعال، دوپ، دارقان
(سوزدەردىڭ ماعىناسىن ءتۇسىندىرۋ).
V. «قايدا» سۇراعى قوناققا كەلدى.
- بىزدەر، ادامدار كەيدە ءوز زاتتارىمىزدى قويعان جەردى تابا الماي، ۇيىمىزدەگى ادامدار ءبىر جەرگە شىعىپ كەتسە سونى ىزدەپ دال بولامىز. سول كەزدە بىزدەر ولاردى قانداي سۇراق قويۋ ارقىلى سۇرايمىز؟
- قايدا؟
- ولاي بولسا قايدا؟ سۇراعى بىزدە بۇگىن قوناقتا. ءبىز ونىمەن بىرگە وتانىمىزدىڭ تۇكپىر – تۇكپىرلەرىنە ويشا ساياحاتقا شىعامىز.
1. قالا.... (قالا تۋرالى اڭگىمەلەۋ).
بۋىندى دۇرىس تاۋىپ، قويۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن بىزدەر سوزدەردەگى جوعالعان دىبىستاردى دۇرىس تاۋىپ ورنىنا قويۋىمىز كەرەك.
جوعالعان ءارىپتى تاپ.
تا.... ا، و.... اق، شو.... ان
قا.... ا، قا.... اق، ا.... ران.
2. دالا...... (دالا تۋرالى اڭگىمەلەۋ).
سوزدەردى تاقتادا جازۋ. ولارعا دىبىستىق، بۋىندىق تالداۋ جاساتۋ.
قارعا، قۋراي، ارقار، وراق
- 0 - - 0 - 0 - 0 - 0 - - 0 - 0 - 0 -
└┘ └┘ └┘└┘ └┘└┘ └┘└┘
3. تاۋ......... (تاۋ تۋرالى اڭگىمەلەۋ).
سوزدەردە نەشە ءارىپ بار ەكەنىن سيفرمەن كورسەت كوپشە ءتۇرىن ايت.
شوپان□دار (كوپشە تۇرلەرى قالاي جاسالادى؟)
شورا□لار
ايشا□لار
قوناق□تار
توعان□دار
تورعاي□لار
4. اۋلا...... (اۋلا تۋرالى اڭگىمەلەۋ).
(سۋرەت بويىنشا سويلەمدەر ويلاۋ).
مارات قايدا؟ بۇلار قانداي
دانا قايدا؟ سويلەمدەر؟
∟ _. ∟_. بۇلار قانداي سويلەمدەر؟
VI. بۋىنداردى تاراتۋ، وقىتۋ.
دا، دو، دۋ، لا، نا، عا، را، سۋ، تۋ، لۋ، نۋ، رۋ، سا، تا، قا، شۋ، شا.
VII. د ءارپى بار سوزدەردى تابۋ.
دانا كەلدى ديناعا،
دەرەۋ شىق دەپ، دالاعا
دۇكەن جاساپ وينايمىز.
دەدى – اناۋ اراعا.
داپتەر الدى دانيار
داۋرەن كەلىپ ءدۇربى الدى.
داۋلەت كەلىپ دوپ الدى
دۇيسەن اتقا دوعا الدى
دەم الامىز تۇستە دەپ
دانا ءىستى دوعاردى.
8. داپتەرمەن جۇمىس.
9. قورىتىندىلاۋ.
10. باعالاۋ. ماداقتاۋ.
You Might Also Like
