دارا جانە كۇردەلى سان ەسىمدەر
دارا جانە كۇردەلى سان ەسىم
ساباق ماقساتى: ا) سان ەسىم تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، دارا جانە كۇردەلى سان ەسىمدەردى اجىراتا بىلۋگە ۇيرەتۋ؛ ءا) ويلاۋ بەلسەندىلىگى مەن تانىمدىلىق قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ، وي قورىتىپ ناقتى شەشىم جاساتا ءبىلۋ، شىعارماشىلىق ىزدەنىستەرىن ارتتىرۋگا ىقپال جاساۋ؛ ب) ءومىر قۇبىلىستارىن تانىپ بىلۋگە، ۇلتتىق ونەگەنى بويىنا ءسىڭىرىپ، تۋعان حالقىنىڭ ونەرىن ءسۇيىپ وسۋگە باۋلۋ، ەڭبەكسۇيگىشتىكككە تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: جاڭا ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ.
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ىزدەنىس، بايانداۋ، تالداۋ.
كورنەكىلىك: 6 - سىنىپقا ارنالعان ەلەكتروندى وقۋلىق، ينتەراكتيۆتى تاقتا، سۋرەتتەر، ساۋالناما.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، تاريح، ادەبيەت، ادەپ، گەوگرافيا، سۋرەت.
ساباقتىڭ بارىسى.
ۇيىمداستىرۋ.
وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسىن تەكسەرۋ. وقۋشىلاردى پسيحولوگيالىق دايىنداۋ.
جاڭا ساباق.
ءى. ماعىنانى اشۋ:
رەبۋستى شەشۋ.
8 - 1، 6 - 1، 10 - 2، 7 - 2، 8 - 1، 7 - 4، مەن - 1.
ءىى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
جاڭا ساباقتىڭ قۇپياسى
- بالالار، بۇگىن قاراشانىڭ نەشىنشى جۇلدىزى؟
- سەندەر نەشە جاستاسىڭدار؟
- نەشىنشى سىنىپتا وقيسىڭدار؟
- سىنىپتا قانشا وقۋشى بار؟
بۇل ساندار زاتتاردىڭ قانداي ماعىنالىق بەلگىلەرىن انىقتاپ تۇر؟
بۇل ساندار زات ەسىممەن تىركەسىپ سان ەسىم بولىپ تابىلادى. /كەستە بويىنشا ساباق ءتۇسىندىرۋ/
ءى. دەڭگەي.
ا) وقۋلىقپەن جۇمىس
159 - جاتتىعۋ
ا/ ءماتىن قۇرامىنداعى دارا جانە كۇردەلى سان ەسىمدەردى تاۋىپ، تومەندەگى سىزباعا ورنالاستىرىڭدار
دارا: ءجۇزىنشى، بەسىنشى، ءۇشىنشى، وتىز، ون، جيىرما، التى
كۇردەلى: مىڭ توعىز ءجۇز قىرىق ەكى، جيىرما بەس، ءۇش ءجۇز ون التى، جيىرما ەكى، ون ءۇش
ءا) «ەڭ جاقسى ويىنشى»
- بالالار، اۋىز ادەبيەتى دەگەنىمىز نە؟
قانداي تۇرلەرىن بىلەمىز؟
(ماقال - ماتەلدەر، جۇمباقتار، باتىرلار جىرى، ەرتەگىلەر ت. ب)
ماقال - ماتەل، جاڭىلتپاش جانە جۇمباقتاردا دا سان ەسىمدەر بار ەكەن.
بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىزدىڭ ۇرانى
«بىلىكتى ءبىردى جىعار
ءبىلىمدى مىڭدى جىعار» تاعى قانداي ماقال - ماتەل بىلەسىڭدەر؟
ەر جىگىتتىڭ ەكى سويلەگەنى – ولگەنى
جەتى اتاسىن بىلگەن ەر جەتپىس جۇرتتىڭ قامىن جەر
التاۋ الا بولسا اۋىزداعى كەتەدى
تورتەۋ تۇگەل بولسا توبەدەگى كەلەدى
جەتى اتاسىن بىلمەگەن – جەتەسىز
- كەلەسى كەزەكتى جۇمباقتارعا بەرەيىك
مەن سىزدەرگە بىرنەشە جۇمباقتار وقيمىن، سىزدەر شەشۋىن تاۋىپ، سان ەسىمدەرىن انىقتاڭدار.
قوس قازىق ەكى جەلى سەگىز نوقتا
سويلەيدى شەجىرەدەي ادام سوقسا /دومبىرا/
كولەمدى، ۇلكەن، الىپ اۋزىن اشىپ
جۇرەدى ون ەكى اياق قادام باسىپ
ءار بىرىندە وتىزدان بارماعى بار
قۇتىلماس ەشبىر ادام ودان قاشىپ /جىل ون ەكى اي/
ەكى تىشقان بىرلەسىپ كەسىپ - ءپىشىپ بەرەدى
ەكەۋى بىرگە جۇرمەسە، جوق قوي بىزگە كەرەگى /قايشى/
تاڭەرتەڭ ءتورت اياقتى
تۇستە ەكى اياقتى
كەشكە ءۇش اياقتى /ادامنىڭ سابيلىك، جاستىق، كارىلىك جاسى/
ون كوزى بار وزىندە
ون سانى بار كوزىندە
كوزىنە ساۋساق سالاسىڭ
جىراقتان حابار الاسىڭ /تەلەفون/
- ەندىگى كەزەكتى جاڭىلتپاشتارعا بەرەيىك. مەن ايتقان جاڭىلتپاشتاردى قايتالاپ ايتىپ، ءسوز ىشىندەگى سان ەسىمدەردى تابىڭدار.
1. ءۇش كىشى ىشىك ءپىشتىم
بەس ۇلكەن ىشىك ءپىشتىم
نەشە كىشى ىشىك ءپىشتىم /ءۇش كىشى ىشىك ءپىشتىم/
2. ورالدان ورالعان ولاردان
ومارجان وڭ كورىپ،
ون بورىك، تور بەرىپ، تون العان
3. قىرىق قۇلىپ
قىرىق قۇرىق
قۇرىقتا قىرىق
قۇلىپ تا قىرىق
ءىى دەڭگەي. ماتىنمەن جۇمىس (ينتەرتاقتا)
1) ارتىق بولماس بىلگەنىڭ....
1. اي – جەردىڭ سەرىگى. اي جەر شارىنان كوپ كىشى: ديامەترى جاعىنان 4 ەسە دەرلىك، كولەمى جاعىنان 49 ەسە كىشى. اي بەتىندە ىستىق كۇندىز 130 گرادۋسقا جەتەدى. ونىڭ ەسەسىنە تۇندە مينۋس 170 گرادۋس اياز بولادى.
2. ادام اعزاسىندا 300 گرامداي تۇز بار. ول تۇزدىڭ قورى تەرمەن، تاعى دا باسقا شىعارىلىپ، تاعام قۇرامىنداعى تۇزبەن تولىقتىرىلىپ وتىرادى.
ادامعا تاۋلىگىنە 10 - 15 گرامداي عانا تۇز كەرەك. ودان ارتىق پايدالانۋ زيان. ارتىق تۇز
گيپەرتونيا اۋرۋىن قوزدىرادى.
تاپسىرما. وسى ءماتىن ىشىندەگى سان ەسىمدەردى تەرىپ جازىپ، دارا سان ەسىمدەر مەن كۇردەلى سان ەسىمدەردى انىقتا.
2) «ءبىلىم مەن ءداستۇر سىنى» ويىنى.
حالقىمىز 1، 3، 5، 7، 9، 40 سەكىلدى سانداردىڭ ءبارىن ءبىر ىرىمعا نەگىزدەپ، كيەلى دەپ ەسەپتەگەن. سوندىقتان دا مەنىڭ قوياتىن سۇراعىم وسى توڭىرەكتى قامتيدى.
1) جەتى اتاڭدى اتا. (اتا، بەرگى اتا، ارعى اتا، بابا، ۇلى اتا، ءتۇپ اتا، تەك اتا(اتا تەك).
2) حالقىمىزدىڭ كيە تۇتقان ساندارىن اتا (7، 9).
3) ءۇش ارسىزدى اتا. (ۇيقى، تاماق، كۇلكى)
4) جىگىتتىڭ ءۇش جۇرتى (ءوز جۇرتى، قايىن جۇرتى، ناعاشى جۇرتى)
5) ءتورت تۇلىك (قوي، سيىر، جىلقى، تۇيە)
6) ەر قارۋى – بەس قارۋ (نايزا، ساداق، شوقپار، قىلىش، ايبالتا)
7) قوناقتىڭ ءتورت ءتۇرى (ارنايى، قىدىرما، قۇدايى، قىلعىما)
8) ءۇش بايتەرەك (ءىلياس، ساكەن، بەيىمبەت)
9) بەس ارىس (شاكارىم، احمەت، ماعجان، ءمىرجاقىپ، جۇسىپبەك).
10) حالقىمىزدىڭ سان ەسىمدەردەن باستالىپ ايتىلاتىن ۇلتتىق ويىندارى قالاي اتالادى؟ (توعىزقۇمالاق، التىباقان).
«تۋعاندا دۇنيە ەسىگىن اشادى ولەڭ، ولەڭمەن جەر قوينىنا كىرەر دەنەڭ» دەمەكشى، ءبىزدىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىسىمىزدا، توي - دۋمانداردا ايتىلىپ جۇرگەن ولەڭ تاقىرىپتارىنىڭ كەيبىرى سانمەن اتالادى.
سول اندەردى بىلەسىڭدەرمە؟
(«ءبىر بالا»، «جيىرما بەس»، «ەكى جيرەن»، «ءبىر كەلىنشەك»، «ون التى قىز»)
ءىىى دەڭگەي (ەۆريستيكالىق).
1. سۋرەتپەن جۇمىس.
سۋرەتكە قاراپ سان ەسىمدەردى قاتىستىرا ءبىر - ەكى سويلەم جازىڭدار.
2. ساۋالناما سۇراقتارىمەن جۇمىس.
ساۋالناما سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرىڭدەر.
1. سان ەسىم ءسوزدىڭ قاي توبىنا جاتادى؟
ا. كومەكشى ەسىم؛ ءا. اتاۋشى ءسوز؛ ب. وداعاي
2. كۇردەلى سان ەسىم قالاي جاسالادى؟
ا. قوسارلانۋ ارقىلى؛ ءا. تىركەسۋ ارقىلى؛ ب. قوسارلانۋ جانە تىركەسۋ ارقىلى
3. ءتىل تۋرالى زاڭ 1997 جىلى 11 شىلدە دە قابىلداندى. بۇل سويلەمدەگى سان ەسىمدەردى كورسەت.
ا. 11 شىلدە؛ ءا. 1997 جىلى؛ ب. 1997 جىلى 11 شىلدە.
4. ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆ: «... جىلى قازاقستان اۋاسى تازا، ءمولدىر سۋلى، جاسىل جەلەكتى ەلگە اينالۋى ءتيىس» دەدى. كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى سان ەسىمدى قويىڭىز.
ا. 2013؛ ءا. 2030؛ ب. 2035؛
5. بيىل تاۋەلسىزدىگىمىزگە 22 جىل تولىپ وتىر. بۇل سويلەمدە سان ەسىم قاي سۇراققا جاۋاپ بەرەدى؟
ا. قانداي؟ ءا. نەشە؟ قانشا؟ ب. نەشەۋ
3. جەكە وقۋشىلارمەن جۇمىس.
1) ەگەر مەن دارىگەر بولسام... (ويتولعاۋ)
2) «ماتەماتيكا ساباعىندا» دەگەن تاقىرىپتا اڭگىمە قۇراستىر.
3) «ءبىزدىڭ سىنىپ» اتتى حابارلاما جاسا.
4) تومەندەگى تىرەك سوزدەردى پايدالانىپ، سان ەسىمى بار سويلەمدەردەن تۇراتىن ءماتىن قۇراستىر.
اتام مەن اجەم. جەكەمەنشىك مال. كەزەكتەسىپ باعۋ. اۋىل ءومىرى. كوڭىلدى ساتتەر.
ءىۇ دەڭگەي (شىعارماشىلىق دەڭگەي).
بالالار الدا ساناۋلى كۇندەردەن كەيىن قانداي مەرەكە بار؟ (16 جەلتوقسان - تاۋەلسىزدىك كۇنى)
بيىل تاۋەلسىز ەل بولعانىمىزعا قانشا جىل؟
ەندى «مەنىڭ تاۋەلسىز وتانىم» تاقىرىبىندا ديالوگ قۇراستىرىڭدار.
قارعا تامىرلى قازاقتىڭ ۇرپاق تاربيەسىندە سان ەسىم ءسوز تابىنىڭ دا الاتىن ورنى ەرەكشە. ماسەلەن، ءبىز 5 – سىنىپتا «شەشەندىك سوزدەر» بولىمىندەگى «قازىبەكتىڭ تاپقىرلىعىن» بىلەمىز بۇقار جىراۋدىڭ قارتايعان كەزىندە كوڭىلىن سۇراماق بولىپ قازىبەك بي كەلەدى. سوندا بۇقار
«1 - دەن 10 - عا دەيىنگى ساننىڭ ماعىناسى ەشكىم ايتىپ بەرە المادى، سەن ايتشى» دەيدى. سوندا قازىبەك ايتىپ بەرەدى.
اقىندارىمىزدىڭ وسى سەكىلدى بىرنەشە ساناماقتارى دا بار. ەندەشە ءبارىمىز وزىمىزگە ارناپ جازىلعان ساناماقتى ايتايىق.
ءبىر دەگەنىم - ءبىلىم الۋ.
ەكى دەگەنىم – ەلىن ءسۇيۋ.
ءۇش دەگەنىم – ۇلگىلى بولۋ.
ءتورت دەگەنىم - ءتوزىملدى بولۋ.
بەس دەگەنىم – بىرلىكتى بولۋ.
التى دەگەنىم – اقىلدى بولۋ.
جەتى دەگەنىم - جەتىستىككە جەتۋ.
سەگىز دەگەنىم – سەزىنە ءبىلۋ.
توعىز دەگەنىم – تولعانۋ.
ون دەگەنىم – وسىنىڭ ءبارىن ويعا الۋ.
بالالار، وسىنداي قاسيەتتەردى ويعا الىپ قازاق دەگەن قاسيەتتى ەلدىڭ ءبىر پەرزەنتى بولۋ ءۇشىن قازىبەكتەي، تولە بيدەي، ايتەكەدەي تۇلعالارى بار حالىقتىڭ ءىزىن جالعاستىرۋشى «ءبىز كىمبىز؟» دەگەن سۇراقۇ تۋىندايدى.
ءبىز كىمبىز؟
كەشە 3 - 4 جاسار ءبىز بالدىرعان بالامىز
بۇگىن 6 – سىنىپ وقۋشىسى ءبىلىم قۋعان ورەنبىز
ەرتەڭ ءححى عاسىردىڭ بولاشاق بارىستارىمىز
ۇيگە تاپسىرما: 160 - جاتتىعۋ، دارا جانە كۇردەلى سان ەسىم قاتىسقان ماقال - ماتەلدەر جازىپ كەلۋ.
ءبىلىمدى باعالاۋ: وقۋشىلاردىڭ ءوزىن - ءوزى بەتشەگە، ءبىلىم اعاشىندا باعالاۋى، توپتار ءبىرىن - ءبىرى سمايليكپەن باعالاۋى.
ساباق ماقساتى: ا) سان ەسىم تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، دارا جانە كۇردەلى سان ەسىمدەردى اجىراتا بىلۋگە ۇيرەتۋ؛ ءا) ويلاۋ بەلسەندىلىگى مەن تانىمدىلىق قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ، وي قورىتىپ ناقتى شەشىم جاساتا ءبىلۋ، شىعارماشىلىق ىزدەنىستەرىن ارتتىرۋگا ىقپال جاساۋ؛ ب) ءومىر قۇبىلىستارىن تانىپ بىلۋگە، ۇلتتىق ونەگەنى بويىنا ءسىڭىرىپ، تۋعان حالقىنىڭ ونەرىن ءسۇيىپ وسۋگە باۋلۋ، ەڭبەكسۇيگىشتىكككە تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: جاڭا ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ.
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ىزدەنىس، بايانداۋ، تالداۋ.
كورنەكىلىك: 6 - سىنىپقا ارنالعان ەلەكتروندى وقۋلىق، ينتەراكتيۆتى تاقتا، سۋرەتتەر، ساۋالناما.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، تاريح، ادەبيەت، ادەپ، گەوگرافيا، سۋرەت.
ساباقتىڭ بارىسى.
ۇيىمداستىرۋ.
وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسىن تەكسەرۋ. وقۋشىلاردى پسيحولوگيالىق دايىنداۋ.
جاڭا ساباق.
ءى. ماعىنانى اشۋ:
رەبۋستى شەشۋ.
8 - 1، 6 - 1، 10 - 2، 7 - 2، 8 - 1، 7 - 4، مەن - 1.
ءىى. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ.
جاڭا ساباقتىڭ قۇپياسى
- بالالار، بۇگىن قاراشانىڭ نەشىنشى جۇلدىزى؟
- سەندەر نەشە جاستاسىڭدار؟
- نەشىنشى سىنىپتا وقيسىڭدار؟
- سىنىپتا قانشا وقۋشى بار؟
بۇل ساندار زاتتاردىڭ قانداي ماعىنالىق بەلگىلەرىن انىقتاپ تۇر؟
بۇل ساندار زات ەسىممەن تىركەسىپ سان ەسىم بولىپ تابىلادى. /كەستە بويىنشا ساباق ءتۇسىندىرۋ/
ءى. دەڭگەي.
ا) وقۋلىقپەن جۇمىس
159 - جاتتىعۋ
ا/ ءماتىن قۇرامىنداعى دارا جانە كۇردەلى سان ەسىمدەردى تاۋىپ، تومەندەگى سىزباعا ورنالاستىرىڭدار
دارا: ءجۇزىنشى، بەسىنشى، ءۇشىنشى، وتىز، ون، جيىرما، التى
كۇردەلى: مىڭ توعىز ءجۇز قىرىق ەكى، جيىرما بەس، ءۇش ءجۇز ون التى، جيىرما ەكى، ون ءۇش
ءا) «ەڭ جاقسى ويىنشى»
- بالالار، اۋىز ادەبيەتى دەگەنىمىز نە؟
قانداي تۇرلەرىن بىلەمىز؟
(ماقال - ماتەلدەر، جۇمباقتار، باتىرلار جىرى، ەرتەگىلەر ت. ب)
ماقال - ماتەل، جاڭىلتپاش جانە جۇمباقتاردا دا سان ەسىمدەر بار ەكەن.
بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىزدىڭ ۇرانى
«بىلىكتى ءبىردى جىعار
ءبىلىمدى مىڭدى جىعار» تاعى قانداي ماقال - ماتەل بىلەسىڭدەر؟
ەر جىگىتتىڭ ەكى سويلەگەنى – ولگەنى
جەتى اتاسىن بىلگەن ەر جەتپىس جۇرتتىڭ قامىن جەر
التاۋ الا بولسا اۋىزداعى كەتەدى
تورتەۋ تۇگەل بولسا توبەدەگى كەلەدى
جەتى اتاسىن بىلمەگەن – جەتەسىز
- كەلەسى كەزەكتى جۇمباقتارعا بەرەيىك
مەن سىزدەرگە بىرنەشە جۇمباقتار وقيمىن، سىزدەر شەشۋىن تاۋىپ، سان ەسىمدەرىن انىقتاڭدار.
قوس قازىق ەكى جەلى سەگىز نوقتا
سويلەيدى شەجىرەدەي ادام سوقسا /دومبىرا/
كولەمدى، ۇلكەن، الىپ اۋزىن اشىپ
جۇرەدى ون ەكى اياق قادام باسىپ
ءار بىرىندە وتىزدان بارماعى بار
قۇتىلماس ەشبىر ادام ودان قاشىپ /جىل ون ەكى اي/
ەكى تىشقان بىرلەسىپ كەسىپ - ءپىشىپ بەرەدى
ەكەۋى بىرگە جۇرمەسە، جوق قوي بىزگە كەرەگى /قايشى/
تاڭەرتەڭ ءتورت اياقتى
تۇستە ەكى اياقتى
كەشكە ءۇش اياقتى /ادامنىڭ سابيلىك، جاستىق، كارىلىك جاسى/
ون كوزى بار وزىندە
ون سانى بار كوزىندە
كوزىنە ساۋساق سالاسىڭ
جىراقتان حابار الاسىڭ /تەلەفون/
- ەندىگى كەزەكتى جاڭىلتپاشتارعا بەرەيىك. مەن ايتقان جاڭىلتپاشتاردى قايتالاپ ايتىپ، ءسوز ىشىندەگى سان ەسىمدەردى تابىڭدار.
1. ءۇش كىشى ىشىك ءپىشتىم
بەس ۇلكەن ىشىك ءپىشتىم
نەشە كىشى ىشىك ءپىشتىم /ءۇش كىشى ىشىك ءپىشتىم/
2. ورالدان ورالعان ولاردان
ومارجان وڭ كورىپ،
ون بورىك، تور بەرىپ، تون العان
3. قىرىق قۇلىپ
قىرىق قۇرىق
قۇرىقتا قىرىق
قۇلىپ تا قىرىق
ءىى دەڭگەي. ماتىنمەن جۇمىس (ينتەرتاقتا)
1) ارتىق بولماس بىلگەنىڭ....
1. اي – جەردىڭ سەرىگى. اي جەر شارىنان كوپ كىشى: ديامەترى جاعىنان 4 ەسە دەرلىك، كولەمى جاعىنان 49 ەسە كىشى. اي بەتىندە ىستىق كۇندىز 130 گرادۋسقا جەتەدى. ونىڭ ەسەسىنە تۇندە مينۋس 170 گرادۋس اياز بولادى.
2. ادام اعزاسىندا 300 گرامداي تۇز بار. ول تۇزدىڭ قورى تەرمەن، تاعى دا باسقا شىعارىلىپ، تاعام قۇرامىنداعى تۇزبەن تولىقتىرىلىپ وتىرادى.
ادامعا تاۋلىگىنە 10 - 15 گرامداي عانا تۇز كەرەك. ودان ارتىق پايدالانۋ زيان. ارتىق تۇز
گيپەرتونيا اۋرۋىن قوزدىرادى.
تاپسىرما. وسى ءماتىن ىشىندەگى سان ەسىمدەردى تەرىپ جازىپ، دارا سان ەسىمدەر مەن كۇردەلى سان ەسىمدەردى انىقتا.
2) «ءبىلىم مەن ءداستۇر سىنى» ويىنى.
حالقىمىز 1، 3، 5، 7، 9، 40 سەكىلدى سانداردىڭ ءبارىن ءبىر ىرىمعا نەگىزدەپ، كيەلى دەپ ەسەپتەگەن. سوندىقتان دا مەنىڭ قوياتىن سۇراعىم وسى توڭىرەكتى قامتيدى.
1) جەتى اتاڭدى اتا. (اتا، بەرگى اتا، ارعى اتا، بابا، ۇلى اتا، ءتۇپ اتا، تەك اتا(اتا تەك).
2) حالقىمىزدىڭ كيە تۇتقان ساندارىن اتا (7، 9).
3) ءۇش ارسىزدى اتا. (ۇيقى، تاماق، كۇلكى)
4) جىگىتتىڭ ءۇش جۇرتى (ءوز جۇرتى، قايىن جۇرتى، ناعاشى جۇرتى)
5) ءتورت تۇلىك (قوي، سيىر، جىلقى، تۇيە)
6) ەر قارۋى – بەس قارۋ (نايزا، ساداق، شوقپار، قىلىش، ايبالتا)
7) قوناقتىڭ ءتورت ءتۇرى (ارنايى، قىدىرما، قۇدايى، قىلعىما)
8) ءۇش بايتەرەك (ءىلياس، ساكەن، بەيىمبەت)
9) بەس ارىس (شاكارىم، احمەت، ماعجان، ءمىرجاقىپ، جۇسىپبەك).
10) حالقىمىزدىڭ سان ەسىمدەردەن باستالىپ ايتىلاتىن ۇلتتىق ويىندارى قالاي اتالادى؟ (توعىزقۇمالاق، التىباقان).
«تۋعاندا دۇنيە ەسىگىن اشادى ولەڭ، ولەڭمەن جەر قوينىنا كىرەر دەنەڭ» دەمەكشى، ءبىزدىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىسىمىزدا، توي - دۋمانداردا ايتىلىپ جۇرگەن ولەڭ تاقىرىپتارىنىڭ كەيبىرى سانمەن اتالادى.
سول اندەردى بىلەسىڭدەرمە؟
(«ءبىر بالا»، «جيىرما بەس»، «ەكى جيرەن»، «ءبىر كەلىنشەك»، «ون التى قىز»)
ءىىى دەڭگەي (ەۆريستيكالىق).
1. سۋرەتپەن جۇمىس.
سۋرەتكە قاراپ سان ەسىمدەردى قاتىستىرا ءبىر - ەكى سويلەم جازىڭدار.
2. ساۋالناما سۇراقتارىمەن جۇمىس.
ساۋالناما سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرىڭدەر.
1. سان ەسىم ءسوزدىڭ قاي توبىنا جاتادى؟
ا. كومەكشى ەسىم؛ ءا. اتاۋشى ءسوز؛ ب. وداعاي
2. كۇردەلى سان ەسىم قالاي جاسالادى؟
ا. قوسارلانۋ ارقىلى؛ ءا. تىركەسۋ ارقىلى؛ ب. قوسارلانۋ جانە تىركەسۋ ارقىلى
3. ءتىل تۋرالى زاڭ 1997 جىلى 11 شىلدە دە قابىلداندى. بۇل سويلەمدەگى سان ەسىمدەردى كورسەت.
ا. 11 شىلدە؛ ءا. 1997 جىلى؛ ب. 1997 جىلى 11 شىلدە.
4. ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆ: «... جىلى قازاقستان اۋاسى تازا، ءمولدىر سۋلى، جاسىل جەلەكتى ەلگە اينالۋى ءتيىس» دەدى. كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى سان ەسىمدى قويىڭىز.
ا. 2013؛ ءا. 2030؛ ب. 2035؛
5. بيىل تاۋەلسىزدىگىمىزگە 22 جىل تولىپ وتىر. بۇل سويلەمدە سان ەسىم قاي سۇراققا جاۋاپ بەرەدى؟
ا. قانداي؟ ءا. نەشە؟ قانشا؟ ب. نەشەۋ
3. جەكە وقۋشىلارمەن جۇمىس.
1) ەگەر مەن دارىگەر بولسام... (ويتولعاۋ)
2) «ماتەماتيكا ساباعىندا» دەگەن تاقىرىپتا اڭگىمە قۇراستىر.
3) «ءبىزدىڭ سىنىپ» اتتى حابارلاما جاسا.
4) تومەندەگى تىرەك سوزدەردى پايدالانىپ، سان ەسىمى بار سويلەمدەردەن تۇراتىن ءماتىن قۇراستىر.
اتام مەن اجەم. جەكەمەنشىك مال. كەزەكتەسىپ باعۋ. اۋىل ءومىرى. كوڭىلدى ساتتەر.
ءىۇ دەڭگەي (شىعارماشىلىق دەڭگەي).
بالالار الدا ساناۋلى كۇندەردەن كەيىن قانداي مەرەكە بار؟ (16 جەلتوقسان - تاۋەلسىزدىك كۇنى)
بيىل تاۋەلسىز ەل بولعانىمىزعا قانشا جىل؟
ەندى «مەنىڭ تاۋەلسىز وتانىم» تاقىرىبىندا ديالوگ قۇراستىرىڭدار.
قارعا تامىرلى قازاقتىڭ ۇرپاق تاربيەسىندە سان ەسىم ءسوز تابىنىڭ دا الاتىن ورنى ەرەكشە. ماسەلەن، ءبىز 5 – سىنىپتا «شەشەندىك سوزدەر» بولىمىندەگى «قازىبەكتىڭ تاپقىرلىعىن» بىلەمىز بۇقار جىراۋدىڭ قارتايعان كەزىندە كوڭىلىن سۇراماق بولىپ قازىبەك بي كەلەدى. سوندا بۇقار
«1 - دەن 10 - عا دەيىنگى ساننىڭ ماعىناسى ەشكىم ايتىپ بەرە المادى، سەن ايتشى» دەيدى. سوندا قازىبەك ايتىپ بەرەدى.
اقىندارىمىزدىڭ وسى سەكىلدى بىرنەشە ساناماقتارى دا بار. ەندەشە ءبارىمىز وزىمىزگە ارناپ جازىلعان ساناماقتى ايتايىق.
ءبىر دەگەنىم - ءبىلىم الۋ.
ەكى دەگەنىم – ەلىن ءسۇيۋ.
ءۇش دەگەنىم – ۇلگىلى بولۋ.
ءتورت دەگەنىم - ءتوزىملدى بولۋ.
بەس دەگەنىم – بىرلىكتى بولۋ.
التى دەگەنىم – اقىلدى بولۋ.
جەتى دەگەنىم - جەتىستىككە جەتۋ.
سەگىز دەگەنىم – سەزىنە ءبىلۋ.
توعىز دەگەنىم – تولعانۋ.
ون دەگەنىم – وسىنىڭ ءبارىن ويعا الۋ.
بالالار، وسىنداي قاسيەتتەردى ويعا الىپ قازاق دەگەن قاسيەتتى ەلدىڭ ءبىر پەرزەنتى بولۋ ءۇشىن قازىبەكتەي، تولە بيدەي، ايتەكەدەي تۇلعالارى بار حالىقتىڭ ءىزىن جالعاستىرۋشى «ءبىز كىمبىز؟» دەگەن سۇراقۇ تۋىندايدى.
ءبىز كىمبىز؟
كەشە 3 - 4 جاسار ءبىز بالدىرعان بالامىز
بۇگىن 6 – سىنىپ وقۋشىسى ءبىلىم قۋعان ورەنبىز
ەرتەڭ ءححى عاسىردىڭ بولاشاق بارىستارىمىز
ۇيگە تاپسىرما: 160 - جاتتىعۋ، دارا جانە كۇردەلى سان ەسىم قاتىسقان ماقال - ماتەلدەر جازىپ كەلۋ.
ءبىلىمدى باعالاۋ: وقۋشىلاردىڭ ءوزىن - ءوزى بەتشەگە، ءبىلىم اعاشىندا باعالاۋى، توپتار ءبىرىن - ءبىرى سمايليكپەن باعالاۋى.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاقستان رەسپۋبليكاسى. سەپتەۋلىك شىلاۋلار.
