داستارحان ءمازىرى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: داستارحان ءمازىرى
ساباقتىڭ ماقساتى: داستارحان ءمازىرىن جاساۋدى ۇيرەنۋ
بىلىمدىلىك: تاماقتانۋ مادەنيەتى بولىمىندەگى العان بىلىمدەرىن مەڭگەرۋ ماقساتىندا داستارحان ءسانىن كەلتىرەتىن اس دايىنداۋ ونەرىن ۇيرەتە وتىرىپ، داستارحان ازىرلەۋ.
دامىتۋشىلىق: كۇندەلىكتى العان بىلىمدەرىن پراكتيكادا قولدانۋدى ارتتىرىپ، قول شەبەرلىكتەرىن، ىسكەرلىكتەرىن دامىتۋ
تاربيەلىك: داستارحان ءمازىرىن جاساۋ بارىسىندا، تازالىققا، ۇقىپتىلىققا ۇيىمشىلدىققا، شالتتىققا، ءوزارا كومەك بەرۋگە، اس دايىنداۋ ونەرىنە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: سايىس ساباق
ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ.
كورنەكىلىگى: بۇكتەمەلەر، ناقىل سوزدەر، ماقال – ماتەل، داستارحان تاعامدارى
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، ءان، بەينەلەۋ، دۇنيەتانۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى. ساباققا ازىرلىگىن تەكسەرۋ
ءىىى. اقىلداستار القاسىن سايلاۋ
ءىV. كىرىسپە اڭگىمە، وقۋشىلاردى توپقا ءبولىپ، ساباق جوسپارلارىمەن تانىستىرۋ.
ءاربىر حالىقتىڭ ءوز تاريحى بار. سول تاريحتان حالىقتىڭ تىنىس تىرشىلىگىنەن حاباردار بولامىز. كوشپەلى تۇرمىستا باقشا ەگىپ، مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسقان حالقىمىز دا ەتنوگرافيالىق سالتىنا قاراي داستارحانىنىڭ دا وزىنە ءتان ەرەكشەلىگى بار. سول ەرتە زاماننان بەرى قازاق حالقى وزدەرى باققان مالدىڭ تەرىسىن، ءجۇنىن، ەتىن، ءسۇتىن جانە تارى، س ۇلى، كۇرىش، ارپا سياقتى باقشا داقىلدارىن رەتىمەن ءوز تىرشىلىگىنە پايدالانا ءبىلىپ، تاعام جاساۋ ونەرىن دە جاقسى يگەرگەن. قازاق حالقى ءۇشىن داستارحاننان، دامنەن ۇلكەن ەش نارسە جوق.
قازى، جايا، ومىرتقا، كومبە دەگەن،
قۋىرداق، ءسۇر، ميپالاۋ ءتاتتى نەدەن؟
قارتا، توستىك، جايا، شۇجىق، جاۋجۇمىردىڭ،
قازاعىم قاسيەتىن ەرتە بىلگەن.
ءبىزدىڭ بۇگىنگى ساباعىمىز قورىتىندى ساباق، وقۋشىلار «تاماقتانۋ مادەنيەتى» بولىمىنەن العان بىلىمدەرىن قورىتىندىلاۋ ماقساتىندا سايىس تۇرىندە وتپەكشى. ساباققا قاتىسىپ وتىرعان مۇعالىمدەردەن اقىلداستار القاسى سايلانادى.
ءوتىلۋ بارىسى:
توپپەن تانىستىرۋ
سۇراق – جاۋاپ
مىڭ ءبىر ماقال
تاعامدار تۇرىنە ساياحات
ءوز ونەرىن كورسەتۋ (سالات جاساۋ)
بۇگىن ءبىزدىڭ اۋىلدا ءدۇبىرلى توي،
دەن قويىپ تىڭداڭىزدار، كوڭىلدى قوي.
جىردان شاشۋ شاشىلىپ، كۇي كۇمبىرلەپ،
قوش كەلدىڭدەر، حالايىق سەرگىسىن بوي.
بولادى قىزدىڭ اتى زاتىنا ساي،
نيەت ەتسەڭ بولۋعا ونەرگە باي.
ارتىق ەمەس، ۇيرەن دە جيرەن دەگەن،
بوس قالىپ، بۇل ومىردە جۇرمەشى جاي.
سايىستىڭ 1 – كەزەڭىندە توپ باسشىسى تانىستىرادى. توپ باسشىسى ءوز توبىنىڭ اتىمەن، مۇشەلەرىنىڭ ونەرىمەن، بىلىمىمەن، جەتىستىكتەرىمەن تانىستىرادى.
ءى توپ. «التىن استىق» توبى
ءىى توپ. «اق داستارحان» توبى
2 – كەزەڭ. تاعام تۇرلەرىنىڭ جاساۋ ادىستەرىنە بايلانىستى سۇراق – جاۋاپ.
3-كەزەڭ. قازاق تىلىندە «توقسان اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنىن» ءبىلدىرىپ، بەلگىلى ءبىر تۇجىرىم جاساۋدى ماقال دەيدى. ەندى توپتىڭ ءتىل بايلىعىن تەكسەرۋ ماقساتىندا «مىڭ ءبىر ماقال» سايىسىنا كەزەك بەرەمىز. ءمۇعالىم باسىن ايتادى، اياعىن وقۋشىلار جاۋاپ بەرەدى.
4 – كەزەڭ. تاعامدار تۇرىنە ساياحات جاساۋ ماقساتىندا 2 توپ سايىسقا جايعان داستارحانىنداعى تاعامداردىڭ بارلىعى قولدان جاسالعان تاعامدار ءوزىنىڭ سىڭىمدىلىگىمەن، قۇنارلىعىمەن ءتىل ۇيىرەر اۋەس اس ەكەندىگىن، تاعامداردىڭ ءقادىر – قاسيەتى، ماڭىزى جايىندا ايتادى.
5 –كەزەڭ. ءوز ونەرىن كورسەتۋ.
وقۋشىلاردىڭ قالاۋى بويىنشا سالات جاسالادى.
ساباقتى بەكىتۋ.
سونىمەن قىزدار، بۇگىنگى سايىس ساباعىندا ىزدەنگەندەرىڭ بايقالدى. وسىنداي سايىس ساباقتار ادامنىڭ قىزىعۋشىلىعىن، ىزدەنىمپازدىعىن، باسەكەلەستىگىن ارتتىرادى. سوندىقتان ءار ۋاقىتتا ۇلكەن ىزدەنىس، تىنىمسىز ەڭبەك، تاۋداي تالاپ قاجەت ەكەنىن ەستە ۇستاڭدار.
كىمدەر بىلگىر، كىمدەر ۇشقىر،
سالىستىرىپ ءبىز كوردىك.
قارا قىلدى قاق جارىپ،
ءادىلىن تەك ايتاتىن،
ورتامىزدا توبە بي، وزىڭىزگە ءسوز بەردىك – دەپ بۇگىنگى كەشتى قورىتىندىلاۋ ءۇشىن ءسوز كەزەگىن ءادىلقازىلارعا بەرەمىز.
ساباقتىڭ سوڭىندا ەكى توپقا ماقتاۋ قاعازى بەرىلەدى.
ساباقتىڭ ماقساتى: داستارحان ءمازىرىن جاساۋدى ۇيرەنۋ
بىلىمدىلىك: تاماقتانۋ مادەنيەتى بولىمىندەگى العان بىلىمدەرىن مەڭگەرۋ ماقساتىندا داستارحان ءسانىن كەلتىرەتىن اس دايىنداۋ ونەرىن ۇيرەتە وتىرىپ، داستارحان ازىرلەۋ.
دامىتۋشىلىق: كۇندەلىكتى العان بىلىمدەرىن پراكتيكادا قولدانۋدى ارتتىرىپ، قول شەبەرلىكتەرىن، ىسكەرلىكتەرىن دامىتۋ
تاربيەلىك: داستارحان ءمازىرىن جاساۋ بارىسىندا، تازالىققا، ۇقىپتىلىققا ۇيىمشىلدىققا، شالتتىققا، ءوزارا كومەك بەرۋگە، اس دايىنداۋ ونەرىنە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: سايىس ساباق
ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ.
كورنەكىلىگى: بۇكتەمەلەر، ناقىل سوزدەر، ماقال – ماتەل، داستارحان تاعامدارى
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، ءان، بەينەلەۋ، دۇنيەتانۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى. ساباققا ازىرلىگىن تەكسەرۋ
ءىىى. اقىلداستار القاسىن سايلاۋ
ءىV. كىرىسپە اڭگىمە، وقۋشىلاردى توپقا ءبولىپ، ساباق جوسپارلارىمەن تانىستىرۋ.
ءاربىر حالىقتىڭ ءوز تاريحى بار. سول تاريحتان حالىقتىڭ تىنىس تىرشىلىگىنەن حاباردار بولامىز. كوشپەلى تۇرمىستا باقشا ەگىپ، مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسقان حالقىمىز دا ەتنوگرافيالىق سالتىنا قاراي داستارحانىنىڭ دا وزىنە ءتان ەرەكشەلىگى بار. سول ەرتە زاماننان بەرى قازاق حالقى وزدەرى باققان مالدىڭ تەرىسىن، ءجۇنىن، ەتىن، ءسۇتىن جانە تارى، س ۇلى، كۇرىش، ارپا سياقتى باقشا داقىلدارىن رەتىمەن ءوز تىرشىلىگىنە پايدالانا ءبىلىپ، تاعام جاساۋ ونەرىن دە جاقسى يگەرگەن. قازاق حالقى ءۇشىن داستارحاننان، دامنەن ۇلكەن ەش نارسە جوق.
قازى، جايا، ومىرتقا، كومبە دەگەن،
قۋىرداق، ءسۇر، ميپالاۋ ءتاتتى نەدەن؟
قارتا، توستىك، جايا، شۇجىق، جاۋجۇمىردىڭ،
قازاعىم قاسيەتىن ەرتە بىلگەن.
ءبىزدىڭ بۇگىنگى ساباعىمىز قورىتىندى ساباق، وقۋشىلار «تاماقتانۋ مادەنيەتى» بولىمىنەن العان بىلىمدەرىن قورىتىندىلاۋ ماقساتىندا سايىس تۇرىندە وتپەكشى. ساباققا قاتىسىپ وتىرعان مۇعالىمدەردەن اقىلداستار القاسى سايلانادى.
ءوتىلۋ بارىسى:
توپپەن تانىستىرۋ
سۇراق – جاۋاپ
مىڭ ءبىر ماقال
تاعامدار تۇرىنە ساياحات
ءوز ونەرىن كورسەتۋ (سالات جاساۋ)
بۇگىن ءبىزدىڭ اۋىلدا ءدۇبىرلى توي،
دەن قويىپ تىڭداڭىزدار، كوڭىلدى قوي.
جىردان شاشۋ شاشىلىپ، كۇي كۇمبىرلەپ،
قوش كەلدىڭدەر، حالايىق سەرگىسىن بوي.
بولادى قىزدىڭ اتى زاتىنا ساي،
نيەت ەتسەڭ بولۋعا ونەرگە باي.
ارتىق ەمەس، ۇيرەن دە جيرەن دەگەن،
بوس قالىپ، بۇل ومىردە جۇرمەشى جاي.
سايىستىڭ 1 – كەزەڭىندە توپ باسشىسى تانىستىرادى. توپ باسشىسى ءوز توبىنىڭ اتىمەن، مۇشەلەرىنىڭ ونەرىمەن، بىلىمىمەن، جەتىستىكتەرىمەن تانىستىرادى.
ءى توپ. «التىن استىق» توبى
ءىى توپ. «اق داستارحان» توبى
2 – كەزەڭ. تاعام تۇرلەرىنىڭ جاساۋ ادىستەرىنە بايلانىستى سۇراق – جاۋاپ.
3-كەزەڭ. قازاق تىلىندە «توقسان اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنىن» ءبىلدىرىپ، بەلگىلى ءبىر تۇجىرىم جاساۋدى ماقال دەيدى. ەندى توپتىڭ ءتىل بايلىعىن تەكسەرۋ ماقساتىندا «مىڭ ءبىر ماقال» سايىسىنا كەزەك بەرەمىز. ءمۇعالىم باسىن ايتادى، اياعىن وقۋشىلار جاۋاپ بەرەدى.
4 – كەزەڭ. تاعامدار تۇرىنە ساياحات جاساۋ ماقساتىندا 2 توپ سايىسقا جايعان داستارحانىنداعى تاعامداردىڭ بارلىعى قولدان جاسالعان تاعامدار ءوزىنىڭ سىڭىمدىلىگىمەن، قۇنارلىعىمەن ءتىل ۇيىرەر اۋەس اس ەكەندىگىن، تاعامداردىڭ ءقادىر – قاسيەتى، ماڭىزى جايىندا ايتادى.
5 –كەزەڭ. ءوز ونەرىن كورسەتۋ.
وقۋشىلاردىڭ قالاۋى بويىنشا سالات جاسالادى.
ساباقتى بەكىتۋ.
سونىمەن قىزدار، بۇگىنگى سايىس ساباعىندا ىزدەنگەندەرىڭ بايقالدى. وسىنداي سايىس ساباقتار ادامنىڭ قىزىعۋشىلىعىن، ىزدەنىمپازدىعىن، باسەكەلەستىگىن ارتتىرادى. سوندىقتان ءار ۋاقىتتا ۇلكەن ىزدەنىس، تىنىمسىز ەڭبەك، تاۋداي تالاپ قاجەت ەكەنىن ەستە ۇستاڭدار.
كىمدەر بىلگىر، كىمدەر ۇشقىر،
سالىستىرىپ ءبىز كوردىك.
قارا قىلدى قاق جارىپ،
ءادىلىن تەك ايتاتىن،
ورتامىزدا توبە بي، وزىڭىزگە ءسوز بەردىك – دەپ بۇگىنگى كەشتى قورىتىندىلاۋ ءۇشىن ءسوز كەزەگىن ءادىلقازىلارعا بەرەمىز.
ساباقتىڭ سوڭىندا ەكى توپقا ماقتاۋ قاعازى بەرىلەدى.
You Might Also Like
