InfoHub Logo

" تارماقتالعان الگوريتمدەر"

اۆتورى: كادىروۆا سۆەتلانا سابيت قىزى
مەكەن جايى: جۋالى اۋدانى، جامبىل وبلىسى، ب.مومىش ۇلى اۋىلى.
№1 گ.وردجونيكيدزە اتىنداعى مەكتەپ- گيمنازياسى

ساباقتىڭ تاقىرىبى: «تارماقتالعان الگوريتمدەر»
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: تارماقتالۋ وپەراتورلىق كوماندالارىن باعدارلامادا دۇرىس قولدانىلۋىن ۇيرەتۋ.
دامىتۋ: وقۋشىلاردىڭ لوگيكالىق ءوي-ورىسىن دامىتۋ، كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىعىن، ساباققا قىزىعۋشىلىعىن، تاپقىرلىعىن، بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: ۇقىپتىلىققا، تازالىققا، جىلدامدىلىققا، شىدامدىلىققا، كومپيۋتەردى ءوز ماقساتىندا دۇرىس قولدانۋ مادەنيەتىنە تاربيەلەۋ.
بولجامداپ وتىرعان ناتيجە: لەكسيادا وتىلگەن تاقىرىپتاردى تولىق مەڭگەرىپ، ولاردى ەسەپتە دۇرىس قولدانا ءبىلۋى كەرەك.
ساباقتىڭ ءتيپى: پىسىقتاۋ ساباعى.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: كومپيۋتەرمەن جۇمىس، تەست، سۇراق-جاۋاپ، ويىن، دەڭگەيلىك تاپسىرمالار.
كورنەكى قۇرال-جابدىقتار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، باعالاۋ كەستەسى.
ساباقتىڭ جوسپارى:
I. ۇيىمداستىرۋ. (2 مين)
ءىى. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ. (6 مين)
«ءمۇسىن» اتتى ويىن جارىسى.
قورىتىندىلاۋ.
III. ەسەپتەر شىعارۋ. (12 مين)
1. كومپيۋتەرمەن، تاقتامەن جانە داپتەرمەن جۇمىس (ەسەپتەر شىعارۋ).
قورىتىندىلاۋ.
ويىن «كول».
ءىV. دەڭگەيلىك تاپسىرمالار. (20 مين)
1 دەڭگەي. ەسەپتى پاسكال تىلىنە اۋدارۋ.
2 دەڭگەي. 1-دەڭگەيدە بەرىلگەن ەسەپتىڭ باعدارلاماسىن قۇرىپ، ناتيجەسىن كومپيۋتەردە كورسەتۋ.
V. كوزگە جاتتىعۋ جاساۋ. (2 مين)
3 دەڭگەي. ەلەكتروندىق وقۋلىقتاعى تەست جۇمىسى.
شىعارماشىلىق دەڭگەي. ەلەكتروندىق وقۋلىقتاعى تاپسىرمانى ورىنداۋ.
قورىتىندىلاۋ.
VI. قورىتىندىلاۋ، باعالاۋ. (2 مين)
VII. ۇيگە تاپسىرما. (1 مين)
ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ. سالەمدەسۋ.تۇگەلدەۋ.
1. وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ، ساباقتىڭ تاقىرىبىن ايتۋ.
2. ساباقتىڭ بارىسىمەن تانىستىرۋ.
II. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ:
«ءمۇسىن» اتتى ويىن جارىسى. تاقتادا سىزىلعان بلوك-سحەما بولىكتەرگە بولىنەدى. ءار بولىككە سۇراق جازىلادى. سۇراقتارعا دۇرىس جاۋاپ بەرىلسە، ءتيىستى ورىنعا قويىلادى. ءار وقۋشى ءبىر-بىر سۇراققا جاۋاپ بەرەدى. جاۋاپ 2 ۇپايمەن باعالانادى.
ەسەپ. تومەندەگى بەرىلگەن ەسەپتىڭ بلوك-سحەماسىن قۇراستىرۋ كەرەك.
ح + 2، x<>
ۋ =
2×3، x≥0.

بلوك-سحەمانى قۇراستىرۋ ءۇشىن تومەندەگى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ كەرەك.
1. سۇراق: الگوريتم قۇرىلىمىنا قاراي قانشاگا بولىنەدى؟
جاۋاپ: الگوريتم قۇرىلىمىنا قاراي ۇشكە بولىنەدى: سىزىقتىق، تارماقتىق، سيكلدىق بولىپ.
2. سۇراق: تارماقتالۋ كومانداسىنىڭ قانشا ءتۇرى بار؟
جاۋاپ: 2 ءتۇرى بار (تولىمدى جانە تولىمسىز)
3. سۇراق: پاسكال تىلىندە پروگرامما نەشە بولىكتەن تۇرادى؟
جاۋاپ: 3 بولىكتەن، پروگراممانىڭ تاقىرىبى، سيپاتتاۋ ءبولىمى، وپەراتورلار ءبولىمى.
4. سۇراق: Var وپەراتورىنىڭ قىزمەتى قانداي؟
جاۋاپ: اينىمالىلاردى سيپاتتايدى.
5. سۇراق: شارت دەگەن نە؟
جاۋاپ: جاۋابى «ءيا» نەمەسە «جوق» بولاتىن ۇيعارىم.
6. سۇراق: سەريا دەگەن نە؟
جاۋاپ: پاسكال وپەراتورلارىنىڭ تىزبەگى.
7. سۇراق: شارتتى وپەراتوردىڭ پروگراممادا جازىلۋىن كورسەتىڭىز؟
جاۋاپ: If شارت
then 1-سەريا
else 2-سەريا؛
end؛
8. سۇراق: تولىمسىز وپەراتوردىڭ بلوك-سحەماسىن كورسەتىڭىز.
جاۋاپ: If شارت
then سەريا
end؛
قورىتىندىلاۋ. جالپى شارتتى وپەراتور تۋرالى ايتۋ، باعالاۋ كەستەسىن تولتىرۋ.
III. ەسەپتەر شىعارۋ.
كومپيۋتەرمەن، تاقتامەن جانە داپتەرمەن جۇمىس (ەسەپتەر شىعارۋ). جوعارىدا بەرىلگەن بلوك-سحەماعا پروگرامما قۇرىپ، ناتيجەسىن كومپيۋتەردە كورسەتۋ.
پروگرامما ءماتىنى:
program E1؛
var x، y: real؛
begin
write (‘x ەنگىز:’)؛
readln (x)؛
if x<>
then y:=x+2
else y:=2*sqr(x)؛
writeln (‘y=’،y)؛
end.
قورىتىندىلاۋ.
«كول» اتتى ويىن جارىسىنىڭ شارتى.
ءبىرىنشى وتىرعان وقۋشى ينفورماتيكاعا بايلانىستى ءبىر ءسوز ايتادى، كەلەسى وقۋشى سول ءسوز قاي ارىپپەن اياقتالسا، سول ارىپتەن باستالاتىن ينفورماتيكاعا بايلانىستى ءسوز ايتادى. وسىلايشا سۋدىڭ اعىنى سياقتى توپتىڭ ءار قايسىسى ءسوز ايتىپ شىعادى.
ءىV. دەڭگەيلىك تاپسىرمالار. (20 مين)
1 دەڭگەي. بەرىلگەن ەسەپتى پاسكال تىلىنە اۋدارۋ.
S = M = 2،13y +
2 دەڭگەي. 1 دەڭگەيدە بەرىلگەن ەسەپتىڭ پروگرامماسىن كۇرىپ، ناتيجەسىن كومپيۋتەردە كورسەتۋ.
V. كوزگە جاتتىعۋ جاساتۋ.
ورتاعا ءبىر وقۋشىنىڭ ايتۋىمەن جاتتىعۋ جاسالادى.
بىرنەشە ونداعان مينۋت قوزعالماي وتىرىپ كومپيۋتەرمەن ۇزاق ۋاقىت ءبىرسارىندى جۇمىس ىستەگەن كەزدە جاعىمسىز سەزىم، دەنە ۇيىعانداي بولىپ، شارشاۋ پايدا بولادى، كوز تالادى.
كوزدىڭ تالۋىن بولدىرماۋ جاتتىعۋلارى:
1. قالامساپتارىمىزدى قولىمىزعا ۇستاپ تۇرىپ سوزامىز، قالامساپتىڭ ۇشىنان تومەن قاراي، تومەننەن جوعارى قاراي 4-5 رەت كوز جۇگىرتەمىز.
2. ءوزىمىزدىڭ مۇرنىمىزدىڭ ۇشىنا 4-5 رەت قارايمىز.
3. ساعات ءتىلى باعىتىمەن جانە قارسى باعىتتا كوزدى 4-5 رەت اينالدىرامىز.
4. كوزىمىزدى وڭعا-سولعا، جوعارى-تومەن 4-5 رەت قارايمىز.
5. ءوزىمىز وتىرعان بولەمىن وڭ بۇرىشان سول بۇرىشىنا، سول بۇرىشىنان وڭ بۇرىشىنا 4-5 رەت كوز جۇگىرتەمىز..
3 دەڭگەي. ەلەكتروندىق وقۋلىقتاعى تەست جۇمىسى.
1. پاسكالدا باعدارلاما قانداي كىزمەتشى سوزبەن باستالادى ؟
1) begin 2) var 3) program*
2. ورنەكتىڭ ءمانىن تابىڭىز: ح=3 بولعان جاعدايدا sqr(sqr(ح))=…
1) 9 2) 81* 3) 27
3. ءبولىندى قالدىعىن تابۋ ءۇشىن قانداي فۋنكسيا قولدانىلادى؟
1) DIV 2) mod* 3) abs
4. پاسكال باعدارلاماسىندا اينىمالىلاردى سيپاتتاۋ بولىگى قانداي قىزمەتشى سوزبەن باستالادى؟
1) Begin 2) Var* 3) Program
5. تۋربو پاسكال باعدارلاماسىندا سيكلدىڭ قانشا ءتۇرى بار؟
1) 1 2) 2 3) 3*
6. ورنەكتىڭ ءمانى نەگە تەڭ 19 div 4؟
1) 3* 2) 4 3)19
7. ءبۇتىن ءتيپتى اينىمالىلار … دەيىنگى ارالىقتاعى ماندەردى قابىلداي الادى
1) -32 768-دەن 32 767-گە*
2) 0-دەن 32768-گە
3) -2 147 483 648-دەن 2 147 483 647-گە
8. بلوك-سحەمادا رومب نەنى بىلدىرەدى؟
1. مالىمەتتەردى وڭدەيدى
2. ناتيجەنى شىعارادى
3. شارت بەرىلەدى*
9. شارتتى وپەراتوردا شارت قانداي وپەراتورعا جازىلادى؟
1) While 2) If* 3) Fوگ
10. پروگراممانىڭ مىنا بولىگى نەنى ەسەپتەپ تۇر؟ ءمانى قانداي؟
1) -2 -دەن 5-كە دەيىنگى سانداردىڭ كوبەيتىندىسىن، ءمانى 15
2) -2 -دەن 5-كە دەيىنگى سانداردىڭ قوسىندىسىن، ءمانى 15
3) -2 -دەن 5-كە دەيىنگى سانداردىڭ قوسىندىسىن، ءمانى 12*
شىعارماشىلىق دەڭگەي. ەلەكتروندىق وقۋلىقتان تاپسىرمالاردى ورىنداۋ.
قورىتىندىلاۋ.
Vءى. باعالاۋ. جۇمىستارىن تەكسەرىپ، باعالاۋ كەستەسىنە ەنگىزىپ ساناپ شىعۋ، وقۋشىلاردى باعالاۋ.
Vءىى. قورىتىندىلاۋ.
VIII. ۇيگە تاپسىرما:
باعا رەيتينگىسى:
31-36 ۇپاي – «5»
23-30 ۇپاي – «4»
15-22 ۇپاي – «3»