InfoHub Logo

جاستايىمنان بىرگە بولعام وزىڭمەن،
نۇر شۋاعى توگىلدى سەنىڭ كوزىڭنەن.
ءارقاشاندا بىرگە بولساق دەپ ەدىم
بۇل ومىرگە قاراۋ كەرەك توزىممەن.      

مىرزاحانوۆ الدابەرگەن

دوستىق – ادامداردىڭ بىر-بىرىنە ادال، قالتقىسىز سەنىپ، ءبىر مۇددەلى، ورتاق كوزقاراستا بولاتىن قاسيەتى. دوستىق ءوزارا جاۋاپكەرشىلىك پەن قامقورلىقتىڭ، رۋحاني جاقىندىقتىڭ بەلگىسى. ناعىز دوستىق كىسىگە شابىت بەرىپ، ومىردە كەزدەسەتىن ءتۇرلى ساتسىزدىكتەرگە مويىماۋعا، باسقا تۇسكەن قايعى مەن قيىنشىلىقتى بىرگە كوتەرۋگە جاردەمدەسەدى. دوس-جارانداردىڭ مىنەزدەرى ءار ءتۇرلى بولىپ كەلۋى مۇمكىن. مىسالى، بىرەۋىندە قىزبالىق نە شاباندىق، ەكىنشىسىندە تۇيىقتىق نە جىگەرسىزدىك بايقالسا دا، بۇلار دوستىققا كەدەرگى بولا المايدى، قايتا ناعىز دوستىق وسىنداي كەمشىلىكتەردەن ارىلۋعا كومەكتەسەدى. ساتقىندىق، ەكى جۇزدىلىك، وتىرىكشىلىك، وزىمشىلدىك دوستىقپەن سىيىسپايدى. قازاقتىڭ ءداستۇرلى ادەپ جۇيەسىندە دوستىققا ۇلكەن كوڭىل بولىنەدى. حالىق اراسىندا دوستىق تۋرالى ماقال-ماتەلدەر جەتكىلىكتى: “دوس جىلاتىپ، دۇشپان كۇلدىرىپ ايتادى”، “دوسى جاقسىنىڭ، ءوزى دە جاقسى”، “دۇنيەدە ادامنىڭ جالعىز قالعانى — ولگەنى، قايعىنىڭ ءبارى سونىڭ باسىندا”. دوستىققا قاراما-قارسى ۇعىم — قاستىق پەن كۇنشىلدىك. مۇنداي سەزىمگە ەرىك الدىرعاندار باسقانىڭ قۋانىش-قىزىعىن، ىرىس-باعىن كوتەرە المايدى، دوس دەگەننىڭ نە ەكەندىگىن بىلمەيدى. دۇرىس دوس تاڭداي ءبىلۋ — ومىرلىك ماقساتتاردىڭ ءبىرى. ءبىر دوس بار مۇرنىڭنان قان كەتكەنشە، ءبىر دوس بار استىڭنان تاق كەتكەنشە، ءبىر دوس بار باسىڭنان ب ا ق كەتكەنشە، ءبىر دوس بار قوراڭنان مال كەتكەنشە، ءبىر دوس بار كەۋدەڭنەن جان كەتكەنشە، - دەگەن قازاق حالقىمىز.ءبىز دوس تۋرالى ۇعىمدى باستاۋىش سىنىپتان اڭعارامىز. مەكتەپتە ۇستازدارىمىز بىزگە دوستىقتىڭ قۇدىرەتىن، قىر سىرلارىمەن تانىستىرادى. ءار جەكسەنبىدە ءبىر-بىرىمىزدىڭ ۇيىمىزگە بارىپ ويناپ،ءبىر بولكە ناندى ءبولىسىپ جەيمىز.ءبىرىمىزدىڭ كيىمىمىز ءدى دە اۋىستىرىپ كيگەن كۇندەرىمىز دە بولعان. بۇگىن كوك قاعاز بيلەگەن زاماندا جاستار وسىلايشا ءوز قۇندىلىقتارىمىزدى سول ءبىر ماردىمسىز دۇنيەگە الماستىرادى. ومىردە اقشادان بيىك قاسيەتتەر بار، بار بايلىعىڭمەن الماستىرىپ الا المايسىڭ. الايدا جاستايىنان اقشا بولسا بولدى، اقشاعا بارلىعىن ساتىپ الامىن دەپ ويلايدى. ءيا راسىندادا اقشاسى كوپ ادامداردىڭ اينالاسىندا دوس سىماقتار كوبەيەدى، سەنىڭ قانشالىقتى اقشاڭ كوبەيسە، دوسىڭ دا  كوبەيەدى. الايدا سول دوستاردىڭ ءوزىن بىرنەشە توپقا ءبولىپ قاراۋعا بولاتىنىن بىلەدى مەكەن؟ دوستىق سەزىم پاكاق قاعازدىڭ بەتىندەي بولۋى ءتيىس.

 دوستىق – ادام بويىنداعى اسىل قاسيەتتەردىڭ ءبىرى. مۇنى جىرعا قوسپاعان، تاقىرىبىنا ارقاۋ ەتپەگەن اقىن-جازۋشى كەمدە-كەم. ءتىپتى، جوق دەسەك تە بولادى. سونىڭ ءبىرى – ۇلى اباي.
اباي - ءىرى گۋمانيست اقىن. سوندىقتان ول ادام ادامدى سۇيە ءبىلۋى كەرەك دەگەن يدەيانى بەرىك ۇستادى. ول جالپى ادام بالاسىنىڭ دوستىعىن جىر ەتتى. ابايدىڭ كوپ ولەڭدەرىندە ادام بالاسى بىرىنە-بىرى جاۋلىق ەمەس، دوستىق ىزدەسىن دەگەن پىكىر وزەك بولىپ تارتىلىپ جاتادى.
ابايدىڭ تۇسىنىگىنشە، ەڭ قىزىق ءومىر - تاتۋلىق، دوستىق. كۇن سايىن جاۋلىقتىڭ وتىنا ماي تامىزىپ تۇتاتۋشى قوعامنىڭ جۋان ورتاسىندا وتىرسا دا، اباي ولە-ولگەنشە دوستىقتى جىرلاۋمەن بولدى.

جۇرەگى جۇمساق بىلگەن قۇل،

 شىن دوس تاپپاي تىنشىماس.

 پايدا، ماقتان - ءبارى تۇل

دوسسىز اۋىز تۇشىماس، - دەدى.

مەنىڭ ويىمشا، دوستىققا شولدەگەن، دوستىقتى اڭساعان اقىن وزگەدەن ءمىن ىزدەپ، وزگەگە كىنا ارتپايدى. وزگەگە تالاپ قويماستان بۇرىن، ءوز جانىنا ءۇڭىلىپ، ءوزىنىڭ قانداي دوس بولا الارىن ويلاعان اقىن ءوز ءسوزىن ءدال وسىلاي جيناقتايدى.

مۇقاعالي اتامىز دوستىق تۋرالى كەرەمەت ولەڭ جولدارىن قالدىردى.

دوسىم، ساعان سەنەمىن. سەنىپ وتەم!
جولى بوتەن دەمەيمىن، ءجونى بوتەن.
دوستىق دەگەن - ادامنىڭ كورىگى ەكەن،
دوستىق دەگەن اقىلدىڭ سەرىگى ەكەن.
دوستىق – بۇل ومىردەگى ەشنارسەمەن باعالانبايتىن قۇندىلىق.

مەنىڭ دوسىم ءبىر سىنىپتا،ءبىر جاقتا،بىرگە ويناپ،بىرگە ءوسىپ كەلە جاتقىن ايبەك باتىر.دوسىم تۋرالى قالاي ايتساڭدا جاراسىمدى.ويتكەنى ول،وزىمە ءجۇز پايىز سەنىمدى ادام.مەنىڭ مىنا ومىردەگى جان سەرىگىم،جان دوسىم.
دوس بيىككە جەتەلەيتىن، قۋانىشىڭا ورتاق، قيىندىقتا دەمەۋ بولاتىن جان. "جىگىتتى دوسىنا قاراپ تانى! - دەگەن قازاق ءپالساپاسى وتە ورىندى ايتىلعان. بۇل ۇعىم الاسارماسىن دەسەك ءاربىر ادام دوس تۇرعىسىنان دا ادال مىندەت اتقارعانى ابزال. سوندا عانا دوستىقتىڭ قۇنى جوعارى بولماق. يا،دوستىق ول كوپتەگەن نارسەلەرگە كوزىمىزدى جەتكىزەدى."دوسى كوپتى جاۋ المايدى،اقىلى كوپتى جاۋ المايدى" دەپ دانا حالقىمىز ءجونسىز ايتپاعان.ارينە،دوسىڭ كوپ بولعانىمەن،ولاردىڭ ادال ءارى ناعىز دوستار بولعانى ابزال..

مارات نۇرسۇلتان اسىلبەك ۇلى

---