دينا "اسەمقوڭىر"
تاقىرىبى: دينا «اسەمقوڭىر»
ساباقتىڭ ماقساتى: كۇيشىنىڭ ءومىربايانى، كۇيلەرىنىڭ شىعۋ تاريحىمەن تانىستىرۋ
بىلىمدىلىك: د. نۇرپەيىسوۆانىڭ «اسەمقوڭىر» كۇيىن ۇيرەتە وتىرىپ، ۇلتتىق ونەردىڭ قۇندىلىعىن ناسيحاتتاۋ، كۇي ويناۋ قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
دامىتۋشىلىعى: جاس تۇلعانىڭ ويناۋ شەبەرلىگىن ارتتىرىپ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن جانە ساۋاتتىلىعىن جەتىلدىرۋ دامىتۋ.
تاربيەلىك: دينانىڭ كۇيلەرى ارقىلى ونىڭ تاربيەلىك ماڭىزىن جەتكىزۋ، ورىنداۋشىلىق ءداستۇرىن ودان ءارى دامىتۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق.
كورنەكىلىك: كۇيشى سۋرەتى، اسپاپتار، نوتالار، ءۇنتاسپا بەينەبايان.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى: (سالەمدەسۋ جۋرنال بەلگىلەۋ، اسپاپتاردى دايارلاۋ)
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: قازانعاپتىڭ كۇيى «كوكىل». وقۋشى كۇيدى جاتقا ويناپ، جەتكىزۋ. سۇراق - جاۋاپ ارقىلى ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ.
ءىII. جاڭا ساباق: دينانىڭ كۇيى «اسەمقوڭىر» نۇرپەيىس كەلىنى دينا - قازاقتىڭ ايگىلى كومپوزيتورى 1861 جىلى بەكەتاي قۇمى، جاڭاقالا اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. دينا جاس كەزىنىڭ وزىندە اق داۋلەتكەرەي، تۇركەش، ەسجان، بايجۇما سياقتى كۇيشىلەردىڭ كۇيىن ناقىشىنا كەلتىرە تارتىپ، توڭىرەگى «دومبىراشى قىز» دەپ اتاعان. قارشاداي قىزدىڭ داڭقىن ەستىپ، ايگىلى قۇرمانعازى ارنايى ىزدەپ كەلگەن. ول دينانىڭ دومبىرا تارتىسىنا ءسۇيسىنىپ، بولاشاعىنان ۇلكەن ءۇمىت كۇتىپ، باتاسىن بەرىپ دومبىرا تارتۋدىڭ تەرەڭ سىرلارىن ۇيرەتكەن. دينانىڭ كوپتەگەن كۇيلەرى بار «اسەم قوڭىر»، «جەڭىس»، «انا بۇيرىعى»، «تويباستار» ت. ب. دينا اجەمىز تۋرالى بەينەباياندى تاماشالايىق. سول كۇيلەردىڭ ىشىنەن ءبىز «اسەمقوڭىر» كۇيىن ۇيرەنەمىز. دينا بۇل كۇيىندە بالالاردىڭ الاڭسىز بال داۋرەن شاعىن، شات - شادىمان ءومىرىن قىزى قوڭىرعا ارنالعانى بەلگىلى. سول قوڭىردىڭ ون ءبىر بالاسىنىڭ ءبىرى باعيلا بيشايەۆا بۇگىندە ورال قالاسىندا تۇرادى. كۇي قۇرمانعازى اتىنداعى حالىق اسپاپتارى وركەسترىنىڭ ورىنداۋىندا كەڭىنەن ءمالىم. ءقازىر ءبىز سول وركەستردىڭ ورىنداۋىندا «اسەمقوڭىر» كۇيىن تىڭدايمىز. تىڭداپ بولعاسىن كۇيدىڭ قۇرىلىسىمەن تانىسامىز.
1. كۇيدىڭ ەكپىنى – ورتاشا ەكپىندە، تەرەڭ سەزىممەن.
2. ولشەمى 2/4
3. قاعىسى. پ پ پ پ/ پ پ V پ V پ/ پپVV
4. نوتا ۇزاقتىقتارى: سەگىزدىك، تورتتىك، ون التىلىق.
5. كىلتتىك بەلگىدە فا#
6. ليگا بەلگىسى، پۋنكتيرلى ىرعاق.
ليگا دەگەنىمىز نە؟ پۋنكتيرلى ىرعاق دەگەنىمىز نە؟
ليگا قويىلعان نوتالاردى دومبىرادا ورىنداۋدىڭ نەگىزگى ادىستەرىن وقۋشىعا جاتتىعۋلار ارقىلى تۇسىندىرەمىن.
كۇيدى وقۋشى نوتامەن ساناپ وينايدى. كۇيدى ۇلكەن ساعاعا دەيىن تالداپ، ويناتىپ، وقۋشىعا ۇيرەتەمىن. كۇيدى بىرنەشە رەت قايتالاپ پىسىقتاپ جاڭا ساباقتى قورىتىندىلايمىز.
ساباقتى بەكىتۋ:
----------------«تويباستار» «كوكىل» «اقساق كيىك» «قۇداشا» وقۋشى جازادى
قازانعاپ
دينا
قۇرمانعازى
داۋلەتكەرەي
ن. تىلەندييەۆ
1. بۇگىن كىم دەگەن كۇيشىمەن تانىستىق، قانداي كۇيلەرى بار؟
2. ديناعا دومبىرا تارتۋدىڭ تەرەڭ سىرلارىن ۇيرەتكەن كۇيشى كىم؟
3. «اسەمقوڭىر» كۇيى قانداي ەكپىندە ورىندالادى؟
ساباقتى باعالاۋ: وقۋشىنى باعالاۋ.
قورىتىندى: بۇگىنگى ساباعىمىزدا ۇلى كۇيشى قۇرمانعازىنىڭ شاكىرتى، قۇرمانعازىنىڭ كۇيلەرىن بۇگىنگە جەتكىزگەن دينا اجەمىزدىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىمەن تانىسىپ، «اسەمقوڭىر» كۇيىن ۇيرەندىك. ەندىگى كەزەكتە سەندەردەي دارىندى وقۋشىلارىمىز وسى كۇيشىلىك ءداستۇرىمىزدى ءارى قاراي جالعاستىرادى دەگەن سەنىممەن ساباعىمىزدى اياقتايمىز.
ۇيگە تاپسىرما: كۇيشى تۋرالى ءمانجازبا جازىپ كەلۋ. كۇيدى ءجاي ەكپىندە ويناپ كەلۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: كۇيشىنىڭ ءومىربايانى، كۇيلەرىنىڭ شىعۋ تاريحىمەن تانىستىرۋ
بىلىمدىلىك: د. نۇرپەيىسوۆانىڭ «اسەمقوڭىر» كۇيىن ۇيرەتە وتىرىپ، ۇلتتىق ونەردىڭ قۇندىلىعىن ناسيحاتتاۋ، كۇي ويناۋ قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
دامىتۋشىلىعى: جاس تۇلعانىڭ ويناۋ شەبەرلىگىن ارتتىرىپ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن جانە ساۋاتتىلىعىن جەتىلدىرۋ دامىتۋ.
تاربيەلىك: دينانىڭ كۇيلەرى ارقىلى ونىڭ تاربيەلىك ماڭىزىن جەتكىزۋ، ورىنداۋشىلىق ءداستۇرىن ودان ءارى دامىتۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق.
كورنەكىلىك: كۇيشى سۋرەتى، اسپاپتار، نوتالار، ءۇنتاسپا بەينەبايان.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى: (سالەمدەسۋ جۋرنال بەلگىلەۋ، اسپاپتاردى دايارلاۋ)
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: قازانعاپتىڭ كۇيى «كوكىل». وقۋشى كۇيدى جاتقا ويناپ، جەتكىزۋ. سۇراق - جاۋاپ ارقىلى ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ.
ءىII. جاڭا ساباق: دينانىڭ كۇيى «اسەمقوڭىر» نۇرپەيىس كەلىنى دينا - قازاقتىڭ ايگىلى كومپوزيتورى 1861 جىلى بەكەتاي قۇمى، جاڭاقالا اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. دينا جاس كەزىنىڭ وزىندە اق داۋلەتكەرەي، تۇركەش، ەسجان، بايجۇما سياقتى كۇيشىلەردىڭ كۇيىن ناقىشىنا كەلتىرە تارتىپ، توڭىرەگى «دومبىراشى قىز» دەپ اتاعان. قارشاداي قىزدىڭ داڭقىن ەستىپ، ايگىلى قۇرمانعازى ارنايى ىزدەپ كەلگەن. ول دينانىڭ دومبىرا تارتىسىنا ءسۇيسىنىپ، بولاشاعىنان ۇلكەن ءۇمىت كۇتىپ، باتاسىن بەرىپ دومبىرا تارتۋدىڭ تەرەڭ سىرلارىن ۇيرەتكەن. دينانىڭ كوپتەگەن كۇيلەرى بار «اسەم قوڭىر»، «جەڭىس»، «انا بۇيرىعى»، «تويباستار» ت. ب. دينا اجەمىز تۋرالى بەينەباياندى تاماشالايىق. سول كۇيلەردىڭ ىشىنەن ءبىز «اسەمقوڭىر» كۇيىن ۇيرەنەمىز. دينا بۇل كۇيىندە بالالاردىڭ الاڭسىز بال داۋرەن شاعىن، شات - شادىمان ءومىرىن قىزى قوڭىرعا ارنالعانى بەلگىلى. سول قوڭىردىڭ ون ءبىر بالاسىنىڭ ءبىرى باعيلا بيشايەۆا بۇگىندە ورال قالاسىندا تۇرادى. كۇي قۇرمانعازى اتىنداعى حالىق اسپاپتارى وركەسترىنىڭ ورىنداۋىندا كەڭىنەن ءمالىم. ءقازىر ءبىز سول وركەستردىڭ ورىنداۋىندا «اسەمقوڭىر» كۇيىن تىڭدايمىز. تىڭداپ بولعاسىن كۇيدىڭ قۇرىلىسىمەن تانىسامىز.
1. كۇيدىڭ ەكپىنى – ورتاشا ەكپىندە، تەرەڭ سەزىممەن.
2. ولشەمى 2/4
3. قاعىسى. پ پ پ پ/ پ پ V پ V پ/ پپVV
4. نوتا ۇزاقتىقتارى: سەگىزدىك، تورتتىك، ون التىلىق.
5. كىلتتىك بەلگىدە فا#
6. ليگا بەلگىسى، پۋنكتيرلى ىرعاق.
ليگا دەگەنىمىز نە؟ پۋنكتيرلى ىرعاق دەگەنىمىز نە؟
ليگا قويىلعان نوتالاردى دومبىرادا ورىنداۋدىڭ نەگىزگى ادىستەرىن وقۋشىعا جاتتىعۋلار ارقىلى تۇسىندىرەمىن.
كۇيدى وقۋشى نوتامەن ساناپ وينايدى. كۇيدى ۇلكەن ساعاعا دەيىن تالداپ، ويناتىپ، وقۋشىعا ۇيرەتەمىن. كۇيدى بىرنەشە رەت قايتالاپ پىسىقتاپ جاڭا ساباقتى قورىتىندىلايمىز.
ساباقتى بەكىتۋ:
----------------«تويباستار» «كوكىل» «اقساق كيىك» «قۇداشا» وقۋشى جازادى
قازانعاپ
دينا
قۇرمانعازى
داۋلەتكەرەي
ن. تىلەندييەۆ
1. بۇگىن كىم دەگەن كۇيشىمەن تانىستىق، قانداي كۇيلەرى بار؟
2. ديناعا دومبىرا تارتۋدىڭ تەرەڭ سىرلارىن ۇيرەتكەن كۇيشى كىم؟
3. «اسەمقوڭىر» كۇيى قانداي ەكپىندە ورىندالادى؟
ساباقتى باعالاۋ: وقۋشىنى باعالاۋ.
قورىتىندى: بۇگىنگى ساباعىمىزدا ۇلى كۇيشى قۇرمانعازىنىڭ شاكىرتى، قۇرمانعازىنىڭ كۇيلەرىن بۇگىنگە جەتكىزگەن دينا اجەمىزدىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىمەن تانىسىپ، «اسەمقوڭىر» كۇيىن ۇيرەندىك. ەندىگى كەزەكتە سەندەردەي دارىندى وقۋشىلارىمىز وسى كۇيشىلىك ءداستۇرىمىزدى ءارى قاراي جالعاستىرادى دەگەن سەنىممەن ساباعىمىزدى اياقتايمىز.
ۇيگە تاپسىرما: كۇيشى تۋرالى ءمانجازبا جازىپ كەلۋ. كۇيدى ءجاي ەكپىندە ويناپ كەلۋ
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: استانا – بىرلىك پەن تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ءرامىزى
