InfoHub Logo

1912 جىل. اعىلشىندار ءۇندىستاندى جاۋلاپ الادى. ءۇندىستان پاتشاسى وسماندىقتاردان كومەك سۇرايدى. وسمان مەملەكەتى 350 ادامدىق اسكەردى كەمەمەن ءۇندىستانعا جىبەرەدى. جيىرما شاقتى ادام جولدا اۋىرىپ ءشايىت بولادى، قىرىق شاقتى ادام تۇتقىنعا تۇسەدى، قالعاندارى سوعىستا ءشايىت بولادى. تۇتقىنداردى اعىلشىندار كەمەلەردە جۇمىس ىستەتە باستايدى. كەمە اۆستراليادا تۇرعاندا ەكى وسماندىق اسكەر جولىن تاۋىپ كەمەدەن قاشىپ كەتەدى. ۋاقىت وتۋىمەن اۆستراليانىڭ سيدنەيگە جاقىن ءبىر ەلدى مەكەنىندە قالىپ، ەكەۋى اتا كاسىپپەن اينالىسادى.

1918 ج اۆستراليا ۇكىمەتى ەۋروپا ەلدەرىنىڭ وسمانلى مەملەكەتىنە قارسى باستاعان گالليپولي سوعىسىندا چاناككالە قورعانىنا قاراي اسكەرلەرىن جىبەرەدى. مۇنى ەستىگەن ەكى وسماندىق اسكەر كەزدەسىپ «اۆستراليا مەملەكەتى وسمان داۋلەتىنە سوعىس اشىپ، ءبىزدىڭ ولكەمىزدى جاۋلاپ الۋعا شىعىپتى، وسىعان وراي ءبىز دە اۆستراليا مەملەكەتىنە سوعىس اشايىق» دەگەن شەشىمگە كەلىپ، اۆستراليا ۇكىمەتىنە مىناداي حات جازادى:

«ەلىمىز وسمان مەملەكەتىنە اۆستراليا مەملەكتى رەتىندە سوعىس اشقاندارىڭدى ەستىدىك. ءبىز دە وسمان اسكەرلەرى رەتىندە اۆستراليا مەملەكەتىنە سوعىس اشتىق. بۇل وسماندىقتاردىڭ سوعىس جارلىعى».

سيدنەيدەن 250 كم ۇزاقتىقتا قارلىتاۋلار دەپ اتالاتىن ايماقتا الدىمەن تەمىر جول رەلستەرىن شەشىپ ءۇش پوەزدى اۋدارادى جانە ءۇشىنشى پوەزدەن اسكەري جابدىقتار تاۋىپ قارۋلانادى. كەيىن سول ايماققا سەگىز جەردەن كۇزەت قويىلادى. ولار كۇزەتتەگى اسكەرلەردى تۇگەلدەي قىرىپ سالادى. بۇل وقيعالاردى تۇسىنبەي شەشىمىن تابا الماعان اۆستراليا ۇكىمەتى سوڭىندا ەكى وسماندىقتىڭ حات جىبەرگەن ايماعىنا 250 اسكەر جىبەرەدى. بىرنەشە كۇندىك ىزدەۋلەردەن كەيىن قىزۋ سوعىس بولىپ ەكى وسماندىق اسكەر وسى قارلىتاۋلاردا ءشايىت بولادى. بۇل اسكەرلەردىڭ مازارى ءقازىر قارلىتاۋلاردا جانە مازارلارىن سۇرەتكە تۇسىرۋگە تىيىم سالىنعان. اۆستراليالىقتار «ەكى وسماندىق اسكەرىمەن سوعىستىق» دەپ ايتۋعا قينالعاندىقتان، بۇل اسكەرلەردى «ءۇندىستان تەكتى اسكەرلەر» دەپ اتاعان. الايدا ءۇندىستان جەرىندە مازارتاستارىندا جازىلعانىنداي قاراتەڭىز ولكەسى، كاراحيسار ولكەسى دەپ اتالاتىن ەشقانداي مەكەن جوق.

بۇل مالىمەتتەر ءۇندىستان ەلشىلىگىنىڭ جازبالارىنان الىنعان.

---