InfoHub Logo

ەكولوگيا - ادام مەن قورشاعان ورتا اراسىنداعى بايلانىس. ياعني، ەكولوگيا بەلگىلى ءبىر ماعىنادا جەردىڭ بولاشاعىنا قاتىستى زەرتتەۋلەر جۇرگىزە الاتىن جالعىز عىلىم. بۇل ءبىزدىڭ ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ورتامىز دەسەك تە قاتە ەمەس. الايدا وسى ەكولوگيامىز قۇرتىلۋدا. تابيعاتىمىز لاستانىپ، پلانەتامىز ەكولوگيالىق اپاتتىڭ كەسىرىنەن جويىلۋى مۇمكىن دەگەن سىبىس بار. نەلىكتەن؟ قالاي؟ ول سۇراقتارعا ءقازىر جاۋاپ بەرەتىن بولامىز.

ەكولوگيا قازىرگى ساتتە ەڭ وزەكتى ماسەلەلەرگە اينالىپ وتىر. الەم بويىنشا دا، قازاقستان بويىنشا دا ەكولوگيالىق ماسەلەلەر كوبەيۋدە. ونىڭ بىردەن-بىر سەبەبى - ادامدار. عالىمداردىڭ ايتۋى بويىنشا بىزدە كليماتتىق اپاتتىڭ الدىن الۋعا نەبارى 3 جىل قالدى. مىسالىعا، جاھاندىق جىلىنۋ. بارلىق كونتينەنتتەردە سۋىق كۇندەردىڭ سانى ازايىپ، ىستىق كۇندەردىڭ مولشەرى ارتۋدا. وعان سەبەپ - قازبا وتىندارىن جاعۋ، اۋىلشارۋشىلىعى، ورمانداردى كەسۋ اتموسفەرادا پارنيكتى گازداردىڭ (كومىرقىشقىل گازى، مەتان، ازوت وكسيدى، فتورلى گازدار) جينالۋىنا اكەلەدى. بۇل گازدار كۇن ەنەرگياسىن وزدەرىنە ساقتايدى، ناتيجەسىندە اتموسفەرانىڭ تومەنگى قاباتتارى مەن جەر بەتى قىزادى. ال جەر بەتى قىزسا، كوپتەگەن ءقاۋىپ تونەدى:

• جەر سىلكىنىسى.
• سۋ تاسقىنى، تولقىنداردىڭ كۇشەيۋى.
• داۋىلدىڭ بولۋى.
• سۋناميگە اكەلىپ سوعادى.

تاعى ءبىر ماسەلە ول - قوقىس. قالانىڭ ءوسۋى جالعاسۋدا، ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيى كوتەرىلۋدە، ال قوقىستار كوبەيۋدە. وعان دا سەبەپ ءبىزبىز، ياعني ادامدار. ادام ارەكەتىنەن پايدا بولاتىن قوقىستار اۋانى، سۋدى، قورشاعان ورتامىزدى لاستاۋدا. قاراپ تۇرساق جان-جاعىمىز قوقىستارعا تولى. سونى بايقايسىز با؟ سونىڭ كەسىرىنەن قانشاما جانۋارلار، وسىمدىكتەر ولۋدە. مۇحيتتار قوقىسقا تولى. مىسالى، پلاستيكالىق قوقىستار ءبىز ءۇشىن ءجاي عانا پلاستيكالىق بوتەلكە بولعانىمەن، جىل سايىن قانشاما جانۋرلار، بالىقتار ءولىپ جاتىر. ەگەر ادامدار پلاستيكالىق زاتتاردى تاستاي بەرەتىن بولسا، وندا مۇحيتتاردا بالىقتاردان قاراعاندا پلاستيكتەر كوپ بولادى. سول سەبەپتەن، ءبىر رەت پايدالاناتىن زاتتاردان گورى قايتا پايدالانۋعا بولاتىن زاتتاردى تاڭداعان ءجون. ول ءوزىمىز ءۇشىن دە، قورشاعان ورتا ءۇشىن دە پايدالى بولماق.

قورىتىندىلاي كەلە، ەكولوگيامىزعا از دا ۇلەس قوسساق، ءالى تالاي عاسىرلار قورشاعان ورتامىز ءومىر سۇرەدى. سول سەبەپتەن ەكولوگيانىڭ ماڭىزى زور. قورشاعان ورتامىزدى تازالاپ، ەكولوگيامىزدى ساقتايىق!

---