ەكپىن
ساباق تاقىرىبى: ەكپىن
ساباق ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ەكپىننىڭ لەكسيكالىق ماعىناسىن اشا وتىرىپ، ونىڭ وقۋ، سويلەۋ نورماسىنا ءتان قۇبىلىس ەكەنىنە ءتۇسىندىرۋ، ورىس تىلىندەگى ەكپىن مەن قازاق تىلىندەگى ەكپىندى سالىستىرا وتىرىپ ايىرماشىلىقتارىن ءبىلۋ، ەكپىن تۇرلەرىن ءتۇسىندىرۋ، مەڭگەرتۋ، ەكپىن تۇرلەرىن اجىراتا ءبىلۋ، ەكپىن تۇسپەيتىن قوسىمشالاردى ءبىلۋ؛
تاربيەلىك: بەرىلگەن تاپسىرمالار ارقىلى عىلىم، ءبىلىمدى ۇيرەنۋگە، ادەبيەتتى سۇيۋگە، ءتىلدى قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ فونەتيكادان العان بىلىمدەرىن دامىتۋ، ۇندەستىك زاڭىنا ساي ورفوگرافيالىق، ورفوەپيالىق ساۋاتتىلىقتارىن جەتىلدىرۋ، سويلەۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ
ساباق ءتيپى: جاڭا ساباق
ساباق ءتۇرى: ساياحات ساباق
ساباق ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، جاتتىعۋ ورىنداۋ
ساباق بارىسى:
ءى .ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلاردى تۇگەندەپ، ساباققا زەيىندەرىن اۋدارۋ.
ءىى وقۋشى ءبىلىمىن جان-جاقتى تەكسەرۋ
1.ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ.
2.دانىشپان اتانىڭ سۇراقتارى :
ا) فونەتيكا نەنى زەرتتەيدى؟
ءا) ورفوگرافيا مەن ورفوەپيا دەگەن نە؟
ب) بۋىن دەگەنىمىز نە؟ بۋىننىڭ تۇرلەرىن اتا
ۆ) ۇندەستىك زاڭى دەگەن نە؟
گ) دىبىس ۇندەستىگى دەگەن نە؟ ونىڭ تۇرلەرىن اتا
ءىىى جاڭا ساباق
1. دانىشپان اتا تۇسىندىرەدى:بالالار، الدىمەن بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبىن ، ياعني، « ەكپىن» ءسوزىنىڭ ماعىناسىن اشىپ الايىق. مىسالى: بار ەكپىنىمەن قۇلاپ ءتۇستى، ەكپىندەتىپ سويلەدى، ەكپىنى قاتتى جەل سوقتى، وقۋ ەكپىندىسى.داۋسى ەرەكشە شىقتى. داۋسى ەرەكشە شىقتى. داۋسى ەكپىندى شىقتى. ءبىز ەكپىن ءسوزىن از قولدانبايدى ەكەنبىز. ەكپىن ... كۇشتى، كوتەرىڭكى، قاتتى، ەرەكشە. مىسالدارعا قاراعاندا ەكپىن ماعىنا جاعىنان قانداي ءسوز؟
- كوپ ماعىنالى ءسوز
- ال ءتىل عىلىمىندا قولدانىلۋى قانداي ءسوز بولادى؟
- ءتىل عىلىمىندا تەرمين ءسوز بولادى.
- تەرمين ءسوز
2. وقۋلىقپەن جۇمىس
ەرەجەنى ءتۇسىنىپ وقۋ. ەكپىن نەلەرگە تۇسەدى ەكەن؟ ەرەجە بويىنشا اتاڭدار.
- ءبىر سوزگە. ءبىر بۋىنعا. ءبىر دىبىسقا. ءبىر تىركەسكە
ەرەجەنى جيناقتاپ، تىرەك - سىزبا جاسايىق...
.....................................ءبىر ءسوزدىڭ
.....................................ءبىر بۋىننىڭ
ەكپىن............................ءبىر دىبىستىڭ ..............................................كوتەرىڭكى ، كۇشتى ايتىلۋى
.....................................ءبىر تىركەستىڭ
سويلەپ تۇرعاندا، ءبىر ءسوز باسقا سوزدەرگە، ءبىر بۋىن باسقا بۋىندارعا، ءبىر دىبىس باسقا دىبىستارعا قاراعاندا كۇشتى، كوتەرىڭكى ايتىلۋىن ەكپىن دەيمىز.
ەكپىن
ءسوز ەكپىنى
دىبىس ەكپىنى
وي ەكپىنى
تىركەس ەكپىنى
ەكى نەمەسە ودان دا كوپ بۋىندى ءبىر ءسوزدىڭ ىشىندەگى ءبىر بۋىننىڭ كوتەرىڭكى ايتىلۋى ءسوز ەكپىنى دەپ اتالادى.قازاق تىلىندەگى ءسوز ەكپىنىنىڭ ورنى تۇراقتى بولادى: ەكپىن ءسوزدىڭ ەڭ سوڭعى بۋىنىنا تۇسەدى. مىسالى: مەكتەپ – كەمە، ءبىلىم – تەڭىز.
ءبىلىم-پاز- دار-عا. ءسوز ەكپىنى سويلەمدەگى بارلىق ءسوزدىڭ سوڭعى بۋىنىنا تۇسەدى ەكەن.
ورىس تىلىندە
زاموك - قۇلىپ
زاموك – قورعان
مۋكا - ازاپ
مۋكا - ۇن
قازاق تىلىندە
وقۋ
وقۋشى
وقۋشىلار
وقۋشىلارعا
ادەبيەت پانىندەگى س. ءجۇنىسوۆتىڭ «اقىرعى بايگە» ۇزىندىسىنەن تىرەك سوزدەردى اتاپ، سوزدەرگە ەكپىن قويىڭدار.
مەكتەپتە ۇزدىك وقۋشىلارعا «ماقتاۋ قاعازى» بەرىلەدى. بەرىلەدى سوزىنە ەكپىن تۇسپەيدى. ونى دالەلدەپ كورەيىك.
ۇندەستىك زاڭىنا باعىنبايتىن قوسىمشالار سياقتى ەكپىن تۇسپەيتىن ءسوزدىڭ سوڭعى بۋىنىندا تۇراتىن قوسىمشالار بولادى. ولار : جىكتىك جالعاۋى، بولىمسىز ەتىستىك جاسايتىن جۇرناقتار : (- ما ،- مە، -با،- بە،-پا،- پە؛ -تاي، -تەي، -داي،- دەي، - لاي،-لەي)
ۇماي انا تۇسىندىرەدى:
ورىس ءتىلى ءپانى ءمۇعالىمى ەكپىن (ۋدارەنيە) تۋرالى ايتىپ وتەدى.
ءىV. ساباقتى بەكىتۋ
دانىشپان اتانىڭ تاپسىرماسى: 343- جاتتىعۋ.
شەڭبەردەگى سوزدەردە ەكپىن قاي بۋىنعا تۇسكەن؟ ەكپىن تۇسپەي تۇرعان ۇقساس قوسىمشالاردى تابىڭدار.
وقۋشىمىن
ايتايىن
مۇزداي
ايتپا
بالاسىڭ
كورەلىك
وقتاي
بارما
ادامبىز
ايتشى
تاستاي
سىزبا
دانىشپان اتانىڭ تاپسىرماسى: شىعارماشىلىق جۇمىس (مۇزافار الىمبايەۆ)
ۇلىستىڭ ۇلى كۇنىندە،
كوپپەنەن بىرگە كۇلىمدە.
كوبەيسىن جاڭا دوستارىڭ،
مولايسىن ەلگە قوسقانىڭ.
تاپسىرما: ولەڭدى جاتقا جازۋ. ولەڭدەگى سوزدەرگە ءسوز ەكپىنىن قويىڭدار.
V. ساباقتى قورىتۋ
1. ەكپىن دەگەنىمىز نە؟
2. ونىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
3.ءسوز ەكپىنى دەگەن نە؟
4.ەكپىن تۇسپەيتىن قوسىمشالاردى اتاڭدار
Vءى.وقۋشىلاردى باعالاۋ.
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما:
س. ءجۇنىسوۆتىڭ «اقىرعى بايگە» ۇزىندىسىنەن ۇناعان ەكى سويلەمگە ءسوز ەكپىنىن ءتۇسىرىپ، جازىپ كەلۋ.
ساباق ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ەكپىننىڭ لەكسيكالىق ماعىناسىن اشا وتىرىپ، ونىڭ وقۋ، سويلەۋ نورماسىنا ءتان قۇبىلىس ەكەنىنە ءتۇسىندىرۋ، ورىس تىلىندەگى ەكپىن مەن قازاق تىلىندەگى ەكپىندى سالىستىرا وتىرىپ ايىرماشىلىقتارىن ءبىلۋ، ەكپىن تۇرلەرىن ءتۇسىندىرۋ، مەڭگەرتۋ، ەكپىن تۇرلەرىن اجىراتا ءبىلۋ، ەكپىن تۇسپەيتىن قوسىمشالاردى ءبىلۋ؛
تاربيەلىك: بەرىلگەن تاپسىرمالار ارقىلى عىلىم، ءبىلىمدى ۇيرەنۋگە، ادەبيەتتى سۇيۋگە، ءتىلدى قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ فونەتيكادان العان بىلىمدەرىن دامىتۋ، ۇندەستىك زاڭىنا ساي ورفوگرافيالىق، ورفوەپيالىق ساۋاتتىلىقتارىن جەتىلدىرۋ، سويلەۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ
ساباق ءتيپى: جاڭا ساباق
ساباق ءتۇرى: ساياحات ساباق
ساباق ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، جاتتىعۋ ورىنداۋ
ساباق بارىسى:
ءى .ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلاردى تۇگەندەپ، ساباققا زەيىندەرىن اۋدارۋ.
ءىى وقۋشى ءبىلىمىن جان-جاقتى تەكسەرۋ
1.ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەكسەرۋ.
2.دانىشپان اتانىڭ سۇراقتارى :
ا) فونەتيكا نەنى زەرتتەيدى؟
ءا) ورفوگرافيا مەن ورفوەپيا دەگەن نە؟
ب) بۋىن دەگەنىمىز نە؟ بۋىننىڭ تۇرلەرىن اتا
ۆ) ۇندەستىك زاڭى دەگەن نە؟
گ) دىبىس ۇندەستىگى دەگەن نە؟ ونىڭ تۇرلەرىن اتا
ءىىى جاڭا ساباق
1. دانىشپان اتا تۇسىندىرەدى:بالالار، الدىمەن بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبىن ، ياعني، « ەكپىن» ءسوزىنىڭ ماعىناسىن اشىپ الايىق. مىسالى: بار ەكپىنىمەن قۇلاپ ءتۇستى، ەكپىندەتىپ سويلەدى، ەكپىنى قاتتى جەل سوقتى، وقۋ ەكپىندىسى.داۋسى ەرەكشە شىقتى. داۋسى ەرەكشە شىقتى. داۋسى ەكپىندى شىقتى. ءبىز ەكپىن ءسوزىن از قولدانبايدى ەكەنبىز. ەكپىن ... كۇشتى، كوتەرىڭكى، قاتتى، ەرەكشە. مىسالدارعا قاراعاندا ەكپىن ماعىنا جاعىنان قانداي ءسوز؟
- كوپ ماعىنالى ءسوز
- ال ءتىل عىلىمىندا قولدانىلۋى قانداي ءسوز بولادى؟
- ءتىل عىلىمىندا تەرمين ءسوز بولادى.
- تەرمين ءسوز
2. وقۋلىقپەن جۇمىس
ەرەجەنى ءتۇسىنىپ وقۋ. ەكپىن نەلەرگە تۇسەدى ەكەن؟ ەرەجە بويىنشا اتاڭدار.
- ءبىر سوزگە. ءبىر بۋىنعا. ءبىر دىبىسقا. ءبىر تىركەسكە
ەرەجەنى جيناقتاپ، تىرەك - سىزبا جاسايىق...
.....................................ءبىر ءسوزدىڭ
.....................................ءبىر بۋىننىڭ
ەكپىن............................ءبىر دىبىستىڭ ..............................................كوتەرىڭكى ، كۇشتى ايتىلۋى
.....................................ءبىر تىركەستىڭ
سويلەپ تۇرعاندا، ءبىر ءسوز باسقا سوزدەرگە، ءبىر بۋىن باسقا بۋىندارعا، ءبىر دىبىس باسقا دىبىستارعا قاراعاندا كۇشتى، كوتەرىڭكى ايتىلۋىن ەكپىن دەيمىز.
ەكپىن
ءسوز ەكپىنى
دىبىس ەكپىنى
وي ەكپىنى
تىركەس ەكپىنى
ەكى نەمەسە ودان دا كوپ بۋىندى ءبىر ءسوزدىڭ ىشىندەگى ءبىر بۋىننىڭ كوتەرىڭكى ايتىلۋى ءسوز ەكپىنى دەپ اتالادى.قازاق تىلىندەگى ءسوز ەكپىنىنىڭ ورنى تۇراقتى بولادى: ەكپىن ءسوزدىڭ ەڭ سوڭعى بۋىنىنا تۇسەدى. مىسالى: مەكتەپ – كەمە، ءبىلىم – تەڭىز.
ءبىلىم-پاز- دار-عا. ءسوز ەكپىنى سويلەمدەگى بارلىق ءسوزدىڭ سوڭعى بۋىنىنا تۇسەدى ەكەن.
ورىس تىلىندە
زاموك - قۇلىپ
زاموك – قورعان
مۋكا - ازاپ
مۋكا - ۇن
قازاق تىلىندە
وقۋ
وقۋشى
وقۋشىلار
وقۋشىلارعا
ادەبيەت پانىندەگى س. ءجۇنىسوۆتىڭ «اقىرعى بايگە» ۇزىندىسىنەن تىرەك سوزدەردى اتاپ، سوزدەرگە ەكپىن قويىڭدار.
مەكتەپتە ۇزدىك وقۋشىلارعا «ماقتاۋ قاعازى» بەرىلەدى. بەرىلەدى سوزىنە ەكپىن تۇسپەيدى. ونى دالەلدەپ كورەيىك.
ۇندەستىك زاڭىنا باعىنبايتىن قوسىمشالار سياقتى ەكپىن تۇسپەيتىن ءسوزدىڭ سوڭعى بۋىنىندا تۇراتىن قوسىمشالار بولادى. ولار : جىكتىك جالعاۋى، بولىمسىز ەتىستىك جاسايتىن جۇرناقتار : (- ما ،- مە، -با،- بە،-پا،- پە؛ -تاي، -تەي، -داي،- دەي، - لاي،-لەي)
ۇماي انا تۇسىندىرەدى:
ورىس ءتىلى ءپانى ءمۇعالىمى ەكپىن (ۋدارەنيە) تۋرالى ايتىپ وتەدى.
ءىV. ساباقتى بەكىتۋ
دانىشپان اتانىڭ تاپسىرماسى: 343- جاتتىعۋ.
شەڭبەردەگى سوزدەردە ەكپىن قاي بۋىنعا تۇسكەن؟ ەكپىن تۇسپەي تۇرعان ۇقساس قوسىمشالاردى تابىڭدار.
وقۋشىمىن
ايتايىن
مۇزداي
ايتپا
بالاسىڭ
كورەلىك
وقتاي
بارما
ادامبىز
ايتشى
تاستاي
سىزبا
دانىشپان اتانىڭ تاپسىرماسى: شىعارماشىلىق جۇمىس (مۇزافار الىمبايەۆ)
ۇلىستىڭ ۇلى كۇنىندە،
كوپپەنەن بىرگە كۇلىمدە.
كوبەيسىن جاڭا دوستارىڭ،
مولايسىن ەلگە قوسقانىڭ.
تاپسىرما: ولەڭدى جاتقا جازۋ. ولەڭدەگى سوزدەرگە ءسوز ەكپىنىن قويىڭدار.
V. ساباقتى قورىتۋ
1. ەكپىن دەگەنىمىز نە؟
2. ونىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
3.ءسوز ەكپىنى دەگەن نە؟
4.ەكپىن تۇسپەيتىن قوسىمشالاردى اتاڭدار
Vءى.وقۋشىلاردى باعالاۋ.
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما:
س. ءجۇنىسوۆتىڭ «اقىرعى بايگە» ۇزىندىسىنەن ۇناعان ەكى سويلەمگە ءسوز ەكپىنىن ءتۇسىرىپ، جازىپ كەلۋ.
You Might Also Like
