ەل تاريحىن بىلەسىڭ بە؟
ەل تاريحىن بىلەسىڭ بە؟
/7 - 8 سىنىپ وقۋشىلارى اراسىندا وتكىزىلگەن زياتكەرلىك ويىن/
مەكتەپتە وتكىزىلەتىن سىنىپتان تىس جۇمىستار وقۋشىنى تاربيەلەۋ مەن وقىتۋدىڭ ءبىر فورماسى دەۋگە بولادى. سىنىپتان تىس جۇمىستار بالالاردى بىرىكتىرىپ قانا قويماي، ولاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋعا مول مۇمكىندىك بەرەدى جانە وقۋشىنىڭ وزىنە دەگەن سەنىمىن ارتتىرادى، وقۋشى مەن ءمۇعالىم اراسىندا بەرىك قارىم – قاتىناس ورناپ، ءمۇعالىمنىڭ وقۋشىنى تانىپ – بىلۋىنە مول مۇمكىندىك تۋعىزادى.
ماقساتى: ويىن بارىسىندا وقۋشىلار قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلعانىنا 550 - جىل تولۋىنا وراي قازاقستان تاريحى پانىنەن ءتۇرلى تاپسىرمالار مەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە وتىرىپ، قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋ تاريحىمەن تانىسادى، قازاق حالقىنىڭ عاسىرلار بويى اڭساعان تاۋەلسىزدىككە دەگەن ۇمتىلىسى، قازاق تاريحىنداعى ۇلى تۇلعالار، مادەنيەت توڭىرەگىندەگى ساۋالدارعا جاۋاپ بەرە الادى، وقۋشىنىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتىپ، تاريح پانىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى؛
ءتۇرى: «ەل تاريحىن بىلەسىڭ بە؟» اتتى زياتكەرلىك ويىنى ويىن بارىسىندا وقۋشىلار سىنىپتار بويىنشا توپتاستىرىپ، 6 - وقۋشىدان ءۇش توپقا بولىنەدى. ءار توپتان ءبىر - ءبىر كاپيتان سايلانادى. ءاربىر ورىندالعان تاپسىرما 5 - 10 بالدىق جۇيەمەن باعالانادى.
كورنەكىلىكتەر: سىنىپ بولمەسىن پانگە ساي بەزەندىرۋ، تاريح ءپانى بويىنشا ءتۇرلى تاپسىرمالار، قازاق حاندارىنىڭ سۋرەتتەرى، مۋزىكامەن كوركەمدەۋ؛
ءى كەزەڭ «ميعا ارنالعان جاتتىعۋ» كوماندالارعا 7 - سۇراق قويىلادى، كوپ ۇپاي العان كوماندا ويىندى ءبىرىنشى باستاۋعا مۇمكىندىك الادى. بۇل كەزەڭدە وقۋشىنىڭ ويىن جيناقتاۋ ماقساتىندا تومەنگى سىنىپتاردا وتكەن ماتەريالدار قامتىلادى:
1. قوجا احمەت ءياساۋيدىڭ «دانالىق كىتابى» قاي تىلدە جازىلعان؟ /اراب/
2. گرەك تاريحشىسى گەرودوت ساقتاردى قالاي اتاعان؟/ماسساگەتتەر/
3. قاڭلى تايپالارىنىڭ استاناسى بولعان قالا؟ /بيتيان/
4. ساق قوعامى نەشە توپتان تۇرادى؟ /3 توپتان، ابىزدار جاۋىنگەرلەر، مالشىلار مەن ەگىنشىلەر/
5. «تەلە» ءسوزىنىڭ ماعىناسى نەنى بىلدىرەدى؟ /تۇرىك/
6. «ۇلى جىبەك جولى» قايدان باستالادى؟/قىتايداعى حۋانحە وزەنىنىڭ اڭعارىنداعى ايماقتان/
7. اريستوتەلدەن كەيىنگى ەكىنشى ۇستاز اتانعان دانىشپان، ۇلى ويشىل، عالىم كىم ەدى؟
ءىى كەزەڭ «ەل تاريحىنىڭ بىلگىرلەرى» بۇل كەزەڭدە ءار توپقا ەل تاۋەلسىزدىگىنە بايلانىستى ءۇش سۇراق قويىلادى:
ءى توپ:
1. قازاقستان قاشان ءوز تاۋەلسىزدىگىن جاريالادى؟ /1991 جىل، 16 - جەلتوقسان/
2. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ رامىزدەرى قابىلدانعان جىل؟ /1992 جىل/
3. استانانىڭ تۇساۋكەسەرى قاي جىلى ءوتتى؟ /1998 جىل، 10ماۋسىم /
ءىى توپ:
1.«تاۋەلسىزدىك مونۋمەنتىنىڭ» ۇشار باسىنداعى بەينەلەر؟ / التىن ادام جانە جولبارىس/
2. بۇكىلحالىقتىق پرەزيدەنت سايلاۋى قاي جىلى ءوتتى؟ /1991 جىلى، 1 جەلتوقسان/
3. قازاق ەلىنىڭ تۇڭعىش استاناسى بولعان قالا؟ /ورىنبور/
ءىىى توپ:
1. تۇڭعىش قازاق دالاسىنان عارىشقا اتتانعان كىم، قاي جىلى؟/ت. اۋباكىروۆ، 1991 جىل 2 - قازان//
2. ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن تۇسىرىلگەن، قازاق تاريحىنان ماعلۇمات بەرەتىن فيلم؟ /كوشپەندىلەر/
3. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اتا زاڭى نەشە ءبولىم، نەشە باپتان تۇرادى؟/9 ءبولىم، 98 باپ /
ءىىى كەزەڭ: «دارحان دالامنىڭ باتىر بابالارى» بۇل كەزەڭدە قازاق دالاسىندا ءار كەزەڭدە ءومىر سۇرگەن قازاق باتىرلارى تۋرالى بىلگەندەرىن ورتاعا سالادى؟ ءار توپقا ەكى سۇراقتان قويىلادى:
ءى توپ:
1. جاۋگەرشىلىك زامانىندا 50 - جىلدان استام ۋاقىت قازاق قولىن باستاعان باتىر؟/بوگەنباي باتىر/
2. ابىلاي حان بۇل باتىردى تاپقىرلىعى، العىرلىعى ءۇشىن ەرەكشە باعالاعان، بۇل قاي باتىر؟ /بايان باتىر/
ءىى توپ:
1. تاۋكە حاننىڭ «جەتى جارعىسىن» جاساۋعا قاتىسقان قازاق باتىرى كىم؟؟/بوگەنباي باتىر/
2. 7 - جاسىنان جەتىم قالعان قازاقتىڭ دارابوز باتىرى كىم؟ /قابانباي باتىر/
ءىىى توپ:
1. ۇلى ءجۇزدىڭ شاپىراشتى رۋىنان شىققان باتىر كىم؟ /ناۋرىزباي باتىر/
2. قازاق حالقىنىڭ ازاتتىعى تۋرالى جىرلاعان باتىر كىم؟ /م. وتەمىس ۇلى/
ءىV كەزەڭ: «كاپيتاندار سايىسى» بۇل كەزەڭدە ءار توپتىڭ كاپيتاندارىنا ءبىر مەزەتتە 20 - سۇراق قويىلادى، وسىلايشا ەڭ كوپ ۇپاي جيناعان كاپيتان جەڭىمپاز اتانادى:
1. قازاقستان رەسپۋبليكاسى جەرىنەن كولەمىنەن نەشىنشى ورىندا؟ /9 ورىن/
2. قازاقستانداعى وبلىستار سانى قانشا؟/14/
3. تاۋەلسىز مەملەكەتتىڭ نەگىزگى بەلگىلەرى نە؟/شەكارا، اقشا، اسكەر/
4. اتىراۋ قالاسىنىڭ بۇرىنعى اتى؟ /گۋريەۆ/
5. العاشقى ادامداردىڭ تىرشىلىك ەتۋىنە قولايلى بولعان قازاقستاننىڭ قاي ايماعى؟ /وڭتۇستىك قازاقستان/
6. جەر - ۇيىقتى ىزدەگەن ادام كىم؟ /اسان - قايعى/
7. «سارىارقا»، «كىشكەنتاي» كۇيلەرىنىڭ اۆتورى كىم؟ /قۇرمانعازى/
8. حان تۇقىمىنان شىققان اتاقتى كۇيشى كىم؟ /داۋلەتكەرەي/
9. قازاق حاندىعى قۇرىلعان جىلدار؟ /1465 - 1466 جىلدار/
10. قازاق حاندىعىنىڭ ىرگەسىن قالاعان حاندار؟/جانىبەك پەن كەرەي/
11. قازاق حاندىعىنىڭ اۋماعىن كەڭەيتكەن، ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن بىرىكتىرگەن، ۇلى مەملەكەت قايراتكەرى كىم؟ /ابىلاي حان/
12. قازاقتىڭ توبە ءبيى كىم؟ /تولە بي/
13. ەلشى رەتىندە جوڭعار حاندىعىنا بارىپ ابىلايدى بوساتىپ اكەلگەن قازاق ءبيى كىم؟ /قازىبەك بي/
14. كىشى ءجۇزدىڭ اتاقتى ءبيى كىم؟/ايتەكە بي/
15. 1680 - 1715 جىلدارى ەل بيلىگىن قولىنا العان قازاق حانى كىم؟ /تاۋكە حان/
16. «قازاقتاردىڭ قوي ۇستىنە بوزتورعاي جۇمىرتقالاعان زامانى» قاي حاننىڭ تۇسىندا بولدى؟ /تاۋكە حان/
17. ابىلاي حاننىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساياساتىنا مەيىلىنشە اسەر ەتكەن قازاقتىڭ اتاقتى جىراۋى كىم؟ /بۇقار جىراۋ/
18. تۇركى حالىقتارىنىڭ ورتاق ۇلى ويشىلى، جىراۋ، قوبىزشى كىم؟ /قورقىت اتا/
19. قازاقتاردىڭ نانىمى بويىنشا وتباسى مەن بالالاردىڭ قورعاۋشىسى كىم؟ /ۇماي انا/
20. قازاق حالقى جورىققا شىققاندا الىپ شىعاتىن اسپاپ ءتۇرى؟ /داۋىلپاز/
ءارى قاراي 4 - كەزەڭنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ناتيجەلەر شىعارىلىپ، جەڭىمپازدار انىقتالادى، ماراپاتتالادى.
/7 - 8 سىنىپ وقۋشىلارى اراسىندا وتكىزىلگەن زياتكەرلىك ويىن/
مەكتەپتە وتكىزىلەتىن سىنىپتان تىس جۇمىستار وقۋشىنى تاربيەلەۋ مەن وقىتۋدىڭ ءبىر فورماسى دەۋگە بولادى. سىنىپتان تىس جۇمىستار بالالاردى بىرىكتىرىپ قانا قويماي، ولاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋعا مول مۇمكىندىك بەرەدى جانە وقۋشىنىڭ وزىنە دەگەن سەنىمىن ارتتىرادى، وقۋشى مەن ءمۇعالىم اراسىندا بەرىك قارىم – قاتىناس ورناپ، ءمۇعالىمنىڭ وقۋشىنى تانىپ – بىلۋىنە مول مۇمكىندىك تۋعىزادى.
ماقساتى: ويىن بارىسىندا وقۋشىلار قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلعانىنا 550 - جىل تولۋىنا وراي قازاقستان تاريحى پانىنەن ءتۇرلى تاپسىرمالار مەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرە وتىرىپ، قازاق حاندىعىنىڭ قۇرىلۋ تاريحىمەن تانىسادى، قازاق حالقىنىڭ عاسىرلار بويى اڭساعان تاۋەلسىزدىككە دەگەن ۇمتىلىسى، قازاق تاريحىنداعى ۇلى تۇلعالار، مادەنيەت توڭىرەگىندەگى ساۋالدارعا جاۋاپ بەرە الادى، وقۋشىنىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتىپ، تاريح پانىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرادى؛
ءتۇرى: «ەل تاريحىن بىلەسىڭ بە؟» اتتى زياتكەرلىك ويىنى ويىن بارىسىندا وقۋشىلار سىنىپتار بويىنشا توپتاستىرىپ، 6 - وقۋشىدان ءۇش توپقا بولىنەدى. ءار توپتان ءبىر - ءبىر كاپيتان سايلانادى. ءاربىر ورىندالعان تاپسىرما 5 - 10 بالدىق جۇيەمەن باعالانادى.
كورنەكىلىكتەر: سىنىپ بولمەسىن پانگە ساي بەزەندىرۋ، تاريح ءپانى بويىنشا ءتۇرلى تاپسىرمالار، قازاق حاندارىنىڭ سۋرەتتەرى، مۋزىكامەن كوركەمدەۋ؛
ءى كەزەڭ «ميعا ارنالعان جاتتىعۋ» كوماندالارعا 7 - سۇراق قويىلادى، كوپ ۇپاي العان كوماندا ويىندى ءبىرىنشى باستاۋعا مۇمكىندىك الادى. بۇل كەزەڭدە وقۋشىنىڭ ويىن جيناقتاۋ ماقساتىندا تومەنگى سىنىپتاردا وتكەن ماتەريالدار قامتىلادى:
1. قوجا احمەت ءياساۋيدىڭ «دانالىق كىتابى» قاي تىلدە جازىلعان؟ /اراب/
2. گرەك تاريحشىسى گەرودوت ساقتاردى قالاي اتاعان؟/ماسساگەتتەر/
3. قاڭلى تايپالارىنىڭ استاناسى بولعان قالا؟ /بيتيان/
4. ساق قوعامى نەشە توپتان تۇرادى؟ /3 توپتان، ابىزدار جاۋىنگەرلەر، مالشىلار مەن ەگىنشىلەر/
5. «تەلە» ءسوزىنىڭ ماعىناسى نەنى بىلدىرەدى؟ /تۇرىك/
6. «ۇلى جىبەك جولى» قايدان باستالادى؟/قىتايداعى حۋانحە وزەنىنىڭ اڭعارىنداعى ايماقتان/
7. اريستوتەلدەن كەيىنگى ەكىنشى ۇستاز اتانعان دانىشپان، ۇلى ويشىل، عالىم كىم ەدى؟
ءىى كەزەڭ «ەل تاريحىنىڭ بىلگىرلەرى» بۇل كەزەڭدە ءار توپقا ەل تاۋەلسىزدىگىنە بايلانىستى ءۇش سۇراق قويىلادى:
ءى توپ:
1. قازاقستان قاشان ءوز تاۋەلسىزدىگىن جاريالادى؟ /1991 جىل، 16 - جەلتوقسان/
2. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ رامىزدەرى قابىلدانعان جىل؟ /1992 جىل/
3. استانانىڭ تۇساۋكەسەرى قاي جىلى ءوتتى؟ /1998 جىل، 10ماۋسىم /
ءىى توپ:
1.«تاۋەلسىزدىك مونۋمەنتىنىڭ» ۇشار باسىنداعى بەينەلەر؟ / التىن ادام جانە جولبارىس/
2. بۇكىلحالىقتىق پرەزيدەنت سايلاۋى قاي جىلى ءوتتى؟ /1991 جىلى، 1 جەلتوقسان/
3. قازاق ەلىنىڭ تۇڭعىش استاناسى بولعان قالا؟ /ورىنبور/
ءىىى توپ:
1. تۇڭعىش قازاق دالاسىنان عارىشقا اتتانعان كىم، قاي جىلى؟/ت. اۋباكىروۆ، 1991 جىل 2 - قازان//
2. ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن تۇسىرىلگەن، قازاق تاريحىنان ماعلۇمات بەرەتىن فيلم؟ /كوشپەندىلەر/
3. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اتا زاڭى نەشە ءبولىم، نەشە باپتان تۇرادى؟/9 ءبولىم، 98 باپ /
ءىىى كەزەڭ: «دارحان دالامنىڭ باتىر بابالارى» بۇل كەزەڭدە قازاق دالاسىندا ءار كەزەڭدە ءومىر سۇرگەن قازاق باتىرلارى تۋرالى بىلگەندەرىن ورتاعا سالادى؟ ءار توپقا ەكى سۇراقتان قويىلادى:
ءى توپ:
1. جاۋگەرشىلىك زامانىندا 50 - جىلدان استام ۋاقىت قازاق قولىن باستاعان باتىر؟/بوگەنباي باتىر/
2. ابىلاي حان بۇل باتىردى تاپقىرلىعى، العىرلىعى ءۇشىن ەرەكشە باعالاعان، بۇل قاي باتىر؟ /بايان باتىر/
ءىى توپ:
1. تاۋكە حاننىڭ «جەتى جارعىسىن» جاساۋعا قاتىسقان قازاق باتىرى كىم؟؟/بوگەنباي باتىر/
2. 7 - جاسىنان جەتىم قالعان قازاقتىڭ دارابوز باتىرى كىم؟ /قابانباي باتىر/
ءىىى توپ:
1. ۇلى ءجۇزدىڭ شاپىراشتى رۋىنان شىققان باتىر كىم؟ /ناۋرىزباي باتىر/
2. قازاق حالقىنىڭ ازاتتىعى تۋرالى جىرلاعان باتىر كىم؟ /م. وتەمىس ۇلى/
ءىV كەزەڭ: «كاپيتاندار سايىسى» بۇل كەزەڭدە ءار توپتىڭ كاپيتاندارىنا ءبىر مەزەتتە 20 - سۇراق قويىلادى، وسىلايشا ەڭ كوپ ۇپاي جيناعان كاپيتان جەڭىمپاز اتانادى:
1. قازاقستان رەسپۋبليكاسى جەرىنەن كولەمىنەن نەشىنشى ورىندا؟ /9 ورىن/
2. قازاقستانداعى وبلىستار سانى قانشا؟/14/
3. تاۋەلسىز مەملەكەتتىڭ نەگىزگى بەلگىلەرى نە؟/شەكارا، اقشا، اسكەر/
4. اتىراۋ قالاسىنىڭ بۇرىنعى اتى؟ /گۋريەۆ/
5. العاشقى ادامداردىڭ تىرشىلىك ەتۋىنە قولايلى بولعان قازاقستاننىڭ قاي ايماعى؟ /وڭتۇستىك قازاقستان/
6. جەر - ۇيىقتى ىزدەگەن ادام كىم؟ /اسان - قايعى/
7. «سارىارقا»، «كىشكەنتاي» كۇيلەرىنىڭ اۆتورى كىم؟ /قۇرمانعازى/
8. حان تۇقىمىنان شىققان اتاقتى كۇيشى كىم؟ /داۋلەتكەرەي/
9. قازاق حاندىعى قۇرىلعان جىلدار؟ /1465 - 1466 جىلدار/
10. قازاق حاندىعىنىڭ ىرگەسىن قالاعان حاندار؟/جانىبەك پەن كەرەي/
11. قازاق حاندىعىنىڭ اۋماعىن كەڭەيتكەن، ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن بىرىكتىرگەن، ۇلى مەملەكەت قايراتكەرى كىم؟ /ابىلاي حان/
12. قازاقتىڭ توبە ءبيى كىم؟ /تولە بي/
13. ەلشى رەتىندە جوڭعار حاندىعىنا بارىپ ابىلايدى بوساتىپ اكەلگەن قازاق ءبيى كىم؟ /قازىبەك بي/
14. كىشى ءجۇزدىڭ اتاقتى ءبيى كىم؟/ايتەكە بي/
15. 1680 - 1715 جىلدارى ەل بيلىگىن قولىنا العان قازاق حانى كىم؟ /تاۋكە حان/
16. «قازاقتاردىڭ قوي ۇستىنە بوزتورعاي جۇمىرتقالاعان زامانى» قاي حاننىڭ تۇسىندا بولدى؟ /تاۋكە حان/
17. ابىلاي حاننىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساياساتىنا مەيىلىنشە اسەر ەتكەن قازاقتىڭ اتاقتى جىراۋى كىم؟ /بۇقار جىراۋ/
18. تۇركى حالىقتارىنىڭ ورتاق ۇلى ويشىلى، جىراۋ، قوبىزشى كىم؟ /قورقىت اتا/
19. قازاقتاردىڭ نانىمى بويىنشا وتباسى مەن بالالاردىڭ قورعاۋشىسى كىم؟ /ۇماي انا/
20. قازاق حالقى جورىققا شىققاندا الىپ شىعاتىن اسپاپ ءتۇرى؟ /داۋىلپاز/
ءارى قاراي 4 - كەزەڭنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ناتيجەلەر شىعارىلىپ، جەڭىمپازدار انىقتالادى، ماراپاتتالادى.
You Might Also Like
-
تاراز قالاسى اكىمدىگىنىڭ ءبىلىم ءبولىمىنىڭ
