سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 5 كۇن بۇرىن)
كيەلى جەم ءوڭىرىنىڭ ءتول پەرزەنتى
اقتوبە وبلىسى، بايعانين اۋدانى،
كەمەرشي سەلوسى، ق. جازىقوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپ
تاربيە ءىسىنىڭ ورىنباسارى قۇلمانوۆا زليحا ساناق قىزى

تاقىرىبى: كيەلى جەم ءوڭىرىنىڭ ءتول پەرزەنتى
(جەرلەس جازۋشىمىز قاجىعالي مۇحانبەتقالي ۇلىمەن كەزدەسۋ كەشى)

ماقساتى:
ءجۇرۋ بارىسى
ءى جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى قاجىعالي اعا، ەل اعالارى، ۇلاعاتتى ۇستازدار، سۇيىكتى شاكىرتتەر، بۇگىنگى مەكتەبىمىزدە وتكەلى وتىرعان «كيەلى جەم ءوڭىرىنىڭ ءتول پەرزەنتى» اتتى جەرلەس جازۋشىمىز قاجىعالي مۇحانبەتقالي ۇلىنىڭ 70 جىلدىق مەرەيتويىنا بايلانىستى كەزدەسۋ كەشىمىزگە قوش كەلدىڭىزدەر!

ءىى جۇرگىزۋشى: قاجىعالي مۇحانبەتقالي ۇلى 1942 جىلى 8 جەلتوقساندا اقتوبە وبلىسى، بايعانين اۋدانىنداعى كەمەرشي اۋىلىندا تۋعان. 1965 جىلى قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن. ودان كەيىن اقتوبە وبلىستىق راديو جانە تەليەۆيدەنيە كوميتەتىندە، وبلىستىق «كوممۋنيزم جولى» گازەتىندە، رەسپۋبليكالىق «قازاقستان» باسپاسىندا، «جۇلدىز» جۋرنالىندا، «قازاق ادەبيەتى» گازەتىندە رەداكتور، اعا ادەبي قىزمەتكەر، ءبولىم مەڭگەرۋشىسى، جاۋاپتى حاتشى، ورىس – قازاق تىلدەرىندە شىعاتىن «جاڭا فيلم» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى بولعان. كەيىنگى جىلدارى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى اپپاراتىندا، پارلامەنتتە، «تاڭشولپان» جۋرنالىندا قىزمەت ىستەگەن. كوپتەگەن جازۋشىلاردىڭ جەكەلەگەن اڭگىمەلەرىن جانە تۇركىمەن جازۋشىسى ت. جۇماگەلدييەۆتىڭ «ەگەس» اتتى كىتابىن، ورىس جازۋشىسى ا. سكالوننىڭ «باقىتتىڭ التاي تۇلكىسى» اتتى اڭگىمەلەرى مەن پوۆەستەر جيناعىن قازاق تىلىنە اۋداردى. ءوزىنىڭ دە ءبىرقاتار اڭگىمەلەر مەن پوۆەستەرى شەتەل تىلدەرىنە اۋدارىلىپ جارىق كوردى. قازاقتىڭ ءحۋىىى عاسىرداعى وتارشىلدىق ەزگىگە قارسى كۇرەسىنىڭ باسشىسى ءارى بي، ءارى باتىر س. دات ۇلى تۋرالى ۇزاق جىلدار بويى زەرتتەۋ جۇرگىزگەن ول، ونداعان ماقالالار جازىپ، وسى ءبىر ايتۋلى تۇلعانىڭ ءومىرى مەن قوعامدىق قىزمەتى جونىندە رەسپۋبليكالىق «ارىس» باسپاسىنان «سىرىم دات ۇلى» اتتى جيناقتى ءوزى قاراستىرىپ، العى ءسوزى مەن تۇسىنىكتەمەلەرىن دە ءوزى جازىپ جارىققا شىعاردى. تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 10 جىلدىعىنا ارنالعان مەدالمەن ماراپاتتالعان. بايعانين اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى 2003 جىلى «قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى» اتاعى بەرىلدى.

ءى جۇرگىزۋشى: جەم – ساعىز قالىڭ جۇرتىم جايلاعان جەر
ماڭعىرتىپ ءتورت - تۇلىك مال ايداعان جەر
قاپتاسا تاۋداي نارلار سايگۇلىكتەر
قويلارى سەمىزدىكتەن جايلاعان جەر
جەم – ساعىز اكەم – شەشەم جايلاعان جەر
كوكتەمدە بايشەشەگى جايناعان جەر
باسىنا جاس بوتانىڭ ۇكى تاعىپ
قۇلىندى قوڭىراۋلاتىپ ايداعان جەر – دەپ جەرلەس اقىنىمىز ساعي جيەنبايەۆ جىرلاعانداي كەلەسى كەزەكتى اۋداندىق «ايگولەك» بايقاۋىنىڭ ءى ورىن يەگەرى ءبۇلدىرشىن ءانشىمىز -------------------- ورىنداۋىنداعى «اقبۇلاق» انىنە بەرەمىز.

ءىى جۇرگىزۋشى:
تالانت قابىلەتىنە قاراي كەز كەلگەن جازۋشىنىڭ ونەر الەمىندە ءوز ورنى بار. سولاردىڭ اراسىنان قاي وقىرمان كىمدى ءسۇيىپ وقيدى، كىمدى قۇرمەتتەيدى يا جەكە ماسەلە. ال ءوز باسىم جىلت ەتىپ، جارىققا شىققان ءار شىعارماسىن مۇمكىندىگىنشە وقىپ قالۋعا تىرىساتىن ءوزىن دە، ءسوزىن دە سىيلايتىن ساناۋلى عانا جازۋشىلارىنىڭ ءبىرى – مەنىڭ قوجەكەم. مەنىڭ دەيتىنىم ءبىز، گازەت رەداكسياسىندا، ءبىراز جىل بىرگە قىزمەت ىستەدىك، اعالى – ءىنىلى ادامدارداي سىيلاستىق. بۇعان مۇمكىن ەكەۋمىزدىڭ ونەر، ءومىر، ادەبيەت جونىندەگى كوزقاراس، پىكىر – تۇجىرىمدارىمىزدىڭ كوپ جاعدايدا ءار جەردەن شىعاتىندىعى دانەكەر بولعان شىعار – دەيدى بەلگىلى جازۋشى، قالامداس ءىنىسى د. ءاشىمحان ۇلى.

ءى جۇرگىزۋشى:
جازۋشى اعامىزدىڭ ءوزى دە، ءوزى تۋعان توپىراقتان شىققان ساعي اقىننىڭ شىعارمالارىمەن سۋسىنداپ وسكەن. كەلەسى كەزەكتە «جاقسى ولەڭ ءوزى – اق سويلەپ تۇرادى» اتتى شىعارماسىنا بەرەمىز. ورتاعا 5 كلاسس وقۋشىسى --------------------------- شاقىرايىق.

ءى جۇرگىزۋشى:
اۋىلىم وسى مەنىڭ ىزدەپ كەلگەن
كەتكەلى تالاي جىلدار تىزبەكتەلگەن
تالى جوق ءان شارىقتايتىن بۇلبۇل قونىپ
شىڭى جوق شىڭىنا مۇز بوكتەرگەن
تۇرادى كەيدە وت بولىپ قۇمدار كۇيىپ
تىڭدايدى جەلدەن عانا جىرلاردى ۇيىپ
كوڭىلىم وسى اۋىلدا كوك تەڭىزدەي بيىك
كوڭىلىم وسى اۋىلدا شىڭنان – دەپ باكىر اقىن جىرلاعانداي «تۋعان جەر» اتتى ءان – شاشۋىمىزدى ءبۇلدىرشىن ونەرپازىمىز ---------------------------- ورىنداۋىندا قابىل الىڭىزدار.

ءى جۇرگىزۋشى:
اركىم ءوز تۇيسىگى ءوز بايلامى كوزقاراسى تۇرعىسىندا ءسوز قوزعارى بەلگىلى، وسى تۇرعىدان كەلگەندە قاجىعاليدىڭ شىعارمالارىن وقىعان ادام مىناۋ ىعى - جىعى ومىردەن ءوزىن بولماسا جولداس – جورا، تۋما – تۋىستارىن كورەرى انىق.
قاجىعاليدىڭ قانداي شىعارماسى بولماسىن ءومىردىڭ ءدال ءوزى سونىڭ قاعازعا تۇسكەن كارتيناسى. وقيسىڭ دا قالىڭ ويعا قالاسىڭ، جاعىمسىز كەيىپكەرلەردىڭ ءىس ارەكەتىنە ىزا بولاسىڭ.

ءىى جۇرگىزۋشى:
60 - 80 جىلداردان باستاپ قازاق ادەبيەتىنىڭ پروزا جانە پوەزيا سالاسىندا وزىندىك ءىز قالدىرعان كيەلى جەم ءوڭىرىنىڭ ءتول پەرزەنتتەرى ساعي، باكىر، ەسەنباي، توبىق، وتەجان سەكىلدى اقىن جازۋشىلارىمىزدىڭ بۇگىنگى جالعاسى جاس ۇرپاقتىڭ جازۋشى اتاعا ارناعان جىر ۇنىنە قۇلاق تۇرەلىك.
ءى جۇرگىزۋشى:
مەكتەبىمىزدىڭ جاس مامانى پوەزيا سالاسىندا قالام تەربەپ جۇرگەن زامانداسىمىز --------------------- ءوزىنىڭ جىر شاشۋىن سىزگە ارنايدى.

نابييەۆا كوركەم
ماراتوۆ نۇربەك
ەرعالييەۆا دينارا

ءىى - جۇرگىزۋشى:
كۇي عوي بۇل قوشتاستىرعان قيماسىڭمەن
كۇي عوي بۇل دوستاستىرعان سىيلاسىڭمەن
كوز الدىڭا كولبەڭدەپ كەلە قالار
قۇرمانعازى، قازانعاپ ديناسىمەن دەي كەلە مەكتەبىمىزدەگى اسەم ءان حور ۇيىرمەسىنىڭ ونەرلى بالدىرعاندارىن «كەلىنشەك» كۇيىمەن قارسى الامىز.

ءى - جۇرگىزۋشى:
ءوزىڭ ايتشى سىنشىم مەنىڭ قىراعى
سۋعا تويعان قاشان ءشولدىڭ معرابى
ون قىزى بار اتا اناعا بىلەسىڭ
قاي كەزدە دە ءبىر ۇل جەتپەي تۇرادى.
بايي بەرۋ بولسا ادامنىڭ ۇرانى
ونى تىرلىك ءتۇزۋ جولدان بۇرادى
ءبىر داچاسى بار ادامعا قاشاندا
ءبىر ماشينا جەتپەيدى دە تۇرادى
مالى كوپكە ەسكە ساقتا شىراعىم
ءشوپ بولمايدى شۇكىرلىكتىڭ قۇراعى
قانشا وسسە دە مانساپ قۋعان ادامعا
ءبىر سەكىرۋ جەتپەيدى دە تۇرادى
ىرىق بەرمەس كوڭىلدىڭ كوك پىراعى
جاقسى ارماننىڭ جاقىنىنان جىراعى
تويدا قانشا تويعانمەنەن ىشكەنگە
ءبىر ءجۇز گرامم جەتپەيدى دە تۇرادى دەگەن ەكەن قادىر اقىن قاجىعالي اعامىزعا ارناعان ءوز جىرىندا.

ءىى جۇرگىزۋشى:
ولاي بولسا مەكتەبىمىزدىڭ بۇلبۇل ءانشىسى نابييەۆا كوركەمدى نۇرتۋعاننىڭ تەرمەسى «قانەكەي ءتىلىم سويلەشى» قارسى الايىق.

ءى جۇرگىزۋشى
ادام تاعدىرىنا تەرەڭ بويلاۋ نە نارسەنىڭ سەبەپتەرىن تۇپكى تامىردان ىزدەۋ ادامدىق، يماندىق ماسەلەلەردى بارىنەن دە جوعارى قويۋ قاجەكەمنىڭ كوپتەگەن شىعارمالارىنان انىق كورىنەدى. بۇلاردىڭ قاي قايسىسىندا دا ول كوز كورەگەندىگىن جۇرەك سەزىمتالدىلىعىن وي ۇشقىرلىعىن تانىتادى.
ءىى جۇرگىزۋشى
ولاي بولسا كەلەسى كەزەكتى راحمەتوۆ باعداتتىڭ اسەم انىنە بەرەمىز.

ءى جۇرگىزۋشى:
ق. مۇحامبەتقالييەۆ شىعارماشىلىعىنىڭ التىنداي اسىل ارقاۋى ادام ءومىرىنىڭ ماڭگىلىك شىندىعىنىڭ الماعايىپ الدامشى شىرعالاڭدارىنا قۇرىلادى. جازۋشى شەبەرلىگىنىڭ شىڭدالىپ كەمەل سيپاتقا يەلەنگەنىن كوپتەگەن شىعارمالارى ارقىلى بىلۋگە بولادى.

ءىى جۇرگىزۋشى:
كەلەسى تىڭدايتىندارىڭىز ەرمۇحامبەتوۆ قالىبەك پەن ەرجان نۇرلاتتىڭ ورىنداۋىندا «كەل اۋىلعا» ءانى.

ءى جۇرگىزۋشى:
ءان باستالسا قالايشا جانباس حالىق
تىڭداۋعا بار ءتۇن بويى تاڭ جاستانىپ
ۇيىپ قالار تابيعات ويانباستاي
كەتكەن كەزدە كەرەمەت ءان باستالىپ دەمەكشى راحاتوۆ يسلامبەكتى «جاسا قازاعىم» انىمەن قارسى الايىق.

ءىى جۇرگىزۋشى:
ق. مۇحامبەتقالييەۆ ءوز ماشىعى مەن مانەرىن قاپىسىز تاپقان، ۇلكەن ەپوسقا ۇلكەن دايىندىقپەن باي تاجىريبەمەن بەت العان جازۋشى. ونىڭ شىعارمالارى كەلەر ۇرپاق ءۇشىن مول مۇرا بولىپ قالماق، قالامىڭىز ءارى قاراي ۇشتالا بەرسىن، وتباسىڭىزعا اماندىق، دەنىڭىزگە ساۋلىق، ەڭبەگىڭىزگە تۆورچەستۆولىق تابىس تىلەي وتىرىپ بۇگىنگى كەزدەسۋ كەشىمىزدى اياقتايمىز.

قوش ساۋ بولىڭىزدار!
كەلەسى كەزدەسكەنشە كۇن نۇرلى بولسىن.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما