ەلەكتروتەحنيكالىق ماتەريالدارمەن جۇمىس جاساۋ
قىزىلوردا وبلىسى،
قارماقشى اۋدانى، ا.جانپەيىسوۆ اتىنداعى
№ 105 ورتا مەكتەپتىڭ تەحنولوگيا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى،
پرنازاروۆ داۋيرجان امانگالييەۆيچ
ءپانى: تەحنولوگيا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەلەكتروتەحنيكالىق ماتەريالدارمەن جۇمىس جاساۋ
سىنىبى: 5
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى ەلەكتر تىزبەگىنىڭ نەگىزگى ەلەمەنتتەرىمەن تانىستىرۋ. سىزبا بويىنشا شارتتى بەلگىلەردى وقي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: ەلەكتروتەحنيكالىق جۇمىستاردى ورىنداعاندا ۇقىپتىلىققا، جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ بويىنا ەڭبەك داعدىسىن قالىپتاستىرۋ. قاراپايىم ەلەكتر تىزبەگىن جيناي بىلۋگە، تۇرمىستىق ەلەكتر قۇرالدارىن اقاۋلارىن جوندەۋگە داعدىلاندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق.
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: تۇسىندىرمە – پراكتيكالىق
ساباققا قولدانىلاتىن ستراتەگيالىق ادىستەر: ينتەراكتيۆتى ادىستەر، ستو ادىستەرى
كورنەكىلىگى: سلايدتار، اعاش، جەلىم، ارا، ت.ب.
قۇرالدارى: ارا، بۇراندالى قىسقىش، ەگەۋ، سۇرگى ت.ب.
پايدالانعان ادەبيەت: تەحنولوگيا 5 سىنىپ
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
1. وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەندەۋ.
2. سىنىپ تازالىعىن تەكسەرۋ.
3. وقۋشى نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
«وزىندىك باعالاۋ» ءادىسى:
وقۋشىلار بەرىلگەن ءۇي تاپسىرماسىنا ءوزىنىڭ دايىندىق دەڭگەيىن ءمۇعالىم سۇراعىنا قول كوتەرۋ ارقىلى بايقاتادى: كىم «بەسكە» دايىن؟ كىم «تورتكە» دايىن؟ كىم «ۇشكە» دايىن؟ كىم مۇلدە دايىن ەمەس؟
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
توك كوزى. ەلەكتر وتكىزگىشتەر
III. ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ
«كىم بىلەدى؟» ويىنى. شارتتى بەلگىلەر تۇرلەرىن سلايد ارقىلى سۇراۋ (8 شارتتى بەلگى) «بەسكە» بىلەتىن وقۋشى 1 سۇراققا جاۋاپ بەرىپ، قالعانىڭ وقۋشىلاردان «كىم بىلەدى؟» دەپ سۇرايدى.
ەلەكتر سحەماسى دەگەنىمىز؟
«ءيا، جوق» ويىنى
تەمىر توق وتكىزە مە؟
اۋا توق وتكىزە مە؟
اينەك توق وتكىزە مە؟
پلاستماسسا توق وتكىزە مە؟
مىس سىم توق وتكىزە مە؟
اعاش توق وتكىزە مە؟
ىلعاش اعاش توق وتكىزە مە؟
رەزەڭكە توق وتكىزە مە؟
الليۋمينيي توق وتكىزە مە؟
IV. جاڭا ساباقتى دايارلاۋ. جاڭا ساباق
ەلەكتروتەحنيكالىق ماتەريالدارمەن جۇمىس
ەلەكتر اسپاپتارىمەن جۇمىس ىستەگەندە، كوپتەگەن ماتەريالداردى پايدالاناسىڭدار. ولارمەن جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن ارنايى اسپاپتار قولدانىلادى.
ەلەكتر ماتەريالدارىنىڭ قاتارىنا ەلەكتر سىمى، تۇتىكشەلەر، وقشاۋلاۋىش تاسپا، باۋ ت.ب. جاتاتىن بولسا، اسپاپتاردىڭ قاتارىنا تىستەۋىك، مونتەر پىشاعى، قىسقاش، جۇمىر قىسقىش، بۇراۋىش ت.ب. جاتادى. ەلەكتر سىمدارىنىڭ ىشكى قاباتى مىس پەن اليۋمينييدەن، سىرتقى قاباتى توق وتكىزبەيتىن وقشاۋلاۋىشتان جاسالادى.
ەلەكتر باۋى يىلگىش وقشاۋلاۋىش ازىرلەنىپ، تۇرمىستىق ەلەكتر جابدىقتارى مەن توق كوزىن جالعاستىرادى. ول ەكى نەمەسە كوپ توق وتكىزگىشتەن تۇرادى. سىمداردىڭ ءبارى ءبىر تۇتىكتىڭ ىشىندە ورنالاسادى. وقشاۋلاۋىش تاسپالار مەن تۇتىكتەر ەلەكتر سىمدارىنىڭ جالعانعان جەرىن وقشاۋلاپ تۇرادى.
سىمداردى كەسۋ ءۇشىن تىستەۋىكتى قولدانادى. ونىڭ سابى مىندەتتى تۇردەوقشاۋلاۋىشپەن قاپتالادى. مونتەردىڭ پىشاعى سىمنان وقشاۋلاۋىشتى الىپ تاستاۋ ءۇشىن قاجەت. پىشاقتىڭ سابى پلاستماسسادان نەمەسە اعاشتان جاسالادى. قىسقاشتار ەلەكتر سىمدارىن مايىستىرۋ نەمەسە بۇراۋ ءۇشىن قاجەت. بۇراۋىشتىڭ كومەگىمەن ەلەكتر جابدىقتارىن قۇراستىرادى. ونىڭ سابى دا اعاشتان نەمەسە پلاستماسسادان جاسالعان.
ەلەكترمەن جۇمىس ىستەۋ كەزىندەگى قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرى
1. ۇقىپتى، ءتارتىپتى، وتە ساق بولىڭدار: ءمۇعالىمنىڭ اۋىزشا جانە جازباشا نۇسقاۋلارىن بۇلجىتپاي ورىنداپ وتىرىڭدار.
2. جۇمىس ورىندارىڭدى ءمۇعالىمنىڭ رۇقساتىنسىز تاستاپ كەتپەڭدەر.
3. ەلەكتر اسپاپتارىن، ماتەريالدار مەن جابدىقتاردى جۇمىس ورىندارىڭا ءمۇعالىم كورسەتكەن تارتىپپەن جايعاستىرىپ قويىڭدار.
4. تاپسىرمانى ورىنداۋدا قاجەتسىز زاتتاردى جۇمىس ورنىندا ۇستاماندار.
5. توك كوزدەرىن ءمۇعالىمنىڭ رۇقساتىنسىز قوسپاندار.
6. ەلەكتر تىزبەكتەرىن قۇراستىرعاندا، اۋىستىرىپ قوسۋ تەتىگىن جالعاستىرعاندا، جوندەگەندە، توك كوزى اجىراپ تۇرۋى كەرەك.
7. ەلەكتر توگى كوزىندە، سونداي-اق ەلەكتر قوندىرعىسىنىڭ باسقا بولىكتەرىندە كەرنەۋدىڭ بار-جوعىن باقىلاۋ ءۇشىن ارنايى باقىلاۋ شامىن نەمەسە كەرنەۋ كورسەتكىش اسپاپتى پايدالان.
8. ەگەر جۇمىسشى ەلەكتر جەلىسىنە جابىسىپ قالسا، ونى قۇتقارۋى ءۇشىن، ءتىپتى ەلەكتر جەلىسىن شاۋىپ تاستاۋعا دا بولاتىنىن بىلگەن ءجون.
9. رەزەڭكە قولعاپ پەن رەزەڭكە ەتىك كيۋ توك سوعۋدان ساقتايتىنىن ەستەن شىعارماعان ءجون.
ساراماندىق جۇمىس
جەكە
جۇمىس كيىمىن كيۋ: فارتۋك، جەڭقاپ
جۇمىسقا قاجەت ماتەريالدار: قۇراستىرۋعا قاجەتتى بۇراۋىش ت.ب. ەلەكتر پاتروندارى
جۇمىستىڭ ماقساتى: تۇرمىستا قولدانىلاتىن ەلەكتر شامى پاترونى قۇرىلىسىمەن تانىسىپ، ولاردى قۇراستىرىپ ۇيرەنۋ
پاتروندار ەلەكتر شامدارىن ەلەكتر تىزبەگىنە قوسۋ ءۇشىن قاجەت. ولاردىڭ توبەگە، بەكىتىلگەن جانە اسىپ كويىلاتىن بىرنەشە ءتۇرى بار. پاترونداردىڭ كورپۋسى توك وتكىزبەيتىن ماتەريالداردان ازىرلەنگەن. ونىڭ ىشكى بولىگىندە ەكى تۇيىسپەلى بۇراۋىشى بولادى، ول مەتالل پلاستينالارعا بەكىتىلەدى.
پاترونداردىڭ قۇرىلىسىمەن تانىسۋ ءۇشىن سۋرەتتى پايدالانىپ، مىناداي ءىس-امالداردى ورىنداڭدار:
1. ەلەكتر پاترونىنىڭ كورپۋسىنان قاقپاعىن اجىراتىپ الىڭدار، ونىڭ فارفوردان جاسالعان وزەگىن شىعارىڭدار.
2. وزەكتىڭ قۇرىلىسىمەن تانىسىپ، ونىڭ تۇيىسپەلەرىن، تۇيىسپە بۇراۋىشتارىن تابىڭدار.
3. سىمداردى جالعايتىن جەرلەردى ءبىلىپ الىڭدار.
4. وزەكتىڭ ورنىنا قايتا بەكىتىپ، قاقپاعىن جابىڭدار.
5. پاترون قاقپاعىن بەكىتىڭدەر.
V. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ
«جۇبىن تاپ»
ەكى باعاندا تۇرعان سوزدەردىڭ جۇبىن تابۋ.
ەلەكتر ۇستەلى
تەحنولوگيالىق بۇراۋ
جۇمىس ماتەريالدار
سىمدى تاسپا
وقشاۋلاۋىش پىشاعى
ەلەكتروتەحنيكالىق سحەماسى
قاۋىپسىزدىك ەلەمەنت
گالۆانيكالىق كارتا
مونتەر ەرەجەسى
«دۇرىس جاۋابى»
ەلەكتر سحەماسى
تەحنولوگيالىق كارتا
جۇمىس ۇستەلى
سىمدى بۇراۋ
وقشاۋلاۋىش تاسپا
ەلەكتروتەحنيكالىق سحەماسى
قاۋىپسىزدىك ەرەجەسى
گالۆانيكالىق ەلەمەنت
مونتەر پىشاعى
Vءى. باعالاۋ
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
ءتۇرلى ەلەكترو شامدارىنىڭ ەسكيزىن سالىپ كەلۋ تاپسىرىلادى.
قارماقشى اۋدانى، ا.جانپەيىسوۆ اتىنداعى
№ 105 ورتا مەكتەپتىڭ تەحنولوگيا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى،
پرنازاروۆ داۋيرجان امانگالييەۆيچ
ءپانى: تەحنولوگيا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەلەكتروتەحنيكالىق ماتەريالدارمەن جۇمىس جاساۋ
سىنىبى: 5
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردى ەلەكتر تىزبەگىنىڭ نەگىزگى ەلەمەنتتەرىمەن تانىستىرۋ. سىزبا بويىنشا شارتتى بەلگىلەردى وقي بىلۋگە ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك: ەلەكتروتەحنيكالىق جۇمىستاردى ورىنداعاندا ۇقىپتىلىققا، جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ بويىنا ەڭبەك داعدىسىن قالىپتاستىرۋ. قاراپايىم ەلەكتر تىزبەگىن جيناي بىلۋگە، تۇرمىستىق ەلەكتر قۇرالدارىن اقاۋلارىن جوندەۋگە داعدىلاندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق.
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: تۇسىندىرمە – پراكتيكالىق
ساباققا قولدانىلاتىن ستراتەگيالىق ادىستەر: ينتەراكتيۆتى ادىستەر، ستو ادىستەرى
كورنەكىلىگى: سلايدتار، اعاش، جەلىم، ارا، ت.ب.
قۇرالدارى: ارا، بۇراندالى قىسقىش، ەگەۋ، سۇرگى ت.ب.
پايدالانعان ادەبيەت: تەحنولوگيا 5 سىنىپ
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
1. وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەندەۋ.
2. سىنىپ تازالىعىن تەكسەرۋ.
3. وقۋشى نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
«وزىندىك باعالاۋ» ءادىسى:
وقۋشىلار بەرىلگەن ءۇي تاپسىرماسىنا ءوزىنىڭ دايىندىق دەڭگەيىن ءمۇعالىم سۇراعىنا قول كوتەرۋ ارقىلى بايقاتادى: كىم «بەسكە» دايىن؟ كىم «تورتكە» دايىن؟ كىم «ۇشكە» دايىن؟ كىم مۇلدە دايىن ەمەس؟
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
توك كوزى. ەلەكتر وتكىزگىشتەر
III. ءۇي تاپسىرماسىن بەكىتۋ
«كىم بىلەدى؟» ويىنى. شارتتى بەلگىلەر تۇرلەرىن سلايد ارقىلى سۇراۋ (8 شارتتى بەلگى) «بەسكە» بىلەتىن وقۋشى 1 سۇراققا جاۋاپ بەرىپ، قالعانىڭ وقۋشىلاردان «كىم بىلەدى؟» دەپ سۇرايدى.
ەلەكتر سحەماسى دەگەنىمىز؟
«ءيا، جوق» ويىنى
تەمىر توق وتكىزە مە؟
اۋا توق وتكىزە مە؟
اينەك توق وتكىزە مە؟
پلاستماسسا توق وتكىزە مە؟
مىس سىم توق وتكىزە مە؟
اعاش توق وتكىزە مە؟
ىلعاش اعاش توق وتكىزە مە؟
رەزەڭكە توق وتكىزە مە؟
الليۋمينيي توق وتكىزە مە؟
IV. جاڭا ساباقتى دايارلاۋ. جاڭا ساباق
ەلەكتروتەحنيكالىق ماتەريالدارمەن جۇمىس
ەلەكتر اسپاپتارىمەن جۇمىس ىستەگەندە، كوپتەگەن ماتەريالداردى پايدالاناسىڭدار. ولارمەن جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن ارنايى اسپاپتار قولدانىلادى.
ەلەكتر ماتەريالدارىنىڭ قاتارىنا ەلەكتر سىمى، تۇتىكشەلەر، وقشاۋلاۋىش تاسپا، باۋ ت.ب. جاتاتىن بولسا، اسپاپتاردىڭ قاتارىنا تىستەۋىك، مونتەر پىشاعى، قىسقاش، جۇمىر قىسقىش، بۇراۋىش ت.ب. جاتادى. ەلەكتر سىمدارىنىڭ ىشكى قاباتى مىس پەن اليۋمينييدەن، سىرتقى قاباتى توق وتكىزبەيتىن وقشاۋلاۋىشتان جاسالادى.
ەلەكتر باۋى يىلگىش وقشاۋلاۋىش ازىرلەنىپ، تۇرمىستىق ەلەكتر جابدىقتارى مەن توق كوزىن جالعاستىرادى. ول ەكى نەمەسە كوپ توق وتكىزگىشتەن تۇرادى. سىمداردىڭ ءبارى ءبىر تۇتىكتىڭ ىشىندە ورنالاسادى. وقشاۋلاۋىش تاسپالار مەن تۇتىكتەر ەلەكتر سىمدارىنىڭ جالعانعان جەرىن وقشاۋلاپ تۇرادى.
سىمداردى كەسۋ ءۇشىن تىستەۋىكتى قولدانادى. ونىڭ سابى مىندەتتى تۇردەوقشاۋلاۋىشپەن قاپتالادى. مونتەردىڭ پىشاعى سىمنان وقشاۋلاۋىشتى الىپ تاستاۋ ءۇشىن قاجەت. پىشاقتىڭ سابى پلاستماسسادان نەمەسە اعاشتان جاسالادى. قىسقاشتار ەلەكتر سىمدارىن مايىستىرۋ نەمەسە بۇراۋ ءۇشىن قاجەت. بۇراۋىشتىڭ كومەگىمەن ەلەكتر جابدىقتارىن قۇراستىرادى. ونىڭ سابى دا اعاشتان نەمەسە پلاستماسسادان جاسالعان.
ەلەكترمەن جۇمىس ىستەۋ كەزىندەگى قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرى
1. ۇقىپتى، ءتارتىپتى، وتە ساق بولىڭدار: ءمۇعالىمنىڭ اۋىزشا جانە جازباشا نۇسقاۋلارىن بۇلجىتپاي ورىنداپ وتىرىڭدار.
2. جۇمىس ورىندارىڭدى ءمۇعالىمنىڭ رۇقساتىنسىز تاستاپ كەتپەڭدەر.
3. ەلەكتر اسپاپتارىن، ماتەريالدار مەن جابدىقتاردى جۇمىس ورىندارىڭا ءمۇعالىم كورسەتكەن تارتىپپەن جايعاستىرىپ قويىڭدار.
4. تاپسىرمانى ورىنداۋدا قاجەتسىز زاتتاردى جۇمىس ورنىندا ۇستاماندار.
5. توك كوزدەرىن ءمۇعالىمنىڭ رۇقساتىنسىز قوسپاندار.
6. ەلەكتر تىزبەكتەرىن قۇراستىرعاندا، اۋىستىرىپ قوسۋ تەتىگىن جالعاستىرعاندا، جوندەگەندە، توك كوزى اجىراپ تۇرۋى كەرەك.
7. ەلەكتر توگى كوزىندە، سونداي-اق ەلەكتر قوندىرعىسىنىڭ باسقا بولىكتەرىندە كەرنەۋدىڭ بار-جوعىن باقىلاۋ ءۇشىن ارنايى باقىلاۋ شامىن نەمەسە كەرنەۋ كورسەتكىش اسپاپتى پايدالان.
8. ەگەر جۇمىسشى ەلەكتر جەلىسىنە جابىسىپ قالسا، ونى قۇتقارۋى ءۇشىن، ءتىپتى ەلەكتر جەلىسىن شاۋىپ تاستاۋعا دا بولاتىنىن بىلگەن ءجون.
9. رەزەڭكە قولعاپ پەن رەزەڭكە ەتىك كيۋ توك سوعۋدان ساقتايتىنىن ەستەن شىعارماعان ءجون.
ساراماندىق جۇمىس
جەكە
جۇمىس كيىمىن كيۋ: فارتۋك، جەڭقاپ
جۇمىسقا قاجەت ماتەريالدار: قۇراستىرۋعا قاجەتتى بۇراۋىش ت.ب. ەلەكتر پاتروندارى
جۇمىستىڭ ماقساتى: تۇرمىستا قولدانىلاتىن ەلەكتر شامى پاترونى قۇرىلىسىمەن تانىسىپ، ولاردى قۇراستىرىپ ۇيرەنۋ
پاتروندار ەلەكتر شامدارىن ەلەكتر تىزبەگىنە قوسۋ ءۇشىن قاجەت. ولاردىڭ توبەگە، بەكىتىلگەن جانە اسىپ كويىلاتىن بىرنەشە ءتۇرى بار. پاترونداردىڭ كورپۋسى توك وتكىزبەيتىن ماتەريالداردان ازىرلەنگەن. ونىڭ ىشكى بولىگىندە ەكى تۇيىسپەلى بۇراۋىشى بولادى، ول مەتالل پلاستينالارعا بەكىتىلەدى.
پاترونداردىڭ قۇرىلىسىمەن تانىسۋ ءۇشىن سۋرەتتى پايدالانىپ، مىناداي ءىس-امالداردى ورىنداڭدار:
1. ەلەكتر پاترونىنىڭ كورپۋسىنان قاقپاعىن اجىراتىپ الىڭدار، ونىڭ فارفوردان جاسالعان وزەگىن شىعارىڭدار.
2. وزەكتىڭ قۇرىلىسىمەن تانىسىپ، ونىڭ تۇيىسپەلەرىن، تۇيىسپە بۇراۋىشتارىن تابىڭدار.
3. سىمداردى جالعايتىن جەرلەردى ءبىلىپ الىڭدار.
4. وزەكتىڭ ورنىنا قايتا بەكىتىپ، قاقپاعىن جابىڭدار.
5. پاترون قاقپاعىن بەكىتىڭدەر.
V. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ
«جۇبىن تاپ»
ەكى باعاندا تۇرعان سوزدەردىڭ جۇبىن تابۋ.
ەلەكتر ۇستەلى
تەحنولوگيالىق بۇراۋ
جۇمىس ماتەريالدار
سىمدى تاسپا
وقشاۋلاۋىش پىشاعى
ەلەكتروتەحنيكالىق سحەماسى
قاۋىپسىزدىك ەلەمەنت
گالۆانيكالىق كارتا
مونتەر ەرەجەسى
«دۇرىس جاۋابى»
ەلەكتر سحەماسى
تەحنولوگيالىق كارتا
جۇمىس ۇستەلى
سىمدى بۇراۋ
وقشاۋلاۋىش تاسپا
ەلەكتروتەحنيكالىق سحەماسى
قاۋىپسىزدىك ەرەجەسى
گالۆانيكالىق ەلەمەنت
مونتەر پىشاعى
Vءى. باعالاۋ
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
ءتۇرلى ەلەكترو شامدارىنىڭ ەسكيزىن سالىپ كەلۋ تاپسىرىلادى.
You Might Also Like
