سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 5 كۇن بۇرىن)
ەلىم مەنىڭ (ينتەللەكتۋالدى - دۋماندى ويىنى)
شىعىس قازاقستان وبلىسى، اياگوز قالاسى،
«№5 جالپى ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەپ» كمم
تاريح ءپانى ءمۇعالىمى نىسانبايەۆا گاۋحار كاناتوۆنا

«ەلىم مەنىڭ» (ينتەللەكتۋالدى - دۋماندى ويىنى)

ماقساتتارى:
1. قازاقستاننىڭ وتكەنى مەن بۇگىنگى ءومىرىن سالىستىرا وتىرىپ، ءوز ەلىمىزدىڭ دامۋ تاريحى تۋرالى ۇعىمدارىن قالىپتاستىرۋ. بۇگىنگى تاۋەلسىزدىككە قالاي قول جەتكەنىمىزدى زەردەلەۋ. قازاق حالقىنىڭ عاسىرلار بويعى سالت - داستۇرلەرى مەن كونەرگەن سوزدەرىنىڭ ءمانىن اشۋ. وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن، ءبىلىم، بىلىك داعدىلارىن دامىتا وتىرىپ، تاريح جانە قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى پاندەرى بويىنشا بىلىمدەرىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن جانە وي - ءورىسىن دامىتۋ، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، باسەكەگە قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ. وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، تانىمدىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
3. وقۋشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، ءبىر ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن ايانباي ەڭبەك ەتۋگە، جاۋاپكەرشىلىككە، اتا - بابا رۋحىن قاستەرلەۋگە، ءوز بەتىنشە ەڭبەكتەنۋگە تاربيەلەۋ. ءوز وتانىن، تۋعان جەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرا وتىرىپ وتانشىلدىققا، ەلجاندىلىققا تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: ينتەللەكتۋالدى - دۋماندى كەش

بارىسى:
باستاۋشى:
ءان. ەلىم مەنىڭ، كەڭ كوسىلگەن دالامداي،
ەلىم مەنىڭ، شەكسىز مىناۋ عالامداي.
ەلىم مەنىڭ، الاتاۋداي ەڭسەلى،
ەلىم مەنىڭ، سۇيەم ماڭگى مەن سەنى.
ار ما، قۇرمەتتى قاۋىم، قوناقتار، سايىسقا قاتىسۋشىلار! ۇلى دالامنىڭ وتكەنى مەن بۇگىنگىسىن جىرلايتىن «ەلىم مەنىڭ» ينتەللەكتۋالدى دۋماندى كەشىنە حوش كەلدىڭىزدەر!
سايىسقا 2 توپ قاتىسادى. ءار توپتىڭ اتى، ۇرانى بولۋى كەرەك. نە سەبەپتى وسىلاي اتادىڭىزدار؟ قىسقاشا جاۋاپ بەرۋ.
سايىس 5 اينالىمنان تۇرادى، ءار اينالىمنىڭ سوڭىندا ءان جاسىرىلادى، دۇرىس جاۋابىن تاپقان توپقا قوسىمشا 2 ۇپاي بەرىلەدى.

ءى. الدىمەن توپتارمەن تانىس بولايىق:
توپتارىڭىزدىڭ اتى، ۇرانى. توپتارىڭىزدا كىم بار؟ نە سەبەپتى ولاي اتادىڭىزدار؟ قىسقاشا جاۋاپ بەرۋ.

ءىى. سايىس ءادىل ءوتۋ ءۇشىن 2 توپتىڭ جيناعان ۇپاي ساندارىن ەسەپتەپ وتىرۋ ءۇشىن كورەرمەندەردىڭ اراسىنان تاۋەلسىز ساراپشىلاردى تاڭداپ الايىق. سىزدەر سايىس بارىسىندا توپتاردىڭ جيناعان ۇپايلارىن ءار اينالىم سوڭىندا جاريالاپ وتىراسىزدار.
ءى. اينالىم. «جەكپە - جەك»
بۇل اينالىمدا ءار توپ مۇشەلەرىنە جەكە - جەكە سۇراقتار قويىلادى. توپ باسشىسى جاۋاپ بەرە المايدى، ءبىراق توپ مۇشەلەرىنە كومەكتەسە الادى.
سۇراقتار تاريحتا بولعان وقيعالار، فيلمدەر، تۇلعالارعا قاتىستى.
سۇراق 1 توپ قاتىسۋشىلارىنا ارنالادى. بەينە - ساۋال
1 - سۇراق. ءتول ۆاليۋتامىز 1993 جىلى 15 قاراشادا قابىلدانعانىن ءبارىمىز دە بىلەمىز. سۇراق مىناداي - ءتول ۆاليۋتامىزعا « تەڭگە» دەپ اتاۋدى ۇسىنعان كىم؟
(جاۋاپ: ينجەنەر - عالىم، تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ساۋىق تاكەجانوۆ)
2 - سۇراق. مەيرامبەك بەسبايەۆ ءانى ينتەراكتيۆتى تاقتادان ورىندالادى.
سۇراق - قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك قايراتكەرى «مۋزارت»توبىنىڭ ءانشىسى م. بەسبايەۆتىڭ ۇلكەن ساحنادا ەڭ العاش ورىنداعان ءانى؟
(جاۋاپ: ا. قورازبايەۆتىڭ انىنە، ج. ساتتىبەكوۆتىڭ سوزىنە جازىلعان «ساعىندىم كەنەن اتامدى»
3 - سۇراق. وليمپيادا لوندونداعى جەڭىمپازدارىن اتا؟

سىزدەردە قوسىمشا 2 ۇپاي الۋعا مۇمكىندىك بار. ول ءۇشىن جاسىرعان ءانىن تىڭدايىق. ءان: ە. حاسانعالييەۆ «اتامەكەن»

ءىى اينالىم. بابالارىمىز ءسوز ونەرىنە ەرەكشە ءمان بەرگەن. كونە ءسوز تىركەستەرىنە ارنالادى. اينالىم 3 بەلەستەن تۇرادى. 1 - ءشى بەلەستە سىناق ءۇشىن ويىنشىلاردىڭ ساۋاتتىلىعىن تەكسەرىپ الامىز.
2 - ءشى بەلەستە كونە ءسوز تىركەستەرىنىڭ ماعىناسى مەن بالاماسىن تابۋ كەرەك.
3 - ءشى بەلەستە ەكى توپ ءبىر - بىرىنە كونەرگەن سوزدەردى جاسىرادى. كونەرگەن ءسوزدىڭ 3 جاۋاپ نۇسقاسى بولۋى كەرەك.
1 - ءشى بەلەستە ويىنشىلاردىڭ ساۋاتتىلىعى تەكسەرىلەدى.
1 - ءشى ءسوز «اتامەكەن» توبىنا ارنالادى: شاھار، قاراقۇرىم، قۇلپىتاس
2 - ءشى ءسوز «دوستىق»توبىنا ارنالعان: ءۇستىرتىن، شۇرىپپە، كىناراتسىز
2 - ءشى بەلەس تۇراقتى ءسوز تىركەستەرىنە ارنالعان:
«اتامەكەن» توبىنىڭ سۇراقتارى:
1. ساڭىلاۋى بار - ويى، تۇيسىگى بار
2. ءىشى يت جىرتقانداي - قىزعانشاق، ءىشى ۋداي اشىپ تۇر
3. جارعاق قۇلاعى جەرگە تيمەدى - تىنىم تاپپاۋ، جۇگىرىپ ءجۇرۋ.
«دوستىق» توبىنىڭ سۇراقتارى:
1. ىشىنە ەل قوندى - تاماققا تويدى
2. تۇكىرىگى جەرگە تۇسپەگەن - بيلىك باسىندا جۇرگەن ادام
3. ءسوزدى جۇندەي سابادى - كوپ سويلەۋ، كوپىرىپ سويلەۋ.
3 - ءشى بەلەستە 2 توپ ءبىر - بىرىنە كونە ءسوز جاسىرادى. ونىڭ 3 جاۋاپ نۇسقاسى بولۋ كەرەك.
«اتامەكەن» توبىنىڭ جاسىرعان سوزدەرى: 1. القىندى
ا) ەت بۇزاتىن پىشاق
ۆ) بويالعان جەبە
س) سابىننىڭ قالدىعى+
2. كوبەگەن
ا) ات ابزەلى
ۆ) جارالانعان جاۋىنگەر
س) ەرتە تۋعان قوزى+
«دوستىق» توبىنىڭ جاسىرعان سوزدەرى: 1. العاداي
ا) ەڭ جۇيرىك جىلقى
ۆ) باتىر+
س) بايگەدەن وزعان ات.
2. كورپەش
ا) تۇيە جۇننەن تىگىلگەن كيىم
ۆ) كيىز باساتىن ادام
س) ەسەيگەن قوزى+

ءان. استانا تۋرالى.

ءىىى اينالىم. تاريحتا بولعان ادامدار مەن ادەبيەت وكىلدەرىنە ارنالادى. توپ باسشىسى جاسىرادى، توپ مۇشەلەرى تابادى. ۋاقىت شەكتەۋلى 2 مينۋت.
1 - ءشى توپتىڭ جاسىراتىن تۇلعالارى:
1. باۋىرجان مومىش ۇلى، دۋلات باباتاي ۇلى، روزا رىمبايەۆا، ايتەكە بي، كەنەسارى قاسىم ۇلى، ءسابيت مۇقانوۆ، كەنەن ازىربايەۆ، توقتار سەرىكوۆ، قايرات رىسقۇلبەكوۆ، تاۋكە حان، مانشۇك مامەتوۆا، سەرىك ساپييەۆ، قابانباي باتىر، اباي قۇنانبايەۆ، توقتار اۋباكىروۆ
2 - توپتىڭ جاسىراتىن تۇلعالارى:
1. الپامىس باتىر، ماحامبەت وتەمىس ۇلى، كۇلاش بايسەيىتوۆا، گۇلناز الىمگەرەي، تولە بي، ساكەن سەيفۋللين، ماقپال ءجۇنىسوۆا، بەكزات ساتتارحانوۆ، قاسىم حان، اقتامبەردى جىراۋ، مايا مانەزا، رينات زايىتوۆ، ءشامشى قالداياقوۆ، مۇحتار اۋەزوۆ، نۇرتاي سابيليانوۆ

ءان «تۋعان ەل»

ءىV اينالىم
2 شاعىن بەلەستەن تۇرادى. 1 - ءشى بەلەستە كوزبەن كورىپ، قولمەن ۇستاپ، ءدامىن دە تاتۋعا بولادى.
1 - ءشى توپقا سۇراق: 1. شاڭىراقتىڭ كۇلدىرەۋىش دەگەن بولىگىن تابىڭىز؟
2. الدارىڭىزداعى شاڭىراقتىڭ توعىن دەگەن بولىگىن تابىڭىز؟
توعىن - شەڭبەرى
2 - ءشى توپقا سۇراقتار: 1. الدارىڭىزداعى قامشىنىڭ تۇتام دەگەن بولىگىن تاۋىپ بەرىڭدەر؟
تۇتام - ولشەم بىرلىگى، قامشىنىڭ سابىنداعى ۇستايتىن بولشەگى. تۇتام 14 - 15 سم تەڭ.
2. الدارىڭىزدا تاياق، سۋ، بيداي. وسى زاتتاردىڭ قايسىسى ۋىسپەن ولشەنەدى؟
ۋىس دەگەنىمىز نە - ۋىستى الاقانمەن ولشەيمىز.
2 - ءشى بەلەستە تاپسىرمالار سالت - ءداستۇر، تىيىم سوزدەرگە قاتىستى.
1 - ءشى توپتىڭ سۇراقتارى: 1. ۇيقىاشار -
2. اققا قاتىستى تىيىم سوزدەر:
2 - ءشى توپتىڭ سۇراقتارى: 1. سۇندەتكە وتىرعىزۋ - مۇسىلمان حالىقتارىندا ۇل بالانى سۇندەتكە وتىرعىزۋ.
2. تىيىم سوزدەردى ايتۋ

ءان. «كوك تۋدىڭ جەلبىرەگەنى»

V اينالىم. قازاقستاننىڭ سان - قيلى سالاسىن قامتيدى. سۇراق جەكە - جەكە توپ مۇشەلەرىنە ارنالادى. توپ باسشىسى جاۋاپ بەرە المايدى، توپ مۇشەلەرىنە كومەكتەسە الادى.

ءى بەلەس تاريحتان سىر شەرتەدى:
1 - ءشى توپتىڭ سۇراقتارى: 1. قازاقتا ولەڭ اتاسى - اباي، كۇي اتاسى - قۇرمانعازى دەسە، ءان اتاسى دەپ كىمدى ايتامىز؟ امىرە قاشاۋبايەۆ
2. الەمنىڭ 116 تىلىنە اۋدارىلعان قازاق رومانى؟ «اباي» م. اۋەزوۆ
3. قورعاسىن قورى بويىنشا قازاقستان تمد ەلدەرىنىڭ اراسىندا نەشىنشى ورىندا؟ 1 ورىندا.
2 - ءشى توپتىڭ سۇراقتارى: 1. قازاقتىڭ قارا دومبىراسى مەن حالىق كۇيلەرىن الەم حالىقتارىنا تانىتۋ ماقساتىندا ق. بولمانوۆتىڭ باستاماسىمەن قۇرىلعان بۇل توپ 2001 جىلى گولليۆۋدتا وتكەن بۇكىلالەمدىك مۋزىكا ورىنداۋشىلارىنىڭ چەمپيوناتىندا باس جۇلدەنى جەڭىپ الدى. سۇراق: بۇل قاي توپ؟ «ۇلىتاۋ»توبى.
2. قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگىن مويىنداعان ءبىرىنشى مەملەكەت؟ تۇركيا
3. مىس قورى بويىنشا قازاقستان الەمدە نەشىنشى ورىندا؟ 3 ورىندا.

ءىى بەلەستە سىزدەردىڭ ادەبيەت سالاسىنداعى بىلىمدەرىڭىز سىنالادى. قازاق جاۋھارلارىنىڭ قاناتتى سوزدەرىنەن ءۇزىندى بەرىلەدى، سىزدەر ونىڭ اۆتورىن تابۋلارىڭىز كەرەك.
1 - توپتىڭ سۇراقتارى:
1. ا. قۇنانبايەۆ
2. قىز جىبەك جىرىنان
3. كوركەم شىعارمادان ءۇزىندى
2 - توپتىڭ سۇراقتارى:
1. تولە بي
2. الپامىس باتىر جىرىنان
3. كوركەم شىعارمادان ءۇزىندى

ءىىى بەلەس جاعرافيادان سۇراقتار:
1. قازاقستان كارتاسىندا بەلگىلەنگەن قاي وبلىس - شقو
2. قازاقستان كارتاسىندا بەلگىلەنگەن قاي كول - الاكول
1. قازاقستان كارتاسىندا بەلگىلەنگەن قاي وبلىس - ماڭعىستاۋ.
2. قازاقستان كارتاسىندا بەلگىلەنگەن قاي قالا - استانا.

ءان «جاسا قازاقستان»
سايىستىڭ سوڭىندا ۇپاي ساندارى سانالىپ، ۇپاي ساندارى كوپ توپ جەڭىمپاز اتانىپ، «ماداقتاما گراموتاسىمەن» ماراپاتتالادى. جەڭىمپاز توپقا باعالى سىيلىقتار تاپسىرىلادى.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما