ەڭبەكقورلىق پەن ەرىنشەكتىك
تاقىرىبى: ەڭبەكقورلىق پەن ەرىنشەكتىك
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ «ەڭبەك» قۇندىلىعى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
مىندەتتەرى:
- ەڭبەكقور مەن ەرىنشەك تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ؛
- ەڭبەككە قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ؛
- ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ؛
كورنەكى قۇرالدار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ءۇنتاسپا، اق قاعازدار، وقۋلىق، داپتەر.
شاتتىق شەڭبەرى:
بالالار شەڭبەر قۇرىپ تۇرادى. «بولايىقشى وسىنداي» ءانىن ءبارى بىرگە ايتادى.
جاقسى بالا ەڭبەكشىل،
ەر ازامات بولادى.
قيىندىقتى جەڭىپ كىل،
قۇشاعى گۇل تولادى.
قايىرماسى:
ەڭبەكشىل وسىنداي،
بولايىقشى دوسىم – اي...
اڭگىمەلەسۋ
وقۋشىلاردىڭ ەڭبەكقورلىق پەن ەرىنشەكتىك تۋرالى تۇسىنىكتەرىن ءبىلۋ ماقساتىندا اڭگىمەلەسۋ سۇراقتارى:
- ەڭبەكتەنۋ ادامعا نە ءۇشىن قاجەت؟
- ەڭبەكقورلىق ادامدى تاعى قانداي قاسيەتتەرگە باۋليدى؟
- ءوزىڭدى ەڭبەكقورمىن دەپ سانايسىڭ با؟
تۇيىندەۋ
ەڭبەكقور ادام اينالاسىنا دا سىيلى، بەدەلدى بولادى. ەڭبەكقورلىق ادامدى شىدامدىلىققا، تاباندىلىققا، ۇقىپتىلىققا، ماقسات قويۋعا، ادامدارمەن دۇرىس قارىم - قاتىناس جاساي بىلۋگە جانە شىعارماشىلىققا جەتەلەيدى.
ماتىنمەن جۇمىس
ۆ. ا. سۋحوملينسكييدىڭ «ەڭبەكسۇيگىش پەن ەرىنشەك» ەرتەگىسىن وقىپ بەرۋ. بالالاردىڭ تۇسىنىكتەرىن بايقاۋ ءۇشىن سۇراقتار قويۋ:
- ەڭبەكسۇيگىش پەن ەرىنشەكتىڭ ارەكەتتەرىن سالىستىرىپ، ەرەكشەلىكتەرىن ايتىپ بەرىڭدەر.
- «ناعىز ادامنىڭ وتكەن جىلدارى وشپەيدى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- ەڭبەكسۇيگىشتىڭ بويىنداعى جاقسى قاسيەتتەردى اتاپ بەرىڭدەر؟
بالالاردىڭ جاۋاپتارىن ءمۇعالىم تۇيىندەيدى:
- ەڭبەكتى سۇيەتىن ادام كوپ ەڭبەكتەنەدى. ءوز ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا ۇرپاعىنا، حالقىنا مۇرا قالدىرادى. ال ەرىنشەك جالقاۋلىعىنىڭ ناتيجەسىڭدە ءوز كۇنىن ارەڭ كورەدى.
سەرگىتۋ ءساتى
قىرعا شىقساڭ ورلەپ، (قولدارىن كەزەك – كەزەك جوعارى كوتەرەدى)
مۇنىڭ اتى – ەڭبەك. (ەكى قولىن جايادى)
كەستە تىكسەڭ، زەرلەپ، (وڭ قولىن ينە ۇستاپ، تىككەن قيمىلدى كورسەتەدى)
مۇنىڭ اتى – ەڭبەك. (ەكى قولىن جايادى)
ساباعىڭدى جوندەپ (جانىنداعى كورشىسىنە قاراپ سول قولىن جايادى)
ازىرلەنسەڭ – ەڭبەك. (ەكى قولىن جايادى)
قيىندىقتىڭ ءبارىن (قۇشاعىن اشادى)
ەڭبەك قانا جەڭبەك. (ەكى قولىن جايادى.)
تاپسىرما
«ادال ەڭبەك» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
«ەڭبەكتىڭ جەمىسى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
تۇيىندەۋ
ادال ەڭبەك ادامدى تابىسقا، باقىتقا، قۋانىشقا جەتكىزەدى.
ادام ەڭبەكتىڭ ءدامىن ءوزى تەر توككەندە عانا جاقسى سەزىنەدى.
جاساعان ەڭبەگىڭ ەش كەتپەي، پايدالى بولعانى وزىڭە عانا ەمەس، اينالاڭداعى ادامدارعا دا، قوعامعا دا پايدالى، جەمىستى بولادى.
ادال ەڭبەكتىڭ ناتيجەسى ادامدى قۋانىشقا بولەيدى. ادام ءوز ماقساتىنا ەرىنبەي ەڭبەك ەتكەندە عانا قول جەتكىزە الادى.
دايەكسوز
«ەڭبەك – قۋانىش، جالقاۋلىق - ايىرىلماس ازاپ»
اباي.
ادام، ەڭ باستىسى، ەڭبەكتەنۋگە، ياعني ادام ءبىر ىسكە كۇش – قۋاتىن، اقىل - ويىن جۇمساۋعا ەرىنبەۋى كەرەك. ويتكەنى جالقاۋلىق، ەرىنشەكتىك ادامنىڭ ءوزىن جانە ءومىرىن توزدىرادى. ال ەرىنبەي ەڭبەك ەتسەڭ، ماقساتىڭا، ارمانىڭا جەتەسىڭ. ارمانىڭ ورىندالسا، ءوزىڭدى باقىتتى سانايسىڭ.
ەڭبەكتىڭ پايداسى:
تاربيەلەيدى،
جىگەرلەندىرەدى،
كۇش بەرەدى،
قۋانتادى،
باقىتتى ەتەدى،
ءومىر سۇرۋگە ۇيرەتەدى،
ۇنەمشىل بولۋعا ۇيرەتەدى،
شيراتادى،
شىنىقتىرادى.
جاڭا اقپارات
ادام ەرىنبەي ەڭبەك ەتۋ ارقىلى قۋانىشقا، شاتتىققا بولىنەدى.
ەڭبەكسۇيگىشتىك، ەڭبەكقورلىق جانە ەڭبەكتى باعالاي بىلگەن ادام ومىردە قۇرمەتكە بولەنەدى.
توپپەن جۇمىس
1 - توپقا. بەرىلگەن كەستەگە ەرىنشەك پەن ەڭبەكقورعا ءتان بەلگىلەردى ءبولىپ جازىڭدار.
2 - توپقا. ەڭبەك تۋرالى ماقال – ماتەل جازىڭدار.
قورىتىندىلاۋ
ادام بويىنداعى ەڭ ءبىر جاعىمسىز قىلىق – ەرىنشەكتىك، ونداي ادامنىڭ ىسكە موينى جار بەرمەيدى. وسىعان بايلانىستى اباي اتامىز 38 – قاراسوزىندە «كۇللى ادام بالاسىن قور قىلاتىن ءۇش نارسە بار. سونان قاشپاق كەرەك. اۋەلى – ناداندىق، ەكىنشى - ەرىنشەكتىك، ءۇشىنشى – زالىمدىق – دەگەن ەكەن.
جۇرەكتەن جۇرەككە
بالالار شەڭبەر قۇرىپ تۇرادى. ءبىر – بىرىنە جاقسىلىق تىلەپ، ىزگى تىلەك ايتادى.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ «ەڭبەك» قۇندىلىعى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
مىندەتتەرى:
- ەڭبەكقور مەن ەرىنشەك تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ؛
- ەڭبەككە قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ؛
- ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ؛
كورنەكى قۇرالدار: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ءۇنتاسپا، اق قاعازدار، وقۋلىق، داپتەر.
شاتتىق شەڭبەرى:
بالالار شەڭبەر قۇرىپ تۇرادى. «بولايىقشى وسىنداي» ءانىن ءبارى بىرگە ايتادى.
جاقسى بالا ەڭبەكشىل،
ەر ازامات بولادى.
قيىندىقتى جەڭىپ كىل،
قۇشاعى گۇل تولادى.
قايىرماسى:
ەڭبەكشىل وسىنداي،
بولايىقشى دوسىم – اي...
اڭگىمەلەسۋ
وقۋشىلاردىڭ ەڭبەكقورلىق پەن ەرىنشەكتىك تۋرالى تۇسىنىكتەرىن ءبىلۋ ماقساتىندا اڭگىمەلەسۋ سۇراقتارى:
- ەڭبەكتەنۋ ادامعا نە ءۇشىن قاجەت؟
- ەڭبەكقورلىق ادامدى تاعى قانداي قاسيەتتەرگە باۋليدى؟
- ءوزىڭدى ەڭبەكقورمىن دەپ سانايسىڭ با؟
تۇيىندەۋ
ەڭبەكقور ادام اينالاسىنا دا سىيلى، بەدەلدى بولادى. ەڭبەكقورلىق ادامدى شىدامدىلىققا، تاباندىلىققا، ۇقىپتىلىققا، ماقسات قويۋعا، ادامدارمەن دۇرىس قارىم - قاتىناس جاساي بىلۋگە جانە شىعارماشىلىققا جەتەلەيدى.
ماتىنمەن جۇمىس
ۆ. ا. سۋحوملينسكييدىڭ «ەڭبەكسۇيگىش پەن ەرىنشەك» ەرتەگىسىن وقىپ بەرۋ. بالالاردىڭ تۇسىنىكتەرىن بايقاۋ ءۇشىن سۇراقتار قويۋ:
- ەڭبەكسۇيگىش پەن ەرىنشەكتىڭ ارەكەتتەرىن سالىستىرىپ، ەرەكشەلىكتەرىن ايتىپ بەرىڭدەر.
- «ناعىز ادامنىڭ وتكەن جىلدارى وشپەيدى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- ەڭبەكسۇيگىشتىڭ بويىنداعى جاقسى قاسيەتتەردى اتاپ بەرىڭدەر؟
بالالاردىڭ جاۋاپتارىن ءمۇعالىم تۇيىندەيدى:
- ەڭبەكتى سۇيەتىن ادام كوپ ەڭبەكتەنەدى. ءوز ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا ۇرپاعىنا، حالقىنا مۇرا قالدىرادى. ال ەرىنشەك جالقاۋلىعىنىڭ ناتيجەسىڭدە ءوز كۇنىن ارەڭ كورەدى.
سەرگىتۋ ءساتى
قىرعا شىقساڭ ورلەپ، (قولدارىن كەزەك – كەزەك جوعارى كوتەرەدى)
مۇنىڭ اتى – ەڭبەك. (ەكى قولىن جايادى)
كەستە تىكسەڭ، زەرلەپ، (وڭ قولىن ينە ۇستاپ، تىككەن قيمىلدى كورسەتەدى)
مۇنىڭ اتى – ەڭبەك. (ەكى قولىن جايادى)
ساباعىڭدى جوندەپ (جانىنداعى كورشىسىنە قاراپ سول قولىن جايادى)
ازىرلەنسەڭ – ەڭبەك. (ەكى قولىن جايادى)
قيىندىقتىڭ ءبارىن (قۇشاعىن اشادى)
ەڭبەك قانا جەڭبەك. (ەكى قولىن جايادى.)
تاپسىرما
«ادال ەڭبەك» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
«ەڭبەكتىڭ جەمىسى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
تۇيىندەۋ
ادال ەڭبەك ادامدى تابىسقا، باقىتقا، قۋانىشقا جەتكىزەدى.
ادام ەڭبەكتىڭ ءدامىن ءوزى تەر توككەندە عانا جاقسى سەزىنەدى.
جاساعان ەڭبەگىڭ ەش كەتپەي، پايدالى بولعانى وزىڭە عانا ەمەس، اينالاڭداعى ادامدارعا دا، قوعامعا دا پايدالى، جەمىستى بولادى.
ادال ەڭبەكتىڭ ناتيجەسى ادامدى قۋانىشقا بولەيدى. ادام ءوز ماقساتىنا ەرىنبەي ەڭبەك ەتكەندە عانا قول جەتكىزە الادى.
دايەكسوز
«ەڭبەك – قۋانىش، جالقاۋلىق - ايىرىلماس ازاپ»
اباي.
ادام، ەڭ باستىسى، ەڭبەكتەنۋگە، ياعني ادام ءبىر ىسكە كۇش – قۋاتىن، اقىل - ويىن جۇمساۋعا ەرىنبەۋى كەرەك. ويتكەنى جالقاۋلىق، ەرىنشەكتىك ادامنىڭ ءوزىن جانە ءومىرىن توزدىرادى. ال ەرىنبەي ەڭبەك ەتسەڭ، ماقساتىڭا، ارمانىڭا جەتەسىڭ. ارمانىڭ ورىندالسا، ءوزىڭدى باقىتتى سانايسىڭ.
ەڭبەكتىڭ پايداسى:
تاربيەلەيدى،
جىگەرلەندىرەدى،
كۇش بەرەدى،
قۋانتادى،
باقىتتى ەتەدى،
ءومىر سۇرۋگە ۇيرەتەدى،
ۇنەمشىل بولۋعا ۇيرەتەدى،
شيراتادى،
شىنىقتىرادى.
جاڭا اقپارات
ادام ەرىنبەي ەڭبەك ەتۋ ارقىلى قۋانىشقا، شاتتىققا بولىنەدى.
ەڭبەكسۇيگىشتىك، ەڭبەكقورلىق جانە ەڭبەكتى باعالاي بىلگەن ادام ومىردە قۇرمەتكە بولەنەدى.
توپپەن جۇمىس
1 - توپقا. بەرىلگەن كەستەگە ەرىنشەك پەن ەڭبەكقورعا ءتان بەلگىلەردى ءبولىپ جازىڭدار.
2 - توپقا. ەڭبەك تۋرالى ماقال – ماتەل جازىڭدار.
قورىتىندىلاۋ
ادام بويىنداعى ەڭ ءبىر جاعىمسىز قىلىق – ەرىنشەكتىك، ونداي ادامنىڭ ىسكە موينى جار بەرمەيدى. وسىعان بايلانىستى اباي اتامىز 38 – قاراسوزىندە «كۇللى ادام بالاسىن قور قىلاتىن ءۇش نارسە بار. سونان قاشپاق كەرەك. اۋەلى – ناداندىق، ەكىنشى - ەرىنشەكتىك، ءۇشىنشى – زالىمدىق – دەگەن ەكەن.
جۇرەكتەن جۇرەككە
بالالار شەڭبەر قۇرىپ تۇرادى. ءبىر – بىرىنە جاقسىلىق تىلەپ، ىزگى تىلەك ايتادى.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەسكەن ەلۋبايەۆتىڭ شىعارمالارى. تۇيىق ەتىستىكتىڭ سەپتەلۋى.
-
ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن جاقسارتۋدىڭ بىردەن ءبىر جولى – جاڭا پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردى قولدانۋ.
