ەتىستىكتى ءسوز تىركەسى
الماتى وبلىسى، قاراتال اۋدانى،
جىلىبۇلاق ورتا مەكتەبى
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
تۇرسىنبەكوۆا گۇلميرا بەيسەن قىزى
قازاق ءتىلى 7 سىنىپ
ساباق تاقىرىبى: ەتىستىكتى ءسوز تىركەسى
ساباقتىڭ ماقسات: بىلىمدىلىك – ەتىستىكتى تىركەس تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
دامىتۋشىلىق – وقۋشىلاردىڭ ىسكەرلىگى مەن بىلىكتىلىك داعدىلارىن جەتىلدىرە وتىرىپ، ويلاۋ قابىلەتىن، سوزدىك قورىن دامىتۋ؛
تاربيەلىگى – وقۋشىلارعا تۋىستىق اتاۋلار تۋرالى ۇعىم بەرە وتىرىپ، الىس - جاقىنىن تاني بىلۋگە شاقىرۋ.
ساباقتا قولدانىلاتىن ماتەريالدار: پروەكتور، ءۇنتاسپا، سلايد، ۆيدەوروليك
وقىتۋ ادىستەرى: وقىتۋ مەن وقۋداعى جاڭا ءادىس - تاسىلدەر، وقىتۋدا اكت - نى پاي - دالانۋ، سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەتۋ، وقىتۋ ءۇشىن باعالاۋ جانە وقۋدى باعالاۋ.
وقۋشىلارعا پسيحولوگيالىق احۋال تۋعىزۋ
وقۋشىلار نازارىنا «تابيعات تاماشالارى» ءۇنتاسپا /مۋزىكا/ ۇسىنىلىپ، توپقا ءبولۋ.
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
«كىم جىلدام؟» تاپسىرماسى ارقىلى وقۋشىلارعا بيلەتتەردىڭ بىرەۋىن تاڭداتادى. وسى تاپسىرمادا وتكەن تاقىرىپتار بويىنشا جاڭا ساباقتى مەڭگەرۋگە نەگىز بولاتىن قايتالاۋ سۇراقتارىن بەرەدى
گرامماتيكانىڭ سينتاكسيس سالاسى نەنى قاراستىرادى؟ سويلەم قۇراۋدا سوزدەردىڭ ءبىر - بىرىمەن گرامماتيكالىق بايلانىسقا ءتۇسۋىنىڭ ورنى نەگە ەرەكشە؟ ءتىل ءبىلىمى نەشە سالاعا بولىنەدى؟
جاڭا تاقىرىپ: ەتىستىكتى تىركەس
جاتتىعۋمەن جۇمىس: كوشىرىپ جازىپ، ەتىستىكتى ءسوز تىركەستەرىنىڭ استىن سىزىپ كورسەتىڭدەر.
«قاي ءسوز ءوز سىڭارلارىن ىزدەيدى؟» ويىنى ءماتىندى وقىپ، سۇراق قۇراستىرىپ، كەلەسى جۇپ جاۋابىن تابادى. جۇپتىق تاپسىرما
ايلالى تورعاي
گالاپاگوس دەيتىن ارالدا توقىلداق تورعايدىڭ ءبىر ءتۇرى تىرشىلىك ەتەدى. بۇل تورعاي تاماعىن بايىرعى قۇستارداي تۇمسىعى مەن تىرناعى ارقىلى ەمەس، ادام سياقتى باسقا ءبىر قۇرال جۇمساۋ ارقىلى تابادى. ماسەلەن، ولار اعاش تەسىگىنە ۇيالاعان قۇرتتاردى وسىمدىكتىڭ كىشكەنە شىبىقشاسىمەن شۇقىپ شىعارىپ الادى.
جۋىردا عالىمار تورعايدىڭ تىرشىلىك ارەكەتىن ابدەن زەرتتەپ، كينوفيلگە ءتۇسىرىپ العان. تورعاي قۇلاپ جاتقان اعاشتىڭ شىرىگەن قابىعىن تۇمسىعى نە تىرناعىمەن سىدىرىپ تاستاپ، سودان كەيىن اعاش تەسىگىندە جاتقان قۇرتتى كىشكەنە شىبىقشامەن شۇقىپ شىعارىپ جەي بەرەدى ەكەن. ەگەر شىبىقشا ۇزىن بولسا، ونى ىڭعايلاپ سىندىرىپ الادى. تويعاننان كەيىن قۇرتتاردى شىبىقشامەن قايتا – قايتا شىعارىپ الىپ، ولاردى قايتا - قايتا ءوز ۇياسىنا تىققىشتاپ قور جيناعان.
سەرگىتۋ ءساتى «قارا جورعا» انىنە كىرپىنىڭ قيمىلىمەن بيلەۋ
شىعارماشىلىق جۇمىس
ءسوز تىركەسىنە مىسال ----- تالداپ كورسەتۋ --------- سيناكسيستىك قاتىناس ءتۇرى
شىمشىما ءازىل --------- سىن ەسىم - زات ەسىم ------- انىقتاۋىشتىق قاتىناس
تومەندەگى ءماتىندى وقىپ، كەستەگە ۇلگى بويىنشا تالداۋ
بۇل قاي كۇن؟
قازاقتا شىمشىما ازىلمەن، قاعىتپا قالجىڭمەن وتكىر تىلدەسەتىندەر - ناعاشى – جيەن، قاتار - قۇرداس جانە جەڭگە مەن قاينى.
جالپى ءبىر - ءبىرىن جەڭۋ ماقساتىندا ءتۇرلى جۇمباق سۇراق قويىپ، توسىن تاپقىرلىققا دا جول بەرىپ وتىرعان. تاماشا تاپقىرلىق پەن ءتۇرلى تاپقىرلىق ادىسىنە جول بەرەتىن «توبىق جىعۋ» ويىنىن بىلەتىن بولارسىڭدار؟
جۇمباق ايتىستار ءوز الدىنا ءبىر اڭگىمە. ال جەڭگەسى قاينىسىنا جاسىرعان جۇمباق ەسەپتى ءبارىمىز بىرگە شەشىپ كورەيىك. «ەگەر بۇل كۇن دۇيسەنبىدەن كەيىنگى نەمەسە بەيسەنبىنىڭ الدىنداعى دەمالىس كۇن بولماسا، ال ەرتەڭنىڭ ارعى كۇنى سەنبى بولماسا جانە كەشەنىڭ ارعى كۇنى سارسەنبى بولماسا، وندا بۇل قاي كۇن؟»
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ ادەبي شىعارمالاردان 10 ەتىستىكتى تىركەس جازىپ كەلۋ.
باعالاۋ ءفورماتيۆتى باعالاۋ
رەفلەكسيا ساباقتان العان اسەرلەرى مەن ۇسىنىستارى تۋرالى قىسقاشا جازدىرۋ
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
جىلىبۇلاق ورتا مەكتەبى
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
تۇرسىنبەكوۆا گۇلميرا بەيسەن قىزى
قازاق ءتىلى 7 سىنىپ
ساباق تاقىرىبى: ەتىستىكتى ءسوز تىركەسى
ساباقتىڭ ماقسات: بىلىمدىلىك – ەتىستىكتى تىركەس تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ، ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
دامىتۋشىلىق – وقۋشىلاردىڭ ىسكەرلىگى مەن بىلىكتىلىك داعدىلارىن جەتىلدىرە وتىرىپ، ويلاۋ قابىلەتىن، سوزدىك قورىن دامىتۋ؛
تاربيەلىگى – وقۋشىلارعا تۋىستىق اتاۋلار تۋرالى ۇعىم بەرە وتىرىپ، الىس - جاقىنىن تاني بىلۋگە شاقىرۋ.
ساباقتا قولدانىلاتىن ماتەريالدار: پروەكتور، ءۇنتاسپا، سلايد، ۆيدەوروليك
وقىتۋ ادىستەرى: وقىتۋ مەن وقۋداعى جاڭا ءادىس - تاسىلدەر، وقىتۋدا اكت - نى پاي - دالانۋ، سىني تۇرعىدان ويلاۋعا ۇيرەتۋ، وقىتۋ ءۇشىن باعالاۋ جانە وقۋدى باعالاۋ.
وقۋشىلارعا پسيحولوگيالىق احۋال تۋعىزۋ
وقۋشىلار نازارىنا «تابيعات تاماشالارى» ءۇنتاسپا /مۋزىكا/ ۇسىنىلىپ، توپقا ءبولۋ.
قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ
«كىم جىلدام؟» تاپسىرماسى ارقىلى وقۋشىلارعا بيلەتتەردىڭ بىرەۋىن تاڭداتادى. وسى تاپسىرمادا وتكەن تاقىرىپتار بويىنشا جاڭا ساباقتى مەڭگەرۋگە نەگىز بولاتىن قايتالاۋ سۇراقتارىن بەرەدى
گرامماتيكانىڭ سينتاكسيس سالاسى نەنى قاراستىرادى؟ سويلەم قۇراۋدا سوزدەردىڭ ءبىر - بىرىمەن گرامماتيكالىق بايلانىسقا ءتۇسۋىنىڭ ورنى نەگە ەرەكشە؟ ءتىل ءبىلىمى نەشە سالاعا بولىنەدى؟
جاڭا تاقىرىپ: ەتىستىكتى تىركەس
جاتتىعۋمەن جۇمىس: كوشىرىپ جازىپ، ەتىستىكتى ءسوز تىركەستەرىنىڭ استىن سىزىپ كورسەتىڭدەر.
«قاي ءسوز ءوز سىڭارلارىن ىزدەيدى؟» ويىنى ءماتىندى وقىپ، سۇراق قۇراستىرىپ، كەلەسى جۇپ جاۋابىن تابادى. جۇپتىق تاپسىرما
ايلالى تورعاي
گالاپاگوس دەيتىن ارالدا توقىلداق تورعايدىڭ ءبىر ءتۇرى تىرشىلىك ەتەدى. بۇل تورعاي تاماعىن بايىرعى قۇستارداي تۇمسىعى مەن تىرناعى ارقىلى ەمەس، ادام سياقتى باسقا ءبىر قۇرال جۇمساۋ ارقىلى تابادى. ماسەلەن، ولار اعاش تەسىگىنە ۇيالاعان قۇرتتاردى وسىمدىكتىڭ كىشكەنە شىبىقشاسىمەن شۇقىپ شىعارىپ الادى.
جۋىردا عالىمار تورعايدىڭ تىرشىلىك ارەكەتىن ابدەن زەرتتەپ، كينوفيلگە ءتۇسىرىپ العان. تورعاي قۇلاپ جاتقان اعاشتىڭ شىرىگەن قابىعىن تۇمسىعى نە تىرناعىمەن سىدىرىپ تاستاپ، سودان كەيىن اعاش تەسىگىندە جاتقان قۇرتتى كىشكەنە شىبىقشامەن شۇقىپ شىعارىپ جەي بەرەدى ەكەن. ەگەر شىبىقشا ۇزىن بولسا، ونى ىڭعايلاپ سىندىرىپ الادى. تويعاننان كەيىن قۇرتتاردى شىبىقشامەن قايتا – قايتا شىعارىپ الىپ، ولاردى قايتا - قايتا ءوز ۇياسىنا تىققىشتاپ قور جيناعان.
سەرگىتۋ ءساتى «قارا جورعا» انىنە كىرپىنىڭ قيمىلىمەن بيلەۋ
شىعارماشىلىق جۇمىس
ءسوز تىركەسىنە مىسال ----- تالداپ كورسەتۋ --------- سيناكسيستىك قاتىناس ءتۇرى
شىمشىما ءازىل --------- سىن ەسىم - زات ەسىم ------- انىقتاۋىشتىق قاتىناس
تومەندەگى ءماتىندى وقىپ، كەستەگە ۇلگى بويىنشا تالداۋ
بۇل قاي كۇن؟
قازاقتا شىمشىما ازىلمەن، قاعىتپا قالجىڭمەن وتكىر تىلدەسەتىندەر - ناعاشى – جيەن، قاتار - قۇرداس جانە جەڭگە مەن قاينى.
جالپى ءبىر - ءبىرىن جەڭۋ ماقساتىندا ءتۇرلى جۇمباق سۇراق قويىپ، توسىن تاپقىرلىققا دا جول بەرىپ وتىرعان. تاماشا تاپقىرلىق پەن ءتۇرلى تاپقىرلىق ادىسىنە جول بەرەتىن «توبىق جىعۋ» ويىنىن بىلەتىن بولارسىڭدار؟
جۇمباق ايتىستار ءوز الدىنا ءبىر اڭگىمە. ال جەڭگەسى قاينىسىنا جاسىرعان جۇمباق ەسەپتى ءبارىمىز بىرگە شەشىپ كورەيىك. «ەگەر بۇل كۇن دۇيسەنبىدەن كەيىنگى نەمەسە بەيسەنبىنىڭ الدىنداعى دەمالىس كۇن بولماسا، ال ەرتەڭنىڭ ارعى كۇنى سەنبى بولماسا جانە كەشەنىڭ ارعى كۇنى سارسەنبى بولماسا، وندا بۇل قاي كۇن؟»
ۇيگە تاپسىرما بەرۋ ادەبي شىعارمالاردان 10 ەتىستىكتى تىركەس جازىپ كەلۋ.
باعالاۋ ءفورماتيۆتى باعالاۋ
رەفلەكسيا ساباقتان العان اسەرلەرى مەن ۇسىنىستارى تۋرالى قىسقاشا جازدىرۋ
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
بۇگىن مەملەكەتتىك ءبىلىم گرانتتارى يەلەرىنىڭ ءتىزىمى انىقتالدى. ءبىزدىڭ سايتتان جۇكتەپ الۋعا بولادى. بارلىق تالاپكەرلەرگە ساتتىلىك تىلەيمىز!
