InfoHub Logo

ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا ءبىلىمدى عىلىمي نەگىزدە، ساتىلاي، جۇيەلى، كەشەندى، مەڭگەرۋدى ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى باعالاي قولدانا بىلۋگە ءپاندى ساۋاتتى مەڭگەرۋگە نەگىز قالاۋ.
دامىتۋ مىندەتى: قازاق ءتىلى عىلىمىنىڭ مازمۇنى مەن جۇيەسىن، سويلەۋ ءتىلىنىڭ بايلىعىن جانە ادەبي جازۋ داعدىسىن قالىپتاستىرۋ
تاربيەلىك مىندەتى: ىنتىماقتاستىق، ءوزارا سىيلاستىق، تۇسىنىستىك، ارىپتەستىك سياقتى قاسيەتتەردى ءسىڭىرۋ

ساباقتىڭ ءتۇرى: شىعارماشىلىق ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: "ساتىلاي كەشەندى تالداۋ" تەحنولوگياسى، ىزدەنۋشىلىك، زەرتتەۋشىلىك ارەكەتىن ۇيىمداستىرۋ، تىلدىك تالداۋلار جاساۋ
پايدالانىلعان ادەبيەت: ن. ا. ورازاقىنوۆا "پراكتيكالىق قازاق ءتىلى"

ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
II. ساباق ماقساتىن حابارلاۋ
III. داۋىستى دىبىستارعا دىبىستىق مىنەزدەمە بەرۋ (ءار وقۋشىنىڭ قالاۋى بويىنشا دىبىستاردى تالداۋ)
1. ءو - □ بۇل - داۋىستى دىبىس. سەبەبى: بۇل دىبىستى ايتقاندا وكپەدەن شىققان اۋا اۋىز قۋىسىندا ەشبىر كەدەرگىگە ۇشىراماي، اۋا ەركىن شىعادى.
2. ءتىلدىڭ قاتىسىنا قاراي - ءتىل الدى نەمەسە جىڭىشكە. سەبەبى: بۇل دىبىستى ايتقاندا ءتىلدىڭ ۇشى ءسال العا قاراي سوزىلىپ، ءۇستى ءسال تومەندەيدى.
3. جاقتىڭ اشىلۋ دارەجەسىنە قاراي؛ جارتىلاي اشىق. سەبەبى: بۇل دىبىستى ايتقاندا جاق تار اشىلىپ، اۋا قىسىلىپ شىعادى.
4. ەرىن مەن ەزۋدىڭ قاتىسىنا قاراي ەرىندىك. سەبەبى: بۇل دىبىستى ايتقاندا ەرىن دوڭگەلەنىپ، العا قاراي سۇيىرلەنەدى.

IV. داۋىسسىز دىبىستارعا دىبىستىق مىنەزدەمە بەرۋ (ءار وقۋشىنىڭ قالاۋى بويىنشا دىبىستاردى تالداۋ)
1. ت - △ بۇل - داۋىسسىز دىبىس. سەبەبى: بۇل دىبىستى ايتقاندا وكپەدەن شىققان اۋا اۋىز قۋىسىندا ءتۇرلى كەدەرگىگە ۇشىراپ، اۋا قىسىلىپ شىعادى.
2. ءۇن مەن سالدىردىڭ قاتىسىنا قاراي: قاتاڭ. سەبەبى: بۇل دىبىس تەك سالدىردان تۇرادى.
3. ايتىلۋ (جاسالۋ) تاسىلىنە قاراي: شۇعىل. سەبەبى: بۇل دىبىستى ايتقاندا دىبىستاۋ مۇشەلەرى ءبىر - بىرىنە قاتتى سوقتىعىسىپ اۋا كىلت ءۇزىلىپ، شۇعىل شىعادى.
4. جاسالۋ ورنى مەن دىبىستاۋ مۇشەلەرىنىڭ قاتىسىنا قاراي: ءتىل مەن ءتىس .

V."اتىراۋ" سوزىندەگى دىبىستارعا ماتەماتيكالىق تاسىلمەن دىبىستىق مىنەزدەمە بەرۋ.
(وقۋشىلار ءوز قالاۋلارى بويىنشا سوزدەرگە دىبىستىق مىنەزدەمە بەرەدى)
بەرىلگەنى: اتىراۋ ○= □=؟
△
مۇندا نەشە دىبىس بار، ونىڭ نەشەۋى داۋىستى، نەشەۋى داۋىسسىز ەكەنىن مەنەن سۇرايدى
شەشۋى: اتىراۋ سوزىندە
6 ○= 3(2ا، ى)□ سەبەبى؛
3 (ت، ر، ۋ)△ سەبەبى:
□
1. بۇل - داۋىسسىز دىبىستار. سەبەبى: بۇل دىبىستاردى ايتقاندا وكپەدەن شىققان اۋا اۋىز قۋىسىندا ءتۇرلى كەدەرگىگە ۇشىراپ، اۋا قىسىلىپ شىعادى.
2. ءتىلدىڭ قاتىسىنا قاراي: 2ا، ى ءتىل ارتى نەمەسە جۋان □، سەبەبى: بۇل دىبىستاردى ايتقاندا ءتىلدىڭ ۇشى ءسال ارتقا قاراي تارتىلىپ، ءۇستى ءسال دوڭەستەنەدى.
3. جاقتىڭ اشىلۋ دارەجەسىنە قاراي 2(ا) اشىق □، سەبەبى: بۇل دىبىستى ايتقاندا جاق كەڭ اشىلىپ اۋا ەركىن شىعادى، (ى) قىساڭ □، سەبەبى: بۇل دىبىستى ايتقاندا جاق تار اشىلىپ، اۋا قىسىلىپ شىعادى.
4. ەرىن مەن ەزۋدىڭ قاتىسىنا قاراي:(ا، ى) ەزۋلىك □، سەبەبى: بۇل دىبىستاردى ايتقاندا ەرىن جيىرىلىپ، ەزۋ ارتقا قاراي تارتىلادى.
△
1. بۇل - داۋىسسىز دىبىستار. سەبەبى: بۇل دىبىستاردى ايتقاندا وكپەدەن شىققان اۋا اۋىز قۋىسىندا ءتۇرلى كەدەرگىگە ۇشىراپ، اۋا قىسىلىپ شىعادى.
2. ءۇن مەن سالدىردىڭ قاتىسىنا قاراي: (ت) قاتاڭ △، سەبەبى: بۇل دىبىس تەك سالدىردان تۇرادى.(ر، ۋ) ءۇندى △، سەبەبى: بۇل دىبىستاردى ايتقاندا سالدىردان گورى ءۇن باسىم.
3. ايتىلۋ (جاسالۋ) تاسىلىنە قاراي: (ت) شۇعىل △، سەبەبى: بۇل دىبىستى ايتقاندا دىبىستاۋ مۇشەلەرى ءبىر - بىرىنە قاتتى سوقتىعىسىپ اۋا كىلت ءۇزىلىپ، شۇعىل شىعادى. (ر) ءدىرىل △، سەبەبى: بۇل دىبىستى ايتقاندا دىبىستاۋ مۇشەلەرى ءبىر - بىرىنە سوقتىعىسىپ، اۋا دىرىلدەپ شىعادى
4. جاسالۋ ورنى مەن دىبىستاۋ مۇشەلەرىنىڭ قاتىسىنا قاراي: (ت)- ءتىل مەن ءتىس △، (ر)- ءتىل الدى △.

VI. فونولوگيالىق تالداۋ (ءسوز سازىندىق)
(وقۋشىلار ءوز قالاۋلارى بويىنشا سوزدەرگە فونولوگيالىق تالداۋ جاسايدى)
جايىق
1. بۇل ءسوز ايتىلۋ، جاسالۋ، جازىلۋ جولدارىنا قاراي جۋان بۋىندى ءسوز. سەبەبى: ءسوزدىڭ قۇرامىنداعى داۋىستى دىبىس جۋان داۋىستى.
2. بۇل ءسوز جا - يىق بولىپ 2 بۋىنعا بولىنەدى. سەبەبى: ءسوزدىڭ قۇرامىندا ەكى داۋىستى دىبىس بار.
3. بۇل ءسوز جا - يىق بولىپ ءبىر جاعدايدا تاسىمالدانادى، سەبەبى: ءسوزدىڭ قۇرامىندا ەكى بۋىن بار نەمەسە ءسوز بۋىن جىگىنە سايكەس تاسىمالدانعان.
4. بۇل سوزدە ەكپىن - يىق بۋىنىنداعى "ى" - داۋىستى دىبىسىنا ءتۇسىپ ءتۇر.
5. بۇل سوزدە بۋىن ۇندەستىگى جوق، سەبەبى، ءتۇبىر ءسوز.
6. بۇل سوزدە دىبىس ۇندەستىگى جوق، سەبەبى، ءتۇبىر ءسوز.

VII. تۋعان جەر، وتان جانە انا ءتىلى تۋرالى ماقال - ماتەلدەر ايتۋ، جالعاسىن تابۋ
1. تۋعان جەردەي -...........
2. وزگە ەلدە سۇلتان بولعانشا -.............
3. باتىر مايداندا شىنىعادى -........
4. وتانسىز ادام -.................
5. ونەر الدى -........
6. وتان ەلدىڭ اناسى -.........

VIII. "تاۋەلسىز قازاقستان" تاقىرىبىندا جازعان وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق جۇمىسىن تىڭداۋ.
IX. ساباقتى قورىتىندىلاۋ
X. ۇيگە تاپسىرما: داۋىستى، داۋىسسىز دىبىستارعا ساتىلاي كەشەندى تالداۋ تەحنولوگياسىمەن دىبىستىق تالداۋدى جالعاستىرۋ، سوزدەرگە فونولوگيالىق تالداۋ.
XI. وقۋشىلار جۇمىسىن باعالاۋ.