عاجايىپ جاز
I
ول كەزدە كۇندە قىزىق، كۇندە دۋمان ەدى. تابالدىرىقتان اتتاپ شىعىپ، جولدىڭ ارعى بەتىنە وتكەن بويدا-اق ولار شاتتىقتىڭ تەڭىزىنە شىم باتاتىن جانە ۋاقىتتى كەرەمەت كوڭىلدى وتكىزەتىندەرى سونشالىق، ۇيگە شارشاپ، اياعىن ازەر باسىپ قايتىپ كەلە جاتقان كەزدەرىندە، اسىرەسە كەشكىسىن، الدەبىر عاجايىپ شەتىن وقيعا ورىن الار ما ەكەن — ءورت شىعار ما ەكەن، ۇيدە نارەستە دۇنيەگە كەلەر مە ەكەن نەمەسە، — شىركىن-اي دەسەڭشى! — ويلاماعان جەردەن قايتادان تاڭ اتسا، جۇرتتىڭ ءبارى قايتادان توپىرلاپ كوشەگە شىعار ەدى عوي، ءسويتىپ تاعى دا تاعى قىدىرىپ، كوكوراي شالعىن مەن جوتالارعا بارۋعا بولار ەدى عوي دەپ دامەلەنەتىندەر دە تابىلاتىن. "ارينە، مۇنى تۇسىنۋگە بولادى — دەندەرىڭ ساۋ، جاسسىڭدار، نە ىشەم، نە كيەم دەمەيسىڭدەر" دەسەتىن جۇرت ولارعا. ءتىپتى تينا ەكەش تينانىڭ ءوزى دە، اۋرۋحانادان اقساق بوپ شىققانىنا دا، شىققان كەزدە ۇيىندە تالعاجاۋ ەتەرلىك تۇك ەشتەڭە تابىلماعانىنا دا قاراماي، باسقالاردان كەم قۋانىپ، كەم شاتتانىپ جۇرگەن جوق-تى؛ كەرەك دەسەڭ، ءبىر جولى قۇربىلارىنىڭ سوڭىنان شوقاڭداپ كەلە جاتىپ تۇرا قاپ ەڭىرەپ قويا بەرگەنى دە بار، سەبەبى ۇيگە بارىپ ۇيقى سوعۋ دەگەن اقىلعا سىيىمسىز نارسە عوي — كوڭىل كوتەرۋگە اڭسارىڭ اۋىپ تۇرعان كەزدە ۋاقىتتى قۇر بوسقا جوعالتۋ بوپ شىعادى عوي بۇل.
ال دجينيا بولسا، مۇنداي كوڭىل-كۇي اۋانىنا بەرىلگەن شاعىندا ونىسىنان سىر اڭداتپايتىن، كەرىسىنشە، الدەبىر قۇربىسىن ۇيىنە دەيىن شىعارىپ سالاتىن دا، جولاي قاشان ءوزى ايتارىن تۇگەل ايتىپ بىتكەنشە اۋزى اۋزىنا جۇقپاي سويلەي بەرەتىن، سويلەي بەرەتىن. قوشتاسار ءسات تۋعاندا ولارعا بىر-بىرىنە ايتار دانەڭە قالمايتىن — بەينە ءوز بەتىمەن ءجۇرىپ كەلە جاتقان جاندارداي ارالارىندا مەڭىرەۋ تىنىشتىق ورنايتىن. دجينا ۇيىنە كوڭىلى تىنشۋ تاۋىپ ورالاتىن، جالعىز قالعانىنا ءسىرا دا وكىنىش بىلدىرمەيتىن. ارينە، وزدەرى بيگە باراتىن سەنبىلىك كەشتەر عوي ەڭ كەرەمەتى. البەتتە، باسقا كۇندەر دە ۇنامدى؛ تاڭەرتەڭ جۇمىسقا شىعىپ بارا جاتقان دجينيا كەيدە ءتىپتى كوشەمەن ءجۇرىپ وتەتىنىنىڭ وزىنە قۋاناتىن. باسقا قىزدار: "كەش كەلسەم ۇيقىم قانبايدى"، "كەش كەلسەم، ۇرىس ەستيمىن" دەسەدى. دجينيا بولسا، ەشقاشان شارشاپ كورگەن ەمەس، ال ونىڭ تۇنگى كەزەكتە جۇمىس ىستەيتىن، كۇندىز ۇيىقتاپ دەمالاتىن اعاسى ونى تەك كەشكى استىڭ ۇستىندە عانا كەزىكتىرەدى. تۇسكى تاماققا ۇيگە كەلگەنىندە سيەۆەرينو ۇيقى قۇشاعىنا ەندى-ەندى عانا ەنىپ بارا جاتادى. قارىنى اشىپ كەلگەن دجينيا تاماعىن ازىرلەپ ۇستەل باسىنا كەلىپ وتىرادى دا، باسپالداقتار مەن باسقا پاتەرلەردەن ەستىلگەن دىبىسقا ەلەگىزي قۇلاق ءتۇرىپ، اۋزىنداعى ءدامىن اسىقپاي شايناۋعا كىرىسەدى. ۋاقىت تىپتەن ءوتىپ بولمايدى — شۇيىركەلەسىپ سويلەسەتىن ەشكىم جوق كەزدە قاشان دا سولاي عوي؛ سول سەبەپتى دجينيا قولجۋعىش ناۋاسىنا جينالىپ قالعان ىدىس-اياقتى جۋىپ تاستاۋعا، ءۇي-ىشىنىڭ ونى-مۇنىسىن جيناستىرۋعا، ودان سوڭ تاحتاعا قيسايا كەتىپ، قوڭىراۋلى ساعاتتىڭ باسقا بولمەدەن ەستىلىپ تۇرعان تىقىلىن تىڭداپ جاتىپ كوز ءىلىندىرىپ الۋعا ۇلگەرەدى. بولمە ءىشى قاراڭعىلىققا شومىلىپ، ءوزىنىڭ مۇلدەم وڭاشا قالعانىن سەزىنۋ ءۇشىن كەيدە تەرەزە جاقتاۋلارىن جاۋىپ الاتىنى دا بار. ۇيىقتاپ قالارمىن-اۋ دەپ قورىقپايتىن، ويتكەنى ساعات ۇشتە روزا باسپالداقپەن تومەن ءتۇسىپ، قاشان دجينيانىڭ قۇلاعى شالعانشا ەسىكتەرىن، سيەۆەرينونى وياتىپ الماس ءۇشىن، اقىرىن-اقىرىن تىقىرلاتۋمەن بولاتىن. ەكەۋى كوشەگە بىرگە شىعىپ، ترامۆاي ايالداماسىنا قاراي بەت الاتىن.
دجينيا مەن روزانى جاقىنداستىراتىن نارسە — تەك وسى ارالىقتاعى جول مەن شاشتارىنداعى جاساندى ىنجۋدەن جاسالعان جۇلدىزشا عانا. ءبىراق، ءبىر كۇنى ەكەۋى ۆيترينا جانىنان ءوتىپ بارا جاتقان كەزدە روزانىڭ: "ەكەۋىمىز ءاپالى-سىڭلىلى سياقتىمىز" دەگەنىن ەستىگەننەن كەيىن مۇنداي جۇلدىزشانىڭ اتكوپىر ەكەندىگىنە، جۇرت ءوزىن دە فابريكادا ىستەيتىن قىزمەتشى دەپ ويلاپ قالماسىن دەسە، جەڭىل قالپاق كيىپ ءجۇرۋى كەرەكتىگىنە كوزى جەتتى؛ ونىڭ ۇستىنە الىگە دەيىن اكە-شەشەسىنە كىرىپتار بوپ وتىرعاندىقتان روزانىڭ مۇنداي ءساندى كيىمگە تاياۋ ارادا قولى جەتە قويمايتىن.
دجينيانى وياتقاننان كەيىن، ۋاقىت ءالى ەرتەلەۋ بولسا، روزا بۇلاردىڭ ۇيىنە باس سۇعاتىن، ءسويتىپ دجينيا ونىڭ كومەگىمەن ءۇي-ىشىن جيىستىراتىن ءارى باسقا دا ەركەكتەر سەكىلدى سيەۆەرينونىڭ دا ءۇيدى كۇتىپ ۇستاۋ دەگەننىڭ نە ەكەنىنەن حابارى جوقتىعىنا ىشىنەن مىسقىلداپ كۇلۋمەن بولاتىن. روزا دجينياعا قالجىڭداپ ونى "سەنىڭ كۇيەۋىڭ" دەيتىن، ال دجينيا بولسا كەي-كەيدە قاباعىن شىتىپ، ۇيدەگى شارۋاڭنىڭ باستان اسىپ جاتاتىنى، كۇيەۋىڭنىڭ جوقتىعى ونشالىقتى ءماز بولارلىق نارسە ەمەس دەپ جاۋاپ قاتاتىن. ارينە، مۇنى ول انشەيىن ايتاتىن — ءوزىن ءۇيدىڭ تولىققاندى يەسى سەزىنىپ، وڭاشا تىرلىك كەشۋ وعان ۇنايتىن، الايدا روزا وزدەرىنىڭ بالەكەي قىز ەمەستىگىن مەزگىل-مەزگىل ەسكە ساپ قويعاندى ءجون سانايتىن.
روزا كوشەدە جۇرگەندە دە ءوزىن دۇرىس ۇستاي المايتىن، قىلىمسىپ، سىقىلىقتاي كۇلىپ، جۇرگىنشىلەرگە جالتاقتاپ قاراي بەرەتىن — سول ءۇشىن دجينيا ونى تومپەشتەپ الۋعا دا بار ەدى. ءبىراق ولار بيگە ءجيى بىرگە باراتىن؛ مىنە، روزانىڭ پايداسى دا وعان تاپ وسى جەردە تيەتىن، سەبەبى اناۋ جۇرتتىڭ بارىمەن ءتانىس-بىلىس ەدى، ال ونىڭ اۋمەسەرلىگى دجينيانىڭ ودان گورى الدەقايدا ادەپتى ەكەندىگىن عانا كورسەتىپ تۇراتىن. ولار ءوز بەتىمەن عۇمىر كەشە باستاعان وسىناۋ عاجايىپ جازدا كوپ ۇزاماي-اق دجينيا ءوزىنىڭ باسقالاردان اجەپتاۋىر ارتىقشىلىعى بارىن ءبىلدى: ۇيىندە دە ونىڭ ىقتيارى وزىندە — سيەۆەرينو جايىن ايتپاي-اق قويسا دا بولادى، سونداي-اق، ون جەتىگە تولعان جاسىندا ەرەسەك ايەل سياقتى ءوز بىلىگىمەن ءجۇرىپ-تۇرا دا الادى. ال، ازىرگە دجينيا شاشىنا جۇلدىزشا تاعىپ جۇرگەن جانە روزاعا قاسىنا ەرۋگە ەرىك بەرگەن، ويتكەنى بۇل ونى كۇلدىرىپ كوڭىلىن كوتەرەتىن. بۇكىل ورامنان كوڭىلى شات كەزدەگى روزاداي شولجاقتايتىن باسقا ءبىر قىزدى ىزدەپ تابۋ قيىن ەدى. ول كەز-كەلگەن ادامنىڭ جەر-جەبىرىنە جەتىپ، ونى كەلەكە-مازاققا اينالدىرا الاتىن، ءسويتىپ ۇزاقتى كەشتەر بويىندا جۇرتقا كۇلكىدەن ەزۋ جيعىزبايتىن. بالا قورازداي سۇمدىق قىزبا-تۇعىن. "ساعان نە بولعان، روزا؟" دەپ سۇرايتىن جىگىتتەردىڭ ءبىرى، جۇرت وركەستردىڭ ويناعانىن كۇتىپ جيىلىپ تۇرعان كەزدە. "جاماننان قاتتى قورقىپ تۇرمىن، — دەيتىن ول (سونى ايتقاندا كوزى شاراسىنان شىعارداي الايىپ كەتەتىن).
— جاڭا وسىندا كىرگەنىمدە ءبىر شال مەنى كوزىمەن جەپ جىبەرەردەي بولدى، ءسىرا مەنى سىرتتا توسىپ تۇرعان بولۋى كەرەك، قورقام سودان". جىگىت بۇعان سەنبەيتىن. "بالكىم، ول سەنىڭ اتاڭ شىعار". — "اقىماق". — "ءجا، بولار، ءجۇر بيلەيىك". — "جوق، مەن قورقىپ تۇرمىن". بيلەپ جۇرگەن كەزدە دجينيا الگى جىگىتتىڭ: "مالعۇن! مىستان! قۇرىپ كەت سەن، قۇرىپ كەتكىر!
قايقاي فابريكاڭا قاراي!" دەپ ايقايلاپ جاتقانىن ەستيتىن. بۇل سوزدەرگە روزا ءماز بوپ كۇلەتىن، باسقالاردىڭ دا ىشەك-سىلەسى قاتاتىن، ال بيلەپ جۇرگەن دجينيا قىزداردى وسىنداي قىلاتىن ناق سول فابريكا عوي دەپ ويلايتىن. بۇعان تاڭعالاتىن دا ەشتەڭە جوق-تى، مۇنى مەحانيكتەردىڭ ءتۇر-سىقپىتىنىڭ ءوزى-اق ايتىپ تۇرعان-دى — سىنىقتان وزگەنىڭ ءبارى جۇعادى دەگەن عوي.
ولاردىڭ بىرەۋ-مىرەۋى ورتاعا كىرە قالسا، وندا كۇن قاراڭعى تارتىپ ۇلگەرمەي-اق قىزداردىڭ ءبىرى بولماسا ءبىرىنىڭ شالا ءبۇلىنىپ شىعا كەلەتىنىنە، ال اشۋى قاتتىلارىنىڭ ەڭىرەپ جىلاپ جىبەرەتىنىنە كۇمان كەلتىرۋگە بولمايتىن. بۇلار دا جۇرتتى روزا سەكىلدى كەكەتىپ-مۇقاتىپ بىتەتىن جانە سەنى شالعىنعا قاراي وڭاشا الىپ شىقپاق بوپ الەكتەنەتىن. ولارمەن ادامشا سويلەسۋ مۇمكىن ەمەس ەدى، دەر كەزىندە دەرەۋ تويتارىس بەرۋ ءۇشىن ءاردايىم اباي بولۋىڭا تۋرا كەلەتىن. ەسەسىنە، كەيبىر كەشتەردە بۇلار ءان سالاتىن جانە ءاندى اجەپتاۋىر جاقسى ايتاتىن، اسىرەسە گيتاراسىن الا كەلەتىن ۇزىن بويلى، اق-سارى شاشتى جىگىت فەرۋچچونىڭ داۋىسى ادەمى ەدى؛ ول قاشان دا جۇمىس تابا الماي سارسىلىپ جۇرەتىن، ءبىراق ساۋساعى الىگە دەيىن مۇيىزگەك جانە تەرىگە سىڭگەن كومىر توزاڭىنان قاپ-قارا بولاتىن. وسىنداي تۇرپايى قولدىڭ كەرەمەت سەزىمتال بولا الاتىنىنا سەنۋدىڭ ءوزى قيىن-دى، ءبىر جولى سونى ءوز قولتىعى استىنان سەزىنگەن دجينيا ول گيتارا تارتىپ وتىرعاندا قولىنا كوز تاستاۋدان قاشقاقتاپ باعاتىن. روزا بۇعان فەرۋچچونىڭ ءوزى جايىندا ەكى-ۇش مارتە سۇراستىرعانىن ايتقان، دجينيا وعان: "سالەم ايتا بار، اۋەلى تىرناعىن السىن"، دەپ جاۋاپ قايىرعان. كەلەسى جولى كەزدەسكەندە فەرۋچچو بۇعان كۇلىپ قانا قوياتىن شىعار دەگەن، ءبىراق اناۋ دجينياعا ءتىپتى كوز قيىعىن دا سالعان جوق.
ءوستىپ جۇرگەندە ءبىر كۇنى باسىنداعى قالپاعىن ەكى قولىمەن بىردەي تۇزەتە كيىپ اتەلەدەن شىعىپ كەلە جاتقان دجينيا كىرە بەرىستەن روزانى كەزىكتىردى؛ اناۋ بۇعان قاراي تۇرا جۇگىردى.
— نە بولدى؟
— فابريكادان قاشىپ كەتتىم.
ولار ترامۆاي ايالداماسىنا دەيىن ءۇنسىز باردى: روزا باسقا ەشتەڭە ايتقان جوق، ال ابدىراپ قالعان دجينيا نە دەردى بىلمەدى. تەك ولار ترامۆايدان تۇسكەننەن كەيىن عانا روزا كۇبىرلەپ، جۇكتى بوپ قالعان جوقپىن با دەپ قورقىپ ءجۇرمىن، دەدى. دجينيا ونى "جارىمەس" دەپ سوكتى، روزا جوق جەردەن دولداندى دا، ەكەۋى تۇرا قاپ كوشەنىڭ قاق بۇرىشىندا شارتپا-شۇرت ۇستاسا كەتتى. ايتسە دە ارتى شىن مانىندەگى شاتاققا اينالعان جوق، سەبەبى بويىن بيلەگەن ۇرەيدىڭ سالدارىنان اشۋلانعان روزا تەز سۋىندى، ءبىراق دجينيا ونىڭ وزىنەن دە بەتەر تىنىشسىزدانىپ كەتكەن-دى، بەينە باسقالار قىزىق ويىنعا كىرىسىپ جاتقاندا بولمەسىندە وتىرعان بالاداي، الدەكىم ءوزىن الداپ سوققانداي، الدەنەدەن قۇرالاقان قالدىرعانداي سەزىنگەن جانە قۇرالاقان قالدىرعان كىم دەسەيشى — ار-نامىس دەگەن قاپەرىنە كىرىپ تە شىقپايتىن روزا عوي. "مەن ونداي جەڭىلتەك ەمەسپىن، — دەدى دجينيا ىشتەي، — ون جەتى جاستا وندايعا ءالى تىم ەرتە. ەگەر قۋانىش-قىزىعىن وسى باستان تالان-تاراج قىلعىسى كەلسە، ءوز وبالى وزىنە". ول وسىلاي دەگەن، ايتكەنمەن بۇل وقيعا ويىنا ورالعاندا پايدا بولاتىن ءوزىن-وزى قور تۇتۋ سەزىمىنەن قۇتىلا الماي-اق قويدى: قۇربىلارىنىڭ ءبارى تۇگەل، بۇعان ءلام دەپ جاق اشپاستان، جىگىتتەرمەن كوك شالعىندا ويناپ-كۇلگەنى، ال مۇنىڭ، ءوز بىلىگىمەن جۇرگەن قىزدىڭ، الىگە دەيىن ەر ادامنىڭ قولى جاناسقاننىڭ وزىنە بولا جۇرەگى دۇرسىلدەپ قويا بەرەتىنى جايىنداعى ويدان تىنىسى تارىلىپ كەتەتىن.
— نەگە سەن الگىنى ايتۋ ءۇشىن سول كۇنى ماعان كەلدىڭ؟ — دەپ سۇرادى ول روزادان ءبىر جولى، ەكەۋى تۇسكى استان كەيىن ۇيدەن بىرگە شىعىپ كەلە جاتقان كەزدە.
— ساعان ايتپاعاندا كىمگە ايتام ونى؟ ءبىتتىم عوي دەپ ويلاعام.
— ال بۇرىن نەگە ماعان ەشتەڭە ايتقان جوقسىڭ؟
قازىرگى شاقتا كوڭىلى تىنىش، جاعاسى جايلاۋ روزا كۇلىپ جىبەردى دە، ويناقتاي باسىپ ءجۇرىپ كەتتى.
— مۇندايدى ىشتە ساقتاعان جاقسى. ايتپەسە كوز ءتيۋى مۇمكىن.
"جارىمەس. ءقازىر ول ماز-مەيرام، ال جانى مۇرنىنىڭ ۇشىنا كەلىپ الاسۇرعانى كەشە عانا ەمەس پە ەدى؟ بۇل اقىلى ءالى تولىسپاعان قىز، بار-جوعى سول-اق" دەپ ويلادى دجينيا. ءبىراق جالعىز ءوزى جۇمىسقا بارا جاتقان نەمەسە ودان قايتىپ كەلە جاتقان شاقتاردا ول: ءبىز ءالى جاس ەمەسپىز بە، ءوزىڭدى ءوزىڭ قالاي ۇستاۋ كەرەگىن ءبىلۋىڭ ءۇشىن جيىرماعا تولۋىڭ كەرەك شىعار دەگەن ويعا كەلەتىن.
ءبىر جولى دجينيا كەشتىڭ ۇزىنا بويىندا روزانىڭ عاشىعى — قامىتاياق، تاپالتاق پينونى زەر سالا قاداعالاۋمەن بولدى؛ ول ءوزى تەك بيليارد ويناۋدى عانا بىلەتىن، باسقا ەشتەڭەمەن اينالىسپايتىن، وسىنىڭ بارىنە قوسا مىڭقىلداپ سويلەيتىن. قانداي ارامزا ەكەنىنە كوزى انىق جەتكەنىنە قاراماي روزانىڭ نەلىكتەن ونىمەن بىرگە كينوعا باراتىنىن دجينيا تۇسىنە الماي ءجۇر. ءبارى قايىققا ءمىنىپ سەرۋەندەگەن سول ءبىر جەكسەنبى ويىنان شىقپاي-اق قويدى، سول كۇنى ول پينونىڭ ارقاسىن، بەينە تات جەپ قويعانداي، تۇپ-تۇگەل سەكپىل باسىپ كەتكەنىن كورگەن ەدى. ەندى ءقازىر، ەكەۋىنىڭ اراسىندا نە بولعانىن بىلگەن كەزدە، سول كۇنى روزانىڭ پينومەن بۇتانىڭ اراسىنا كىرىپ كەتكەنى ەسىنە ورالدى. مۇنىڭ ءمانىسى نەدە ەكەنىن بۇل اقىماق قالاي تۇسىنبەگەن دەسەڭشى سوندا؟ ال روزا بولسا، ەكىباستان، جارىمەستىڭ جارىمەسى جانە مۇنى وعان ەكەۋى كينوعا بارعان كەزدە تاعى دا قايتالاپ ايتتى.
اپىراي دەسەڭشى، ولار ءبارى تالاي رەت كومپانيا بولىپ قايىقپەن سەرۋەندەپ، كۇلىسىپ، ازىلدەسىپ، جاراسا قالعان جۇپتاردى كەلەمەجگە اينالدىرىپ جۇرگەن جوق پا ەدى؟ باسقالاردى دجينيا ءجىتى باقىلاۋمەن بولعان، ءبىراق روزا مەن پينودان كوز جازىپ قاپتى. تاپا تال تۇستەگى شىجىعان ىستىقتا قايىقتا تەك ءوزى مەن اقساق تينا عانا قالعان-دى. وڭگەلەرى، اراسىندا روزا دا بار، جاعاعا شىعىپ كەتكەن، ولاردىڭ بىر-بىرىمەن ايقايلاسا سويلەسىپ جۇرگەنى دە انىق ەستىلىپ تۇرعان. ۇستىندە بەلدەمشەسى مەن بلۋزكاسى بار تينا دجينياعا: "وندا مەن شەشىنىپ، كۇنگە كۇيدىرىنەم، تەك بىرەۋ-مىرەۋ كەلىپ قالماسا ەكەن"، دەدى. دجينيا بىرەۋ كەلە جاتسا حابار بەرەتىنىن ايتتى، ال ءوزى جاعالاۋدان دەمىل-دەمىل ەستىلىپ تۇرعان داۋىستارعا قۇلاق توسۋمەن بولدى. ۇزاماي تىمىق سۋدىڭ ۇستىندە تىنىشتىق ورنادى. بوكسەسىن سۇلگىمەن وراپ العان تينا جايعاسىپ جاتتى دا، كۇنگە شىجعىرىلا باستادى. ال، دجينيا جاعاعا سەكىرىپ ءتۇسىپ، جالاڭ اياق ءشوپ باسىپ بىرنەشە ادىم ىلگەرى ءجۇردى. بارلىعىن وزىمەن بىرگە ەرتىپ اكەتكەن امەليانىڭ داۋىسى ەندى قايتىپ ەستىلگەن جوق. اشىقاۋىزدىققا سالىنعان دجينيا ولاردى جاسىرىنباق ويناپ ءجۇر دەپ ويلاپ، ەشكىمدى ىزدەۋگە قۇلقى بولماي، قايىققا قايتىپ ورالدى.
II
باسقانىڭ بولماسا دا، ايتەۋىر، امەليانىڭ وزگەشە ومىر-تىرشىلىگى بارى بۇرىننان ءمالىم ەدى. اعاسى مەحانيك بوپ ىستەيتىن، ءبىراق سول جىلعى جازدا امەليا بۇلاردىڭ كەشكى باس قوسۋلارىندا وقتا-تەكتە عانا بوي كورسەتىپ ءجۇردى، جۇرتپەن بىرگە جادىراي كۇلگەنىمەن ەشكىممەن شەشىلىپ سويلەسكەن ەمەس، سەبەبى ول ون توعىز با، الدە ءتىپتى جيىرما ما، جاسقا تولعان قىز-تۇعىن. دجينيا بويىم دا سونىڭ بويىنداي بولسا، سيراعىم دا سونىڭ سيراعىنداي ۇزىن دا ءتۇزۋ بولسا دەپ قىزىعاتىن — جۇقا شۇلىقتار مۇنداي سيراققا وزىنەن-وزى سۇرانىپ تۇراتىن. الايدا سۋعا شومىلاتىن لىپا كيگەندە امەليانىڭ بوكسەلەرى بۇلتيىپ شىعا كەلەتىن، جالپى ونىڭ مۇسىنىندە الدەنەندەي ءبىر وعاشتىق بارى بايقالاتىن. "مەن جۇمىسسىزبىن، — دەدى ول دجينياعا ءبىر كۇنى كەشكىسىن، اناۋ مۇنىڭ كويلەگىنە تاڭىرقاي كوز تىگىپ تۇرعاندا، — ۋاقىتىمدى قايدا جىبەرەردى بىلمەيمىن، سوندىقتان وزىمە ۇنايتىن ۇلگىنى كۇنى بويى وتىرىپ اسىقپاي تاڭداي الام. سەن سياقتى مەن دە اتەلەدە ىستەدىم عوي، كيىم ءپىشۋدى سوندا جۇرگەندە ۇيرەنگەم". كويلەكتەرىڭدى ءوزىڭ تىككەننەن گورى تاپسىرىس بەرىپ تىكتىرگەنگە نە جەتسىن، دەپ ويلادى دجينيا، ءبىراق ءتىس جارىپ ەشتەڭە ايتقان جوق. سول كۇنى كەشتە ەكەۋى بىرگە قىدىرعان ەدى، سوسىن دجينيا امەليانى ۇيىنە دەيىن شىعارىپ سالدى، سەبەبى ءوزىن سونداي سەرگەك سەزىنىپ تۇرعان، ۇيقىعا مۇلدەم زاۋقى جوق-تى. الگىندە جاڭبىر سىركىرەپ وتكەن، اسفالت پەن اعاشتار ءالى دىمقىل ەدى، قوڭىر سالقىن لەپ ەسەتىن.
— بايقايمىن، سەرۋەندى سونداي ۇناتادى ەكەنسىڭ، — دەپ كۇلدى امەليا. — ال بۇعان اعاڭ سيەۆەرينو قالاي قارايدى؟
— سيەۆەرينو ءقازىر جۇمىستا عوي. كوشە شامدارىنىڭ ءبارىن سول جاعادى جانە ولاردى قاداعالاپ تۇرادى.
— عاشىقتاردىڭ جولىنا جارىق سەبەلەپ تۇراتىن سول ەكەن عوي؟ ول قالاي كيىنىپ ءجۇر؟ گازشى سەكىلدى مە؟
— جوعا، — دەپ كۇلىپ جىبەردى دجينيا. — ول ەلەكتر ستانساسىنداعى اجىراتقىشتاردى قاداعالايدى. ءتۇنى بويى پۋلت جانىندا كەزەكشىلىك ەتەدى.
— سوندا ەكەۋىڭ عانا تۇرىپ جاتىرسىڭدار ما؟ ءويت-بۇيت دەپ ميىڭدى اشىتپاي ما؟
امەليا اڭقىلداپ، قىسىلىپ-قىمتىرىلماي، وزىمسىنە سويلەپ كەلە جاتقان، سوندىقتان دجينيا وعان كوپ قينالماي-اق "سەن" دەۋگە كوشتى.
— جۇمىسسىز جۇرگەنىڭە كوپ بولدى ما؟ — دەپ سۇرادى ودان.
— جالپى العاندا، مەندە جۇمىس بار. مەنىڭ سۋرەتىمدى سالادى.
ءسوزىنىڭ اۋەنىنە قاراپ، ونى قالجىڭداپ تۇر عوي دەپ ويلاپ قالۋعا بولاتىن، سول سەبەپتى دجينيا وعان سۇراۋلى جۇزبەن كوز تىكتى.
— قالاي سالادى سوندا؟
— قارسى الدىمنان دا، قىرىمنان دا، كيىمشەڭ دە، كيىمسىز دە سالادى. مۇنى ناتۋراشى بولۋ دەپ اتايدى.
اڭگىمەسىن جالعاستىرا ءتۇسسىن دەگەن ويمەن دجينيا ونى تاڭىرقانعانداي كەيىپتە تىڭداۋمەن بولدى، ال شىن مانىندە امەليانىڭ ايتىپ تۇرعان جايىنان ءتاپ-تاۋىر حاباردار-تۇعىن. ءبىراق بۇل تاقىرىپتا ونىڭ ءوزى اڭگىمە قوزعايدى دەگەنگە ەشقاشان سەنبەس ەدى، ويتكەنى شۇعىلدانىپ جۇرگەن شارۋاسى جايىندا قىزداردىڭ ەشقايسىسىنا ءبىر اۋىز بىردەڭە ايتپاعان بولاتىن، تەك ەسىك اۋزىندا وتىراتىن ايەلدەر ارقىلى عانا روزا ونىڭ قۇپياسىنا قانىققان-دى.
— سوندا سەن شىنىمەن-اق سۋرەتشىگە بارىپ ءجۇرسىڭ بە؟
— بارعام، — دەپ جاۋاپ قاتتى امەليا. — ءبىراق جاز ايلارىندا وعان سۋرەتتى تازا اۋادا سالعان ارزانعا تۇسەدى. ال قىستا تىر جالاڭاش شەشىنۋگە تىم سالقىن، ناتيجەسىندە مۇلدەم دەرلىك جۇمىس ىستەمەيسىڭ دەۋگە بولادى.
— سەن شەشىندىڭ بە؟
— ارينە، — دەدى امەليا.
سونى ايتىپ دجينيانى قولتىقتاپ الدى دا، قايتادان سويلەپ كەتتى.
— بۇل نەگىزى جاقسى جۇمىس — ەشتەڭە ىستەمەيسىڭ، تەك اڭگىمە تىڭدايسىڭ. كىرسە شىققىسىز شەبەرحاناسى بار ءبىر سۋرەتشىگە بارىپ جۇرگەن كەزىم بولدى، كىسىلەر كەلگەندە وندا شاي بەرىلەتىن. مىنە، سول جەردە نە ءبىر اقىلدى اڭگىمە ايتىلاتىن، ونى ءتىپتى كينومەن دە سالىستىرۋعا بولمايدى.
— سوندا ولار جالاڭاش وتىرعان شاعىڭدا ۇستىڭە كىرەتىن بە ەدى؟
— رۇقسات سۇرايتىن. ەڭ جاقسىسى — ايەلدەرمەن ىستەس بولۋ. ايەلدەردىڭ دە كارتينا سالاتىنىن بىلەسىڭ بە؟ جالاڭاش كۇيدەگى سۋرەتىن سالۋ ءۇشىن ولار قىزعا اقشا تولەيدى. وزدەرى-اق نەگە اينا الدىنا بارىپ تۇرمايدى ەكەن؟ ەگەر ەركەكتەردى سالسا ءبىر ءجون.
— بالكىم، ولار ەركەكتەردى دە سالاتىن شىعار.
— مۇمكىن، — دەدى كىرە بەرىسىنىڭ الدىنا كەلىپ توقتاعان امەليا. سوسىن وعان كوزىن قىسىپ قويدى. — ال، كەيبىر ناتۋراشىنى ولار ەكى باعاسىنا جالدايدى. ومىردە نە قيلى نارسە بولا بەرەدى، سونىسىنىڭ ءوزى جاقسى.
امەليادان كەلىپ تۇرۋىن وتىنگەن دجينيا كوشە شامدارى مەن ۆيترينالار جارىعىنا شومىلعان، جىلى اۋادا تولىقتاي دەرلىك كەۋىپ تە ۇلگەرگەن اسفالتپەن جالعىز ءوزى ۇيىنە قاراي كەتتى. "كوپتى كورگەن، ءبىراق اينالىسىپ جۇرگەن ىستەرى جايىندا بوسقا اقتارىلادى، — دەپ ويلادى ەستىگەن-بىلگەنىنە ءدان ريزا دجينيا. — ونداي ءومىردى باستان وتكەرىپ جۇرسەم، مەن ايلاكەرلەۋ بولعان بولار ەم". ارادا ەكى-ۇش كۇن وتكەنىمەن امەليانىڭ توبە كورسەتە قويماعانىنا دجينيا ازدى-كەم نالىپ قالدى. "شاماسى، سول كۇنگى كەشتە وزىممەن دوستاسۋ جايىن ول ءتىپتى قاپەرىنە دە الماعان عوي. ونداي جاعدايدا، — دەپ ويلادى دجينيا، — الگىندەي نارسەلەردى اركىمگە ءبىر ايتا بەرەتىن بولعانى عوي. ەندەشە، ول شىنىمەن-اق اۋىش بىرەۋ. الدە مەنى جوقتان وزگەگە سەنە بەرەتىن اڭقاۋ قىزعا بالاي ما ەكەن؟" ءسويتىپ جۇرگەندە ءبىر كۇنى كەشكىلىك ءبىر ۇلكەن كومپانيادا دجينيا الدەبىر دۇكەننەن كارتينا كورگەنىن، ودان امەليانى تانۋعا بولاتىنىن ايتىپ سالدى. وعان ءبارى سەنىپ قالدى، ءبىراق دجينيا مۇنىمەن دە شەكتەلمەي، ونى مۇسىنىنە قاراپ تانىعانىن ايتتى، سەبەبى ناتۋراشى تىرداي جالاڭاش وتىرعان كەزدە سۋرەتشىلەر ونىڭ بەت-الپەتىن ادەيى وزگەرتىپ جىبەرەدى دەدى.
— ءيا دەگەن-اي، ولار اياۋشىلىق جاساي قويار، — دەدى روزا. سونى ايتىپ ونىڭ اڭعالدىعىنا كۇلىپ الدى.
— ەگەر الدەبىر سۋرەتشى پورترەتىمدى سالسا، وعان قوسا اقشا تولەسە، بۇعان تەك قۋانعان بولار ەم، — دەدى كلارا.
سول ارادا ءبارى امەليا سۇلۋ ما، سۇلۋ ەمەس پە دەگەندى تالقىلاي باستادى. كلارانىڭ قايىقتا وزدەرىمەن بىرگە كەلە جاتقان اعاسى تۇرىپ: تىر جالاڭاش كۇيىمدە امەليادان الدەقايدا ادەمىمىن دەگەندى ايتتى. بۇعان ءبارى ءماز بوپ كۇلدى، ال دجينيا ءوزىن ەشكىم تىڭداپ جاتپاسا دا:
— ءمۇسىنى كەلىستى بولماسا سۋرەتشى ونىڭ بەينەسىن سالماس ەدى عوي، — دەگەندى ايتتى.
سول كۇنى كەشتە ول تاعى دا ءوزىن جابىرلەنگەندەي سەزىنىپ، جىلارمانعا كەلدى. ايتكەنمەن، كۇندەر ءوتىپ جاتتى، ءسويتىپ ءبىر كۇنى ترامۆايدان تۇسكەن بويدا امەليانى قايتا جولىقتىرىپ قالدى، ولار ءار نارسە جايىندا اڭگىمە كويىتىپ، تۇك ەشتەڭە بولماعانداي قىدىرىستاپ ءجۇردى. قالپاعىن قولىنا ۇستاپ العان، اپپاق ءتىسىن جارقىراتا كۇلەتىن امەليادان گورى دجينيا سۇيكىمدىرەك كورىنەتىن.
كەلەسى كۇنى تۇسكى استىڭ كەزىندە امەليا ونىڭ ۇيىنە كىرىپ شىقتى. كۇن ىستىق بولعاندىقتان ەسىك ايقارا اشىق تۇرعان، قاراڭعىلاۋ جەردە وتىرعان دجينيا ونى الدىمەن بايقادى. ولار بىر-بىرىمەن قايتا كورىسكەنىنە قۋانىسىپ قالدى. دجينيا تەرەزە جاقتاۋلارىن اشقان سوڭ امەليا قالپاعىمەن جەلپىنىپ تۇرىپ جان-جاعىنا قاراندى.
— ەسىكتى اشىق قالدىرۋ — ءتاۋىر ويلاپ تابىلعان نارسە ەكەن، دەدى ول — ساعان جاقسى عوي، ارينە. مەنىڭ ۇيىمدە ويتۋگە بولمايدى، ويتكەنى ءبىز ءبىرىنشى قاباتتا تۇرامىز.
سوسىن ول سيەۆەرينو ۇيىقتاپ جاتقان ەكىنشى بولمەگە كوز جۇگىرتىپ:
— ال، بىزدە ۋلىعان دا شۋلىعان. ەكى بولمەدە مىسىقتاردى ەسەپتەمەگەندە بەس ادام تۇرامىز، — دەدى.
جۇمىسقا باراتىن ۋاقىت تاياعان كەزدە ولار ىشتەن بىرگە شىقتى، سول ارادا دجينيا وعان:
— ءبىرىنشى قاباتىڭنان ىعىر بولعاندا ءبىزدىڭ ۇيگە كەل، مۇندا وڭاشا وتىرىپ اڭگىمەلەسە الامىز، — دەدى.
ونىڭ ەت جاقىن ادامدارى جونىندە جامان ءسوز ايتقىسى كەلمەيتىنىن، جاي عانا ونىمەن جۇزدەسكەنىنە قۋانىشتى ەكەنىن، سەبەبى ءبىر-بىرىن تۇسىنەتىندىگىن امەليانىڭ ىشتەي سەزىنگەنىن عانا قالاعان. ءيا دەپ تە، جوق دەپ تە ەشتەڭە ايتپاعان امەليا دجينيا ترامۆايعا وتىرار الدىندا وعان ءبىر شىنى اياق كوفە اپەرىپ سىي كورسەتتى. ەرتەڭىنە دە، ودان ارعى كۇنى دە ولار كەزدەسكەن جوق. سوسىن امەليا ءبىر كۇنى كەشكىسىن الدەقالاي كەلە قالدى، بۇل جولى باسىندا قالپاعى جوق ەكەن، تاحتاعا كەپ وتىردى دا، كۇلە سويلەپ سيگارەت سۇرادى. دجينيا ىدىس-اياق جۋىپ بولىپ تا قالعان، ال سيەۆەرينو قىرىنىپ جاتقان. سيەۆەرينو وعان سيگارەت ۇسىنىپ، دىمقىل ساۋساقتارىمەن سىرىڭكە شاقتى، ودان سوڭ ۇشەۋى كوشە شامدارى جايىندا ازىلدەستى. سيەۆەرينو جۇمىسقا اسىعىس جينالىپ جاتقان، دجينياعا تەك ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعىنا دەيىن جۇرمە دەپ قانا ايتىپ ۇلگەردى. ول كەتىپ بارا جاتقاندا امەليا وعان كۇلىمسىرەي قاراپ قالدى.
— بيگە سول باياعى جەرگە بارىپ ءجۇرسىڭ بە؟ — دەدى ول دجينياعا. — ونداعى بالدار جامان ەمەس، ءبىراق ءىش پىستىرىپ جىبەرەدى. قۇربىلارىڭ دا سونداي.
ولار ۇيدەن شىعىپ، داڭعىلدارمەن ءجۇرىپ وتىرىپ ورتالىققا قاراي بەت الدى، جانعا جايلى كەشكى سالقىندا ەكەۋى دە قالپاقسىز، جالاڭ باس كەلە جاتتى. ەڭ اۋەلى ولار بالمۇزداق ساتىپ الدى، سونى جالاپ جەپ، ءوتىپ بارا جاتقان جۇرتقا كوز جىبەرىپ، سىقىلىقتاي كۇلۋمەن بولدى. امەليامەن بىرگە جۇرگەن كەزدە دجينياعا ەكى دۇنيە بىردەي كورىنەتىن، ءبۇل كەشتە نە ءتۇرلى عاجايىپ وقيعا ورىن الاتىنداي سەزىمگە بولەنىپ، شىن پەيىلدەن شاتتاناتىن. جاسى جيىرماعا تولعان، جۇرتتىڭ بارىنە مەنسىنبەي قاراپ مۇرىن ءشۇيىرىپ كەلە جاتقان امەلياعا ارقا سۇيەۋگە بولاتىنىن بىلەتىن. كۇن ىسىپ كەتكەندىكتەن امەليا ءتىپتى شۇلىعىن دا كيگەن جوق-تى؛ ءسويتىپ ولار وركەستر اقىرىن عانا ويناپ تۇراتىن، ۇستەلدەردە اباجۋرلى شام جانىپ تۇراتىن بي زالىنىڭ جانىنان ءوتىپ بارا جاتقاندا امەليا ءوزىن سوعان قاراي سۇيرەلەي مە دەپ دجينيا جامان قورقىپ كەتتى. ول مۇنداي ورىندارعا ەشقاشان باس سۇعىپ كورمەگەن، سوندىقتان ۇرەيدەن ءتىلى بايلانىپ قالعانداي بولدى. امەليا وعان:
— مۇندا كىرگىڭ كەپ تۇرعاننان ساۋمىسىڭ؟ — دەدى.
— ىستىق، ءارى دۇرىس كيىنىپ تە شىققان جوقپىز. ودان دا قىدىرايىق، — دەپ جاۋاپ قاتتى دجينيا.
— مەنىڭ دە زاۋقىم جوق، — دەدى امەليا، — ءبىراق ەندى نە ىستەيمىز سوندا؟ كوشەنىڭ بۇرىشىنا بارىپ، ارلى-بەرلى وتكەندەرگە قاراپ كۇلىپ تۇرماقسىڭ با؟
— ال ءوزىڭ نە ىستەگىڭ كەلەدى؟
— ايەلدەر قاۋىمىنا جاتپاساق قوي، ماشينامىز بولار ەدى، شومىلىپ قايتۋ ءۇشىن ءقازىر كولدەرگە قاراي تارتىپ كەتەر ەدىك.
— ءجۇر، ودان دا ارلى-بەرلى سەرۋەندەپ، اڭگىمەلەسەيىك، — دەدى دجينيا.
— جوتاعا بارىپ ءبىر شولمەكتى ورتاعا الىپ، ءان سالۋعا بولادى. شاراپتى ۇناتاسىڭ با سەن؟
دجينيا ۇناتپايتىنىن ايتتى. امەليا بي زالىنا قاراي باستايتىن ەسىككە نازار سالدى.
— ءبىر-بىر رومكەدەن ىشەمىز ءبارىبىر، — دەدى ول — ءجۇر، كەتتىك. كىمنىڭ ءىشى پىسسا، وعان ءوزى كىنالى.
ولار العاش كەزدەسكەن كافەدەن ءبىر-بىر رومكەدەن ءىشتى، ءسويتىپ سىرتقا شىققاندارىندا دجينيا اۋادا بۇرىن ءوزى بايقاماعان قوڭىر سالقىن لەپ بارىن سەزىپ، جازدا شاراپتىڭ بويدى سەرگىتىپ جىبەرەتىنى قانداي جاقسى دەپ ويلادى. ال بۇل كەزدە امەليا كۇنى بويى بوس وتىرعان ادامنىڭ ەڭ بولماعاندا كەشكىسىن جان شاقىرۋعا قاقى بار ەكەنى جايىندا ايتىپ جاتتى، ءبىراق كەي-كەيدە ۋاقىتتىڭ سىرعىپ ءوتىپ بارا جاتقانىن ويلاعاندا جۇرەگىڭ مۇزداي بوپ كەتەدى دە، الاشاپقىن جۇگىرىسكە زاۋقىڭ سوقپاي قالادى دەدى.
— مۇندايدى باستان كەشىپ كوردىڭ بە؟
— مەن تەك جۇمىسقا اسىققان كەزدە عانا جۇگىرەم، — دەدى دجينيا. — وتە از قىدىرام، سوندىقتان بۇل جايىندا ويلانۋعا ۋاقىتىم بولمايدى.
— سەن جاسسىڭ، — دەدى امەليا، — ال مەن، ءتىپتى جۇمىس ىستەپ جۇرگەن كەزدىڭ وزىندە دە، كەيدە وتىرارعا ورىن تاپپاي قالام.
— سۋرەتشىنىڭ الدىندا تاپجىلماي تۇراتىنىڭ قايدا، — دەدى دجينيا.
امەليا كۇلىپ جىبەردى.
— استە ولاي ەمەس. ناعىز ايلاكەر ناتۋراشىلار — سۋرەتشىنىڭ باسىن اينالدىرا بىلەتىندەر. اۋىق-اۋىق قوزعالىپ تۇرماساڭ ول سەنىڭ ناتۋراشى ەكەنىڭدى ەسىنەن شىعارىپ الادى دا، ساعان ءوزىنىڭ قىزمەتشىسى سەكىلدى قاراي باستايدى. قوي بولساڭ قاسقىر قاشان دا قاسىڭنان تابىلا كەتەدى.
دجينيا جاۋاپ رەتىندە ەزۋ تارتىپ قانا قويدى، ءبىراق امەليادان الدەنە جايىندا سۇراۋعا اڭسارى سونداي اۋىپ تۇردى جانە بۇدان تارتىنىپ قالۋ ءبىر رومكە ليكەردەن باس تارتۋدان الدەقايدا قيىن بولاتىن. وسى سەبەپتى ول سالقىنداۋ جەرگە بارىپ وتىرىپ، تاعى ءبىر-بىر رومكەدەن ىشەيىك دەگەن ۇسىنىس ايتتى.
— مەيلى، — دەدى امەليا. — ۇلدىرىك جانىندا تۇرىپ ىشكەن سەبەبىمىز ول جەردە بۇل ارزانعا تۇسەتىن.
ەكىنشى رومكەدەن كەيىن دجينيا ىشتەگى قىزۋدىڭ قالاي شىمىرلاپ بويعا جايىلا باستاعانىن سەزدى، ءسويتىپ سىرتقا شىققان كەزدەرىندە باتىلدىعىن جيىپ، امەلياعا بىلاي دەدى:
— ساعان ءبىر ءوتىنىشىم بار. سۋرەتشىنىڭ الدىندا وتىرعانىڭدى كورگىم كەلەدى.
بۇل تۋراسىندا ولار جولاي كوپ اڭگىمەلەستى. ناتۋراشى، مەيلى ول جالاڭاش بولسىن نە كيىمشەڭ بولسىن، ەكىنشى ءبىر قىزدى ەمەس، تەك ەركەكتەردى عانا قىزىقتىرا الاتىنىن ايتىپ، امەليا ءماز بوپ كۇلدى. ناتۋراشى تەك انشەيىن وتىرادى نە تۇرەگەپ تۇرادى — وعان قاراي قالاتىنداي نە بار؟ دجينيا سۋرەتشىنىڭ ونى قالاي بەينەلەيتىنىن باقىلاعىسى كەلەتىنىن، مايلى بوياۋمەن قالاي سۋرەت سالۋعا بولاتىنىن ەشقاشان كورمەگەنىن، ال مۇنى وتە قىزىقتى نارسە عوي دەپ ويلايتىنىن ءسوز ەتتى.
— بۇعان اسىعىس جوق، ويتكەنى ءقازىر جۇمىسسىز ءجۇرسىڭ عوي، — دەدى ول. — ءبىراق قايتادان الدەبىر سۋرەتشىگە بارا باستايتىن بولساڭ مەنى وزىڭمەن بىرگە الا كەتەتىنىڭە ۋادە بەر.
امەليا تاعى دا كۇلىپ، بۇدان اسقان وڭاي شارۋا جوق ەكەنىن، سۋرەتشى شەبەرحانالارى قايدا ورنالاسقانىن بىلەتىنىن، ونى سوندا الىپ بارا الاتىنىن ايتتى.
— ءبىراق، بارىنشا اباي بول، ولاردىڭ ءبارى وڭباعان.
ەندى وعان دجينيا دا قوسىلا كۇلدى.
سوسىن ولار ءبىرقىدىرۋ ۋاقىت ساكىدە وتىردى. ەشكىم وتكەن جوق: ءبىر جاعىنان تىم كەش، ەكىنشى جاعىنان تىم ەرتە سەكىلدى كورىنەتىن مەزگىل ەدى بۇل. ەكەۋى كەشتى جوتاداعى بي زالىندا اياقتادى.
III
سودان باستاپ امەليا وعان ءجيى كەلگىشتەپ، ەكەۋى بىرگە قىدىرىپ، اڭگىمەلەسىپ جۇرەتىن بولدى. بولمەگە كىرگەن امەليا قاتتى داۋىستاپ سويلەپ، سيەۆەرينوعا ۇيقى بەرمەيتىن. تۇسكى استان كەيىن روزا دجينياعا كەلگەن كەزدە ولار كەتپەكشى بوپ جاتاتىن. ەگەر قولىندا سيگارەتى بولسا، امەليا ونىسىن تارتىپ بىتكەنشە وتىرا تۇراتىن جانە ءوزىنىڭ پينوسى جايىندا ايتىپ ۇلگەرگەن روزاعا اقىل-كەڭەس بەرەتىن. ىستەيتىن ءىس بولماعاندىقتان امەليانىڭ كۇنى بويى ءتورت قابىرعاعا قامالىپ وتىرا بەرگىسى كەلمەيتىنى تۇسىنىكتى ەدى، سول سەبەپتى بۇلارمەن باستاس بوپ جۇرگەن-دى. امەليا روزامەن دە ازىلدەسىپ، ونىڭ ايتقانىن ويدان شىعارعان وتىرىككە بالاپ، بەتىنە قاراپ ساق-ساق كۇلەتىن، ال وڭاشا قالعان كەزدەرىندە دجينيا ەكەۋى ونى كەلەمەج قىلاتىن.
وتكىرلىگىنە قاراماي امەليانىڭ جوق-جۇقانا جان ەكەنىنە كوزى انىق جەتكەن كەزدە دجينيا ونى وزىنە جاقىن تارتا باستادى. امەليا شۇلىقسىز جۇرەتىن، سەبەبى شۇلىعى جوق ەدى؛ قايدا بارسا دا انا جولى دجينياعا ايرىقشا ۇناعان ادەمى كويلەگىن كيەتىن، ويتكەنى باسقا كويلەگى جوق-تى. ەشتەڭەگە قايعىرماي قايقاڭ قاعىپ جۇرەتىنى دە، بالكىم، وسى سەبەپتەن شىعار: قالپاعىن كيمەي شىققان شاقتارىندا ءوزىن ەركىنىرەك سەزىنەتىنىن دجينيا دا بايقاعان. روزا دا ابدەن جىنىنا ءتيىپ بولدى: كىلتيپان نەدە ەكەنىن ول بىردەن سەزىپ قويعان-دى. "كوپتى كورگەن قىز ەكەنىندە داۋىم جوق، — دەيتىن روزا، — ءبىراق ودان نە پايدا؟ ويتكەنى، كويلەگىن شەشكەن بويدا توسەككە جاتۋىنا تۋرا كەلەدى، سەبەبى باسقا كيەتىن ەشتەڭەسى جوق". دجينيا الدەنەشە رەت امەليادان نەگە قايتادان ناتۋراشى بوپ جالدانبايتىنىن سۇراعان، اناۋ وعان ءبىر جەردەن جۇمىس تابۋ ءۇشىن ءوزىڭنىڭ تۇراقتى جۇمىسىڭ بولۋى قاجەت دەپ جاۋاپ قايتاردى.
ارينە، كۇنى بويى تۇك ەشتەڭە ىستەمەگەنگە، سوسىن، كۇننىڭ ىستىعى باسىلعان شاقتا، ەكەۋ بوپ قىدىرعانعا، وعان قوسا، وزدەرى ۆيترينانى تاماشالاپ جاتقان شاقتا جۇرت بۇلاردىڭ ءوزىن تاماشالاپ جاتاتىنداي كوز تارتارلىق كورىكتى بولعانعا نە جەتسىن. "مەن سياقتى ءوز ەركى وزىندە بوس جۇرگەننىڭ ەش قىزىعى جوق. جىندانىپ كەتە جازدايمىن كەيدە" دەيدى امەليا. شىركىن، امەليا وزىمە ۇنايتىن نارسەلەر جايىندا اڭگىمە ايتسا عوي دەپ قيالدانادى دجينيا، ويتكەنى شىن مانىندەگى جاقىنداستىق دەگەننىڭ ءوزى سەرىگىڭنىڭ وي-ارمانى قانداي ەكەنىن جاقسى بىلۋگە سايادى عوي، ال بىرەۋىنە ۇناعان نارسە ەكەۋىنە دە ۇنايتىن بولسا، وندا ولار يمەنشەكتىك سەزىمىنەن ارىلار ەدى. ءبىراق، كەشكە تامان ەكەۋى پاسساج1 ارقىلى ءوتىپ بارا جاتقان شاقتا ءوزى قىزىعۋشىلىق بىلدىرگەن نارسەگە امەليانىڭ دا قىزىعا قارايتىنىنا دجينيانىڭ كوزى جەتە قويعان جوق. دجينياعا ۇناپ قالعان قالپاقتى نە ماتانى امەليا دا سونشالىقتى ۇناتا قويادى دەپ ەشقاشان سەنىممەن ايتۋعا بولمايتىن، ونىڭ ۇستىنە امەليا ءوزىن روزانى كەلەكە ەتكەنىندەي كەلەكەلەپ جۇرە مە دەپ تە قورقا سوقتايتىن. كۇنى بويى بىرەۋمەن ءبىر اۋىز ءتىل قاتىسىپ شۇيىركەلەسپەيتىن بولسا دا امەليا دجينياعا ۇنايتىن، ونى قىزىقتىراتىن نارسەلەر جايىندا ەشقاشان اڭگىمە قوزعامايتىن، قوزعاي قالسا ءازىل-قالجىڭعا اينالدىرىپ جىبەرەتىن. "بىرەۋدى كۇتىپ تۇرعان كەزىڭدە بايقاعانىڭ بار ما — شوشقانىڭ تۇمسىعىنان اۋمايتىن تۇمسىقتار مەن تاۋىقتىڭ سيراعىنداي سيراقتار دەگەن قيساپسىز كوپ ەكەن عوي. سۇمدىق-اي دەسەڭشى!" دەيتىن امەليا. بالكىم، ول قالجىڭدايتىن شىعار، بالكىم، كىم بىلەدى، شىنىمەن-اق قايبىردە شيرەك ساعات بويى جۇرگىنشىلەرگە قادالا كوز تىگىپ، ولاردى ىشتەي كەكەپ-مۇقاپ تۇرعان دا بولار، دەگەنمەن، نەعىلعان كۇندە دە، ايتەۋىر دجينيا وعان كارتينانى قالاي سالاتىنىن كورگىم كەلەتىنىن ايتىپ اقىماقتىق جاساپ الدىم-اۋ دەپ قورقا باستاعان ەدى.
ەندى ءقازىر سەرۋەنگە شىققاندا قايدا باراتىندارىن امەليانىڭ ءوزى شەشەتىن، ال دجينيا بولسا ونىڭ ايتقانىنىڭ ءبارىن سوزگە كەلمەستەن قۇپ الاتىن. ءسويتىپ، وزدەرى العاشقى كۇنگى كەشتە بولعان بي زالىنا قايتا كەلگەندەرىندە، سول جولى ەرەكشە كوڭىلدى بولعان دجينياعا مۇنداعى شامنىڭ جارىعى دا، وركەستر دە — ءبارى بەيتانىس كورىندى، وعان تەك بالكون ەسىكتەرىنىڭ اشىپ قويىلعانى جانە ودان سامال ەسىپ تۇرعانى عانا ۇنادى، ال مۇنىڭ ءبارىنىڭ جالعىز عانا سەبەبى — ۇستەلدەر اراسىنداعى الاڭقايعا بيگە شىعۋعا بولاتىنداي ءتاۋىر كيىنىپ كەلمەگەنىن سەزىپ قورىنىپ تۇرعان-دى. ءبىراق سول ارادا امەليا وزىمەن "سەن" دەپ سويلەسەتىن ءبىر جىگىتپەن شۇيىركەلەسە كەتتى، ال مۋزىكا تىنعان كەزدە ەكىنشى ءبىر جىگىت بۇلارعا قولىن بۇلعادى، سونى كورگەن امەليا باسىن بۇرىپ: "اناۋ سەنىمەن سالەمدەسىپ جاتىر ما؟"، — دەپ سۇرادى. الدەبىرەۋدىڭ ءوزىن تانىعانىنا دجينيا قۋانىشتى بولاتىن، ءبىراق ول جىگىت جىلدام قاراسىن باتىردى، ال وتكەن جولى وزىمەن بيلەگەن سۇيكىمسىز بوزبالا بۇعان ءتىپتى كوز قيىعىن دا سالماستان جانىنان اسىعا باسىپ ءوتىپ كەتتى. دجينياعا العاشقى كۇنگى كەشتە وزدەرىن بيگە شاقىرۋشىلار تىم كوپ بولعانداي كورىندى — تىنىس الۋ ءۇشىن ۇستەل باسىنا كەپ جايعاسىپ ۇلگەرمەستەن قايتا شىعىپ جاتاتىن، ال ەندى ءقازىر الدەكىم كەلىپ وزدەرىن شاقىرعانشا تەرەزە جانىندا وتىرىپ ۇزاقتان ۇزاق توسۋعا ءماجبۇر. ءسويتىپ، ءبىرىنشى بوپ تىزە بۇككەن امەليا قاتتى داۋىستاپ: "امال نە، مۇنداي دا كوڭىل كوتەرۋ بولادى"، دەدى. ارينە، زالداعى باسقا قىزدار دا امەليادان ارتىق كيىنبەگەن ەدى، شۇلىقسىز كەلگەندەرى دە كوپ-تى، ال دجينيا بولسا، نەگىزىنەن داياشىلاردىڭ اق كۇرتەسىنە كوبىرەك نازار اۋدارىپ، "ءسىرا، كىرە بەرىستە ماشينا قاپتاپ تۇرعان شىعار" دەپ ويلاپ وتىردى. ودان سوڭ ول بۇل ارادان امەليانىڭ سۋرەتشىسىن جولىقتىرام دەپ ۇمىتتەنۋدىڭ ەسالاڭدىق بوپ شىعاتىنىن ءتۇسىندى.
كۇننىڭ كەرەمەت ىستىق بوپ تۇرعانى سونشا، كەشكىلىك ۇيدە قامالىپ وتىرۋ مۇمكىن بولماي قالدى، ال دجينيا جاز ايلارىنىڭ نە ەكەنىن بۇرىن ءوزى تىپتەن تۇسىنبەگەندەي سەزىندى، ويتكەنى كۇن سايىن كەشكىسىن بۋلۆارلاردى كەزىپ قىدىرىپ ءجۇرۋ دەگەن سونداي جان سۇيسىنەرلىك نارسە-تۇعىن. كەيدە وعان وسىناۋ جاز ەشقاشان اياقتالمايتىنداي كورىنەتىن، سونىمەن بىرگە مۇنىڭ ءبىر مينۋتىن دا قۇر جىبەرمەي پايدالانىپ قالۋ قاجەت دەگەن وي دا ۇشقىندايتىن، سەبەبى كۇز كەلگەندە الدەنەندەي ءبىر وقيعا بولاتىنداي دا تۇراتىن. وسى سەبەپتى ول ەندى روزامەن بىرگە ەسكى بي زالى مەن جاقىن ماڭايداعى كينوعا بارمايتىن بولعان، كەيدە ءتىپتى جالعىز ءوزى شىعاتىن دا، ورتالىقتاعى الدەبىر كينوعا قاراي دەدەكتەي جونەلەتىن: امەليادان نەسى كەم ونىڭ؟
ءبىر كۇنى كەشكىسىن امەليا سوقتى وعان، سوسىن ەكەۋى باسپالداقپەن تومەن ءتۇسىپ كەلە جاتقان كەزدە:
— كەشە جۇمىس تاپتىم، — دەدى.
دجينيا بۇعان تاڭىرقاعان جوق. مۇنى كوپتەن كۇتىپ جۇرگەن. بايسالدى كەيىپتە امەليانىڭ قاشان كىرىسەتىنىن سۇرادى.
— تاڭەرتەڭنەن باستاپ كىرىسىپ تە كەتتىم، ەكى ساعاتتاي بولدىم، — دەپ جاۋاپ قاتتى اناۋ.
— باسە، سونداي كوڭىلدى كورىنگەنسىڭ، — دەدى دجينيا.
سوسىن سۋرەتشىنىڭ قانداي كارتينا سالىپ جاتقانىن سۇرادى.
— ەشقانداي دا. ول تەك نوباي جاساۋ ۇستىندە. بەتىمدى بەينەلەپ جاتىر. مەن سويلەپ وتىرام، ول قىرىمنان قاراعان ءتۇرىمدى سالادى. بۇل جۇمىس كوپ ۋاقىتتى المايدى.
— سوندا سەن پوزا كورسەتپەيتىن بولعانسىڭ با؟ — دەدى دجينيا.
— پوزا كورسەتۋدى — مىندەتتى تۇردە شەشىنۋ جانە تىر جالاڭاش تۇرۋ دەپ ويلايسىڭ با؟ — دەپ سالدى امەليا اشۋلانىپ.
— ەرتەڭ وعان تاعى باراسىڭ با؟ — دەپ سۇرادى دجينيا.
امەليا وندا ەرتەڭىنە دە باردى، كەيىن دە كوپ كۇن قاتارىنان بارىپ ءجۇردى. كەشكىسىن ول سۋرەتشىنىڭ ورنىندا ءبىر ءسات تىنىم تاۋىپ تۇرا المايتىنىن، امەليادان بىرەۋ-مىرەۋ سۋرەتىن شەبەرحانانى ءوزى سەكىلدى وسىلاي كەزىپ ءجۇرىپ سالعان-سالماعانىن قايتالاپ سۇراپ قويمايتىنىن كۇلىپ وتىرىپ ايتىپ بەرەتىن.
— بۇگىن تاڭەرتەڭ ول ماعان قاراپ نيۋ2 سالدى. ول ءوزى ادامنىڭ تۇر-كەسكىنىن ابايمەن زەردەلەپ، نە كەرەگىن الدىن-الا اڭداپ الاتىن قۋلاردىڭ قاتارىنان. سويتەدى دە، ءۇش-تورت سىزىق تارتا قويادى، ءبىتتى — سول قالپىڭدا قاعازعا قونا كەتەسىڭ، ودان سوڭ تەككە قاجەتىڭ بولمايدى.
دجينيا ونىڭ قانداي ادام ەكەنىن سۇرادى، امەليا: سۇقتانارلىق دانەڭەسى جوق، شاپاتى عانا بىرەۋ دەدى.
— ونىمەن قالاي تانىسىپ ءجۇرسىڭ؟
— كەزدەيسوق. ەرتەڭ كەل ماعان، — دەدى امەليا. ءسويتىپ ەكەۋى وعان ءتۇس قايتا بىرگە بارماق بوپ كەلىستى.
ەرتەڭىندە، سەنبىدە، كۇن اشىق بوپ شاعىرماقتانىپ تۇردى. امەليا دجينيانى جول بويى كۇلدىرۋمەن بولدى.
ولار بۇرالاڭ باسپالداقپەن شەبەرحاناعا كوتەرىلدى. بۇل قارا كولەڭكەلەنىپ قويىلعان كەڭ بولمە بولاتىن، تەك تۇكپىردەگى پەردەلەر ساڭىلاۋىنان عانا جارىق سەبەزەلەپ تۇر. جۇرەگى ءدۇرسىل قاققان دجينيا باسپالداقتىڭ سوڭعى تەپكىشەكتەرىنە جەتە بەرە توقتاپ قالدى. امەليا "قايىرلى كۇن" دەپ ايقايلادى دا، قارا كولەڭكە بولمەنىڭ ورتاسىنا دەيىن ءجۇرىپ ءوتتى. سول ارادا پەردە تاساسىنان تولىق دەنەلى، ساقالى اپپاق قارداي ءبىر ادام شىعىپ، قولىن جايىپ:
— بۇگىن ءبىر جاققا بارۋشى ەدىم، قىزدار. امال جوق ەندى، — دەدى.
ول ۇستىنە بوزعىلتىم كەڭ بلۋزا كيىپتى، جارىق كوبىرەك ءتۇسسىن دەپ بۇرىلىپ، پەردەنى شامالى ىسىرعان كەزدە بايقالعانىنداي، بلۋزاسى بوزاڭى باسىم سارعىش ءتۇستى ەكەن.
— بۇگىن جۇمىس ىستەۋدىڭ قاجەتى جوق، قىزدار. بۇگىن تازا اۋامەن تىنىستاۋ كەرەك.
دجينيا سول بۇرىنعىشا باسپالداقتا تۇرعان، ول جەردەن وعان امەليانىڭ اياعى بولمەگە تۇسكەن جارىقتان ناقپا-ناق مۇسىندەلىپ كورىنەتىن. "كەتەيىكشى ءجۇر، امەليا" دەپ مۇرىن استىنان مىڭگىرلەي بەردى دجينيا.
— مەنىمەن تانىسۋعا قۇشتار قۇربىڭ وسى ما؟ اۋ، بۇل ءوزى ءالى تىپتەن جاس قىز عوي. قانە، بەرمەن كەلشى، — دەدى اناۋ دجينياعا قاراپ، — قانە، سەنى جارىقتا جوندەپ كورىپ الايىن.
دجينيا لاجسىزدان تابالدىرىقتان اتتادى: سۋرەتشىنىڭ سۇرعىلتىم كوزى قۋلانا سىعىرايىپ، الدە، بالكىم، قارتاڭ ادامعا ءتان عادەتپەن انشەيىن سىقسيىپ وزىنە اۋەستىكپەن قاراپ قالعانىن سەزىپ تۇردى. امەليانىڭ تىكسىنە سويلەگەن، اشۋلى داۋىسى ەستىلدى:
— ءبىز كەلىسىپ ەدىك قوي!
— امال قانشا ەندى؟ — دەدى سۋرەتشى. — امال قانشا؟ ءسىرا، وزدەرىڭ دە شارشاعان شىعارسىڭدار. جۇمىستى اسىقپاي باپپەن ىستەۋ كەرەك. دەمالۋىڭا مۇرسا بەرگەن كەزىمدە قۋانىپ قالماۋشى ما ەدىڭ؟
سول ارادا امەليا پەردە كولەڭكەسىندەگى ورىندىققا كەپ تىزە بۇكتى، ال دجينيا بولسا، تۇرعان جەرىنە جەلىمدەنىپ قالعانداي سەزىنىپ، سۋرەتشى مەن امەليانىڭ وزىنە قاس قاقپاي قاراعانىنان ىڭعايسىزدانىپ، ءوزىن قالاي ۇستاردى بىلمەدى. سۋرەتشى قالجىڭ ايتىپ جاتقانداي، ءبىراق بۇلارمەن ەمەس، وزىمەن ءوزى قالجىڭداسىپ تۇرعانداي كورىندى وعان؛ قايتا-قايتا قىستىرىلىپ وتىرعان امەلياعا اۋىق-اۋىق قىسقا عانا ءتىل قاتىپ: "امال قانشا ەندى؟" دەپ قويادى. كەنەت ول ارتقا قاراي ىرعىپ ءتۇستى دە، پەردەلەردى كەڭىرەك اشىپ قويدى. قاڭىراعان بوس بولمەدەن جاڭادا عانا جاعىلعان اكتىڭ ءيىسى مەن مايلى بوياۋ ءيىسى اڭقىپ تۇر.
— قارا سۋعا ءتۇسىپ كەتتىك، — دەدى امەليا، — ەڭ بولماسا تەرىمىزدى باسۋعا مۇرسات ەتىڭىز. دۇرىس پا، دجينيا؟
بۇل كەزدە بۇلارعا ارقاسىن بەرە بۇرىلعان ساقال اسپانعا قاراپ اڭقيعان ۇلكەن تەرەزەلەردى اشىپ تا جاتقان. امەليا اياعىن اياعىنا ايقاستىرىپ، سۋرەتشىگە قاراپ كۇلىپ وتىر ەدى. تەرەزە الدىندا كەنەپ كەرىلگەن مولبەرت3 تۇرعان، كەنەپتىڭ بەتى بوياۋ داقتارى مەن قىرىپ تاستالعان جاعىندى ىزدەرىنەن شۇبارلانىپ كورىنەدى.
— كۇن جارىقتا، ءدال ءقازىر جۇمىس ىستەمەگەندە قاشان جۇمىس ىستەۋگە بولادى، — دەدى امەليا. — ءباس تىگۋگە بارمىن، مەنەن اينىپ، باسقا ءبىر ناتۋراشى قىزعا بەيىل بەرمەك سەكىلدىسىز.
— مەن سەنەن ءاماندا ايني بەرەم! — دەپ ايقايلادى ەڭكەيىپ مولبەرت استىنداعى جاشىكتى قوپارىستىرىپ، ونداعى پاراقتاردى، قوراپشالار مەن قىل قالامداردى سىرتقا لاقتىرىپ جاتقان سۋرەتشى. — نەمەنە، سەن ءوزىڭدى اعاشتان نەمەسە اتتان ارتىقپىن دەپ ويلايسىڭ با؟ بىلە بىلسەڭ، مەن ءتىپتى قىدىرىپ جۇرگەن كەزىمدە دە جۇمىس ىستەيمىن.
ورىندىعىنان اتىپ تۇرعان امەليا قالپاعىن قولىنا الىپ، دجينياعا كوزىن قىسىپ قويدى.
— قۇربىمنىڭ نوباي سۋرەتىن سالىپ كورسەڭىز قايتەر ەدى، — دەدى سوسىن كۇلە سويلەپ. — ول ءالى ەشكىمگە ەشقاشان پوزا كورسەتكەن جوق.
سۋرەتشى باسىن بۇردى.
— ءوزىم دە تاپ سولاي ىستەگەلى جاتىرمىن. الپەتىندە الابوتەن سۇيكىم بار ەكەن، — دەدى ول
قولىنا قارىنداش الىپ، باسىن ءسال قيسايتىڭقىراي ۇستاپ، ساقالىن ساۋمالاعان كۇيى، كوزىن مىسىقشا سىعىرايتىپ دجينيانى وراعىتا اينالىپ جۇرە باستادى. دجينيا بولمەنىڭ ورتاسىندا قىبىر ەتىپ قوزعالۋعا ءداتى جەتپەي مەلشيىپ تۇردى دا قويدى. سوسىن ول مۇنىڭ جارىققا جاقىنىراق كەلۋىن سۇراپ، ودان كوزىن اۋدارماعان كۇيى مولبەرتكە ءبىر پاراق قاعاز قويىپ، سۋرەت سالۋعا كىرىستى. تەرەزەدەن ۇيلەردىڭ شاتىرى مەن سارعىش بۇلت كورىنىس بەرىپ تۇرعان. جۇرەگى ءدۇرسىل قاققان دجينيا وسى بۇلتقا قادالا قاراپ قالدى، امەليانىڭ بىردەڭە دەپ سويلەگەنىن، بولمەدە ارلى-بەرلى جۇرگەنىن، سىڭبىرگەنىن ەستىپ تۇرعانىمەن، وعان ءبىر رەت تە كوز قيىعىن سالعان جوق.
امەليا سۋرەتتى كورۋگە شاقىرعاندا دجينياعا قاراڭعىعا كوندىگۋ ءۇشىن كوزىن قالقالاۋعا تۋرا كەلدى. سوسىن پاراققا جايمەنەن ەڭكەيىپ ءوز قالپاعىن تانىدى، ءبىراق بەتى باسقا بىرەۋدىكى سەكىلدى كورىندى — ۇيقىداعى ادامنىڭ بەتىندەي جانسىز ەدى، ال اۋزى اشىق قالىپتى: بەينە ءبىر سۋرەتتەگى قىز ۇيقىسىراپ سويلەپ جاتقان سەكىلدى.
— نەعىلساق بولادى، — دەدى ساقال، — شىنىمەن-اق ەشكىم ەشقاشان سۋرەتىڭدى سالعان جوق پا؟
ول دجينيانى قالپاعىن شەشىپ تاستاۋعا ءماجبۇر ەتتى، سوسىن تىزە بۇگىپ، امەليامەن الدەنە جايىندا اڭگىمەلەسىپ وتىرۋى كەرەگىن ايتتى. مىنە، ەندى ەكەۋى كۇلكىدەن جارىلا جازداپ بىر-بىرىنە قارسى قاراپ وتىر، ال سۋرەتشى بولسا ءبىر پاراقتان كەيىن ەكىنشىسىن نوبايمەن تولتىرىپ جاتىر. امەليا ءوزىن ەركىن ۇستاپ، قىبىر ەتىپ قوزعالۋدان قورقىپ وتىرعان دجينياعا پوزاسى جايىندا دانەڭە ويلاماۋى كەرەگىن ايتۋمەن بولدى.
— نەعىلساق بولادى، — دەدى تاعى دا ساقال، دجينياعا كوزىنىڭ قيىعىمەن قاراپ تۇرىپ، — پاك تازا الپەت بۇلدىرلاۋ كورىنەتىن سەكىلدى مە قىرىنان قاراعاندا.
دجينيا امەليادان بۇگىن پوزا كورسەتەسىڭ بە دەپ سۇراپ ەدى، اناۋ داۋىستاي سويلەپ:
— بۇگىن ونىڭ اڭسارى ساعان اۋىپ كەتتى، ەندى ول سەنەن ايرىلمايدى، — دەدى.
ولار ونى-مۇنى جايىندا سويلەسىپ وتىردى، سوسىن دجينيا امەليادان بۇرىنىراقتا سالىنعان پورترەتتەرىڭدى كورۋگە بولا ما دەپ سۇرادى.
ورنىنان تۇرىپ بولمەنىڭ تۇكپىرىنە قاراي وتكەن امەليا ول جاقتان ءبىر پاپكىنى اكەلىپ دجينيانىڭ تىزەسىنە قويدى دا، اشىپ:
— مىنە، قارا، — دەدى.
دجينيا بىرنەشە پاراقتى اۋداردى، ءتورتىنشىسىن بە، الدە بەسىنشىسىن بە اۋدارعاندا ماڭدايىنان مۇزداي تەر بۇرق ەتتى. سۋرەتشىنىڭ سۇرعىلت كوزى كىرپىك قاقپاي قادالىپ تۇرعانىن سەزىپ قالعان ونىڭ ءوز ويىن ايتۋعا دا باتىلى بارمادى. بىردەڭە دەر مە ەكەن دەپ امەليا دا وعان قاراپ قالعان. اقىرى ول:
— قالاي، ۇنادى ما؟ — دەپ سۇرادى.
دجينيا باسىن كوتەرىپ، ەزۋ تارتىپ كۇلمەككە تىرىستى.
— سەنى تىپتەن تانىماي قالدىم، — دەدى.
سوسىن پاراقتىڭ ءبارىن بىرىنەن سوڭ ءبىرىن قاراپ شىقتى دا، بىرتىندەپ ساباسىنا ءتۇستى. ويتكەنى، قالاي دەگەنمەن دە، امەليا قارسى الدىندا كيىمشەڭ قالپىندا جانە جىميا كۇلىپ تۇرعان.
دجينيا ميلاۋ بىرەۋشە:
— وسىنىڭ ءبارىن سالعان مىنا كىسى مە؟ — دەپ سۇرادى.
ونىڭ نە ايتپاق بولعانىن تۇسىنبەگەن امەليا قاتتى داۋىستاپ:
— ارينە، مەن ەمەس قوي ەندى، — دەدى.
ساقال جۇمىسىن اياقتاعان كەزدە دجينيانىڭ، بەينە كوزى جارىققا ءالى ۇيرەنبەگەن كىسىشە، تاعى دا كوزىن جۇمىپ اپ كىشكەنە كۇتىپ تۇرعىسى كەلدى. ءبىراق امەليا ونى قاسىنا شاقىردى دا، ونىڭ جانىنا جاقىنداعان دجينيا ۇلكەن پاراقتىڭ الدىندا اڭىرىپ تۇرىپ قالدى. وندا مۇنىڭ باسىنىڭ بالەنباي ءتۇرلى بەينەسى سالىنىپتى، ءبىرى تىپتەن قيسىق، وڭگەلەرىندە بەت-اۋزىن تىجىرايتىپ قالعان، ال وندايدى بۇل ءومىرى جاساماعان ەدى، ءبىراق شاشى، جاعى، تاناۋى وزىنىكى بولاتىن.
ول ىرجيا كۇلىپ تۇرعان ساقالعا كوز تاستادى، بۇل جولى ونىڭ كوزى بۇعان مۇلدەم باسقا سەكىلدى بوپ كورىندى.
بۇدان سوڭ امەليا بۇل ارادا ءبىر ساعاتتاي بولعاندارىن، دجينيا ەكەۋىنىڭ كوڭىل كوتەرۋ ءۇشىن ەمەس، كۇنەلتىس ءۇشىن جۇمىس ىستەپ جۇرگەنىن ايتىپ اقشا سۇراي باستادى. ونى تومپەشتەپ الۋعا دا دايىن دجينيا مۇندا وعان كەزدەيسوق ەرىپ كەلگەنىن، امەليانى جەپ وتىرعان نانىنان استە ايىرعىسى كەلمەيتىنىن ايتتى. ساقال بولماشى ەزۋ تارتتى دا، كەتەتىن ۋاقىتى بولعانىن ءمالىم ەتتى.
— جۇرىڭدەر، سەندەرگە بالمۇزداق الىپ بەرەيىن، سوسىن ءجونىمدى تابايىن.
IV
كەلەسى كۇنى تاڭەرتەڭ ەكەۋى وعان قايتادان بىرگە باردى — بۇل جولى امەليا پوزا كورسەتۋگە ءتيىس بولاتىن.
— بايقا، تاعى دا ورنىمدى الىپ قويىپ جۇرمە، — دەدى ول دجينياعا. — سەنەن بالمۇزداقپەن عانا قۇتىلۋعا بولاتىنىن انا زالىم ءبىلىپ الدى، ال سەنىڭ، ءوزى ايتقانداي، پاك تازا ەكەنىڭ ول ءۇشىن ىزدەگەنگە سۇراعانداي بوپ تۇر.
سۋرەتىن سالعانعا دجينيا كەشە كەرەمەت ءماز بولعانىمەن، بۇگىن ونداي قۋانا قويمادى، ويانعان بويدا-اق الگى امەليا بەينەلەنگەن نيۋ اراسىندا قالعان پورترەتتەرى مەن جۇرەگىنىڭ كەشەگى اتقاقتاپ سوققانىن ەسىنە الدى. باسىنىڭ بەينەلەرىن سۋرەتشىدەن سىيلىققا سۇراپ الارمىن دەگەن بولىمسىز ءۇمىت ۇشقىندادى، ءوز قولىندا ساقتاۋ ءۇشىن ەمەس، ارينە، كىم كورىنگەن اۋەسقويلىق تانىتىپ پاراقتاي الاتىن الگى پاپكىدە قالا بارماۋى ءۇشىن عانا قايتىپ العىسى كەلگەن. باسقا بىرەۋ بولسا ءبىر ءسارى، ءبىراق مىنا كارى كۇزەن — ساقالدىڭ امەليانىڭ اياعىنىڭ، ارقاسىنىڭ، قارىنىنىڭ، ەمشەگىنىڭ سۋرەتىن سالىپ، كەتىرىپ، كولەڭكە ءتۇسىرىپ جاتقانى ونىڭ اقىلىنا قونبادى. امەليانىڭ بەتىنە تىكتەپ قاراۋعا دا ءداتى بارمادى. سۋرەتشىنىڭ سۇرعىلتىم كوزى مەن قارىنداشىنىڭ سوعان قاراي وقتالىپ، ونى ويشا ولشەپ-پىشىپ، اينادان دا بەتەر تىمىسكىلەپ جاتقانىن، ال امەليانىڭ بۇعان بىلق ەتپەي شىداپ، ول دا ازداي، بالكىم، ءتىپتى شوشاڭداپ، شاتتى-بۇتتى سويلەپ وتىرعانىن كوز الدىڭا ەلەستەتۋدىڭ ءوزى اقيرەت ەدى.
— بۇگىن سىزدەرگە بوگەت بولمايمىن با؟ — دەپ سۇرادى دجينيا ولار پودەزگە كەلىپ كىرگەندە.
— بەرمەن قارا، — دەدى امەليا، — قالاي پوزا كورسەتەتىنىمدى كورۋگە قۇشتار بولعان ءوزىڭ ەمەس پە ەدىڭ؟ ەندەشە، نە دەپ تۇرسىڭ؟ ءتۇسىنىپ كور بۇدان سوڭ شەشەسىنىڭ شالدۋار قىزدارىن.
شەبەرحانادا پەردەلەر كەيىن ىسىرىلىپ، تەرەزەلەر اڭقيتا اشىپ قويىلىپتى، بۇلار ساقالدى كۇتىپ وتىرعان كەزدە ەكەۋىنە باس-كوز بولا تۇرماق بوپ باسپالداقپەن ىشكە كۇتۋشى كەمپىر كەلىپ كىردى. دجينيا امەليانىڭ پوزا كورسەتۋ ءۇشىن قاي جەردە تۇراتىنىن نەمەسە وتىراتىنىن ويلاپ باس قاتىرۋمەن بولعان، ال امەليا بۇل ەكى ارادا كەمپىرمەن كەرىسىپ قالعان، اقىرى ونى تەرەزەلەردى جاۋىپ قويۋعا ءماجبۇر ەتتى، ويتكەنى تاڭعى اۋادان بولمە ءىشى سالقىن تارتىپ كەتكەن-دى. كەمپىر الدەنە دەپ كۇڭكىلدەدى دە قويدى؛ بۇل ءوزى ابدەن ەگدە جاسقا جەتىپ، ەڭكىش تارتقان كارى ايەل ەدى، امەليا ونى مازاق قىپ بەتىنە كۇلۋمەن بولدى.
بلۋزاسىن جۇرە كيىپ كەلە جاتقان ساقال دا اقىرى بوي كورسەتتى، كەلگەن بويدا ءتارتىپ بەرە باستادى؛ ءسويتىپ، مولبەرت شەبەرحانانىڭ ديۆان-كەرەۋەت تۇرعان تۇكپىرىنە اپارىپ قويىلدى، تەك وسى بۇرىشقا عانا جارىق ءتۇسۋى ءۇشىن ءبىر پەردەدەن باسقاسىنىڭ ءبارى جاۋىپ تاستالدى. وسى ابىر-سابىردىڭ ورتاسىندا قالعان دجينيا ءوزىن ارتىق ادامداي سەزىندى، ءتىپتى كەمپىر ەكەش كەمپىر دە وزىنە جاقتىرماي قارايتىنداي كورىندى.
اينالشىقتاپ جۇرگەن كەمپىر اقىرى كەتكەننەن كەيىن امەليا ديۆاننىڭ قاسىنا بارىپ شەشىنە باستادى؛ ال مولبەرتتىڭ جانىندا تۇرعان دجينيا كومىر قارىنداشپەن اقشىلتىم قاعازعا فون قارايتىپ جاتقان ساقالدىڭ جۋان ساۋساقتارىنا قاراپ قالدى. ساقال قاعازدان كوزىن اۋدارماعان كۇيى دجينيادان وتىرۋىن سۇرادى، ودان سوڭ امەليا الدەنە ايتتى. بەينە ءوزى كەشەگىدەي پوزا كورسەتىپ تۇرعانداي دجينيا تەرەزەدەن كورىنىس بەرگەن شاتىرلارعا قادالا كوز تىكتى، سوسىن مۇنىم ەرسى نارسە عوي دەپ ويلادى. اقىرى ءوزىن-وزى كۇشتەپ باسىن بۇردى.
امەليا، شاماسى، توڭاتىن شىعار دەگەن وي كەلدى بۇعان اۋەلى، سوسىن ساقالدىڭ وعان مۇلدەم دەرلىك كوز سالمايتىنى جايىندا وي كەشتى، ودان كەيىن مىنا اراداعى ناعىز قولايسىزدىقتى وسىندا اۋەستىك ءبىلدىرىپ كەلىپ قالعان ءوزى، دجينيا عانا سەزىنىپ تۇرعان شىعار دەپ ءتۇيدى. تەرىسى قوڭىرقايلاۋ امەليانىڭ دەنەسى كىر-قوجالاق ءتارىزدى اسەر قالدىراتىن، وعان قاراۋدىڭ ءوزى ايانىشتى بولاتىن. ول ديۆاندا، ورىندىق ارقالىعىنا قويعان قولىنا بەتىن جاسىرعان كۇيدە وتىر ەدى؛ بوكسەسىنەن وكشەسىنە دەيىنگى ارالىق، ءبىر جاق ءبۇيىرى مەن قولتىعى تۇگەل انىق كورىنىپ تۇرعان.
ۇزاماي دجينيانىڭ ءىشى پىستى. ساقالدىڭ سالعانىن قالاي قايتا ءوشىرىپ، قالاي قايتا سالىپ جاتقانىنا قاراپ تۇردى، ويلانىپ ماڭدايىن تىرجيتقانىن كوردى، جىميا كۇلگەن امەلياعا ەزۋ تارتتى، ءبىراق ءبارىبىر ءىشى پىسىپ كەتكەن-دى. الايدا امەليا ورنىنان تۇرىپ، كەرىلىپ، ديۆاننان ءتۇسىپ كەتكەن ترۋسيگىن كوتەرىپ العان كەزدە دجينيانىڭ جۇرەگى تاعى دۇرسىلدەپ قويا بەردى، ءبىراق بۇل وزدەرى وڭاشا وتىرعان كۇندە دە پايدا بولا بەرەتىن دانەكۇس دەبدىرەۋ ەدى جانە بۇل "ءبارىمىز بىردەيمىز عوي، امەليانى جالاڭاش كۇيدە كورگەن ادام ءوزىمدى دە سونداي كۇيدە كورگەن سياقتى بولادى-اۋ" دەيتىن ويدان تۋىنداعان-دى. سودان مازاسى كەتىپ قوزعالاقتاي باستادى.
امەليا باسىن كوتەرمەگەن كۇيى وعان:
— چاو، دجينيا، — دەدى.
كوڭىلىن كوتەرىپ، تىنىشتاندىرۋعا وسىنىڭ ءوزى-اق جەتكىلىكتى بولدى. سونىڭ الدىندا ءبىر مينۋت بۇرىن امەليانىڭ توبىعىندا قىزعىلتىم جىڭىشكە جولاقتار بارىن بايقاپ قالعان، ءسويتىپ، سول ارادا ول: "شەشىنۋىمە تۋرا كەلسە ءوزىمنىڭ دە اياعىمدا ءتۋفليدىڭ سونداي ءىزى قالار ما ەكەن"، دەپ ويلادى. "تەرىم ونىكىنەن تاۋىرلەۋ ءارى جاس" دەدى دجينيا ىشتەي. سوسىن:
— ول سەنى مايلى بوياۋمەن سالىپ كورگەن جوق پا؟ — دەپ سۇرادى.
وعان ساقال جاۋاپ بەردى:
— بوياۋدىڭ قاسيەتىن ەشكىم وقىپ ۇيرەنە المايدى. ول تەرەزەدەن كۇن ساۋلەسىمەن بىرگە ءوزى كىرەدى. مۇندا ەشقانداي بوياۋ جوق.
— بۇل تۇسىنىكتى عوي، — دەدى امەليا، — ويتكەنى، شامادان تىس ساراڭ ادامسىز. بوياۋدىڭ باعاسى قىمبات.
— جاپشى اۋزىڭدى، قۇداي اقى، بىردەڭە بىلەتىن كىسىشە سۋماڭداماي، — دەپ ايقايلاپ جىبەردى سۋرەتشى. — سەن ءتىپتى رەڭ دەگەننىڭ دە نە ەكەنىن بىلمەيسىڭ — مىنا شارۋادان باسقا، جالپى، ەشتەڭەدەن حابارىڭ جوق. مىنا اقسارى قىز سەنەن الدەقايدا اقىلدى.
امەليا جاۋاپ ورنىنا يىعىن قيقاڭ ەتكىزدى دە قويدى.
سوسىن شاتىرلار جاقتان گۋدوك ەستىلدى. دجينيا بولمەدە ارلى-بەرلى جۇرۋگە كىرىستى دە، تەرەزە الدىنان ءوز پورترەتتەرىن تاۋىپ الدى، ءبىراق سۇراۋعا باتپادى. نوبايلاردى پاراقتاپ تۇرعان ول امەليانىڭ سۋرەتتەرىن قايتا كەزىكتىرىپ، ءوزارا سالىستىرا باستادى، ىشتەي: "اپىراي، قۇددى گيمناستيكا جاساعانداي مىنا پوزالاردى امەليا قالاي كورسەتكەن"، دەپ ويلاۋمەن بولدى. ساقال سەكىلدى مىناداي قارت كىسىنىڭ قىزداردىڭ سۋرەتىن سالىپ، ولاردىڭ دەنە ءبىتىمى قانداي بولاتىنىن زەرتتەۋمەن اينالىسۋى اقىلعا قونا ما؟ شاماسى، اۋىش شىعار دەپ ويلادى ول.
ولار شەبەرحانادان ءتۇس اۋا شىقتى، ادامدار اراسىنا قايتا كەلگەن جانە كيىمشەڭ كۇيدە كوشەدە جۇرگەن، قالاي ەكەنى بەيمالىم بولعانىمەن، ايتەۋىر، شىن مانىندە دە كۇن ساۋلەسىنەن تۋىنداپ جاتقان، — تۇندە كورىنبەيتىنى راس قوي، — ادەمى بوياۋلاردى تاماشالاعان سونداي جانعا جاعىمدى ەدى. امەليانىڭ دا كوڭىلى جاي تاۋىپ، دجينياعا اپەريتيۆ الىپ بەردى، ال سۋرەتشىلەر جونىندە ەشقايسىسى اڭگىمە قوزعاعان جوق.
سول كۇنى تاحتاسىندا جاتىپ الىپ دجينيا وسىنىڭ ءبارىن ۇزاق ۋاقىت وي ەلەگىنەن وتكىزدى، كەيىنگى كۇندەردە دە ءسويتتى. امەليانىڭ قوڭىرقاي ءتۇستى قارىنىن، ەنجارلاۋ بەت-الپەتى مەن سالبىراڭقى ءتوسىن قاراڭعىدا جاتىپ ويشا كوز الدىنا كەلتىردى. كيىمشەڭ ايەلدى سالعان قىزىقتىراق ەمەس پە؟
سۋرەتشىلەر جالاڭاش كۇيدە پوزا كورسەتكەندى ۇناتاتىن بولسا، وندا ولاردىڭ ويىندا باسقا نارسە تۇرعانى. نەگە ەركەكتەردى سالمايدى ەكەن ولار؟ اناداي ماسقاراشىلىققا بارعان امەليانىڭ ءوزى دە باسقا بىرەۋگە اينالىپ شىعا كەلدى. وسىنى ويلاعاندا دجينيا جىلاپ جىبەرۋگە شاق قالاتىن.
ءبىراق امەلياعا ەشتەڭە ايتقان جوق، ونىڭ ءقازىر تابىس تاۋىپ جۇرگەنىنە جانە وزىمەن بىرگە كينوعا بارۋعا قاشان دا ىقىلاس بىلدىرەتىنىنە قۋانۋمەن بولدى. سوسىن امەليا وزىنە شۇلىق ساتىپ الدى جانە ءساندى ەتىپ شاش قويدى، ءسويتىپ ونىمەن بىرگە قىدىرۋ دجينيا ءۇشىن قايتادان ۇلكەن قۋانىشقا اينالدى، ويتكەنى امەليا اجەپتاۋىر اجارلى قىز ەدى، ەندى بۇلارعا قىزىعا قاراپ قالاتىندار دا كوبەيدى. جاز وسىلاي وتە شىقتى دا، ءبىر كۇنى امەليا وعان:
— ساقالىڭ ەتيۋد سالۋعا جانە ءجۇزىم جەۋگە دەريەۆنياعا كەتكەلى جاتىر. سويتكەنى تىپتەن جاقسى، ايتپەسە جۇيكەمدى جۇقارتا باستاعان بولاتىن، — دەدى.
تاپ سول كۇنى كەشتە امەليا جاڭا قول سومكەمەن كەلگەن، سونى كورىپ دجينيا ودان:
— مىنانى قوشتاساردا سول كىسى سىيلادى ما ساعان؟ — دەپ سۇرادى.
— كىم، انا تاس ساراڭ با؟ — دەدى امەليا. — كۇلكىمدى كەلتىرمەشى. ول ەشتەڭە تولەمەۋگە تىرىسىپ باقتى، سەنىڭ قايتادان كەلگەنىڭە قۇشتار بولعانى دا سودان.
سول ارادا ەكەۋى شاپىلداستى دا قالدى، ويتكەنى امەليا مۇنى ودان جاسىرعان ەدى، بىر-بىرىنە اۋىر-اۋىر سوزدەر ايتىپ، رەنجىسىپ تاراستى.
"امەليا وزىنە اشىنا تاپقان عوي، ول بۇعان سىيلىق بەرەتىن بولعانى عوي" دەپ ويلادى دجينيا ۇيىنە جالعىز قايتىپ كەلە جاتىپ، سوسىن امەليانىڭ ءوزى ىڭعاي بىلدىرسە ونىمەن تاتۋلاسۋدى ۇيعاردى.
ونشا ىقىلاسى اۋىپ تۇرماسا دا، تەك ايتەۋىر كوڭىل كوتەرۋ ءۇشىن دجينيا ەسكى قۇربىلارىمەن اراداعى قاتىناسىن قالپىنا كەلتىرۋگە تىرىستى. قالاي دەگەنمەن دە، الداعى جازدا ون جەتىگە تولعالى تۇر عوي، وسى سەبەپتى ول ءوزىن امەليا سەكىلدى ىسقاياق بىرەۋدەي سەزىنە باستاعان بولاتىن. اسىرەسە، ونىمەن جولىعىسپاي جۇرگەن ءدال قازىرگى كەزدە. كۇزدىڭ وسىناۋ سالقىن كەشتەرىندە روزانىڭ الدىندا ءوزىن امەليا ءتارىزدى ۇستاۋعا تالپىندى. بەتىنە باقىرايا قاراپ ساق-ساق كۇلىپ، سەرۋەنگە الىپ شىعىپ، جوقتان وزگە جايىندا مىلجىڭداسىپ ءجۇردى. پينو توڭىرەگىندە قايتا اڭگىمە قوزعادى. ءبىراق جوتاعا بيگە اپارۋعا تاۋەكەل ەتكەن جوق.
امەليانىڭ شىنىمەن-اق جۇرەتىن بىرەۋى بولعانى عوي، ەسكى كومپانياداعى ەشكىم ونى ودان قايتىپ كورگەن جوق. "يىعىنا ىلەتىن بىردەڭەسى بار ايەل قاشان دا جاقسى اسەر قالدىرادى، — دەپ ويلادى دجينيا. — تەك سەنى تىر جالاڭاش قالپىڭدا ەشكىم كورمەۋى كەرەك". ءبىراق مۇنداي نارسە جايىندا روزامەن دە، كلارامەن دە اڭگىمەلەسۋگە بولمايتىن، ولاردىڭ اعالارىنا دا ايتۋدىڭ قاجەتى جوق ەدى، سەبەبى ولار جامان ويلاپ قالىپ، بۇعان بىردەن كوزىن سۇزە باستار ەدى، ال دجينياعا مۇندايدىڭ مۇلدەم كەرەگى جوق-تى، ويتكەنى دۇنيەدە فەرۋچچو مەن پينودان دا تاۋىرىرەك ەركەكتەر بارىن ءتۇسىنىپ تە ۇلگەرگەن بولاتىن. بىرگە وتكىزگەن كەشتەرىندە ول بۇلارمەن بي بيلەپ، ءازىل ايتىسىپ، اڭگىمە-دۇكەن قۇرىپ ءجۇردى، الايدا دجينيا مۇنىڭ ءبارى جاي نارسە ەكەنىن، كۇن شۋاعى مەن شات اۋەندەردەن شالا ماس بوپ جەكسەنبىلەردە قايىقپەن سەرۋەندەپ جۇرگەن كەزدەردەگىدەي، جىگىتتەردىڭ ءبىرى ايەلدى بەينەلەمەك بوپ بوكسەسىن سۇلگىمەن وراي سالسا ءبىتتى، سوعان ءبارى قىران-توپان كۇلەتىن كەزدەردەگىدەي بالالىق بەيكۇنا كوڭىل كوتەرۋ ەكەنىن بىلەتىن. ال ەندى ءقازىر جەكسەنبىدە جانە جۇمىستان كەيىنگى كەشتەردە دجينيانىڭ ءىشى پىسىپ، نەمەن اينالىساردى بىلمەدى، سوندىقتان قۇربىلارى قايدا باستاسا دا بارا بەرەتىن بولدى. تەك اتەلەدە، قوجايىن ايەل تاپسىرىس بەرۋشى كەلىنشەك كيگەن كويلەكتى تۇيرەۋىشپەن ۇستاتۋعا شاقىرعاندا عانا كوڭىلى ازدى-كەم جادىراپ قالاتىن. كەيبىر ميلاۋ كليەنت كەلىنشەكتەر ايتاتىن حيكايالاردان ىشەگىڭ ءتۇيىلىپ قالا جازدايتىن. الايدا قوجايىن ايەلدىڭ وعان شىنىمەن سەنەتىندەي-اق ىقىلاسپەن باس شۇلعيتىنىن، ال اينادان ونى مازاق ەتىپ كۇلىپ وتىراتىنىن كورۋ ودان دا قىزىقتىراق ەدى. ءبىر جولى ءبىر سارى شاشتى ايەل كەلدى، كىرە بەرىستە ءوزىن جەكە ماشيناسى كۇتىپ تۇرعانىن ايتتى. ەگەر شىنىمەن سولاي بولسا، بۇدان گورى ساندىلەۋ اتەلەگە بارماس پا ەدى دەپ ويلادى دجينيا. تاپسىرىس بەرۋشى ايەل جاس ءارى سۇڭعاق بويلى بولاتىن. وعان قوسا ادەپسىز ەدى. ءبىراق ادەمى-تۇعىن. دجينياعا ول ءارى ادەمى، ءارى سىمباتتى كورىندى، جالعىز تەك ءتۇز كيىممەن جانە ءتوس تارتقىشپەن قالعاننىڭ وزىندە دە سۇيكىمدى بولاتىن. ەگەر بۇل پوزا كورسەتسە شىنىمەن-اق ادەمى كارتينا شىعار ەدى: كىم بىلەدى، بالكىم، بۇل راسىندا دا ناتۋراشى شىعار، ويتكەنى اينا الدىندا ارلى-بەرلى جۇرگەن كەزىندە ءوزىن اۋماعان امەليا سياقتى ۇستاعان. ارادا بىرنەشە كۇن وتكەندە دجينيا ونىڭ ەسەپ-شوتىن كورىپ قالدى، ءبىراق وندا مۇنىڭ اۋلەت ەسىمى عانا تۇر ەدى، ول جايىندا بۇدان وزگە ەشتەڭە بىلە العان جوق. اق سارى شاشتى بۇل كەلىنشەك ول ءۇشىن ناتۋراشى بوپ قالا بەردى.
ءبىر كۇنى كەشكىسىن بۇلاردىڭ ۇيىنە شام اكەپ تاستاعان سيەۆەرينونىڭ جولداسى مۇنى ءوز دۇكەنىنە شاقىرعان، ەرتەڭىنە دجينيا وعان كىرىپ شىقتى. ماسسيمو ەسىمدى بۇل جىگىت تە سيەۆەرينو سەكىلدى بويداق ەدى، ونىڭ الدىندا ءوزىن ەركىن ۇستايتىن سەبەبى ول قاشان دا كومبينەزون كيىپ جۇرەتىن، سونداي-اق، بار-جوعى ءبىر جىلعا جەتەر-جەتپەس ۋاقىت بۇرىن دجينيانىڭ قۇلاقتارىنان ۇستاپ تۇرىپ، ءريمدى كورگىڭ كەلە مە دەپ سۇرايتىن. ەندى ءقازىر ول دجينياعا اۋزىنان سىلەكەيى شۇبىرا قارايتىن بوپتى. دجينيانىڭ وعان بارعان سەبەبى، بۇل دۇكەننەن امەليا ءۇيىنىڭ كىرە بەرىسى كورىنىپ تۇراتىن، ءبىراق دجينيانىڭ مىلجىڭداپ، كۇلىپ، دۇكەنىندە نەلىكتەن ۇزاق يدىرگەنىنەن، نەلىكتەن ەرتەڭىنە تاعى كەلگەنىنەن ماسسيمو، ارينە، مۇلدەم بەيحابار ەدى.
ولار قىزىل جانە كوگىلدىر شامداردى قىزىقتادى، دجينيا ءار نارسەنى ءبىر ايتىپ، اۋمەسەرلەنۋمەن بولدى. ۆيترينادان ارلى-بەرلى ءوتىپ جاتقان جۇرگىنشىلەر كورىنىس بەرىپ تۇرعان، سول ارادا ول ماسسيمودان امەليانىڭ اق كويلەك كيىپ جۇرگەنى راس پا، دەپ سۇرادى.
— ونى مەن قايدان بىلەيىن؟ — دەدى اناۋ. — سەندەردە، قىزداردا، قيساپ جوق. سيەۆەرينودان سۇراساڭشى.
— نەگە سيەۆەرينودان سۇرا دەيسىڭ؟
— سيەۆەرينوعا سونداي بايتالدار ۇنايدى، — دەدى ماسسيمو.
ول الگى شۇلىقسىز جۇرەتىن قىز با؟
— مۇنى ساعان سيەۆەرينونىڭ ءوزى ايتتى ما؟ — دەپ سۇرادى دجينيا.
— قارىنداسى بولا تۇرىپ بۇل جايىندا ەشتەڭە بىلمەيتىنىڭ قالاي؟ — دەپ كۇلدى ماسسيمو. — ەندەشە، امەليادان سۇرا. نۇرىن ول ساعان كۇن سايىن دەرلىك بارىپ تۇرماۋشى ما ەدى، وتىرىك دەشى وسىنى؟
مۇنداي نارسە دجينيانىڭ ويىنا دا كەلمەپتى. سيەۆەرينوعا امەليانىڭ ۇناپ قالۋى، امەلياعا سولاي دەپ ايتقانى، امەليانىڭ ول دا وزىنە ۇنايتىنىن ايتىپ جاۋاپ قاتقانى، سونداي-اق ولاردىڭ جاسىرىن جولىعىسۋى دا مۇمكىن ەكەنى جايىنداعى ويدان كوڭىلى كۇنى بويى قۇلازىپ ءجۇردى. وسىنىڭ ءبارى راس بولسا، وندا امەليانىڭ وزىنە دەگەن دوستىق پەيىلى جاي انشەيىن تۇلكى قۋلىق بوپ شىقپاقشى عوي. "مەن ءالى بالا ەكەم عوي" دەپ ويلادى دجينيا ىزادان جىلارمان بولىپ، سوسىن، كوڭىلىن تىنىشتاندىرۋ ءۇشىن، تىر جالاڭاش امەليا قانداي جەركەنىشتى اسەر قالدىرعانىن ەسىنە الدى. "وتىرىك نارسە ەمەس پە ەكەن؟" دەپ ويلادى ول سيەۆەرينونىڭ الدەنەندەي ءبىر قىزعا عاشىق بولۋى مۇمكىن-اۋ دەگەن وي تىپتەن كوڭىلىنە قونبادى، ونىڭ ۇستىنە ەگەر امەليانى پوزا كورسەتىپ وتىرعان كەزىندە كورسە سيەۆەرينونىڭ بۇل بەيباقتان ات-تونىن الا قاشاتىنىنا كامىل سەنىمدى بولاتىن.
كەشكە قاراي كوڭىلى ەداۋىر تىنىش تاۋىپ، ماسسيمو مۇنى انشەيىن ايتا سالعان شىعار دەگەن بايلامعا كەلدى. كەشكىسىن سيەۆەرينومەن بىرگە تاماقتانعان كەزدە ونىڭ قولىنا، سىنىپ قالعان تىرناقتارىنا قاراپ وتىرىپ: "امەليا مۇلدەم باسقاعا بوي ۇيرەتىپ العان قىز عوي" دەپ ويلادى. سوسىن، جالعىز قالعان سوڭ، قاراڭعى جەردە وتىرىپ، امەليا وزىنە كەلىپ جۇرەتىن تامىزدىڭ سول ءبىر تاماشا كەشتەرىن ەسكە الا باستادى، ءدال وسى ساتتە ويدا جوقتا ەسىك الدىنان امەليانىڭ داۋىسى ەستىلدى.
V
— ساعان كىرىپ-شىققالى كەلدىم، — دەدى امەليا.
دجينيا ءۇن قاتقان جوق.
— ءالى رەنجىپ ءجۇر ەكەنسىڭ عوي، — دەدى امەليا، — ءجا، جەتەر. اعاتايىڭ ۇيدە مە؟
— جاڭا عانا كەتتى.
امەليانىڭ كيگەنى سول بۇرىنعى كويلەگى ەدى، ءبىراق ادەمى ەتىپ قويعان شاشى مەن شاشىنا تاققان مارجان مونشاعى بار-دى. تاحتاعا كەلىپ وتىردى دا، سالعان جەردەن دجينيادان سەرۋەندەپ قايتۋعا قۇلقى بار-جوعىن سۇرادى. داۋىسى بۇرىنعىداي ەدى، ءبىراق باسەڭدەۋ ءارى تاماعىنا سالقىن تيگەندەي قىرىلداڭقىراپ شىعاتىن.
— ساعان كىم كەرەك، مەن بە الدە سيەۆەرينو ما؟ — دەدى دجينيا.
— نە دەيسىڭ ءوزىڭ. قوي ءارى. ءجۇر مەنىمەن بىرگە، كىشكەنە بوي جازعىم كەلەدى.
دجينيا دەرەۋ اياعىنا باسقا شۇلىق كيدى، سوسىن ەكەۋى باسپالداقپەن جۇگىرە باسىپ تومەن ءتۇستى، جولاي ول امەلياعا ءبىر ايدىڭ ىشىندە نەندەي وقيعا بولعانىن ەگجەي-تەگجەيلى بايانداپ بەردى.
— ال، سەن نە ىستەدىڭ؟ — دەپ سۇرادى سوسىن.
— نە ىستەۋىم كەرەك ەدى؟ — دەدى قايتادان كۇلكى بۋا باستاعان امەليا. — دىمدا ىستەگەم جوق. بۇگىن وزىمە ءوزىم: دجينيا ساقالدى ءالى ۇمىتقان جوق پا ەكەن، بىلەيىنشى بارىپ، دەدىم.
بۇدان ارتىقتى ودان كۇتۋگە دە بولمايتىن، ءبىراق دجينيا ونى قايتا كورگەنىنىڭ وزىنە قۋانىشتى ەدى.
— ءجۇر، ءبىر-بىر رومكەدەن ىشەيىك، — دەدى ول.
ەكەۋى شاراپ ءىشىپ وتىرعان كەزدە امەليا ودان نەگە وزىنە بىردە ءبىر رەت كەلمەگەنىن سۇرادى.
— قايدا ەكەنىڭدى بىلگەم جوق.
— سو دا ءسوز بوپتى-اۋ. مەن كۇنى بويى كافەدەن شىقپايمىن عوي.
— وندايىڭدى ماعان ەشقاشان ايتپاعانسىڭ.
كەلەسى كۇنى دجينيا ونىڭ كافەسىنە باردى. بۇل پاسساجدا ورنالاسقان جاڭا كافە ەدى. امەليانى ىزدەپ جان-جاعىنا قاراندى. ونى امەليانىڭ ءوزى اتىن اتاپ شاقىردى — ءوز ۇيىندە وتىرعانداي قاتتى داۋىستادى. سول ارادا ول امەليانىڭ ادەمى سۇر پالتو، الپەتىن مۇلدەم دەرلىك تانىمايتىنداي عىپ بۇركەمەلەپ تۇرعان شىلتەرى بار قالپاق كيىپ كەلگەنىن كوردى. بەينە پوزا كورسەتۋگە كىرىسكەندەي، اياعىن اياعىنا ايقاستىرىپ، جۇدىرىعىمەن جاعىن تىرەپ وتىر ەكەن.
— قاراي گور، شىنىمەن-اق كەلىپ تۇر، — دەدى ول كۇلىپ.
— بىرەۋدى كۇتىپ وتىرعان جوقسىڭ با؟
— مەن قاشان دا كۇتۋمەن جۇرەم، — دەدى امەليا دجينياعا ورىن بەرۋ ءۇشىن ىعىسىپ جاتىپ. — جۇمىسىم سونداي. سۋرەتشى الدىندا شەشىنۋ ءۇشىن دە كەزەككە تۇرۋ كەرەك.
امەليانىڭ الدىندا، ۇستەلدە، گازەت پەن ءبىر قوراپ سيگارەت جاتىر ەدى. بۇل ونىڭ ازدى-كەم تابىس تاۋىپ جۇرگەنىن اڭعارتاتىن.
— قالپاعىڭ ادەمى-اق، ءبىراق سەنى ەگدەلەۋ عىپ كورسەتەدى، — دەدى دجينيا وعان جالتاقتاي قاراپ.
— مەن ونسىز دا ەگدە تارتىپ قالدىم، — دەدى امەليا. — بۇل ءسوزىم ساعان ونشا ۇناماي ما؟
امەليا، بەينە تاحتاعا جانتايا كەتكەن كىسىشە، ايناعا ارقاسىن سۇيەپ ەمىن-ەركىن وتىرعان. قارسى الدىنا، قارسى قابىرعاداعى ايناعا كوز تىگىپ قالعان؛ سول اينادان دجينيا دا ءوزىن كورىپ وتىر ەدى. تەك ونىڭ بويى انتەك الاسا بولاتىن، وسى سەبەپتى امەليا ەكەۋى سىرت كوزگە شەشەسى مەن قىزى سەكىلدى كورىنەتىن.
— ءاردايىم وسى ارادا وتىراسىڭ با؟ — دەپ سۇرادى دجينيا. — مۇندا سۋرەتشىلەر كەلە مە؟
— كەلگىسى كەلگەندەرى كەلەدى. بۇگىن ەشكىم توبە كورسەتپەي جاتىر عوي، نەگە ەكەنىن.
ليۋسترا جانىپ تۇر ەدى، ۆيترينادان جۇرگىنشىلەر ءنوپىرى كوزگە شالىناتىن. كافەنىڭ ءىشى تەمەكى تۇتىنىنە تولى ەدى، ءبىراق جارقىراعان تازالىق پەن مامىراجاي احۋالدىڭ ەن جايلاپ العانى سونشا، دىبىستار مەن داۋىستار الىستان، الدەبىر جاقتان ەستىلەتىندەي اسەر قالدىراتىن. دجينيا تۇكپىرگە جايعاسقان ەكى قىزدىڭ ءوزارا سىپسىڭداسىپ جانە داياشىمەن سويلەسىپ وتىرعانىن بايقاپ قالدى.
— انالار دا ناتۋراشىلار ما؟
— ولاردى تانىمايمىن، — دەدى امەليا. — نە ىشەسىڭ: كوفە مە الدە اپەريتيۆ پە؟
كافەگە قىزدار ەركەكپەن كەزدەسۋ ءۇشىن عانا بارادى دەپ ويلايتىن ەدى دجينيا، سوندىقتان امەليانىڭ مۇندا نەلىكتەن ساعاتتار بويى جالعىز وتىراتىنىن تۇسىنە المادى. ءبىراق اتەلەدەن شىققان بويدا پاسساجبەن ءجۇرىپ ءوتۋ جانە قايدا بارا جاتقانىڭدى ءبىلۋ سونداي ۇنامدى بولاتىن، سول سەبەپتى وندا كەلەسى كۇنى تاعى باردى. وزىمەن جۇزدەسكەنىنە امەليانىڭ ريزا ەكەنىنە نىق سەنىمدى بولسا، ول بۇدان شىنىمەن-اق زور قۋانىش تابار ەدى. بۇل جولى امەليا ونى اينەكتەن كورىپ قالدى دا، كۇتە تۇر دەگەن يشارات جاساپ، ءوزى سىرتقا شىقتى. ەكەۋى بىرگە بارىپ ترامۆايعا وتىردى.
بۇل كەشتە امەليا سوزگە تىم ساراڭ بولدى.
— نە قيلى ارسىزدار بار عوي، — دەپ قالدى ول.
— بىرەۋدى كۇتىپ وتىر ما ەدىڭ؟ — دەپ سۇرادى دجينيا.
ەكەۋى ازىن-اۋلاق شۇيىركەلەستى، سوسىن قوشتاسار الدىندا ەرتەڭ كەزدەسەتىن بوپ ۋاعدالاستى؛ دجينيا وسىعان قاراپ امەليانىڭ وزىمەن جۇزدەسۋگە ىقىلاستى ەكەنىنە، ال ەگەر كوڭىلى ءپاس بولسا، وندا بۇعان كىنالى استە ءوزى ەمەس، الدەبىر شارۋاسىنىڭ ورايى كەلمەۋىنە بايلانىستى تۋىنداعان باسقا ءبىر سەبەپتەر ەكەنىنە انىق كوز جەتكىزدى.
— قالاي سوندا؟ سۋرەتشى ساعان ءوزى كەلىپ، پوزا كورسەتۋگە قالايسىڭ دەگەن ۇسىنىس جاساي ما؟ — دەپ سۇرادى ول كۇلىپ.
— ءتىپتى ەشقانداي ۇسىنىس جاسامايتىندارى دا بار، — دەدى امەليا. — ولارعا ناتۋراشىنىڭ قاجەتى جوق.
— سوندا ولار نەنىڭ سۋرەتىن سالادى؟ — دەدى دجينيا.
— كىم ءبىلسىن. مىسالعا، ءبىر كەڭكەلەس بار، سەندەر ەرىندى قالاي بوياساڭدار، مەن دە سۋرەتتى سولاي سالام دەيدى. "ەرىنىڭدى بوياعاندا سەن نەنىڭ سۋرەتىن سالاسىڭ؟ مىنە، مەن دە تاپ سونى سالام".
— دالاپپەن سۋرەت سالمايدى ەمەس پە، ونى ەرىنگە جاعادى ەمەس پە.
— ول دا كەنەپكە بوياۋ جاعادى. ازىرگە، دجينيا.
امەليا وسىلاي كۇلمەي قالجىڭداعان كەزدە دجينيا ۇرەيلەنىپ، تورىعىپ قالاتىن، بۇل جولى دا ۇيىنە قايتىپ كەلە جاتىپ جالعىزدىقتان جابىرقاپ كەتتى. باقىتىنا قاراي، ۇيىندە قول قۋسىرىپ قاراپ وتىرۋعا مۇرشاسى بولمادى: سيەۆەرينوعا كەشكە كەلگەندە قاۋجايتىن بىردەڭە ازىرلەۋ كەرەكتى، ال ودان كەيىن كۇن قاراڭعى تارتىپ سالا بەرەتىن، سودان سوڭ روزامەن بىرگە، نە جالعىز ءوزى سەرۋەنگە شىعاتىن ۋاقىت جاقىندايتىن. "مەن سياقتى ءومىر كەشەتىندەر بار ما ەكەن. تاڭنىڭ اتىسى، كۇننىڭ باتىسى مىگىر جوق" دەپ ويلايتىن ول كەيدە. ءبىراق مۇنداي ءومىر وعان ۇنايتىن، سەبەبى وسىنداي مىگىرسىز تىرلىكتىڭ ارا-اراسىندا ءبىر ساعاتتىق بوس ۋاقىت تاۋىپ، ءتۇس مەزگىلىندە نەمەسە كەشكىسىن، كافەگە امەلياعا بارعان كەزدە، راقاتتانا دەمالۋدىڭ ءوزى قانداي عانيبەت دەسەڭشى. ەگەر امەليا بولماسا ول كىشكەنە ەركىنىرەك جۇرەر ەدى، ءبىراق ءدال قازىرگى كۇن رايى بۇزىلىپ، ءتىپتى كوشەگە شىعۋعا دا زاۋقىڭ سوقپايتىن شاقتا، ونداي ەركىندىكتىڭ بۇعان نە كەرەگى بار؟ ەگەر وسى قىستا الدەنەندەي ءبىر وقيعا ورىن الاتىن بولسا، — ال دجينيا وندايدىڭ بولماي قويماسىن سەزىپ ءجۇر، — وندا، ارينە، بۇل روزا مەن كلارا سىندى شوشاقايلاردىڭ ەمەس، امەليانىڭ ارقاسىندا عانا ىسكە اسپاق.
كافەدەن ول جاڭا تانىستار تابا باستادى. وندا ساقالدى ەسكە سالاتىن ءبىر مىرزا كەلىپ تۇراتىن، بۇلار ۇيگە قايتۋعا جينالىپ جاتقاندا امەلياعا قولىن بۇلعاپ قالاتىن. بۇلارعا "ءسىز" دەپ سويلەيتىن. ءبىراق امەليا ونىڭ سۋرەتشى ەمەس ەكەنىن ايتتى. كەيدە ۇلدىرىك جانىنان ءبىر جىگىت بوي كورسەتەتىن، ول مۇندا قاسىنا ادەمى كەلىنشەك ەرتىپ، ماشينامەن كەلەتىن؛ امەليا ونىڭ كىم ەكەنىن بىلمەيتىن، ءبىراق "بۇل دا سۋرەتشى ەمەس" دەگەنى بار.
— ويلاپ قالما، ولار سونشالىقتى كوپ ەمەس، — دەدى ول دجينياعا. — شىنداپ جۇمىس ىستەيتىندەر كافەگە جولامايدى.
تۇپتەپ كەلگەندە امەليا كافەگە كەلگىشتەپ جۇرەتىندەردەن گورى داياشىلارمەن كوبىرەك ءتانىس-بىلىس ەدى، الايدا دجينيا امەليانىڭ سول تانىستارىنىڭ ءازىل-قالجىڭىنا كۇلگەنىمەن، ولاردىڭ شامادان تىس ەركىنسىپ كەتۋىنە جول بەرمەيتىن.
سولاردىڭ بىرەۋىنىڭ، اق گالستۋك تاققان، شاشى قويۋ، كوزى كومىردەي قارا جىگىتتىڭ، ەسىمى رودريگەس ەدى: ول اۋىق-اۋىق امەليانىڭ جانىنا كەلىپ جايعاساتىن جانە العاشقى جولى دجينيامەن ءجۇزىن بۇرىپ قاراماي-اق امانداسا سالعان. ول شىنىندا دا يتاليانعا ۇقسامايتىن جانە سويلەگەندە تاماعىن الدەنە جىبىرلاتىپ تۇرعانداي بوپ سويلەيتىن. امەليا بولسا، وعان اقىلى تولىسپاعان بالاداي قارايتىن: كافەگە جۇمساعانشا كۇن سايىن بىرەر ليرادان جيناي بەرسەڭ، ەكى اپتادان كەيىن ناتۋراشىعا تولەيتىن اقشا تابار ەدىڭ دەگەندى ايتۋدان دا ۇيالمايتىن. بۇلايشا اقىلگويسۋ دجينيانىڭ كۇلكىسىن كەلتىرەتىن، ءبىراق رودريگەس بۇعان بىلق ەتپەيتىن، جوتكىرىنىپ قويىپ، امەليانى "ادەمى ايەل"، "ەركە قىز" دەپ اتاعانىنان تانباي، اڭگىمەسىن جالعاستىرا بەرەتىن. امەليا ءماز بوپ كۇلەتىن، سوسىن اناۋ ابدەن ىعىر قىلعاندا قۋىپ جىبەرەتىن. وندايدا رودريگەس باسقا ۇستەلگە اۋىسىپ وتىراتىن دا، قارىنداشىن الىپ، كوزىنىڭ قيىعىمەن قاراپ قويىپ ولاردىڭ سۋرەتىن سالا باستايتىن.
— وعان كوڭىل اۋدارما، ءبالسىنىپ كەتەدى، — دەيتىن امەليا.
بىرتىندەپ دجينيا دا وعان بارىڭ نە، جوعىڭ نە دەپ قاراۋعا داعدىلانىپ الدى.
ءبىر جولى كەشكىسىن ەكەۋى كافەدەن شىعىپ، بەتى اۋعان باعىتتارىمەن جايدان-جاي جۇرە بەردى. بۇلار از-كەم قىدىرىستاعاننان كەيىن جاڭبىر قۇيىپ بەردى دە، ەكەۋى قابىرعا ويىعىنا تىعىلدى. كۇن سۋىتىپ كەتكەن-دى، اسىرەسە بۇل ءدال ءقازىر، سۋعا مالشىنعان شۇلىقپەن ءبىر ورىندا قىبىر ەتپەي تۇرعان كەزدەرىندە، انىق سەزىلگەن.
— ەگەر ۇيىندە بولسا گۆيدوعا كىرىپ شىعۋعا قالايسىڭ؟ — دەدى امەليا.
— گۆيدو دەگەن كىم؟
امەليا ويىقتان باسىن شىعارىپ، موينىن سوزىپ، قارسى بەتتەگى ءۇيدىڭ تەرەزەلەرىنە كوز جىبەردى.
— شامى جانىپ تۇر. ءجۇر، جاڭبىر باسىلعانشا سوندا وتىرا تۇرايىق.
ولار جەتىنشى قاتارعا، ءتىپتى ودان دا جوعارى بولۋى مۇمكىن، ايتەۋىر شاتىردىڭ استىنا دەيىن كوتەرىلدى. ەنتىگە تىنىستاپ تۇرعان امەليا:
— سەن قورىقپايسىڭ با؟ — دەپ سۇرادى.
— نەدەن قورقام؟ ول سەنىڭ تانىسىڭ ەمەس پە؟ — دەدى دجينيا.
ەسىك قاعىپ تۇرعان ولار بولمەدە الدەكىمدەردىڭ كۇلىسىپ جاتقانىن ەستىدى، وسىناۋ اقىرىن دا ايار كۇلكى رودريگەستى دجينيانىڭ ەسىنە ورالتتى. بەرمەن بەتتەگەن اياق دىبىسى ەستىلدى، ەسىك اشىلدى، ءبىراق بۇلاردىڭ الدىنان شىققان ەشكىم بولعان جوق.
— رۇقسات پا ەكەن، — دەدى تابالدىرىقتان اتتاعان امەليا.
بولمەدە شىنىندا دا رودريگەس بار ەكەن — ول تاحتادا، شاقىرايعان جارىقتىڭ استىندا، قابىرعاعا ارقاسىن بەرىپ جاتىر ەدى. وندا تاعى بىرەۋ بار بوپ شىقتى، بۇل — اسكەري شالبار كيگەن، كۇرتەسىن شەشىپ قويعان، باتەڭكەسى بالشىققا بىلعانعان، اقشىل سارى شاشتى سولدات بولاتىن، بۇلارعا قاراپ جىميا كۇلىپ تۇر ەدى. دجينيانىڭ كوزى جىپىلىقتاپ كەتتى — شاقىرايعان اق شاڭقان مىنا جارىق كوز اۋىرتاتىن. بولمەنىڭ ءۇش قابىرعاسىنا تۇگەل كارتينا ءىلىنىپتى، ال ءتورتىنشى قابىرعاسى تۇتاستاي تەرەزە ەكەن.
امەليا رودريگەسكە قاراپ ءازىل-شىنى ارالاس:
— جۇرمەيتىن جەرىڭىز جوق-اۋ ءسىزدىڭ دە، — دەدى.
اناۋ وعان قولىن بۇلعاپ سالەمدەسۋ يشاراتىن جاسادى دا:
— ەكىنشىسىنىڭ ەسىمى — دجينيا، گۆيدو، — دەدى.
ودان سوڭ سولدات بۇعان دا قولىن سوزىپ، كۇلمەڭ-كۇلمەڭ ەتىپ ونى يمەنبەستەن كوزىمەن ىشىپ-جەي باستادى.
دجينيا قىسىلىپ-قىمتىرىلماي ءوزىن ەركىن ۇستاۋى كەرەگىن ءتۇسىندى، ءسويتىپ امەليا مەن گۆيدونىڭ باسىنان اسىرا كوز تاستاپ، قابىرعالارداعى كارتينالاردى زەردەلەي باستادى. بۇلاردىڭ باسىم كوپشىلىگى اعاشتار مەن تاۋلار بەينەلەنگەن پەيزاج ەدى، ارا-اراسىندا پورترەتتەر دە كەزدەسىپ قالاتىن. سالىنىپ بىتپەگەن ۇيلەردەگىدەي، توبەگە اباجۋرسىز ىلىنگەن شام جارىق تۇسىرگەننەن گورى كوزدى كوبىرەك قارىقتىرىپ تۇرعان. دجينيا مۇندا ساقالدىڭ بولمەسىندەگىدەي كوپ پەردە جوق ەكەنىن، بولمەنىڭ تۇكپىر جاعىندا ءبىر قىزىل شىمىلدىق بارىن بايقاپ ۇلگەردى جانە ونىڭ باسقا بولمە ەكەنىن اڭعاردى.
گۆيدو ولاردان ىشىمدىك ىشكىلەرىڭ كەلمەي مە دەپ سۇرادى. بولمەنىڭ ورتاسىنداعى ۇلكەن ۇستەلدە بوتەلكە مەن ستاقاندار تۇر ەدى.
— جىلىنىپ شىعايىق دەپ كەلدىك، — دەدى امەليا. — اياعىمىزعا سۋ وتكىزىپ الدىق، كەرەمەت قاتتى توڭدىق.
گۆيدو بارىنە شاراپ قۇيدى — بۇل قىزىل شاراپ بولاتىن، — سول ارادا امەليا توسەگىنە تۇرىپ وتىرعان رودريگەسكە ستاقانعا قول جالعاپ جىبەردى. ءبارى الىپ قويعاننان كەيىن امەليا وعان:
— گۆيدودان كەشىرىم وتىنەم، ءبىراق ەندى ءقازىر ءسىزدىڭ تۇرىپ، ماعان ورىن بوساتۋىڭىزعا تۋرا كەلەدى — اياعىمدى جىلىتىپ السام دەيمىن. جاتىن ورىنى — ايەلدەرگە ارنالعان ورىن. سەن دە كەل، دجينيا.
الايدا دجينيا شاراپتان بويى جىلىنعانىن ايتىپ باس تارتتى دا، ورىندىققا تىزە بۇكتى. امەليا بولسا، ءتوپليىن شەشىپ، كوفتاسىن سىپىرىپ تاستاپ، كورپەنىڭ استىنا كىرىپ الدى. رودريگەس ونىڭ جانىندا، تاحتانىڭ شەتىنە جايعاسقان كۇيى وتىرا بەردى.
— اڭگىمەلەسە بەرىڭدەر. ماعان جارىق قانا بوگەت بوپ تۇر، — دەدى امەليا، سونى ايتىپ اجىراتقىشقا قولىن سوزىپ، ونى بۇراپ جىبەردى. — ەندى وڭدى بولدى ءبارى. ماعان سيگارەت بەرىڭدەر.
دجينيانىڭ زارە-قۇتىن الىپ، بولمە ءىشى تاستاي قاراڭعى بوپ كەتتى. ءبىراق ول گۆيدونىڭ تاحتاعا جاقىنداپ بارعانىن بايقادى، شىرپىنىڭ شىرت ەتىپ شاعىلعان دىبىسىن ەستىدى، تيتتەي جالىن جارىق تۇسىرگەن قوس الپەت پەن قابىرعادا ويناعان كولەڭكەلەردى كوردى. ودان سوڭ قايتادان قاراڭعىلىق قامادى، ءبىر مينۋت بويى ەشكىم ءۇن قاتپادى. جاڭبىردىڭ تەرەزەنى دۇبىرلەتكەن دىبىسى عانا ەستىلىپ تۇردى.
بىرەۋ ءبىر اۋىز بىردەڭە ايتتى، ءبىراق دجينيا ءالى وزىنە ءوزى كەلە الماعاندىقتان، ونىڭ ماعىناسىن تۇسىنبەدى. گۆيدونىڭ بولمە ىشىندە اسىقپاي ادىمداپ، تەمەكى تارتىپ جۇرگەنىن اڭعاردى. تەمەكىسىنىڭ شوعىن كورىپ، باسقان ادىمىنىڭ دىبىسىن ەستىپ تۇردى. ودان سوڭ ول امەليا مەن رودريگەستىڭ تاعى دا شەكىسىپ قالعانىن ءتۇيسىندى. بىرتە-بىرتە قاراڭعىعا كوزى ۇيرەنىپ، باسقالاردىڭ سۇلباسىن، ۇستەلدى، ءتىپتى قابىرعاداعى كەيبىر كارتينالاردى دا اجىراتا باستادى، تەك سوندا عانا جانى جاي تاۋىپ، كوڭىلى تىنشۋ تاپتى. امەليا بىردە، سىرقاتتانىپ قالعان كەزدە، تاپ وسى تاحتادا ۇيىقتاعانىن ەسكە الىپ گۆيدومەن سويلەسىپ جاتتى.
— ءبىراق ول كەزدە سەندە كومپانون بولماعان. ونىڭ ساعان نە كەرەگى بار؟ بالكىم، ونى تىر جالاڭاش شەشىندىرىپ، پوزا كورسەتۋگە ءماجبۇر ەتەتىن شىعارسىڭ؟
مۇنىڭ ءبارى ادەتتەن تىس نارسە بولعاندىقتان دجينيا:
— كينو كورىپ وتىرعان سەكىلدىمىن، — دەدى.
— ءبىراق مۇندا بيلەتكە اقشا تولەۋدىڭ قاجەتى بولمايدى، — دەدى رودريگەس وتىرعان جەرىنەن ءۇن قاتىپ.
ال گۆيدو ءبىر بولمەنى ءبىر ءوزى-اق تولتىرعانداي بولىپ، سول باياعىشا ارلى-بەرلى تەڭسەلۋمەن جۇرگەن؛ باتەڭكەلەرىنىڭ اۋىر سالماعىنان اياعىنىڭ استىنداعى ەدەن دىرىلدەپ تۇرعان. ءبارى جاپاتارماعاي سويلەپ جاتتى، ءبىراق ءبىر مەزەت دجينيا امەليانىڭ ءۇنسىز قالعانىن — تەمەكىسىنىڭ قىزىل شوعى عانا كورىنىپ تۇرعان، سونداي-اق رودريگەستىڭ دە ءتىل قاتپايتىنىن سەزدى. بولمەدە الدەنەنى ءتۇسىندىرىپ جاتقان گۆيدونىڭ داۋىسى عانا ەستىلىپ تۇر ەدى، ال ونىڭ نەنى ءتۇسىندىرىپ جاتقانىن دجينيا قاقپاي قويدى، سەبەبى ەسىل-دەرتى تاحتا جاقتا بولاتىن. اينەكتەردەن، قۇددى ءبىر جاڭبىردىڭ ەلەكترلى بەينەسى سەكىلدى بوپ تۇنگى جارىق سەبەزەلەپ تۇر ەدى، شاتىرلار مەن سۋاعارلاردان تامشىلاپ، سىلدىراپ، شۇمەكتەپ سۋ اعىپ جاتقان. جاڭبىر دىبىسى مەن گۆيدو داۋىسى كەزدەيسوق تۇردە ءبىر مەزگىلدە تىنا قالعان ساتتەردە دەنەسى بۇرىنعىدان دا بەتەر توڭازىپ سالا بەرگەندەي كورىنەتىن. ونداي كەزدەردە دجينيا قاراڭعىدان امەليا تەمەكىسىنىڭ شوعىن ىزدەپ تاپپاق بوپ سول تۇسقا شۇقشيا قاراپ قالاتىن.
VI
ولار كوشەدە، كىرە بەرىس جانىندا قوشتاستى. جاڭبىر تىيىلعان ەدى. توبەسىنەن سۋ اعاتىن، كوشەدەگى فونار سەكىلدى اباجۋرسىز شامى بار لاس بولمە دجينيانىڭ ءالى كوز الدىندا تۇرعان. شاراپ قۇيۋ ءۇشىن نەمەسە الدەنەنى تاۋىپ الۋ ءۇشىن گۆيدو بۇل شامدى بىرنەشە رەت جاققان، تاحتادا جاتقان امەليا كوزىن قالقالاپ، سوندىرىڭدەر دەپ ايقايلاعان، ال رودريگەس بولسا، ونىڭ اياق جاعىندا قابىرعاعا سۇيەنىپ قۇنجيىپ وتىرعان.
— نەمەنە، بولمەنى سىپىرىپ قوياتىن ەشكىمى جوق پا؟ — دەپ سۇرادى دجينيا، ەكەۋى ۇيلەرىنە قايتىپ كەلە جاتقان كەزدە.
گۆيدو رودريگەسكە بەكەر سەنەدى، شەبەرحاناسىنىڭ كىلتىن وعان بەكەر قالدىرادى دەدى امەليا.
— انا كارتينالاردى سالعان گۆيدو ما؟
— الگى پورتۋگال سولاردى ساتىپ جىبەرىپ جۇرمەسە ەتتى. گۆيدونىڭ ورنىندا بولسام، ونى ۇيىمە كىرگىزۋدەن بوي تارتقان بولار ەم، ونىمەن جارناعا بولمە جالداپ تۇرماس ەم.
— سەن گۆيدوعا پوزا كورسەتتىڭ بە؟
امەليا جاستاۋ كەزىندە، الدەبىرەۋگە پوزا كورسەتىپ جۇرگەن شاعىندا، رودريگەسپەن قالاي تانىسقانىن جولاي دجينياعا ايتىپ بەردى. ءدال قازىرگىدەي سول كەزدە دە رودريگەس ويدا جوق جەردەن تاپ بولا كەتەتىن، سوسىن ستۋدياعا كافەگە كەلگەندەي جايعاسىپ، ءبىر تۇكپىردە وتىرىپ الىپ ساعاتتار بويى بىرەسە بۇعان، بىرەسە سۋرەتشىگە تەلمىرە قارايتىن جانە ەشقاشان ءتىل قاتىپ، ءتىس جارمايتىن. سول كەزدىڭ وزىندە-اق اق گالستۋك تاعىپ جۇرەتىن. امەلياعا تانىس باسقا ءبىر ناتۋراشى قىزعا دا وسىلاي سۇقتانا قارايتىن.
— ال ءوزى سۋرەت سالماي ما؟
— ونىڭ الدىندا تىر جالاڭاش پوزا كورسەتۋگە كەلىسەتىن پاقىرلار كوپ دەپ ويلايسىڭ با؟
گۆيدونىڭ كارتينالارىن تاعى ءبىر كورگىسى كەلدى دجينيانىڭ بوياۋلار كۇننىڭ جارىعىندا عانا جاقسى كورىنەتىنىن ول بىلەتىن. رودريگەستىڭ ستۋديادا جوقتىعىنا كوزى كامىل جەتىپ تۇرسا، بالكي، تاۋەكەلگە بەل بايلاپ وندا جالعىز بارعان دا بولار ەدى. دجينيا ءوزىنىڭ باسپالداقپەن جوعارى كوتەرىلىپ بارا جاتاتىنىن، ەسىك قاعاتىنىن، ەسىكتى سولدات شالبارىن كيگەن الگى گۆيدونىڭ اشاتىنىن، ارادا پايدا بولار ىڭعايسىزدىقتان ارىلۋ ءۇشىن سىقىلىقتاپ كۇلىپ جىبەرەتىنىن كوز الدىنا ەلەستەتتى. بۇل سۋرەتشىنىڭ وزىنە ۇناپ قالعان سەبەبى، ول — سۋرەتشىگە ۇقسامايتىن. ونىڭ قول الىسقان كەزدەگى كوڭىلگە قۋانىش ۇيالاتار جىميىسىن، سوسىن قاراڭعىدان ەستىلگەن داۋىسىن، شام جاققان كەزدەگى بەت-الپەتىن جانە وزىنە بەينە رودريگەس پەن امەليا ءبىر بولەك تە، ەكەۋى ءبىر بولەك سەكىلدى كەيىپتە قاراعانىن ەسىنە الدى. ءبىراق ءقازىر گۆيدو ستۋديادا جوق-تى، سوندىقتان رودريگەسپەن تىلدەسۋگە تۋرا كەلەتىن.
كەلەسى كۇنى كافەدە ول امەليادان اسكەري قىزمەتىنەن گۆيدو تىم بولماعاندا جەكسەنبى كۇندەرى بوس بولا ما ەكەن دەپ سۇرادى.
— ءبىر رەتى كەلگەندە ودان سۇراپ بىلەيىن، ءبىراق ونىمەن جۇزدەسپەي جۇرگەنىمە كوپ بولدى، — دەدى امەليا.
— رودريگەس ماعان ستۋدياعا قاشان كوڭىلىم سوقسا سوندا كەلە بەرۋىمە بولاتىنىن ايتتى.
— قاراي گور ءوزىن، — دەدى امەليا.
ءبىراق رودريگەس كافەدە بىرنەشە كۇن بويى توبە كورسەتكەن جوق.
— ءباس تىگۋگە بارمىن، باسپانا تاۋىپ العاندىقتان ول ءقازىر ءوزىمىزدىڭ سۇرانىپ بارعانىمىزدى كۇتىپ وتىر، ءوزىن سول بولمەنىڭ قوجايىنى سەكىلدى كورسەتىپ، الدەقانداي بولماق. بەيشارانىڭ بارى سول.
— ەندەشە، ول قاتەلەسەدى، — دەپ جاۋاپ قاتتى دجينيا.
ازدى-كەم ويلانعاننان كەيىن ول باسقا ادامداردىڭ كوزىنشە امەليانىڭ كورپە استىنا كىرىپ جاتۋى مەن شامدى ءسوندىرۋى شامادان تىس شولجاقايلىق ەمەس دەپ ءتۇيدى — ويتكەنى گۆيدو مەن رودريگەس بۇعان بالەندەي ءمان بەرگەن جوق قوي. ايتسە دە بۇرىن، بولمەگە گۆيدونىڭ ءبىر ءوزى يەلىك ەتكەن كەزدە، امەليا بۇل تاحتادا نەندەي ىسپەن اينالىستى ەكەن دەگەن وي ونى ازاپقا ءتۇسىرىپ جۇرگەن.
— گۆيدو نەشەدە؟ — دەپ سۇرادى ول ودان.
— مەنىمەن شامالاس قوي دەيمىن.
ال رودريگەس ءالى قارا كورسەتپەي ءجۇر ەدى. ءبىراق، ءبىر كۇنى تاڭەرتەڭ تاپسىرما ورىنداۋعا بارا جاتقان دجينيا امەليا ەكەۋى جاڭبىردان بوي تاسالاعان كوشەگە تاپ بولدى. جوعارى قاراي كوز جىبەرىپ، ناق سول ستۋديا ورنالاسقان ءۇيدىڭ فرونتونىن تانىدى. كوپ ويلانىپ جاتپاعان ول تاۋسىلىپ بىتپەستەي بولعان باسپالداقپەن جوعارى كوتەرىلدى، ءبىراق سوڭعى قاباتتىڭ دالىزىنە كىرگەن كەزىندە قارسى الدىندا بىرنەشە ەسىك تۇرعانىن كورىپ، قايسىسىن قاعاردى بىلمەي اڭىرىپ قالدى. ول گۆيدونىڭ اتاقتى بىرەۋ ەمەستىگىن ءتۇسىندى، سەبەبى ەسىگىندە ءتىپتى ءاتى-جونى جازىلعان جاقتاۋشا دا جوق-تى؛ باسپالداقپەن تومەن ءتۇسىپ كەلە جاتقانىندا اباجۋرسىز شام ويىنا ورالىپ، كوڭىلى تىپتەن جۇدەپ كەتتى — سۋرەتشى ءۇشىن، شاماسى، بۇدان اسقان ماسقاراشىلىق بولماۋعا ءتيىس شىعار. كەيىن امەليامەن كەزدەسكەندە وعان وسىناۋ ءساتسىز اياقتالعان ساپارى جايىندا جۇمعان اۋزىن اشقان جوق.
ءبىر جولى امەليامەن شۇيىركەلەسىپ وتىرعان كەزىندە جۇرتتىڭ كەسكىندەمە ونەرىمەن نە سەبەپتى اينالىساتىنىن سۇراعان.
— سەبەبى، كارتينا ساتىپ الاتىن ادامدار بار، — دەپ جاۋاپ قاتتى امەليا.
— ءبىراق ولار بارلىق كارتينانى بىردەي المايدى عوي، — دەدى دجينيا. — سوندا ەشكىم ەشتەڭەسىن ساتىپ المايتىن سۋرەتشىلەر قايتەدى؟
— وندايلار مۇنى ەرىككەننەن ەرمەك ەتەدى، — دەدى امەليا، — ءبىراق ولار قاشاندا ورتا قۇرساق جۇرەدى.
— مەنىڭ ويىمشا، ولاردىڭ كارتينا سالاتىن سەبەبى — بۇل ىستەن جان راقاتىن تاباتىن سەكىلدى، — دەدى دجينيا.
— ايتاسىڭ-اۋ سەن دە. كيمەيتىنىڭدى بىلسەڭ وزىڭە ارناپ كويلەك تىگەر مە ەدىڭ؟ بارىنەن ايلاكەرى رودريگەس: ءوزىن سۋرەتشىمىن دەيدى، ءبىراق قولىنا قىلقالام العانىن ەشكىم كورگەن ەمەس.
تاپ سول كۇنى ولار كافەدەن رودريگەستى جولىقتىردى، ول شۇقشيىپ بلوكنوتىنا الدەنەنىڭ سۋرەتىن سالىپ جاتىر ەكەن.
— نە ىستەپ جاتىرسىز؟ — دەپ سۇرادى امەليا، سونى ايتىپ ونىڭ بلوكنوتىن الدى. دجينيا دا سۋرەتكە اۋەستەنە كوز تىكتى، ءبىراق ولار ادامنىڭ قولقاسىن ەسكە سالاتىن نە قيلى شيماي-شاتپاق سىزىقتاردى عانا كوردى.
— بۇل نە سوندا؟ اسسۇتتىگەن بە؟ — دەدى امەليا.
رودريگەس ءيا دەپ تە، جوق دەپ تە جاۋاپ قاتپادى، ودان سوڭ بۇلار بلوكنوتتى پاراقتاي باستادى. وندا سۋرەت كوپ ەكەن: كەيبىرى وسىمدىك ساباعىنا ۇقسايتىن؛ اراسىندا ادامنىڭ بەت-الپەتى دە ۇشىراسىپ قالاتىن، ءبىراق كوزى سالىنباپتى — اڭعالاعىن شتريحتاپ قارا داق قىپ قويىپتى؛ سونداي-اق، نە پورترەت ەكەنى، نە پەيزاج ەكەنى بەلگىسىز نارسەلەر دە بارشىلىق ەدى.
— بۇلار تۇندە، گازبەن جاناتىن شام جارىعىندا كوزگە شالىنعان زاتتار، — دەدى امەليا.
رودريگەس كۇلۋمەن بولدى، ال دجينيا وعان كەيىستىك ءبىلدىرۋدىڭ ورنىنا اياۋشىلىق بىلدىرە قارادى.
— كوز تارتارلىق ەشتەڭە كورىپ تۇرعام جوق، — دەدى امەليا. — ەگەر مەنى وسىلاي بەينەلەسەڭىز، سىزبەن امانداسپاي قويعان بولار ەم.
رودريگەس وعان قاراعان كۇيى جاۋاپ قاتپاي ءۇن-تۇنسىز تۇرا بەردى.
— ادەمى ناتۋراشىنىڭ سىزگە قاجەتى جوق، ودان سىزگە كەلىپ-كەتەر پايدا از، — دەدى امەليا. — ناتۋراشىنى قايدان تاۋىپ ءجۇرسىز؟ جەردەن قازىپ اپ جاتىرسىز با؟
— مەن ناتۋراشى قىزمەتىن پايدالانبايمىن. قاعازدى بوسقا ءراسۋا ەتكىم كەلمەيدى، — دەدى رودريگەس.
سول ارادا دجينيا گۆيدونىڭ كارتينالارىنا تاعى ءبىر كوز جىبەرگىسى كەلەتىنىن ايتتى. رودريگەس بلوكنوتىن قالتاسىنا سالدى دا:
— مەن دايىنمىن، — دەدى.
اقىر سوڭىندا امەليا مەن دجينيا الداعى جەكسەنبى كۇنى ستۋدياعا بارماق بوپ ۋاعدالاستى. بەلگىلەنگەن ۋاقىتقا ۇلگەرۋ ءۇشىن دجينيا ءتىپتى مەسسانى4 دا اياعىنا دەيىن تىڭداعان جوق. ەكەۋى كىرە بەرىستە كەزدەسۋى كەرەك-تى، ءبىراق امەليا ول جەردە بولماي شىققان سوڭ دجينيا جوعارى كوتەرىلدى. دالىزدەگى ءتورت ەسىكتىڭ قايسىسىن قاعارىن بىلمەي تاعى دا ابدىراپ تۇرىپ قالدى، ءسويتىپ ازدى-كەم اڭتارىلىپ تۇرعاننان كەيىن باسپالداقپەن تومەن تۇسە باستادى. ءبىراق ورتاسىنا جەتە بەرگەندە ءوزىن-وزى ميعۇلا دەپ سوكتى دە، قايتىپ ورالدى. ءسويتىپ، سوڭعى ەسىككە جاقىنداپ، كىلت سالاتىن تەسىككە قۇلاعىن توسىپ، تىڭ تىڭدادى. وسى ءسات باسقا ەسىكتەن قولىنا شەلەك ۇستاعان، ۇستىندە حالاتى بار، شاشى ۇيپا-تۇيپا ءبىر ايەل شىقتى، بويىن ازەر تىكتەپ ۇلگەرگەن دجينيا سۋرەتشى قايدا تۇراتىنىن سۇرادى، ءبىراق اناۋ بۇعان ءتىپتى كوز قيىعىن دا سالعان جوق، تۇك جاۋاپ قاتپاعان كۇيى ءدالىزدىڭ تۇكپىرىنە قاراي ءوتىپ كوز تاسا بولدى. ۇياتتان بەتى ورتەنگەن، تۇلا بويىن ءدىرىل باسقان دجينيا تىنىسىن ىشكە تارتىپ، اياق دىبىسى وشكەنشە توسىپ تۇردى دا، باسپالداقپەن جۇگىرە باسىپ تومەن ءتۇسىپ كەتتى.
ول قايتادان كىرە بەرىستە تۇرىپ توسۋعا كىرىستى؛ دەمىل-دەمىل بىرەۋ كىرىپ، بىرەۋ شىعىپ جاتتى جانە ءبارى بۇعان باقىرايىپ قاراۋمەن بولدى. دجينيا تروتۋارمەن ىلگەرى-كەيىن جۇرە باستادى، ابدەن بەرەكەسىزدەنىپ كەتكەن ەدى، ويتكەنى كوشەنىڭ ارعى بەتىندەگى قاساپشىنىڭ قول بالاسى دا ەسىكتىڭ جاقتاۋىنا سۇيەنىپ، بۇعان كەلەمەجدەگەن كەيىپتە كوز تىگىپ تۇرعان. سول ارادا ەسىك اۋزىندا وتىراتىن ايەلدەن ستۋديانىڭ قايدا ەكەنىن سۇراۋعا ويى كەتكەن، ءبىراق ارتىنان ەڭ دۇرىسى ەندى امەليانى كۇتكەن دەپ ءتۇيدى. ساعات ون ەكىگە تاياپ قالعان.
بارىنەن دە جامانى: بۇل جولى امەليا ەكەۋى ءتۇس قايتا قاي جەردەن جولىعىساتىندارى جايىندا الدىن-الا كەلىسىپ الماعان ەدى، وسى سەبەپتى دجينياعا كۇننىڭ ەكىنشى جارتىسىن دا جالعىز وتكىزۋگە تۋرا كەپ تۇرعان. "ماعان ءبارى-بارى تەك وسىلاي قىرىن كەلەدى" دەپ ويلادى ول تورىعىپ. ءدال وسى كەزدە كىرە بەرىستەن رودريگەس بوي كورسەتىپ، ىمداپ وزىنە شاقىردى.
— امەليا جوعارىدا عوي، — دەدى ول تۇك ەشتەڭە بولماعانداي. — ءسىزدى شاقىرىپ جاتىر.
دجينيا ونىمەن بىرگە ءۇنسىز جوعارى كوتەرىلدى. شەبەرحانا تاپ سول دىم ەشقانداي دىبىس ەستىلمەگەن سوڭعى ەسىك ەكەن. تاحتاعا جايعاسقان امەليا، بەينە ءبىر كافەگە كەلگەندەي، تەمەكىسىن باپپەن تارتىپ وتىر.
— نەگە بىردەن جوعارى كوتەرىلمەدىڭ؟ — دەپ سۇرادى ول ۇستامدى قالىپتا.
دجينيا ونى دەلق ۇلى دەپ تىلدەدى، ءبىراق امەليا مەن رودريگەس ەكى جاقتاپ بىردەن جوعارىعا شىعۋىڭ كەرەك ەدى دەگەندى قايتالاپ ايتۋمەن بولدى جانە مۇنى كامىل سەنىمدى كەيىپپەن دالەلدەگەندەرى سونشا، ولارمەن وجەتسۋدىڭ ءمانى قالمادى. ويتكەنى، ولارعا ەسىكتىڭ جانىندا تۇرىپ تىڭ تىڭدادىم دەپ داۋرىعا المايتىن، ايتسە ودان بەتەر بۇلدىرەر ەدى. الايدا ەكەۋىنىڭ الپەتىنە قاراپ-اق ولاردىڭ الدەنەنى جاسىرىپ ايتپاي تۇرعانىن جانە بۇدان تاحتا دا ءتاپ-تاۋىر حاباردار ەكەنىن تۇسىنۋگە بولاتىن. "ولار مەنى ميعۇلا سانايدى" دەپ ويلادى، امەليانىڭ شالدىققان-شالدىقپاعانىن، رودريگەستىڭ كوزىنەن قانداي سىر اڭعارۋعا بولاتىنىن انىقتاماققا تىرىسىپ تۇرعان دجينيا.
امەليانىڭ قالپاعى — الگى، شىلتەرى بارى، — ۇستەل ۇستىنە تاستاي سالىنىپتى، تەرەزەگە ارقاسىن بەرىپ تۇرعان رودريگەس سوعان كەكەسىنمەن كوز تىگىپ قاپتى.
— دجينياعا شىلتەر ۇيلەسەر مە ەدى؟ — دەدى امەليا جوق جەردەن.
دجينيا مۇرىنىن تىرجيتتى دا، امەليانىڭ توبەسىندە ءىلۋلى تۇرعان كارتينالارعا زەر سالا باستادى. ءبىراق بۇل شاعىن ەتيۋدتەر ونى ءقازىر مۇلدەم قىزىقتىرىپ تۇرعان جوق-تى. بولمەنىڭ قولقانى قاباتىن جاعىمسىز يىسىنەن امەليانىڭ ءاتىرىن انىق اجىراتىپ تۇرعان. الايدا وتكەن جولى مۇندا قانداي ءيىس بولعانىن ەسىنە تۇسىرە المادى.
سوسىن ول قابىرعالارداعى كارتينالاردى قاراپ، بولمەدە ارلى-بەرلى جۇرە باستادى. پەيزاجعا نەمەسە ناتيۋرمورتقا كوز تىكتى؛ توقتاپ تۇردى؛ ءبىراق ودان كوزىن اۋدارۋعا تاۋەكەل ەتە المادى؛ ەشكىم ءتىل قاتا قويمادى. مۇندا ايەلدەردىڭ دە پورترەتى بار ەدى، ءبىراق دجينياعا ولاردىڭ بەت-الپەتى بەيتانىس بولاتىن. بولمەنىڭ تۇكپىر جاعىنا بارعان ول بۇكىل قابىرعانى جاۋىپ تۇرعان، توزىعى جەتكەن قالىڭ پەردەنىڭ الدىنا كەپ توقتادى. رومكە الۋ ءۇشىن گۆيدونىڭ وسى پەردەنىڭ ار جاعىنا وتكەنى ەسىنە ءتۇسىپ، جايمەن عانا: "بولا ما؟" دەدى، ءبىراق انا ەكەۋى مۇنى ەستىگەن جوق، سەبەبى ءدال وسى ساتتە رودريگەس بىردەڭە ايتىپ جاتقان؛ سودان سوڭ دجينيا پەردەنى ءسال ىسىردى دا، ساڭىلاۋعا كوز جىبەردى، ايتسە دە جيناۋلى توسەك پەن قول جۋعىش ناۋاسىنان باسقا ەشتەڭەنى كورە العان جوق. بۇل ارادان دا امەليا ءاتىرىنىڭ ءيىسى سەزىلىپ تۇرعان، دجينيا سونى بايقاپ قالدى، سوسىن مىنا قۋىستا جالعىز جاتىپ ۇيقى سوعۋ، شاماسى، جان راقاتى شىعار دەپ ويلادى.
VII
— پوزا كورسەتسە دەپ رودريگەستىڭ ساعان ەمەشەسى قۇرىپ ءجۇر، — دەدى دجينيا ۇيلەرىنە قايتىپ كەلە جاتقان كەزدە.
— قۇرىسا شە؟
— شىر اينالىپ قاسىڭنان شىقپاي، بالتىرىڭا قاراعىشتاي بەرگەنىن بايقاعان جوقسىڭ با؟
— مەيلى قاراي بەرسىن.
— سەن گۆيدوعا ەشقاشان پوزا كورسەتكەن جوقسىڭ با؟
— ەشقاشان.
الاڭنان ءوتىپ بارا جاتقان ولار ءبىر جىگىتپەن قۇشاقتاسىپ كەلە جاتقان روزانى كوردى، ءبىراق بۇل پينو ەمەس، باسقا بىرەۋ ەدى. روزا وعان قۇددى ءبىر اياق استى اقساپ قالعانداي اسىلىپ العان-دى. سونى كورىپ دجينيا:
— اناڭ قارا. بىر-بىرىمىزدەن اداسىپ قالارمىز دەپ قورقادى بىلەم، — دەدى.
— جەكسەنبى كۇنى ءبارى جاراسىمدى، — دەدى امەليا.
— ءبىراق الاڭدا ويتۋگە بولمايدى عوي. ولارعا قاراۋدىڭ ءوزى كۇلكىلى.
— اۋەيىلىك ءاي-شايعا قاراتپايدى، — دەپ جاۋاپ قاتتى امەليا. — اڭسارى اۋعاندا اۋمەسەر ايەل ودان دا زورعا بارادى.
گۆيدونىڭ كەي كۇندەرى ءتۇس اۋا رۇقسات الىپ شىعاتىنىن، شەبەرحاناعا كەلىپ جۇمىس ىستەيتىنىن دجينيا رودريگەستەن سۇراپ بىلگەن-دى.
— مۇمكىندىگى بولسا ول سۋرەتتى ءتىپتى تۇندە دە سالار ەدى. تازا كەنەپ وعان بۇقاعا قىزىل ماتانى كورسەتكەندەي اسەر ەتەدى، قاشان ونى مايلاپ تاستاعانشا تىنشۋ تاپپايدى، — دەگەن رودريگەس كۇلىپ. ونىڭ كۇلكىسى جوتەلدەن اۋمايتىن.
امەلياعا دانەڭە ايتپاعان دجينيا الگى رودريگەس كافەدە بولاتىن كۇندى كۇتىپ ءجۇردى دە، ستۋدياعا جالعىز تارتىپ كەتتى. باسپالداقپەن كوتەرىلىپ كەلە جاتقان ونىڭ جۇرەگى بۇل جولى مۇلدەم باسقا سەبەپتەن اتقاقتاي سوققان ەدى. الايدا وعان ەسىك الدىندا ەكى ويلى بوپ تۇرۋدىڭ رەتى كەلمەدى: ول اشىق تۇرعان بولاتىن.
— كىرىڭىز، — دەدى گۆيدو.
ابدىراپ قالعان دجينيا ەسىكتى سارت ەتكىزىپ جاپتى دا، سۋرەتشىنىڭ الدىنا بارىپ توقتادى. باتار كۇننىڭ شاپاعىنان تۋعان اسەر مە، ايتەۋىر كۇن ساۋلەسىنە شومىلىپ تۇرعان بارقىت پەردە بولمە ءىشىن تۇتاس قىزعىلتىم رەڭگە شىلاعان ەدى. باسىن ءبىر جاعىنا ءسال قيسايتىڭقىراي ۇستاعان گۆيدو ونىڭ الدىنان شىعىپ:
— جايشىلىق پا؟ — دەپ سۇرادى.
— مەنى تانىمادىڭىز با؟
وتكەن جولعىداي گۆيدو بۇگىن دە كۇرتەسىز بولاتىن، ۇستىندە كويلەگى، بۇتىندا جاسىل-سۇر شالبارى بار-تىن.
— انا قىز دا كەلدى مە؟ — دەپ سۇرادى ول.
دجينيا وعان جالعىز كەلگەنىن، امەليانىڭ كافەدە وتىرعانىن ايتتى.
— رودريگەس ماعان كارتينالاردى كورۋىمە رۇقسات ەتكەن. ءبىز ءبىر رەت تاڭەرتەڭ كەلگەنبىز، ءبىراق وندا ءسىز بولمادىڭىز.
— ەندەشە، وتىر، — دەدى گۆيدو. — مىنا ءبىر جۇمىستى ءبىتىرىپ تاستايىن.
ول تەرەزە الدىنا قايتا ورالىپ، اعاش تاقتايدى پىشاقپەن قىرا باستادى. دجينيا تاحتاعا جايعاستى، ول وتە الاسا ەكەن، وتىرىپ جاتقان كەزىندە قۇددى ءبىر قۇلاپ بارا جاتقانداي اسەردە بولدى. دجينيا الگى "وتىر" دەگەن سوزدەن قولايسىزدانىپ قالعان ەدى، ءبىراق سۋرەتشىلەردىڭ دە، مەحانيكتەردىڭ دە قىزعا بىردەن "سەن" دەپ سويلەي باستايتىنى جايىندا ويلاعاندا كۇلىپ جىبەرە جازدادى. ايتسە دە وسىناۋ قىزعىلتىم رەڭدەگى كومەسكى جارىقتا كوزىن جۇمىپ الىپ وتىرۋ وعان وتە ۇناپ تۇرعان.
گۆيدو امەليا جايىندا الدەنە دەدى.
— ول مەنىڭ قۇربىم، — دەپ جاۋاپ قاتتى دجينيا، — ءبىراق مەن اتەلەدە جۇمىس ىستەيمىن.
كۇن ساۋلەسى بىرتىندەپ سولعىن تارتىپ بارا جاتقان، دجينيا ورنىنان كوتەرىلدى دە، ءبىر كىشكەنە كارتينانى باسىن ولاي دا، بىلاي دا بۇرىپ قاراپ، تاماشالاپ تۇردى. بۇل — قاۋىن تىلىمدەرى بەينەلەنگەن ناتيۋرمورت ەدى، تىلىمدەر ءارى ءمولدىر، ءارى دىمقىل كورىندى. دجينيا كارتينادا ساۋلە داعى بارىن، ءبىراق مۇنىڭ شىن مانىندەگى ساۋلە ەمەس، قولدان سالىنعان سۋرەت ەكەنىن جانە ونىڭ ىشكە كىرگەن كەزدە ءوزى كوڭىل اۋدارعان قىزعىلتىم رەڭگە ۇقسايتىنىن بايقادى. سول ارادا ول سۋرەت سالۋ ءۇشىن مۇنداي نارسەلەردىڭ ءمان-جايىن جەتە ءبىلۋ كەرەك ەكەنىن ۇعىندى، ءبىراق بۇل جونىندە گۆيدوعا ايتۋعا باتىلى جەتپەدى. گۆيدو وعان ارت جاعىنان جاقىنداپ، كارتينانى ونىمەن بىرگە كورە باستادى.
— بۇل ەرتەرەكتە سالىنعان دۇنيە، — دەپ قايتالاپ تۇردى ول ءالسىن ءالى.
— ءبىراق اپ-ادەمى، — دەدى زارەسى قالماي دەبدىرەپ تۇرعان دجينيا، سەبەبى گۆيدو ەندى-ەندى يىعىنا قولىن قويادى-اۋ دەپ توسۋمەن بولعان. — اپ-ادەمى، — دەپ قايتالادى ول. سونى ايتىپ بىلايىراق شىقتى.
گۆيدو ورنىنان قوزعالماي، كارتينانى قاراپ تۇرا بەردى.
ول شىلىم شەگۋگە كىرىسكەندە دجينيا، ۇستەلگە تىرەنىپ تۇرعان قالپى، ودان قابىرعاداعى كىمدەردىڭ پورترەتى ەكەنىن، امەليانىڭ سۋرەتىن بۇرىن-سوڭدى سالعان-سالماعانىن سۇرادى.
— امەليا ناتۋراشى عوي، — دەدى ول.
گۆيدو اڭ-تاڭ بوپ اۋزىن اشىپ قالدى — بۇدان مۇلدەم بەيحابار ەكەنىن ايتتى.
— پوزا كورسەتكەنىن ءوز كوزىممەن كوردىم، — دەپ نىقتادى دجينيا.
— مىناۋ عاجاپ جاڭالىق ەكەن. قاي سۋرەتشىگە؟
— اۋلەت ەسىمىن بىلمەيمىن، ءبىراق وعان پوزا كورسەتكەنى راس.
— تىر جالاڭاش كۇيدە مە؟ — دەپ سۇرادى گۆيدو.
— ءيا.
گۆيدو قارقىلداپ كۇلىپ جىبەردى.
— وزىنە لايىق ءىستى تاپقان ەكەن، بالتىرىن كورسەتۋدى سونداي ۇناتۋشى ەدى. سەن دە ناتۋراشىمىسىڭ؟
— مەن — جوق، مەن جۇمىس ىستەيمىن، — دەدى شامدانىپ قالعان دجينيا، — اتەلەدە جۇمىس ىستەيمىن.
گۆيدونىڭ ءوز پورترەتىن سالۋ جونىندە تىلەك بىلدىرمەگەنىنە ول ازداپ وكپەلى بولاتىن. قىرىنان قاراعانداعى كەسكىنى ساقالعا ۇناعان بولسا، گۆيدوعا نەگە ۇنامايدى ەكەن؟
— امەليا وتىرىكتى سوعا بەرەدى، — دەدى دجينيا، — نە قيلى ادام سەنگىسىز نارسەنى قيىستىرىپ ايتۋعا شەبەر. قانداي ماقسات كوزدەيتىنىن قايدام.
— ونىڭ ويلاپ تاپپايتىنى جوق، — دەدى گۆيدو كۇلىپ. — بۇل ستۋديا نە كورمەدى دەيسىڭ.
— ءقازىر دە كورىپ جاتىر، — دەدى دجينيا. — امەليا مەن رودريگەس ۋاقىتتى بوسقا وتكىزىپ جۇرگەن جوق.
گۆيدو وعان قاراپ قالدى — كەشكىرىپ كەلە جاتقاندىقتان ويلى الدە ويناقى جۇزبەن قاراعانىن اڭعارۋ مۇمكىن بولمادى. دجينيا ول بىردەڭە ايتا ما دەپ كۇتكەن، ءبىراق جاۋاپ بولمادى. ۇزاق ۇنسىزدىكتەن كەيىن گۆيدو:
— سەن ماعان ۇنايسىڭ، دجينيا. سوسىن بار عوي، سەنىڭ تەمەكى تارتپايتىنىڭ ۇنايدى ماعان. شىلىم شەگەتىن قىزداردىڭ قاشان دا الدەنەندەي ءبىر جان قايعىسى بولادى، — دەدى.
— مىنا جەردەن باسقا سۋرەتشىلەردىڭ ۇيىندەگىدەي مايلى بوياۋدىڭ ءيىسى اڭقىپ تۇرعان جوق، — دەدى دجينيا.
گۆيدو كۇرتەسىن كيە باستادى.
— بۇل جەردەن سكيپيداردىڭ ءيىسى اڭقيدى. بۇل ۇنامدى ءيىس.
قالاي بولعانىن ءوزى دە بايقامادى، ءبىراق دجينيا كەنەت تۋرا قارسى الدىنان گۆيدونىڭ بەت-الپەتىن كورىپ، ونىڭ قولىمەن جەلكەسىن قارماعانىن سەزدى، جامباسىمەن ۇستەلگە بارىپ سوعىلعان ول جىگىتكە ەسى كەم بىرەۋ قۇساپ باقىرايىپ قاراپ قالدى. ەمپەڭدەپ، ەمىنە تۇسكەن گۆيدو وعان:
— سەنىڭ قولتىعىڭنىڭ ءيىسى سكيپيدار يىسىنەن دە سۇيكىمدىرەك، — دەدى.
قىپ-قىزىل بوپ كەتكەن دجينيا ونى يتەرىپ جىبەردى دە، ەسىككە قاراي تۇرا ۇمتىلىپ، جۇگىرىپ سىرتقا شىعىپ كەتتى. تەك ترامۆاي ايالداماسىنا جەتكەندە عانا توقتادى. ستۋديادا بولعان وقيعا جايىندا ويلاماۋ ءۇشىن كەشكى استان كەيىن كينوعا باردى.
الايدا ول ءبارىبىر بۇل جونىندە ويلانباي تۇرا المادى جانە نەعۇرلىم كوبىرەك ويلانعان سايىن ءوزىنىڭ سوندا قايتىپ باراتىنىنا كوزى سوعۇرلىم انىق جەتە ءتۇستى. مىنە، وسى سەبەپتەن دە وتىرارعا ورىن تاپپاي الاسۇرۋمەن بولدى: ءوزىنىڭ دۇرىس جاساماعانىن، مۇنىڭ جاسىنداعى قىزداردىڭ ەندى ونداي ارەكەتكە بارماۋعا ءتيىس ەكەنىن ول بىلەتىن ەدى. جالعىز عانا دامەسى: گۆيدو وزىنە قاتتى رەنجىگەن شىعار، ەندى قايتىپ ونى قۇشاقتاۋعا تىرىسپايتىن بولار دەگەن ءۇمىت قانا ەدى. باسپالداقپەن تومەن قاراي جۇگىرىپ بارا جاتىپ گۆيدونىڭ مۇنىڭ سوڭىنان نە دەپ ايقايلاعانىنا قۇلاق سالماعانى ءۇشىن، شاقىرعان-شاقىرماعانىن بىلمەيتىنى ءۇشىن وزىنە-وزى سونداي رەنىشتى بولاتىن. قاراكولەڭكە زالدا وتىرعان ول ءدال ءقازىر قانداي شەشىم قابىلداماسىن مەيلى، ءبارىبىر وعان قايتا باراتىنى جايىندا جانى كۇيزەلە وتىرىپ وي كەشتى. ايتپەسە ونى تاعى ءبىر كورۋگە دەگەن، ودان كەشىرىم سۇراۋعا دەگەن، وعان ءوزىنىڭ ەسى كەم بىرەۋ سەكىلدى بولعانىن ايتۋعا دەگەن تىلەكتەن اۋىش بوپ كەتەرىن ءبىلىپ وتىرعان.
ەرتەڭىنە دجينيا ستۋدياعا بارعان جوق، ەسەسىنە قولتىعىن مۇقيات تۇردە جۋىپ، ۇستىنە ءاتىردى اياماي جاقتى. گۆيدونىڭ ىنتىزارلىعىن قوزدىرىپ جىبەرگەنىمە ءوزىم ايىپتىمىن دەپ ءتۇيدى ول، ءبىراق بولار ءىستىڭ بولعانىنا ارا-تۇرا قۋانىپ تا ءجۇردى، ويتكەنى ەندى ول ەركەكتى قالاي ەلىكتىرۋدىڭ امالىن تاپقان ەدى. "امەليا مۇنداي نارسەلەردى جاقسى بىلەدى، ءبىراق بىلەم دەپ ءجۇرىپ كوپ قورلىق كورۋىنە تۋرا كەلدى" دەپ ويلادى ول.
كافەدە ول امەليا مەن رودريگەستى جولىقتىردى. ىشكە كىرگەن ساتتە بۇلار ءبارىن بىلەتىن شىعار دەپ قورقىپ كەتتى، ويتكەنى امەليا وعان ءبىرتۇرلى كوزبەن قاراعان-دى، الايدا سالدەن سوڭ كوڭىلى تىنىش تاۋىپ، رودريگەستىڭ ادەتتەگى مىلجىڭىنا قۇلاق سالا وتىرىپ، شارشاعان ءارى ءىشى پىسقان سەكىلدى كورىنۋگە تىرىسىپ باقتى، ال ءوزى ىشتەي گۆيدونىڭ داۋىسىن ەسكە الۋمەن بولدى. ءقازىر ول كوپ نارسەنى: بىردەڭە ايتقان كەزدە رودريگەستىڭ نەلىكتەن امەلياعا قاراي ەڭكەيەتىنىن، نەلىكتەن مىسىق قۇساپ كوزىن سىعىرايتاتىنىن، امەليانىڭ نەلىكتەن ونىمەن اياق استى تاتۋلاسا قالعانىن — ءبارىن تۇسىنەتىن. "امەليانىڭ تالعامى ەركەكتىڭ تالعامىنداي، ول گۆيدودان دا قاۋىپتىرەك" دەپ ويلادى دجينيا، سوسىن سوعان ىشتەي كۇلىپ قويدى.
ەرتەڭىنە ول ستۋدياعا باردى. تاڭەرتەڭ اتەلەدە سينورا بيچە قىزدارعا مەرەكەگە بايلانىستى تۇستەن كەيىن ۇيلەرىندە قالۋعا بولاتىنىن قىسقا عانا ەسكەرتكەن. دجينيا كەلگەندە سيەۆەرينو كويلەگىن اۋىستىرىپ جاتىر ەكەن: ميتينگىگە بارماقشى كورىنەدى. بۇل پاتريوتتىق مەرەكە ەدى، بارلىق جەردە جالاۋ جەلبىرەپ تۇرعان.
— بۇگىن سولداتتارعا قىدىرۋعا رۇقسات بەرىلە مە ەكەن؟ — دەدى دجينيا.
— ودان دا ماعان ۇيىقتاۋعا رۇقسات بەرىلگەنى جاقسى بولار ەدى، — دەپ جاۋاپ قاتتى سيەۆەرينو.
دجينيانىڭ كوڭىلىن قۋانىش كەرنەپ تۇرعان، سوندىقتان ءوزىن ىزدەپ كەلگەن امەلياعا نەمەسە روزاعا ۇستالىپ قالماس ءۇشىن كىدىرمەستەن شىعىپ كەتتى. راس، كەيىن، ستۋديا ورنالاسقان ءۇيدىڭ كىرە بەرىسىندە، امەليامەن بىرگە كەلمەگەنىنە وكىنىپ قالدى.
"ءبىر مينۋتكە كىرىپ شىعايىن، امەليا سوقتى ما ەكەن، سونى سۇرايىن" دەدى ول وزىنە-وزى. ال شىن مانىندە ول ستۋديادان امەليانى جولىقتىرام دەپ استە ويلاماعان، بۇل كەزدە ونىڭ كافەدە وتىراتىنىن جاقسى بىلەتىن. الايدا ەسىككە جاقىنداپ، تىنىس الۋ ءۇشىن توقتاعان كەزىندە ىشتەن رودريگەستىڭ داۋىسىن ەستىدى.
VIII
ەسىك اشىق ەدى، ودان ار جاعىنان كوكپەڭبەك اسپان كۇلىمسىرەگەن تەرەزە كورىنىپ تۇرعان. رودريگەس قاتتى داۋىستاپ سويلەپ، الدەنە جايىندا وجەڭ-وجەڭ ەتىپ جاتقان. دجينيا بولمەگە باس سۇعىپ، ۇستەلگە سۇيەنگەن كۇيى رودريگەسكە قۇلاق تىگىپ تۇرعان گۆيدونى كوردى.
— بولا ما؟ — دەپ سۇرادى ول اقىرىن عانا، ءبىراق ونى ەشكىم ەستىگەن جوق. سۇرعىلتىم-جاسىل كويلەك كيگەن گۆيدو قاراپايىم جۇمىسكەرگە ۇقسايتىن. بۇعان تۇك تۇسىنبەگەندەي تەسىرەيە قاراپ قالدى.
— امەليانى ىزدەپ ءجۇر ەدىم، — دەدى دجينيا نازىك ۇنمەن.
سول بويدا رودريگەس تە سوزدەن تىيىلدى، دجينيا ونىڭ ءبىر نۇكتەگە قادالا قاراپ، تاحتادا تىزەسىن قۇشاقتاپ وتىرعانىن كوردى.
— امەليا جوق پا مۇندا؟
— بۇل كافە ەمەس قوي، — دەدى رودريگەس.
تابالدىرىقتا تۇرعان دجينيا گۆيدوعا كوز تىكتى. ول قولىن ارتىنا ۇستاپ، بۇعان كوزىن سىعىرايتا قارادى.
— مىنا قىزدار بۇرىن مۇندا كەلمەۋشى ەدى، — دەدى ول — بۇلاردى سەن بە ءۇيىر قىپ جۇرگەن؟
دجينيا باسىن تومەن سالدى، ءبىراق ونىڭ داۋىسىنا قاراپ وزىنە وكپەلى ەمەستىگىن سەزدى.
— كىرسەڭشى ەندى، نەعىپ تۇرسىڭ ناگوي قۇساپ، — دەدى بىرەۋى وعان.
ءوزى ءوز بولعالى دجينيا تاپ بۇگىنگى كۇنگىدەي جان راقاتىنا بولەنىپ كورمەگەن شىعار. ول تەك امەليا كەلىپ ءبارىن بۇلدىرەدى-اۋ دەپ قاۋىپتەنۋمەن بولدى، ءبىراق ۋاقىت ءوتىپ جاتتى، امەليا كەلە قويمادى، ال گۆيدو مەن رودريگەستىڭ تالاسى ءالى تولاس تاپپاعان، ارا-تۇرا گۆيدو كۇلىپ، بۇعان قاراپ: "ايتشى مىناعان، ميلاۋسىڭ دەشى" دەپ قويادى. ولار كەسكىندەمە جايىندا ايتىسىپ جاتقان، گۆيدو "بوياۋدىڭ اتى بوياۋ" دەگەندى قايتالاپ ايتىپ، شابىتتانا سويلەپ تۇرعان. رودريگەس سول باياعىشا تىزەسىن قۇشاقتاپ وتىرعان كۇيى وعان ورشەلەنە قارسىلاساتىن، ال كەي-كەيدە ۇندەمەي قالاتىن نەمەسە مىسقىلداپ شيقىلداي كۇلەتىن. اڭگىمە اۋانى دجينياعا تۇسىنىكسىز ەدى، الايدا گۆيدو سويلەگەن كەزدە ونى تىڭداۋ سونداي ۇنامدى بولاتىن. ونىڭ داۋىسىنان قۋات پەن قۇشتارلىق سەزىلەتىن، ال كوزىنە كوزى تۇسكەندە دجينيانىڭ تىنىسى تارىلىپ كەتە جازدايتىن.
باتار كۇننىڭ شاپاعى ۇيلەردىڭ شاتىرلارىنا قوناقتاي باستاعان؛ تەرەزە جانىندا وتىرعان دجينيا كەشكى اسپاننان سۋرەتشىلەرگە قاراي كوزىن اۋدارىپ، ستۋديانىڭ تۇكپىرىندەگى انارداي قىزىل پەردەنى كوردى، ءسويتتى دە، جان بالاسىنا بىلدىرمەي سونىڭ تاساسىنا بارىپ تىعىلىپ، بولمەدە ءوزىن جالعىز جۇرگەندەي كورگەن الدەبىرەۋدى سىرتتاي باقىلاپ تۇرعان قانداي عاجاپ بولار ەدى دەپ ويلادى. ءدال وسى ساتتە گۆيدو:
— سالقىن تارتىپ كەتتى عوي. بىزدە ىشەتىن شاي بار ما ءوزى؟ — دەدى.
— شاي دا، سپيرت پليتكاسى دا بار. تەك تىستەيتىن جوق.
— بۇگىن شايدى دجينەتتا ازىرلەيدى، — دەدى گۆيدو بۇعان قاراي بۇرىلىپ. — سپيرت پليتكاسى انا پەردەنىڭ ارتىندا.
— ودان دا ونىڭ بارىپ بىزگە پەچەنە ساتىپ اكەلگەنى دۇرىس بولار ەدى، — دەدى رودريگەس.
— و نە دەگەنىڭىز، — دەدى دجينيا. — ءسىز ەر ادامسىز، ءسىز بارىڭىز.
گۆيدو مەن رودريگەس ۇزىلگەن اڭگىمەسىن قايتا جالعادى، بۇل ەكى ارادا دجينيا پەردەنىڭ قالتارىسىنان سپيرت پليتكاسىن، شىنى اياقتار مەن شاي سالىنعان قوراپتى تاۋىپ، سۋدى قايناتۋعا قويدى دا، قول جۋعىشتان سۋ اعىزىپ شىنى اياقتاردى شايىپ الدى. ارقا تۇسىنان سۋرەتشىلەردىڭ داۋىسى ەستىلىپ تۇرعان، ءبىراق پليتكا جالىنى بولماشى عانا جارىق سەبەلەگەن مىنا قاراڭعى بۇرىشتا ول ءوزىن قۇددى ءبىر مۇلگىگەن تىنىشتىق ورناعان، وڭاشا وي كەشۋگە وڭتايلى، قاڭىراپ بوس قالعان ۇيدە وتىرعانداي سەزىندى. وسىناۋ جارىتىمسىز جارىقتان قابىرعا مەن پەردە اراسىنداعى تار قۋىستا جيناۋسىز قالعان توسەك ەمىس-ەمىس قانا كوزگە شالىناتىن. دجينيا سول جەردە امەليا جاتقانىن كوز الدىنا ەلەستەتتى.
پەردەنىڭ تاساسىنان بەرى شىققان دجينيا گۆيدو مەن رودريگەس ەكەۋىنىڭ وزىنە اۋەستىك بىلدىرە قاراپ قالعانىن كوردى. قالپاعىن الگىندە شەشىپ قويعان دجينيا شاشىن كەيىن سىلكىپ جىبەردى دە، تەرەزە ەرنەۋىنەن بوياۋعا بەينە ءبىر پاليترا سەكىلدى بىلعانعان ۇلكەن تارەلكەنى الدى. ونىڭ تاڭىرقانعانىن كورىپ قالعان گۆيدو جاشىكتەردى اقتارىستىرىپ، تازا تارەلكە الىپ بەردى. دجينيا وعان ءالى كەۋىپ ۇلگەرمەگەن شىنى اياقتاردى قويدى، سوسىن سپيرت پليتكاسىنا قايتا ورالىپ، شاي شىعاردى.
شاي ۇستىندە گۆيدو بۇل شىنى اياقتاردى وعان ءوزى پورترەتىن سالعان ءبىر قىزدىڭ سىيلاعانىن، ونىڭ دا دجينيا قۇرالىپتاس ەكەنىن ايتتى.
— ول پورترەت قايدا؟ — دەپ سۇرادى دجينيا.
— ول قىز ناتۋراشى ەمەس-تى، — دەپ كۇلە جاۋاپ قاتتى گۆيدو.
— سولداتتىقتا ءالى ۇزاق بولاسىز با؟ — دەدى دجينيا شايىن ۇرتتاپ قويىپ.
— رودريگەستىڭ وكىنىشىنە قاراي، ءبىر ايدان كەيىن بوسايمىن، دەپ جاۋاپ قاتتى گۆيدو. سوسىن ويدا جوق جەردەن: — ءسويتىپ، ەندى رەنجىمەيسىڭ عوي؟ — دەدى.
دجينيانىڭ ەزۋ تارتا كۇلىپ، باسىن يزەپ ۇلگەرگەنى سول-اق، گۆيدو:
— ەندەشە، "سەن" دەپ سويلەسەتىن بولامىز، — دەپ سالدى. كەشكى استان كەيىن دجينيا تىپتەن كوڭىلدەنىپ كەتتى. ونى ىزدەپ كەلگەن امەليا دا وتە كوڭىلدى بولاتىن — سەبەبى، جۇرت ەشقانداي ىسپەن اينالىسپايتىن مەرەكە كۇندەرى مەن دە ءوزىمدى باقىتتى سەزىنەم دەدى ول ولار قىدىرىستاپ، ازىلدەسىپ، ەسى كەم بىرەۋلەردەي ساقىلداپ كۇلۋمەن بولدى.
— بۇگىن قايدا بولدىڭ، نە ىستەدىڭ؟ — دەپ سۇرادى امەليا.
— ايتارلىقتاي ەشتەڭە جوق، — دەدى دجينيا. — جوتاعا بارىپ بيلەپ قايتامىز با؟
— ونداعى جاعداي ءقازىر جازداعىداي ەمەس، بالشىقتان اياق الىپ جۇرە المايسىڭ.
عايىپتان تايىپ ولار ستۋديا ورنالاسقان كوشەدەن ءبىر-اق شىقتى.
— وندا بارمايمىن. سۋرەتشىلەرىڭ ابدەن مەزى قىلدى، — دەدى دجينيا.
— سوندا بارامىز دەپ كىم ايتتى ساعان؟ بۇل ءوزىمىز وتكىزەتىن كەش، بىزگە ەشكىمنىڭ كەرەگى جوق.
ولار جارىقتىڭ سۋ بەتىنە شاعىلىسقان اسەم سۋرەتىن تاماشالاپ كوپىر ۇستىندە از-كەم تۇردى.
— ساقالدى كوردىم، سەنى سۇرادى، — دەدى امەليا.
— سۋرەتىڭدى سالۋدان ءالى جالىققان جوق پا ول؟
— ونى كافەدەن كەزدەستىرگەم.
— پورترەتتەرىمدى قايتارىپ بەرمەس پە ەكەن ماعان؟
امەليامەن ساقال تۋراسىندا اڭگىمەلەسىپ تۇرعان دجينيا مۇلدەم باسقا نارسە جايىندا ويلاپ كەتكەن-دى.
— وتكەن جىلى گۆيدوعا بارىپ جۇرگەنىڭدە ەكەۋىڭ نەمەن اينالىستىڭدار؟
— سەنىڭشە، نەمەن اينالىسۋىمىز مۇمكىن؟ ىشەك-سىلەمىز قاتا كۇلىپ، ستاقانداردى سىندىرۋمەن بولدىق.
— سوسىن ۇرسىسىپ قالدىڭدار ما؟
— و نە دەگەنىڭ. ودان سوڭ ول دەريەۆنياعا كەتتى — شەبەرحاناسىنا قۇلىپ سالدى دا، جونىنە كەتە باردى.
— ونىمەن قالاي تانىسىپ ءجۇرسىڭ؟
— ەسىمدە تۇرا ما ونداي نارسە. اۋ، ناتۋراشى ەمەسپىن بە مەن؟
دجينيا ۇندەگەن جوق — بۇگىنگى كەشتە ۇرىس شىعارعىسى كەلمەگەن. كوپىردىڭ ءۇستى سالقىن ەدى. امەليا تاس كەنەرەگە سۇيەنىپ شىلىم شەگىپ تۇرعان.
— سەن كوشەدە ءجۇرىپ تە تارتاسىڭ با؟ — دەدى دجينيا.
— كوشەدە تارتتىڭ نە، كافەدە تارتتىڭ نە — ءبارىبىر ەمەس پە؟ — دەپ جاۋاپ قاتتى امەليا.
ءبىراق ولار كافەگە بارعان جوق، سەبەبى امەليانىڭ ول جەردە وتىرا-وتىرا كۇندىزدىڭ وزىندە ابدەن ىعىرى شىققان ەدى. ولار ۇيگە قاراي بۇرىلىپ، كينونىڭ جانىنا كەپ توقتادى. ىشكە كىرۋدىڭ ءمانى جوق-تى — سوڭعى سەانس اياقتالىپ قالعان. ەكەۋى فوتوسۋرەتتەردى قاراپ تۇرعان كەزدە كينودان جاۋار بۇلتتاي تۇنەرىپ سيەۆەرينو شىقتى — الدەنەگە رەنجۋلى ەكەنى الپەتىنەن-اق اڭعارىلىپ تۇرعان. سيەۆەرينو امەلياعا باس يزەدى دە، قاستارىنان وتە بەردى، سوسىن قايتىپ ورالىپ ولارمەن سويلەسە باستادى، دجينيا ونىڭ مۇنشالىقتى سىپايى سويلەيتىنىن ءومىرى ەستىپ كورمەگەن ەدى. ول ءتىپتى امەلياعا شىلتەرىنە قاتىستى قوشەمەت تە ءبىلدىرىپ قويدى. سوسىن بۇلاردى كۇلدىرۋ ءۇشىن ءفيلمنىڭ مازمۇنىن ايتىپ بەردى، امەليا بۇعان كۇلدى، ءبىراق كافەدە داياشىلار وزىنە الدەنە ايتقان كەزدەگىدەي ەمەس، ءوز كومپانياسىندا جۇرگەن قىزداي، ىستەرىن اقسيتىپ ساقىلداپ كۇلدى، — مۇنداي قىلىقتى ول كوپتەن كورسەتپەگەن. داۋىسى تىم قارلىعىڭقى شىعاتىن، ءسىرا بۇل تەمەكى تارتاتىندىعىنان بولار دەپ ويلادى دجينيا. سيەۆەرينو ولاردى بارعا اپارىپ كوفە اپەردى، ال امەلياعا ءبىر ىڭعايىن تاۋىپ جەكسەنبىدە كەزدەسسەك قايتەر ەدى دەگەندى ايتتى.
— بيگە بارۋ ءۇشىن بە؟
— ارينە.
— وندا دجينيا دا بىرگە بارسىن.
دجينيا كۇلىپ جىبەرە جازداپ شاق تۇردى.
ولار امەليانى كىرە بەرىسىنە دەيىن شىعارىپ سالدى، ول ىشكە كىرىپ ەسىكتى جاپقاننان كەيىن ۇيگە بىرگە قايتتى. "گۆيدو جاس جاعىنان سيەۆەرينومەن قۇرالىپتاس، — دەپ ويلادى دجينيا، — ونىڭ ءوز اعايىم بوپ شىعۋى دا مۇمكىن ەدى عوي". سوسىن تاعى: "ومىردە نە بولمايدى دەيسىڭ. مەن گۆيدونىڭ كىم ەكەنىن تىپتەن بىلمەيمىن، ءبىراق قولتىقتاسىپ كەلە جاتاتىنىمىزدى، بۇرىش اينالعان سايىن توقتاپ، بىر-بىرىمىزدەن كوز الماي قاراپ تۇراتىنىمىزدى كوز الدىما ەلەستەتىپ ءجۇرمىن. ول ءۇشىن مەن دجينەتتامىن. بىرەۋگە عاشىق بولۋ ءۇشىن ءبىر-بىرىڭدى جاقسى ءبىلۋ شارت ەمەس" دەپ ويلادى. وسىلار جايىندا وي كەشكەن ول ءالى دە سول باياعى ءجاسوسپىرىم قىز سەكىلدى سەزىممەن سيەۆەرينونىڭ جانىندا تومپاڭداپ كەلە جاتتى. اياق استىنان دجينيا ودان امەليا ساعان ۇناي ما دەپ سۇرادى جانە سول بويدا-اق ونىڭ مۇنداي سۇراقتى كۇتپەگەنىن تۇسىنە قويدى.
— ول كۇندىز نەمەن اينالىسادى؟ — دەپ سۇرادى سيەۆەرينو جاۋاپ قاتۋدىڭ ورنىنا.
— ول — ناتۋراشى.
سيەۆەرينو، شاماسى، ناتۋراشىنى مانەكەنشىمەن شاتاستىرىپ السا كەرەك، سەبەبى "امەليانىڭ كيگەن كويلەكتەرى ءاماندا يىعىنا قونا كەتەدى" دەگەندى ايتتى. سونى كورگەن دجينيا اڭگىمە اۋانىن وزگەرتىپ:
— ساعات ون ەكى بوپ تا قالدى ما؟ — دەپ سۇرادى.
— بايقا، — دەدى سيەۆەرينو. — امەليانىڭ ۇپايى تۇگەل، ال سەن ونىڭ جانىنا ەرگەن جالباقاي سياقتىسىڭ.
دجينيا وعان ەكەۋىنىڭ سيرەك جولىعىساتىنىن ايتتى، سيەۆەرينو ءۇنسىز قالدى، سوسىن ءجۇرىپ كەلە جاتىپ تەمەكى تۇتاتتى؛ ولار ءۇيدىڭ كىرە بەرىسىنە ءارقايسىسى ءوز الدىنا جەكە-دارا كەلگەندەي احۋالدا جەتتى.
بۇل ءتۇنى دجينيانىڭ ۇيقىسى قاشتى، جامىلعان كورپەسى دە ءزىل باتپان اۋىر سەزىلدى. باسىنا نە ءتۇرلى وي كەلىپ، ءبىرىنىڭ ەسالاڭدىعى ەكىنشىسىنەن اسىپ ءتۇسىپ جاتتى. ستۋدياداعى بۇرىشتا، انا جولعى توسەكتە، جالعىز ءوزى جايعاساتىنىن، پەردەنىڭ ار جاعىنان گۆيدونىڭ ارلى-بەرلى جۇرگەن اياق دىبىسىن ەستيتىنىن، ونىمەن بىرگە تۇراتىنىن، ونى ءسۇيىپ الاتىنىن جانە وعان اس ازىرلەپ جۇرەتىنىن كوز الدىنا ەلەستەتتى. سولداتتىققا كەتپەس بۇرىن ونىڭ قاي جەردە تاماقتانعانىن قۇداي بىلەدى. ودان سوڭ سولداتپەن اۋەيى بولارمىن دەگەن وي ەشقاشان قاپەرىنە كىرىپ-شىقپاعانى جايىندا، ءبىراق جاي كيىم كيىنگەن گۆيدونىڭ اقسارى شاشتى ءارى قايراتتى، ادەمى ەركەككە اينالۋعا ءتيىس ەكەندىگى جونىندە ويلاندى، سوسىن ونىڭ داۋىسىن ەسكە تۇسىرۋگە تالپىندى، رودريگەستىڭ داۋىسى جادىندا تۇرعانىمەن، گۆيدونىڭ داۋىسىن ۇمىتىپ تا قالعان ەدى. امەليانىڭ نەلىكتەن ونىمەن ەمەس، رودريگەسپەن اۋەيى بولۋ سەبەبىن قانشا ويلانسا دا تۇسىنە المادى. ستاقان سىندىرۋمەن اينالىسقان كەزدەرىندە امەليا مەن گۆيدونىڭ نە ىستەگەنىن بىلمەي-اق قويسا، ول بۇعان تەك قۋانعان بولار ەدى.
ساعات قوڭىراۋى شىرىلداعاندا ول وياۋ بولاتىن، توسەكتە راقاتتانا كەرىلىپ-سوزىلىپ، جوقتان وزگە جايىندا وي كەشىپ جاتقان. تاڭ اعارىپ اتقان ەدى، سول ارادا دجينيا قىس تۇسكەنىنە، ەندى كۇن ساۋلەسىنەن تۋىندايتىن كوركەم بوياۋلاردى تاماشالاۋ مۇمكىن ەمەستىگىنە وكىنىش ءبىلدىردى. بۇل تۋراسىندا گۆيدو ويلاندى ما ەكەن، سونى بىلەر مە ەدى شىركىن، سەبەبى ونىڭ "بوياۋدىڭ اتى بوياۋ" دەگەنى بار ەدى عوي. "نەتكەن سۇلۋلىق" دەدى دجينيا ىشتەي، سوسىن توسەگىنەن تۇردى.
IX
كەلەسى كۇنى ءتۇس مەزگىلىندە امەليا دجينيانىڭ ۇيىنە كەلدى، ءبىراق ول ۇستەل باسىندا سيەۆەرينو وتىرعاندىقتان، ەكەۋى تەك اناۋ-مىناۋ اڭگىمەمەن عانا شەكتەلدى. ەكەۋى كوشەگە شىققان كەزدە امەليا بۇگىن تاڭەرتەڭ ءبىر سۋرەتشى ايەلدە بولعانىن، ول ءوزىن جالداماقشى ەكەنىن ايتتى. دجينياعا دا سوعان نەگە بارماسقا؟ الگى اۋىش قاتىن قۇشاقتاسىپ وتىرعان ەكى ايەلگە قاراپ كارتينا سالماقشى ەكەن، سول سەبەپتى مۇنىڭ دا وزىمەن بىرگە پوزا كورسەتۋىنە بولار ەدى.
— ول نەگە ايناعا قاراپ تۇرىپ ءوزىن-وزى سالمايدى ەكەن؟ — دەپ جاۋاپ قاتتى دجينيا.
— سوندا ول، سەنىڭشە، سۋرەتتى تىر جالاڭاش تۇرىپ سالۋى كەرەك پە؟ — دەپ كۇلدى امەليا.
دجينيا اتەلەدەن قاي كەزدە كوڭىلى سوقسا سول كەزدە كەتە المايتىنىن ايتتى.
— ءبىراق، ول بىزگە اقشا تولەيدى عوي، تۇسىنەمىسىڭ؟ — دەدى امەليا. — مۇنداي كارتينانى سالۋدىڭ اۋرەسى كوپ، سوندىقتان بۇل ۇزاققا سوزىلاتىن جۇمىس. ەگەر سەن بارماساڭ، ول مەنى دە المايدى.
— نەمەنە، وعان ءبىر ناتۋراشى ازدىق ەتىپ تۇر ما؟
— تۇسىنسەڭشى، وعان كۇرەسىپ جاتقان ەكى ايەلدى سالۋ كەرەك. سوندىقتان ەكى ناتۋراشى قاجەت. بۇل ۇلكەن كارتينا. بىزدەن تەك بيلەپ جۇرگەن سەكىلدى پوزادا تۇرۋىمىز تالاپ ەتىلەدى.
— مەنىڭ پوزا كورسەتۋگە زاۋقىم جوق، — دەدى دجينيا.
— نەدەن قورقاسىڭ سونشا؟ ول ايەل ادام عوي.
— زاۋقىم جوق دەدىم، بولدى.
ولار ترامۆاي ايالداماسىنا جەتكەنشە سالعىلاستى، امەليا اشۋلانا باستادى. دجينياعا قىرىن قاراپ تۇرعان كۇيى: "كيىمىمنىڭ استىندا كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتايتىن كيەلى بىردەڭە بار دەگەن ويدان امانسىڭ با ءوزىڭ؟" دەدى. دجينيا جاۋاپ قاتقان جوق. ءبىراق امەليا: ەگەر ساقال وتىنسە، ول، دجينيا، شەشىنۋدەن باس تارتپاس ەدى دەگەندى ايتقان كەزدە ونىڭ بەتىنە قاراپ ساقىلداپ تۇرىپ كۇلدى. ولار وتە سالقىن قوشتاستى جانە امەليانىڭ مۇنى كەشىرمەيتىنى بەلگىلى بولدى. العاشتا يىعىن قيقاڭ ەتكىزگەن دە قويعان دجينياعا كەيىن امەليا ءوزىن گۆيدو مەن رودريگەستىڭ الدىندا كۇلكى-مازاق ەتەتىن شىعار، كىم بىلەدى، بۇلارعا ىلەسىپ گۆيدو دا ءوزىن ءاجۋالاپ كۇلەتىن بولار دەگەن توسىن وي كەلىپ، قورقىپ كەتتى. "ال، گۆيدوعا پوزا كورسەتەر-اق ەدىم، ەگەر تەك ءوزى قالاسا" دەپ ءتۇيدى ول. ءبىراق وزىنە قاراعاندا امەليانىڭ ءمۇسىنى سىمباتتىلاۋ ەكەنىن، قاي سۋرەتشى دە سونى تاڭدايتىنىن ول جاقسى بىلەتىن. امەليا كەمەل جاستاعى ايەلگە كوبىرەك ۇقسايتىن.
امەليانىڭ الدىن وراۋ ءۇشىن ول كەشكە قاراي ستۋدياعا سوقتى. گۆيدو وعان وسى مەزگىلدە قاشان دا سوندا بولاتىنىن ايتقان. ءبىراق ەسىك قۇلىپتاۋلى تۇر ەكەن. گۆيدو امەليامەن جانە رودريگەسپەن بىرگە كافەدە وتىرعان شىعار دەگەن وي كەلدى دجينياعا. ول سوندا باردى، ءبىراق ۆيترينادان قولىمەن يەگىن تىرەپ، شىلىم شەگىپ وتىرعان امەليانى عانا كوردى. "سورقايناعان-اي"، دەپ ويلادى دجينيا، ۇيىنە قايتىپ كەلە جاتىپ.
كەشكى استان كەيىن كوشەدە قىدىرىستاپ جۇرگەن ول ستۋديانىڭ تەرەزەسىندە جارىق بارىن كورىپ قۋانىپ، جوعارىعا جۇگىرىپ شىقتى. ەسىكتى رودريگەس اشىپ، ىشكە كىرۋىن ءوتىنىپ، ونىڭ كوزىنشە اۋقاتتاناتىنىنا كەشىرىم ءوتىندى — قارىنى كەرەمەت اشىپ قالعانىن ايتتى. ۇستەل جانىنا بارعان ول كولباسانى قاعازعا وراۋلى تۇرعان كۇيى جەپ جاتتى، ال بولمەنىڭ شامى دجينيا مۇندا العاش كەلگەن كەزدەگىدەي ادامنىڭ جىگەرىن قۇم قىلا شاقىرايىپ تۇرعان بولاتىن. رودريگەس بالا قۇساپ تۇتاس بولكەنىڭ شەتىنەن تىستەپ جەپ تۇردى، ەگەر ونىڭ بەت-الپەتى قوڭىرقاي، كوزى الدامشى بولماسا دجينيا، بالكىم، مۇنىسىنا ءازىل ايتقان دا بولار ەدى. ول بۇعان دا جۇرەك جالعاۋعا ۇسىنىس ءبىلدىردى، ءبىراق دجينيا گۆيدونىڭ قايدا ەكەنىن سۇرادى دا قويدى.
— ونىڭ ورالماي جاتقانى — كەزەكشىلىكتە ەكەنىن، كازارمادا قالۋعا ءماجبۇر بولعانىن بىلدىرەدى، — دەدى رودريگەس.
"ولاي بولسا، كەتەيىن" دەپ ويلادى دجينيا، ءبىراق مۇنى داۋىستاپ ايتۋعا باتپادى، ويتكەنى وزىنە تەسىلە قاراپ تۇرعان رودريگەس مۇنىڭ تەك گۆيدونى كورىپ قايتۋ ءۇشىن عانا كەلگەنىن ءتۇسىنىپ قوياتىن ەدى. نە ىستەرىن بىلمەگەن ول مىناداي جارىقتا شەكتەن تىس جاداۋ كورىنىپ تۇرعان بولمەنى كوزبەن شولىپ ءوتتى، ەدەندە شاشىلىپ جاتقان قاعازدار مەن تەمەكى تۇقىلدارىنا كوز كىدىرتتى، سوسىن رودريگەستەن بىرەۋدى كۇتىپ تۇرسىڭ با دەپ سۇرادى.
— ءيا، كۇتىپ تۇرمىن، — دەدى شايناڭداۋدان تىيىلا قالعان رودريگەس.
دجينيا كەتىپ قالۋعا ءتىپتى تاپ وسى جەردە دە تاۋەكەل ەتە المادى. ودان امەليانى كورگەن-كورمەگەنىن سۇرادى.
— سەندەر تەك ءبىر-بىرىڭدى ىزدەيسىڭدەر دە جۇرەسىڭدەر، — دەدى رودريگەس وعان قادالا قاراپ. — بۇلارىڭ قالاي؟ ەكەۋىڭ دە ايەل ادام ەمەسسىڭدەر مە؟
— ول نە دەگەن ءسوز؟ — دەپ سۇرادى دجينيا تۇسىنبەي.
— ول ما؟ — دەدى رودريگەس كۇلىمسىرەپ. — باسقا-باسقا، مۇنى سەندەر جاقسى بىلۋگە ءتيىس ەدىڭدەر. ىشكى تۇيسىك ارقىلى سەزۋلەرىڭ كەرەك ەدى. ويتكەنى، ىشكى تۇيسىك ايەلدەرگە ەتەنە ءتان قاسيەت ەمەس پە؟
دجينيا ازدى-كەم ىركىلدى دە:
— امەليا مەنى ىزدەدى مە؟ — دەپ سۇرادى.
— ىزدەۋ دەگەن نە، ساعان دەگەن ساعىنىشتان ولە جازداپ ءجۇر، — دەدى رودريگەس.
بولمە تۇكپىرىندەگى پەردە قاق جارىلىپ، ار جاعىنان امەليا شىقتى. ول رودريگەسكە تاپ بەردى دە، اناۋ بولكەنىڭ ءبىر كەسەگىن تىسىمەن ءۇزىپ العان كۇيى ۇستەلدى اينالا قاشتى. ەكەۋى قۇددى ءبىر قۋىسپاق ويناعانداي بولدى. امەليانىڭ باسىندا قالپاعى جوق-تى جانە قاتتى اشۋلانىپ تۇرعانداي كورىنگەن، ءبىراق بولمەنىڭ ورتاسىنا جەتىپ توقتادى دا، كۇلە باستادى. الايدا مۇنىسى ونشا ۇيلەسىمدى شىقپادى.
— سەن ەكەنسىڭ عوي، ونى ءبىز قايدان بىلەيىك، — دەدى ول.
— تاماق ءىشىپ جاتقان بولدىڭدار عوي، — دەدى دجينيا سالقىن عانا.
— ءبىز وڭاشا سىرلاسىپ وتىرىپ تاماقتانىپ جاتقانبىز، — دەدى رودريگەس. — ەگەر ۇشەۋ بولساق، سىرلاسۋ ودان دا ساندىرەك بولا تۇسپەك.
— گۆيدونى ىزدەپ ءجۇر مە ەدىڭ؟ — دەپ سۇرادى امەليا.
— ءبىر مينۋتقا عانا كىرىپ شىعايىن دەپ كەلگەم، مەنى روزا كۇتىپ وتىر. كۇن كەش بوپ كەتتى.
— توقتا، ميعۇلا! — دەپ ايقايلادى امەليا ونىڭ سوڭىنان.
ءبىراق دجينيا وعان:
— مەن ميعۇلا ەمەسپىن، — دەپ جاۋاپ قاتتى. سوسىن باسپالداقپەن جۇگىرىپ تومەن ءتۇسىپ كەتتى.
بۇرىشتان اينالىپ بارا جاتقان كەزىندە ارت جاعىنان تىرپ-تىرپ باسقان وكشەنىڭ دىبىسى ەستىلدى: بىرەۋ سوڭىنان جۇگىرىپ كەلە جاتىر ەدى. بۇل امەليا بولاتىن، باسىندا قالپاعى جوق-تى.
— نەگە كەتىپ باراسىڭ؟ رودريگەستىڭ ساندىراعىنا شىنىمەن سەنىپ قالدىڭ با؟
دجينيا ءجۇرىسىن ۇزبەگەن كۇيى وعان:
— باسىمدى قاتىرما، — دەدى.
وسى وقيعانى ەسكە العاندا ءوزىن قۇددى ءبىر الىگە دەيىن ستۋديادان قاشىپ بارا جاتقانداي كورىپ جۇرەگى كوپ كۇن بويى ءدۇرسىل قاعۋمەن بولدى. امەليا مەن رودريگەس جايىندا ويلاعاندا ىزا بوپ جۇدىرىعىن ءتۇيىپ الاتىن. ال گۆيدو تۋرالى ءتىپتى ويلاۋعا دا باتىلى جەتپەدى جانە ونىمەن قالاي جولىعىسۋعا بولاتىنىن دا بىلمەدى. ودان دا ايرىلىپ قالعانىنا ەش كۇمانى جوق-تى.
اقىرى ءبىر كۇنى وزىنە-وزى: "ەسى كەم بىرەۋمىن عوي، نەگە كىلەڭ الدەكىمنىڭ سوڭىنان جۇگىرەم دە جۇرەم؟ جالعىزدىقتا ءومىر ءسۇرۋدى ءالى ۇيرەنگەم جوق. كەرەك ەتكەن ادام مەنى ءوزى-اق ىزدەپ تاپپاي ما"، دەدى.
وسىدان باستاپ كوڭىلى تىنىش تاۋىپ، گۆيدو جايىندا جۇرەگى الىپ-ۇشپاي-اق وي كەشەتىن بولدى، ءسويتىپ سيەۆەرينوعا كوبىرەك نازار اۋدارا باستادى. ول بولسا مۇنى كەي-كەيدە تاڭىرقاتىپ قوياتىندى شىعاردى: وعان بىرەۋ بىردەڭە ايتقان كەزدە جاۋاپ قايتارماس بۇرىن تومەن قاراپ تۇرىپ قالاتىن، الگى ادامنىڭ ايتقانىن ماقۇلداپ باس شۇلعي قويمايتىن، از سويلەپ كوپ تىڭدايتىن. جالپى العاندا، ەركەك بولعانىنا قاراماستان، ول ونشا اقىلسىز دا ەمەس-تى. ال، ءوزى وسى كۇنگە دەيىن روزا سەكىلدى قىلىق كورسەتۋمەن بولدى. سوندىقتان جۇرتتىڭ روزاعا قالاي قاراسا، بۇعان دا سولاي قاراپ جۇرگەنىنە تاڭعالاتىن نە بار.
بۇدان كەيىن ول ەشكىمدى ىزدەگەن جوق، كينو مەن بي زالىنا دا بارعان جوق، كوشەدە جالعىز سەندەلىپ جۇرگەندى، كەي-كەيدە ورتالىقتا بولىپ قايتقاندى قاناعات تۇتتى. ءقازىر قاراشا ايى ەدى، كۇن سالقىن تارتىپ كەتكەن، سوندىقتان كەي كۇنى كەشكىسىن ترامۆايعا وتىرىپ پاسساجدان ءتۇسىپ قالاتىن دا، ازىن-اۋلاق ۋاقىت تەنتىرەپ ءجۇرىپ ۇيىنە قايتىپ ورالاتىن. گۆيدونى جولىقتىرىپ قالام با دەگەن ءۇمىتى ءالى ۇزىلمەگەن ەدى، وسى سەبەپتى سولدات اتاۋلىنىڭ جۇزىنە كەز سالماي وتپەيتىن. ءبىر جولى ول امەليانى ىزدەپ — انشەيىن كوز تاستاۋ ءۇشىن، جۇرەگى ءلۇپ-لۇپ سوعىپ، كافەگە كەلدى. وندا ادام كوپ ەكەن، ءبىراق امەليا جوق بوپ شىقتى.
ۋاقىت ءوتىپ بولمادى، ءبىراق كۇننىڭ سۋىتۋىنا بايلانىستى ۇيدە وتىرۋدان تاۋقىمەت تارتا قويعان جوق. وسىناۋ سۇرەڭسىز كۇندەردە دجينيا كەشەگىدەي كوڭىلدى جازدى ەندى ەشقاشان كورە المايتىن شىعارمىن، — دەپ ءتۇيدى. "مەن ءقازىر تىپتەن باسقا ايەلمىن، — دەپ ويلادى ول، — سول كەزدە قانداي شولجاقاي بولعانىما ءقازىر ءتىپتى ءوزىم دە سەنە الماي ءجۇرمىن. قالاي عانا وت باسپاي امان قالعانمىن دەسەڭشى". الداعى جىلى تاعى دا جاز شىعاتىنى وعان مۇلدەم مۇمكىن ەمەستەي كورىندى. ءسويتىپ، ول جىپ-جىلى كەشتە ءوزىنىڭ كوپ جىلاعاننان كوزى بۇلاۋداي بوپ بۋلۆارمەن كەلە جاتاتىنىن، قۇددى ءبىر وتىزداعى كارى قىز قۇساپ، ۇيدەن جۇمىسقا، جۇمىستان ۇيگە، كۇندەگىسىن كۇندە وسىلاي جۇرەتىنىن كوز الدىنا ەلەستەتتى. بارىنەن دە جامانى قاراڭعىلىقتا جارتى ساعات جاتا تۇرۋدىڭ ەندىگى جەردە ەش قىزىعى قالماعانى ەدى. ءتىپتى اس ۇيدە كۇيبەڭدەپ جۇرگەن كەزىندە دە ستۋديا جايىن ويدان شىعارمايتىن، كەيدە ءبىر نۇكتەگە قادالا قاراعان قالپى تۇك ىستەمەي ۇزاق تۇرىپ قالاتىن.
ودان سوڭ ول وسىلاي ەكى اپتاداي عانا ۋاقىت وتكىزگەنىن ۇقتى. اتەلەدەن شىققان شاعىندا بىرەۋ ءوزىن كىرە بەرىستەن كۇتىپ تۇرادى-اۋ دەپ ءاردايىم ءۇمىت ەتەتىن، ال ونداي ەشكىمنىڭ جوقتىعىن كورگەندە بۇل كۇن بوسقا قۇرىعانداي، ءوزى تەك ەرتەڭگى، بۇرسىكۇنگى ۇمىتپەن تىرلىك ەتىپ، ەشقاشان ورىندالمايتىن الدە ءبىر نارسەنى بوسقا كۇتىپ جۇرگەندەي سەزىنەتىن. "ءالى ون جەتىگە دە تولعام جوق، الدا كوپ ۋاقىتىم بار" دەپ جۇباتتى ول ءوزىن-وزى. ءبىراق كوشەدە سوڭىنان جالاڭ باس جۇگىرگەن امەليانىڭ نەگە وسى كۇنگە دەيىن توبە كورسەتپەي جاتقانىن تۇسىنە الماي-اق قويدى. بالكىم، ءوزى جايىندا بىلەتىندەرىن دجينيا جۇرتقا جايىپ جۇرە مە دەپ قورىققان شىعار.
ءبىر كۇنى كەشكە تامان سينورا بيچە ونى تەلەفونعا شاقىردى. "سەنى ەركەك داۋىستى ءبىر ايەل سۇرايدى" دەدى. بۇل امەليا ەدى.
— بەرى قارا، دجينيا، انا جاقتاعىلارعا سيەۆەرينو سىرقات دەپ وتىرىكتى سوق تا، بىزگە كەل گۆيدو دا وسىندا. كەشكى استى بىرگە وتىرىپ ىشەيىك.
— ال سيەۆەرينونى قايتەم؟
— ۇيىڭە بارىپ تاماعىن ازىرلە، سوسىن وسىندا كەل سەنى كۇتىپ وتىرمىز.
دجينيا تاپ سولاي ىستەدى: جۇگىرىپ ۇيىنە بارىپ سيەۆەرينوعا كەشكى استى امەليامەن بىرگە ىشەتىنىن ايتتى، ودان سوڭ شاشىن جونگە كەلتىرىپ الدى دا، ۇيدەن شىقتى. جاڭبىر جاۋىپ تۇرعان. "امەليانىڭ داۋىسى وكپە اۋرۋىمەن اۋىراتىنداردىڭ داۋىسىنداي. سورقايناعان-اي" دەپ ويلادى ول.
وندا گۆيدو بولماسا بىردەن كەتىپ قالايىن دەپ ۇيعارعان ەدى دجينيا. ستۋديادان امەليا مەن رودريگەستى كەزىكتىردى، ەكەۋى قاراكولەڭكەدە كەروسينكانى جاعىپ جاتىر ەكەن.
— گۆيدو قايدا؟ — دەپ سۇرادى ول.
امەليا بويىن تىكتەپ، الاقانىنىڭ سىرتىمەن ماڭدايىن ءبىر سيپاپ ءوتتى دە، پەردەنى نۇسقادى. گۆيدو پەردەدەن باسىن شىعارىپ دجينياعا: "سالەم!" دەپ ايقايلادى. دجينيا جىميا كۇلدى. ۇستەلدىڭ ۇستىندە قاعاز تارەلكەلەر مەن ازىق-تۇلىك تاۋ بوپ ءۇيىلىپ جاتىر ەدى. توبەدەن كەروسينكا جارىعىنىڭ ساۋلەسى — سارعىش شەڭبەر كورىنىس بەردى.
— شامدى جاعىڭدار! — دەپ ايقايلادى گۆيدو.
— قاجەتى جوق، وسىلاي جاقسى، — دەدى امەليا.
بولمە ءىشى سالقىنداۋ بولاتىن، ءبارى پالتومەن جۇرگەن. دجينيا قول جۋعىش تۇرعان قۋىسقا بارىپ، پەردەنى بىلاي ىسىرىپ، قاتتى داۋىستاپ:
— بۇل كىمنىڭ قۇرمەتىنە ارنالعان وتىرماق؟ — دەپ سۇرادى.
— قالاساڭ، سەنىڭ قۇرمەتىڭە، — دەدى قولىن ءسۇرتىپ تۇرعان گۆيدو وعان اقىرىن عانا. — نەگە كەلمەي كەتتىڭ؟
— انا جولى كەلگەم، ءبىراق ءسىز بولمادىڭىز، — دەدى دجينيا سىبىرلاپ.
— ماعان "سەن" دەپ سويلە، — دەدى گۆيدو، — بۇگىنگى كەشتە ءبارىمىز دە — "سەنبىز".
— ءسىز كەزەكشىلىكتە بولدىڭىز با؟ — دەدى دجينيا.
— سەن كەزەكشىلىكتە بولدى، — دەدى گۆيدو ونى شاشىنان سيپاپ تۇرىپ.
وسى ءسات دجينيانىڭ ارقا تۇسىنان شام جاعىلدى دا، پەردەنى جىبەرە قويعان ول قاۋىن بەينەسى بار كارتيناعا قادالا قاراپ تۇرىپ قالدى.
بولمەنىڭ جىلىنعانىن كۇتىپ، ۇستەل باسىنا ەشكىم وتىرعان جوق. پالتو كيىپ، قولىن قالتاسىنا سالىپ العان ولار ءبىر بۇرىشتان ەكىنشى بۇرىشقا سەندەلىپ ءجۇردى دە قويدى: وسىعان قاراپ بۇلاردى بەينە كافەدە ءجۇر مە دەپ قالۋعا بولاتىن. رودريگەس وزىنە شاراپ قۇيىپ الدى، سوسىن باسقا ءۇش ستاقاندى تولتىردى. "كىشكەنە كىدىرە تۇرىڭدار" دەدى امەليا، ال رودريگەس: باستايتىن ۋاقىت بولدى دەدى. ودان سوڭ ولار ۇستىندەگى شارابى توگىلىپ قالماس ءۇشىن ابايلاپ كوتەرىپ ۇستەلدى تاحتانىڭ جانىنا اكەپ قويدى. سول ارادا دجينيا ىلدىم-جىلدىم قيمىلداپ امەليانىڭ جانىنا بارىپ وتىرىپ الدى.
كولباسا، جەمىستەر، تاتتىلەر مەن تالدان توقىلعان قابى بار ەكى ۇلكەن شىنى ساۋىت داستارقان ءمازىرىن قۇرايتىن. امەليا مەن گۆيدو بۇرىن دا وسىنداي وتىرىس جاساعان-اۋ، شاماسى، دەپ ويلادى دجينيا، سوسىن، شاراپ ءىشىپ العان سوڭ، ولاردان وسى تۋراسىندا سۇرادى، ال انالار بۇل ستۋديادا قانداي تەنتەكتىك جاساعاندارىن كۇلىپ وتىرىپ ايتىپ بەردى. مۇنى تىڭداپ وتىرعان دجينيانىڭ قىزعانىشتان ءىشى كۇيىپ ءبىتتى، ءوزىن دۇنيەگە تىم كەش كەلگەندەي كوردى، سول ءۇشىن ءوزىن-وزى ەسى كەم دەپ سوكتى. سۋرەتشىلەرمەن ءتالىمسۋدىڭ قاجەتى جوعىن ول تۇسىنەتىن، ويتكەنى بۇلاردىڭ ءومىرى باسقالاردىڭ ومىرىنە ۇقسامايتىن؛ بىردە-بىر كارتينا سالىپ كورمەگەن مىنا رودريگەستى الايىق: مىنە ول قويدان جۋاس كەيىپتە تاماق جەپ وتىر، ال بىردەڭە ايتسا، ءدايىم تەك كەكەتىپ-مۇقاتۋمەن بولادى.
ول بۇعان كوزىنىڭ استىمەن قۋلانا قاراپ قويىپ وتىرعان؛ سودان با، گۆيدونىڭ امەليامەن قالاي كوڭىل كوتەرگەنى جايىنداعى اڭگىمەدەن تۋعان اشۋ-ىزاسىن دجينيا رودريگەسكە باعىشتاۋمەن بولدى.
— مۇنى ماعان ايتىپ وتىرعاندارىڭ دۇرىس ەمەس، — دەدى دجينيا شاعىنعانداي بوپ. — ول كەزدە مۇندا بولماعانىم سونداي وكىنتەدى.
— ال ءقازىر ەندى وسىندا ەمەسسىڭ بە، كوتەرە بەر كوڭىلىڭدى، — دەدى امەليا.
سول ارادا دجينيانىڭ بويىندا گۆيدومەن وڭاشا قالۋعا دەگەن كەرەمەت قۇشتارلىق پايدا بولدى. الايدا قاسىندا امەليا وتىرعاندىقتان عانا بويىنا وسىنداي باتىلدىق كىرگەنىن دە تۇسىنەتىن. ايتپەسە، الدەقاشان قاشىپ كەتەر ەدى.
"ءوز ىرقىما ءوزىم يە بولۋدى ءالى ۇيرەنگەم جوق. الابۇرتپاۋىم كەرەك" دەگەندى ول ىشتەي سان قايتالاپ ايتۋمەن بولدى.
ودان سوڭ ءبارى شىلىم شەگۋگە كىرىستى، وعان دا سيگارەت بەرىلدى. دجينيانىڭ تارتقىسى كەلمەگەن، ءبىراق گۆيدو قاسىنا كەپ وتىرىپ، تەمەكىسىن تۇتاتىپ بەرمەككە سىرىڭكە شاقتى دا، ءتۇتىندى ىشكە جۇتپاۋى كەرەگىن ايتتى. امەليا مەن رودريگەس تاحتانىڭ شەتىندە الدەنەمەن اۋرە بوپ جاتقان.
گۆيدونى بىلايىراق ىعىستىرعان دجينيا ورنىنان اتىپ تۇردى دا، سيگارەتتى قويا سالىپ، ءبىر اۋىز ءتىل قاتپاستان ستۋديانىڭ تۇكپىرىنە قاراي كەتتى؛ سوسىن پەردەنى سەرپىپ، ارعى بەتىنە ءوتىپ، قاراڭعى جەردە ءۇن-تۇنسىز تۇرىپ قالدى. ارت جاعىندا سويلەپ جاتقانداردىڭ داۋىسى الىس قيىردان شىققانداي تىم باسەڭ ەستىلەتىن.
— گۆيدو، — دەدى ول تەرىس قاراپ تۇرعان قالپى كۇبىرلەپ، سونى ايتىپ كەرەۋەتكە ەتپەتىنەن قۇلاي كەتتى.
X
تورتەۋى ۇيدەن بىرگە شىقتى، ەشقايسىسى ءلام دەپ جاق اشقان جوق، گۆيدو مەن رودريگەس ولاردى ترامۆايعا دەيىن شىعارىپ سالدى. بەرەتىن كوزىنە تۇسىرە كيگەن گۆيدو مۇلدەم باسقا ادام ءتارىزدى كورىندى. دجينيانىڭ قولىن ەكى قولىمەن قىسا ۇستاپ، وعان: "دجينەتتا، سۇيىكتىم"، دەدى. اياعىنىڭ استىنداعى تروتۋار قوزعالىپ بارا جاتقانداي، دجينيا تالتىرەكتەپ كەتتى. امەليا ونى قولتىقتاپ الدى.
ولار ترامۆايدى توسىپ تۇرعاندا اڭگىمە ۆەلوسيپەدتەر جايىنا ويىستى. ال گۆيدو دجينيانىڭ قاسىنا جاقىنداپ، وعان اقىرىن عانا:
— بايقا، اينىپ قاپ جۇرمە. ايتپەسە پورترەتىڭدى سالمايمىن، — دەدى.
دجينيا جىميا ەزۋ تارتىپ، ونى قولىنان ۇستادى.
ترامۆايدا ول جۇرگىزۋشىنىڭ ارقاسىنان كوز اۋدارماعان قالپى ءۇنسىز وتىردى.
— ۇيگە بارعان بويدا بىردەن توسەگىڭە جات، — دەدى امەليا. — باسقادان گورى شاراپتان كوبىرەك شالدىعىپ قالعاندايسىڭ.
— ويلاما، ماس ەمەسپىن، — دەدى دجينيا.
— بولا تۇرايىن با قاسىڭدا؟ — دەدى امەليا.
— جايىما قالدىرعانىڭ جاقسى بولار ەدى.
ودان سوڭ امەليا وتكەن جولى اڭگىمەلەرى جاراسپاعانى جايىندا ءسوز قوزعادى، ءبىراق دجينيا ەشتەڭە ەستىگەن جوق، ول ترامۆايدىڭ تارسىل-گۇرسىلىن تىڭداپ وتىرعان بولاتىن.
ۇيىنە كەپ وڭاشا قالعان كەزدە ءوزىن الدەقايدا جاقسىراق سەزىندى، سەبەبى ەشكىم تەسىرەيىپ قاراپ تۇرماعان. كەرەۋەتكە كەپ تىزە بۇگىپ، ۇزاق ۋاقىت بويى ەدەنگە قاراپ وتىردى دا قويدى. سوسىن شۇعىل شەشىندى دە، كورپەنىڭ استىنا سۇڭگىپ، جارىقتى ءوشىردى.
ەرتەڭىنە كۇن جايماشۋاق بوپ تۇردى، ناۋقاسىنان قۇلان تازا ارىلعان جانداي قۋتىڭداعان دجينيا كيىنە باستادى. گۆيدونىڭ ۇيقىدان تۇرعانىنا ءۇش ساعاتتاي بوپ تا قالدى-اۋ، دەپ ويلادى، سوسىن ايناعا قاراپ تۇرعان كۇيى وزىنە-وزى كۇلىمسىرەي ەزۋ تارتىپ، ءسۇيدىم دەگەن يشارات جاسادى. ءسويتتى دە، جۇمىستان ورالاتىن سيەۆەرينونى كۇتپەستەن، ۇيدەن شىعىپ جۇرە بەردى.
ول كوشەمەن ادەتتەگىدەي ءجۇرىپ كەلە جاتقانىنا، تاماق ىشۋگە اڭسارى اۋىپ تۇرعانىنا تاڭىرقاندى جانە تەك ءبىر عانا نارسە تۋراسىندا وي كەشۋمەن بولدى: ەندىگى جەردە ول گۆيدومەن انا ەكەۋىنەن وڭاشا كەزدەسۋگە ءتيىس. ءبىراق، گۆيدونىڭ وعان بار ايتقانى: ستۋدياعا كەلىپ تۇر، دەدى؛ باسقا ءبىر جەردە وڭاشا جۇزدەسۋ جايىندا اڭگىمە بولعان جوق. "ءسىرا، مەن ونى شىن جۇرەكتەن سۇيەتىن شىعارمىن، — دەپ ويلادى ول، — ايتپەسە مەنىڭ كىم بولعانىم". وعان ويدا جوق، تۇستە جوق جەردەن جاز قايتىپ ورالعانداي، بەتىڭ اۋعان جاققا بارا بەرۋگە، كۇلۋگە، ءازىل-قالجىڭ ايتۋعا قۇشتارلىعىڭ وياناتىن، دۇنيەدەگىنىڭ ءبارى ساعان قۋانىش سىيلايتىن جاز شىققانداي كورىنىپ كەتتى. بولعان وقيعا وعان شىندىققا مۇلدەم دەرلىك جاناسپايتىن نارسە سەكىلدى سەزىلدى. ەگەر ءوزىنىڭ ورنىندا امەليا جاتقاندا قاراڭعىدا گۆيدونىڭ مۇنى بايقاماي دا قالۋى مۇمكىن ەكەنىن ويلاعاندا ونى كۇلكى كەرنەپ كەتتى. "ءسىرا، مەنىڭ قالاي سويلەيتىنىم، قالاي كوز قيىعىن سالاتىنىم، الپەتىم مەن سىمباتىم وعان ۇنايتىن بولسا كەرەك؛ ول مەنى قۇربىسى رەتىندە ۇناتادى، ول مەنى سۇيەدى. ون جەتىگە تولعانىما ول سەنبەي قويدى، مەنى كوزىمنەن ءسۇيدى؛ مەن ناعىز ايەلگە اينالدىم".
ەندى وعان ستۋديا جايىندا وي كەشىپ، كەشتىڭ ءتۇسۋىن كۇتىپ كۇنى بويى جۇمىس ىستەۋ زور قۋانىش اكەلەتىن بولدى. "مەن گۆيدو ءۇشىن انشەيىن ناتۋراشى ەمەسپىن، — دەپ ويلادى ول، — ءبىز ەكەۋمىز دوسپىز". گۆيدو كارتينالارىنىڭ ارتىقشىلىعى نەدە ەكەنى قاپەرىنە كىرىپ تە شىقپايتىن امەليانى قاتتى اياپ كەتتى. ءبىراق ساعات ەكىدە امەليا ۇيىنە ىزدەپ كەلگەندە دجينيا دەبدىرەپ قالدى: امەليادان الدەنە جايىندا سۇراماق ەدى، ءبىراق اڭگىمەنى نەدەن باستاردى بىلمەدى. ال بۇل جايىندا گۆيدودان سۇراۋعا جۇرەگى داۋالامايتىنى كامىل-دى.
— بىرەۋ-مىرەۋلەردى كوردىڭ بە؟ — دەپ سۇرادى ول.
امەليا يىعىن قيقاڭ ەتكىزدى.
— كەشە سەن جارىقتى وشىرگەندە مەنىڭ باسىم اينالىپ كەتتى، شاماسى، ايقايلاپ جىبەردىم عوي دەيمىن. ايقايلاعانىمدى ەستىدىڭ بە؟
امەليا ونى بارىنشا بايسالدى كەيىپتە تىڭداپ تۇرعان.
— مەن ەشتەڭە دە وشىرگەن جوقپىن، — دەدى ول جاي عانا. — بار بىلەتىنىم، سەن ءبىر جاققا عايىپ بوپ كەتتىڭ. گۆيدو سەنى سويىپ جاتىر ەكەن دەپ ويلاپ قالۋعا بولاتىن. كوڭىل كوتەرە الدىڭدار ما، ايتەۋىر؟
دجينيا تۋرا الدىنا قاراپ كەلە جاتقان بويى مۇرنىن كىرجيتتى. ولار كەلەسى ايالداماعا دەيىن جاياۋ كەتە باردى.
— رودريگەستى سۇيەسىڭ بە؟ — دەپ سۇرادى دجينيا.
امەليا كۇرسىنىپ الدى دا:
— قورىقپا. ماعان سارى شاشتى جىگىتتەر ۇنامايدى. شىنىمدى ايتسام، ولاردان گورى ماعان سارى شاشتى قىزدار كوبىرەك ۇنايدى، — دەدى.
دجينيا ەزۋ تارتتى دا قويدى. ول امەليامەن بىرگە كەلە جاتقانىنا، ەكەۋىنىڭ تاتۋ ەكەنىنە ءدان ريزا بولاتىن.
ەكەۋى پاسساجدىڭ جانىندا ءۇنسىز اجىراستى. بۇرىشقا جەتكەن سوڭ دجينيا بۇرىلىپ، امەليا الگى سۋرەتشى ايەلگە بارا جاتىر ما ەكەن دەپ، سوڭىنان قاراپ تۇردى.
ال ءوزى ساعات جەتىدە قايتادان ستۋدياعا باردى، سوسىن القىنىپ قالمايىن دەپ اسىقپاي باسىپ التىنشى قاباتقا كوتەرىلدى. اياعىن اسىقپاي باسقانىمەن ەكى تەپكىشەكتەن بىردەن اتتاپ كەلە جاتقان-دى. جول بويى ول تەك: ەگەر گۆيدو بولمەدە بولماسا، وندا مۇنىڭ ايىبى جوق دەپ ويلاۋمەن عانا بولدى. الايدا ەسىك اشىق ەكەن. گۆيدو ونىڭ اياق دىبىسىن ەستىپ الدىنان شىقتى. ءقازىر دجينيا شىن مانىندە دە شەكسىز قۋانىشتى بولاتىن.
دجينيانىڭ ونىمەن سويلەسكىسى، وعان كوپ نارسە جايىندا ايتقىسى كەلگەن، ءبىراق گۆيدو ەسىكتى قۇلىپتادى دا، ونى قۇشاقتاي الدى. تەرەزەدەن ءالى جارىق سەبەلەپ تۇرعان، دجينيا ونىڭ يىعىنا بەتىن باستى. كويلەگىنىڭ سىرتىنان دەنەسىنىڭ جىلۋىن سەزدى. ەكەۋى تاحتاعا وتىردى، سول ارادا دجينيا دانەڭە دەمەستەن جىلاپ جىبەردى.
جىلاپ وتىرعان ول: "گۆيدو دا قوسىلا جىلاسا ەتتى"، دەپ ويلادى؛ جۇرەگىنىڭ سىزداپ قويا بەرگەنىن سەزدى، سودان بۋىنى بوساپ، باسى اينالىپ بارا جاتقانداي بولدى. ءبىراق، ويلاماعان جەردەن تايانىشىنان ايرىلىپ قالدى؛ گۆيدونىڭ ورنىنان تۇرعانىن سەزگەن ول كوزىن اشىپ الدى. گۆيدو وعان تاڭىرقاي قاراپ جانىندا تۇر ەدى. سول كەز دجينيا دا جىلاۋدان تىيىلدى، سەبەبى جۇرتتىڭ كوزىنشە جىلاپ وتىرعانداي بولعان. اينالا-توڭىرەگىنەن ەشتەڭە دەرلىك اجىراتا الماي قالعان دجينيا گۆيدونىڭ كوز الدىندا جانارى تاعى دا جاسقا تولا باستاعانىن اڭعاردى.
— ءجا، بولار ەندى، — دەدى گۆيدو ويناقى ۇنمەن، — ءومىر ونسىز دا قىسقا، جىلاۋدىڭ قاجەتى جوق.
— مەن قۋانىشتان جىلادىم، — دەدى دجينيا.
— وندا ەشتەڭە ەتپەس، — دەدى گۆيدو، — ءبىراق كەلەسى جولى سولاي دەپ بىردەن اشىپ ايت.
ءسويتىپ ارادا جارتى ساعاتتاي ءوتتى، ءبىراق ودان امەليا جايىندا، ءوزى جايىندا، كارتينالارى جونىندە، كەشكىلىك نەمەن اينالىساتىنى حاقىندا، ءوزىن سۇيەتىن-سۇيمەيتىنى تۋراسىندا — وسىنداي كوپتەگەن جايلار توڭىرەگىندە ەگجەي-تەگجەيلى سۇراپ بىلگىسى كەلگەن دجينيانىڭ بۇعان اقىرى باتىلى جەتپەدى، بار-جوعى تەك ونى پەردەنىڭ تاساسىنا بارۋعا عانا كوندىرە الدى، ويتكەنى جارىقتا جۇرت ولارعا قاراپ تۇراتىنداي سەزىمدە بولعان. سول جەردە، ەكەۋى ءسۇيىسىپ جاتقان كەزدە، دجينيا وعان اقىرىن عانا: "كەشە قاتتى اۋىرتقانىڭ سونشا، باقىرىپ جىبەرۋگە شاق قالدىم" دەگەندى ايتتى، بۇدان كەيىن گۆيدو ەكپىنىن ءسال باسەڭدەتىپ، قۇلاعىنا: "كور دە تۇر، ول ۋاقىتشا نارسە، كور دە تۇر. مىنە، ءقازىر اۋىرتتى ما؟" دەپ سىبىرلاپ، ونى جۇباتىپ، ايمالاۋعا كىرىستى. كەيىن، ەكەۋى ءبىر-بىرىن دەنەسىنىڭ قىزۋىمەن جىلىتىپ، جان راقاتىن تاۋىپ ماۋجىراپ جاتقان شاقتا، گۆيدو وعان كوپ نارسەنى ءتۇسىندىرىپ بەردى، "سەندەي قىزعا جامانشىلىق جاسامايمىن، بۇل جايىندا الاڭداماۋىڭا بولادى" دەدى. سول ارادا دجينيا قاراڭعىدا ونىڭ قولىن قارماپ، ءسۇيىپ الدى.
گۆيدونىڭ جاقسى جىگىت ەكەنىن بىلگەننەن كەيىن دجينيانىڭ باتىلدىعى ارتا ءتۇستى، وسى سەبەپتى ونىڭ يىعىنا باسىن قويىپ، وزىڭمەن ءاردايىم وڭاشا كەزدەسكىم كەلەدى، سەبەبى وزىڭمەن بىرگە بولعان ماعان وتە ۇنايدى، ال باسقالارمەن ولاي ەمەس دەدى.
— كەشكىسىن مۇندا رودريگەس قونۋعا كەلەدى، ونى قالاي دالاعا قۋىپ سالام، — دەدى گۆيدو، — بۇل جەر جۇمىس ىستەيتىن ورىن عوي، تۇسىنەمىسىڭ؟
دجينيا وعان وزىنە تەك ءبىر ساعات قانا، بىرنەشە مينۋت قانا جەتەتىنىن، ءوزىنىڭ دە جۇمىس ىستەپ جۇرگەنىن، مۇندا كۇندە كەشكىسىن وسى ۋاقىتتا كىرىپ شىعاتىنىن، ءبىراق سول كەزدە تەك جالعىز ءوزى عانا بولعانىن قالايتىنىن ايتتى.
— رودريگەس مۇندا ءوزىڭ اسكەري قىزمەتتەن بوساعاننان كەيىن دە كەلىپ جۇرە مە؟ — دەپ سۇرادى ول — سەنىڭ سۋرەتتى قالاي سالاتىنىڭدى سونداي كورگىم كەلەدى، ءبىراق باسقا ەشكىم بولماسا ەكەن.
سوسىن وعان پوزا كورسەتۋگە قارسى ەمەستىگىن، ءبىراق تەك جاڭاعى شارتتىڭ ورىندالۋى كەرەگىن ايتتى. ولار قاراڭعى جەردە جاتقان، سوندىقتان دجينيا قاراڭعىلىق قويۋلانىپ كەتكەنىن بايقاماي قالدى. بۇل كۇنى سيەۆەرينوعا جۇمىسقا قۇرعاق تاماق ءىشىپ كەتە بارۋىنا تۋرا كەلدى، ءبىراق مۇنداي جاعداي العاش رەت جولىعىپ تۇرماعاندىقتان، ول بۇعان ەشقانداي رەنىش بىلدىرمەيتىن. دجينيا ستۋديادان رودريگەس كەلگەن سوڭ عانا كەتتى.
اسكەري قىزمەتتەن بوسار الدىنداعى وسىناۋ سوڭعى كۇندەردە گۆيدو كەشكىلىك كەنەپتەرگە توسەمە بوياۋ جاعىپ، ولاردى كەپتىردى، مولبەرتتى رەتتەدى، ءوستىپ ءبارىن جونگە كەلتىرۋمەن شۇعىلداندى. ەشقايدا شىققان جوق. رودريگەستىڭ بۇدان بىلاي دا ونىمەن بىرگە تۇراتىنى شەشىلگەن ماسەلە ەكەنى بايقالدى. ءبىراق رودريگەستىڭ بارلىعىن بىلىقتىرۋ مەن گۆيدونىڭ سىڭبىرۋگە مۇرشاسى بولماي جاتقان كەزدە بوس سوزبەن جولىن بوگەۋدەن باسقا قولىنان ەشتەڭە كەلمەيتىن. دجينيا ستۋديانى تازالاپ، تارتىپكە كەلتىرۋگە قۋانا-قۋانا قول ۇشىن بەرەر دە ەدى گۆيدوعا، ءبىراق رودريگەستىڭ ءار نارسەنى ايتىپ سوقتىعىپ، بۇلارعا قول بايلاۋ بولاتىنىن جاقسى بىلەتىن. ىستەرگە ءىس جوقتىقتان دجينيا قايتادان امەليامەن قىدىرىستاي باستادى. كوبىنە-كوپ ولار كينوعا باراتىن، سەبەبى ەكەۋى دە بىر-بىرىنەن الدەنە جاسىرىپ جۇرگەندىكتەن، ولارعا كەشتى مىلجىڭداسۋمەن وتكىزۋ اۋىر سوعاتىن. امەليانىڭ ويىندا بىردەڭە بارى، سونى ايتۋدىڭ امالىن تاپپاي اۋرەگە ءتۇسىپ جۇرگەنى بەلگىلى ەدى — اق سارى شاشتى قىزدار مەن جىگىتتەر جايىندا دەمىل-دەمىل ازىلدەپ قوياتىنى تەگىن ەمەس-تى. ءبىراق دجينيا وعان ابدەن باۋىر باسىپ قالعان، سوندىقتان سەزىمىن جاسىرۋعا شاراسىز بولاتىن. بىردە كەشكىسىن، ۇيگە قايتىپ كەلە جاتقان كەزدەرىندە، امەليادان الگى سۋرەتشى ايەلمەن ءباتۋاعا كەلگەن-كەلمەگەنىن سۇرادى. امەليا تاڭىرقاعانداي ءتۇر كورسەتتى دە، بۇل جايىندا اڭگىمە ەتۋدىڭ ءوزى ارتىق ەكەنىن ايتتى.
— نەگە ولاي دەيسىڭ، — دەدى دجينيا. — مەن ەشقاشان پوزا كورسەتكەم جوق، ءبىراق ماعان بولا بۇل جۇمىستان ايىرىلىپ قالساڭ، ءوزىمدى وتە ىڭعايسىز سەزىنەم عوي.
— قۇداي اقى، قويا تۇرشى، — دەدى امەليا. — سەن وزىڭە ناقسۇيەر تاپتىڭ، ەندى جۇرتقا تۇكىرگەنىڭ بار. ونىڭ دۇرىس تا شىعار. ءبىراق سەنىڭ ورنىڭدا بولسام، ساقتانعان بولار ەدىم.
— نە سەبەپتى؟ — دەپ سۇرادى دجينيا.
— سيەۆەرينو نە دەيدى؟ كۇيەۋ بالا وعان ۇناي ما؟ — دەدى امەليا كۇلىپ.
— نە سەبەپتى ساقتانۋعا ءتيىسپىن؟ — دەپ سۇرادى دجينيا.
— ءتاۋىر سۋرەتشىمدى تارتىپ الاسىڭ دا، تۇك ەشتەڭە بىلمەگەندەي بولاسىڭ، ءا؟
دجينيانىڭ جۇرەگى قىلپ ەتە ءتۇستى. امەليانىڭ وزىنەن كوز اۋدارماي كەلە جاتقانىن سەزگەن كۇيى ءبىر مينۋتتەي ءۇنسىز قالدى، سوسىن:
— سەن گۆيدوعا پوزا كورسەتتىڭ بە؟ — دەپ سۇرادى.
امەليا ونى قولتىقتاپ الدى دا:
— انشەيىن ايتام، — دەي سالدى.
سودان سوڭ ازدى-كەم ۇنسىزدىكتەن كەيىن:
— قىزداردىڭ قادىر-قاسيەتىن تۇسىنبەيتىن، العاش كەزىككەن بىرەۋدىڭ سوڭىنان سۇمەڭدەپ ەرىپ كەتەتىن ارسىزدارمەن اۋەيى بوپ، ساۋ باسقا ساقينا تىلەگەنشە، سەن دە ايەل، مەن دە ايەل، ەكەۋ بوپ قىدىرعانىمىز جاقسى ەمەس پە؟ — دەدى.
— ءبىراق سەن رودريگەسپەن كوڭىل قوسىپ ءجۇرسىڭ عوي، — دەدى دجينيا.
امەليا يىعىن قيقاڭ ەتكىزدى دە، مىرس ەتىپ كۇلدى. سوسىن:
— ماعان ءبىر نارسەنى ايتشى. گۆيدو قالاي قىلعاندا دا، تىم قاتتى كەتپەي مە؟ — دەپ سۇرادى.
— بىلمەيمىن، — دەدى دجينيا.
امەليا ونى توقتاتىپ، يەگىنەن ۇستاپ:
— بەتىمە تۋرا قاراشى، — دەدى.
دجينيا قارسىلاسقان جوق، سەبەبى اڭگىمە گۆيدو جايىندا بوپ جاتقان. ولار كىرە بەرىستىڭ كولەڭكەسىنە كەپ توقتادى دا، امەليا ونى ءا دەگەنشە بولماي ەرنىنەن ءسۇيىپ الدى.
XI
ولار ارمەن كەتتى، شوشىنىپ قالعان دجينيا ەبەدەيسىز كۇلىمسىرەپ، وعان امەليا ءۇنسىز كوز تىگىپ كەلە جاتتى.
— دالاپتى ءسۇرتىپ تاستا، — دەدى امەليا تۇك بولماعانداي.
دجينيا ءجۇرىپ كەلە جاتقان كۇيى ايناسىن الىپ، كەلەسى كوشە شامىنا جەتكەنشە ايناعا قادالۋمەن بولدى: كوزىن قايتا-قايتا انىقتاپ قارادى، شاشىن تۇزەتتى.
— مەنى قىزىڭقىراپ قالدى دەپ ويلادىڭ با؟ — دەدى امەليا، ولار كوشە شامىنان ءارى اسقاننان كەيىن.
ايناسىن سالىپ قويعان دجينيا تۇك جاۋاپ قاتپاي ارمەن جۇرە بەردى. وكشەلەرىنىڭ تروتۋاردى تىق-تىق ۇرعان دىبىسى قۇلاق شىڭىلداتىپ تۇرعان. بۇرىشقا جەتكەندە امەليا توقتاماقشى بولعان، ءبىراق دجينيا:
— بىزگە بىلاي ءجۇرۋ كەرەك، — دەدى.
ولار بۇرىشتان اينالىپ ءارى كەتتى، كىرە بەرىسكە جەتكەن سوڭ امەليا:
— ءجا، ەندى، ازىرگە، — دەدى.
— ازىرگە، — دەدى دجينيا، سوسىن ارمەن قاراي جالعىز كەتتى.
كەلەسى كۇنى ول ستۋدياعا كىرگەن كەزدە گۆيدو شام جاقتى، ويتكەنى سىرتتا كۇن تۇمان بولاتىن، تەرەزەنىڭ اۋماقتى اينەكتەرىن تۇمشالاپ تاستاعان تۇمان بۇلاردى دا تۇمشالاپ تۇرعانداي اسەر قالدىراتىن.
— كەروسينكانى نەگە جاقپايسىڭ؟ — دەپ سۇرادى دجينيا.
— كەروسينكا جانىپ تۇر، — دەدى گۆيدو. بۇل جولى ونىڭ ۇستىندە كۇرتە بار ەدى. — قورىقپا، قىستا كامين جاعاتىن بولامىز.
بولمەنى ارالاپ جۇرگەن دجينيا قابىرعاعا شەگەلەنگەن ماتا كەسىندىسىن كوتەرىپ، تاساسىنان بۋما-بۋما كىتاپ پەن نە قيلى قوقىر-سوقىرعا لىق تولى كىشكەنە كاميندى كوردى.
— قانداي جاقسى. سوندا پوزا كورسەتەتىندەر وسى ارادا تۇرا ما؟
— ەگەر تىر جالاڭاش كورسەتسە، — دەدى گۆيدو.
سوسىن ول كەرەۋەت استىنان شامادان شىعاردى، وعان جاي كيىمى سالىنعان ەكەن.
— ساعان ناتۋراشى قىزدار پوزا كورسەتتى مە؟ — دەپ سۇرادى دجينيا. — سۋرەت سالىنعان پاپكىلەرىڭدى بەرشى ماعان.
گۆيدو ونى قولىنان شىنتاعىنان جوعارىلاۋ جەردەن ۇستادى.
— بايقايمىن، سۋرەتشىلەر جايىندا ءبىراز نارسە بىلەتىن سياقتىسىڭ. ايتشى، ءبىزدىڭ اعايىنداردان كىمدەردى تانيسىڭ؟
ويناقىلانىپ، ەرنىنە ساۋساعىن قويعان دجينيا بوساپ شىقپاققا تىرىستى.
— ودان دا ماعان پاپكىلەرىڭدى كورسەت. امەليا ەكەۋىڭ مۇندا تالاي قىزدىڭ كەلگەنىن ايتقانسىڭدار.
— بەلگىلى ەمەس پە، — دەدى گۆيدو، — ماماندىعىمنىڭ ءوزى سونداي عوي. — سوسىن دجينيا بۇلقىنا بەرمەس ءۇشىن ونى ءسۇيىپ الدى. — ءسويتىپ، كىمدەردى بىلەتىنىڭدى ايتشى.
— ەشكىمدى دە، — دەدى دجينيا ونى قۇشاقتاپ. — مەن تەك جالعىز سەنى عانا بىلسەم دەيمىن جانە مۇندا ەندى ەشكىمنىڭ كەلمەگەنىن تىلەيمىن.
— وندا ءىشىمىز پىسىپ كەتەر ەدى، — دەدى گۆيدو.
بۇل كەشتە دجينيا ەدەن سىپىرعىسى كەلگەن، ءبىراق ەدەن شوتكەسى جوق بوپ شىقتى، بۇدان سوڭ ول ەڭ بولماسا پەردەنىڭ ار جاعىنداعى جابايى اڭنىڭ اپانىنداي بوپ ساسىپ كەتكەن توسەككە جاڭا اق جايما جابايىن دەپ شەشتى.
— سەن وسى ارادا ۇيىقتايسىڭ با؟ — دەپ سۇرادى ول.
گۆيدو تۇندە جۇلدىزدارعا قاراعاندى ۇناتاتىنىن، سوندىقتان تاحتادا جاتاتىنىن ايتتى.
— ەندەشە جايماسىن اۋىستىرمايمىن، — دەدى دجينيا.
كەلەسى كۇنى ول قول سومكەسىنە كىشكەنە تۇيىنشەك سالىپ كەلدى.
بۇل گۆيدوعا ارنالعان گالستۋك بولاتىن. گۆيدو قالجىڭداپ ونى ءوزىنىڭ جاسىل-سۇر ءتۇستى گيمناستەركاسىنا شاقتاپ كوردى.
— جاي كيىم كيگەن كەزىڭدە بۇل ساعان ۇيلەسە كەتەدى، — دەدى دجينيا.
بۇدان سوڭ ولار پەردەنىڭ ار جاعىنا ءوتتى دە، بولمە سالقىن بولعاندىقتان كورپە جامىلىپ، جينالماعان توسەككە جاتا كەتىپ قۇشاق ايقاستىردى. گۆيدو وعان ءوزى سىيلىق بەرۋگە ءتيىس ەكەنىن ايتتى، ال دجينيا بولسا، مۇرنىن كىرجيتتى دە، ستۋدياعا ەدەن شوتكەسىن الۋىن سۇرادى.
ەكەۋى وسىلاي ءتيىپ-قاشىپ جولىعىسىپ جۇرگەن بۇل كۇندەر كەرەمەت قىزىقتى بولاتىن، تەك ولارعا وڭاشا وتىرىپ اسىقپاي اڭگىمەلەسۋگە ەشقاشان ۋاقىت تابىلمايتىن، سەبەبى رودريگەستىڭ اياق استى كىرىپ كەلۋى مۇمكىن ەدى، ال دجينيا اناۋ ءوزىن جالاڭاش كۇيدە كورىپ قالا ما دەپ دەگبىرسىزدەنۋمەن بولاتىن. ءبىراق سوڭعى كۇندەردىڭ بىرىندە گۆيدو ونىڭ الدىندا ءوزىن قارىزدار سەزىنىپ جۇرگەنىن ايتتى، ءسويتىپ ولار كەشكى استان كەيىن ءبىر جاققا بارماققا ۋادەلەستى.
— كينوعا بارايىق، — دەدى گۆيدو.
— نە ءۇشىن؟ ودان دا قىدىرايىق، ەكەۋمىز بىرگە سەرۋەندەگەنگە ەشتەڭە جەتپەيدى.
— كۇن سالقىن عوي، — دەدى گۆيدو.
— وندا كافەگە نەمەسە بي زالىنا بارۋىمىزعا بولادى.
— بي دەگەندى سۋقانىم سۇيمەيدى، — دەدى گۆيدو.
ولار كەشكىسىن كەزدەستى. كوشەدە سەرجانتپەن بىرگە كەلە جاتقانى دجينياعا ءبىر ءتۇرلى اقىلعا قونبايتىن نارسە سەكىلدى كورىندى، ءبىراق مۇنىڭ سول باياعى گۆيدو ەكەنىن ول وزىنە-وزى ىشتەي قايتالاپ ايتۋمەن بولدى. اۋەلدە گۆيدو ونى كىشكەنتاي قىز قۇساتىپ قولىنان ۇستاپ كەلە جاتقان، الايدا وفيسەرلەرگە ءالسىن-الى سالەم يشاراتىن جاساۋعا ءماجبۇر بولعاندىقتان، دجينيا ارعى جاعىنا شىقتى دا، ونىڭ قولىنا ءوزى جارماسا كەتتى. ولار وسىلاي كەلە جاتتى، ال دجينياعا ءتىپتى كوشەنىڭ ءوزى باسقا سەكىلدى بوپ كورىندى.
"امەليانى كەزىكتىرىپ قالساق قايتەر ەدىك؟" دەپ ويلادى ول سوسىن كۇلكىدەن ازەر تەجەلىپ، گۆيدوعا سينورا بيچە جايىندا ايتىپ بەردى. گۆيدو قالجىڭعا سايىپ:
— ءۇش كۇننەن كەيىن مىنا مايمىلدارعا سالەمدەسۋدەن قۇتىلام. قاراشى كەسپىرلەرىنە — كىرپىشپەن ءبىر پەرگەندى تىلەپ تۇر ەمەس پە، — دەدى.
— امەليا دا جۇرگىنشىلەردى مىسقىلداعاندى ۇناتادى، — دەدى دجينيا. — تۇرا قالادى دا، بەتتەرىنە قاراپ ساق-ساق كۇلەدى.
— امەليا كەيدە شەكتەن شىعىپ كەتەدى. ونى كوپتەن بىلەتىن بە ەڭ؟
— ءبىز كورشى تۇرامىز، — دەدى دجينيا. — ال ءوزىڭ شە؟
سول جەردە گۆيدو انە ءبىر جىلى ستۋديانى جالعا العانى، وزىنە ستۋدەنت دوستارىنىڭ كەلىپ تۇرعانى، بىرەۋىنىڭ كەيىن موناح بوپ كەتكەنى تۋراسىندا ايتىپ بەردى. امەليا ول كەزدە ناتۋراشى ەمەس-تى، ءبىراق كوڭىل كوتەرگەندى كەرەمەت ۇناتاتىن، ولار وعان كۇندىز دە، تۇندە دە كەلىپ، ىردۋ-دىردۋ جاساپ، شاراپ ءىشىپ وتىراتىن، ال بۇل كەزدە ول جۇمىس ىستەمەك بوپ اۋرەلەنىپ جاتاتىن. امەليامەن قالاي تانىسقانى گۆيدونىڭ ەسىندە جوق. كەيىن دوستارىنىڭ ءبىرى ارمياعا كەتتى، ەكىنشىسى ەمتيحان تاپسىردى، ءۇشىنشىسى ۇيلەندى، ءسويتىپ كوڭىلدى كۇندەر دە ءتامام بولدى.
— بۇعان وكىنىپ ءجۇرسىڭ بە؟ — دەدى دجينيا، گۆيدوعا جالتاقتاي قاراپ.
— كوبىنەسە موناح جايىندا عانا وكىنەم، كەيدە ول ماعان حات جازادى، قالاي جۇمىس ىستەپ جاتقانىمدى، ەسكى دوستاردان كىمدەرمەن كەزدەسىپ تۇراتىنىمدى سۇرايدى.
— ساعان باسقالارى دا جازسا بولمايتىن با ەدى؟
— ونىڭ ماعان كەرەگى قانشا، تۇرمەدە وتىرعام جوق قوي، — دەدى گۆيدو. — كارتينالارىم جالعىز تەك الگى موناح بوپ كەتكەن جىگىتكە عانا ۇنايتىن. ونى كورسەڭ ەتتى: ءوزىم سەكىلدى ۇزىن بويلى، ەڭگەزەردەي ەركەك، ءبىراق كوزى قىز بالانىڭ كوزىندەي. وكىنىشتى-اق، ول ءبارىن تۇسىنەتىن.
— ال ءوزىڭنىڭ موناح بوپ كەتۋىڭ مۇمكىن بە، گۆيدو؟
— ونداي ءقاۋىپ جوق.
— رودريگەسكە كارتينالارىڭ ۇنامايدى. ال ءوزى شىنىمەن-اق سۆياششەننيكتەن اۋمايدى.
ءبىراق گۆيدو رودريگەستى جاقتاپ، ول كەرەمەت جاقسى سۋرەتشى، سۋرەت سالماس بۇرىن ءبارىن الدىن-الا ويلاستىرىپ الادى، نەندەي ىسپەن بولسىن كەزدەيسوق اينالىسپايدى، جۇمىستارىنا تەك بوياۋ عانا جەتىسپەيدى دەدى.
— ونىڭ وتانى بوياۋعا عالامات باي، — دەدى ول — بالا كەزىندە سوعان مەلدەكتەپ تويعان، ەندى بوياۋسىز سالعىسى كەلەدى. ءبىراق كوزى قانداي دەسەڭشى، قولى قانداي!
— بوياۋمەن سالعان كەزىڭدە ماعان كورىپ تۇرۋعا رۇقسات ەتەسىڭ بە؟ — دەدى دجينيا ونىڭ قولىن قىسا ءتۇسىپ.
— ەگەر تەك اسكەري كيىمىمدى شەشكەننەن كەيىن سونداي سۋرەت سالۋعا قابىلەتتى بولسام. راس، بۇرىن كادىمگىدەي-اق جۇمىس ىستەگەم. اپتا سايىن ءبىر كارتينا سالعام. ول كەزدە قانداي ءىس بولسىن ءارى تەز، ءارى ءتاپ-تاۋىر تىندىرىلاتىن. ول كۇندەر ءوتىپ كەتتى.
— ال مەنىڭ ساعان ەشقانداي سەپتىگىم جوق پا؟ — دەپ سۇرادى دجينيا.
گۆيدو ونىڭ قولىن كەۋدەسىنە باستى.
— كۇننىڭ ءجۇزى كورىنبەسە جازدىڭ دا قىزىعى جوق، ال سەن كۇن ەمەسسىڭ عوي. كارتينا سالۋ دەگەننىڭ نە ەكەنىن سەن بىلمەيسىڭ. اقىلىم تولىعۋى ءۇشىن ساعان عاشىق بولۋىم كەرەك ەدى، ءبىراق وندا ۋاقىتىمدى جوعالتار ەم. ساعان ايتىپ قويعانىم ارتىق بولماس، ءوزىن تۇسىنەتىن دوستارى بار ادام عانا ءونىمدى جۇمىس ىستەي الادى.
— سوندا سەن ەشقاشان عاشىق بوپ كورگەن جوقسىڭ با؟ — دەپ سۇرادى الدىنا قاراپ ءجۇرىپ كەلە جاتقان دجينيا.
— عاشىق بولدىڭ با دەيمىسىڭ؟ وندايعا ۋاقىتىم جوق.
كوشە كەزۋدەن شارشاعان ولار وزدەرىن عاشىقتار ىسپەتتى كورسەتپەك بوپ كافەگە تارتتى. گۆيدو شىلىم شەگىپ، دجينيانىڭ كىرىپ-شىعىپ جاتقان كەلىمسەكتەرگە كوز تاستاپ قويىپ ايتىپ جاتقان اڭگىمەسىن تىڭداپ وتىردى. ونىڭ كوڭىلىن كوتەرۋ ءۇشىن ءمارمار ۇستەلگە قىرىنان قاراعانداعى سۋرەتىن قارىنداشپەن سالىپ قويدى. ماڭايدا ەشكىم جوق كەزدىڭ ورايىن تاۋىپ دجينيا وعان:
— ەشكىمگە عاشىق بولماعانىڭا سونداي قۋانىشتىمىن، — دەدى.
— بۇل ساعان ۇنايتىن بولسا، تىپتەن جاقسى، — دەدى گۆيدو.
كەش كوڭىلسىزدەۋ اياقتالدى، سەبەبى شەشەسىنىڭ اماندىق-ساۋلىعىن ءبىلۋ ءۇشىن گۆيدو اسكەري قىزمەتتەن بوساعان بويدا تۋعان جەرىنە بارىپ-قايتۋعا ءتيىس ەكەن. دجينيا گۆيدودان ونىڭ ءۇيى، وتباسى، بالالىق شاعى، اكەسىنىڭ اينالىساتىن ءىسى جايىندا سۇراپ، قولىنان كەلگەنىنشە ءوزىن جۇباتىپ باقتى. لۋيزا ەسىمدى قارىنداسى بارىن ءبىلدى، وعان قوسا گۆيدو، تۋراسىن ايتقاندا، قاراپايىم شارۋا بوپ شىقتى — بۇل وعان ۇناماي قالدى. "بالا كەزىمدە جالاڭاياق جۇرگەم" دەپ شىنىن ايتتى ول كۇلىپ؛ ونىڭ قولى نەلىكتەن سونشا الەۋەتتى، داۋىسى نەلىكتەن سونشا زور ەكەنىن دجينيا تەك سوندا عانا ءبىلدى. شارۋادان سۋرەتشى شىعاتىنىنا ونىڭ سەنگىسى كەلمەدى، ال گۆيدو، تاڭقالارلىعى، مۇنى ماقتان تۇتۋمەن بولدى، سوسىن دجينيا: "ءبىراق سەن وسىندا تۇراسىڭ عوي" دەگەندى ايتقانىندا، وعان ناعىز سۋرەتشى دەريەۆنيادا تۇرۋعا ءتيىس دەپ جاۋاپ قاتتى.
— ءبىراق سەن وسىندا تۇراسىڭ عوي — دەپ قايتالادى دجينيا، سول كەز گۆيدو:
— تەك جوتانىڭ باسىندا عانا جانىم جاي تابادى، — دەدى.
سودان بەرى دجينيا، نەگە ەكەنى بەلگىسىز، گۆيدونىڭ قارىنداسى بولۋ باقىتىنا قول جەتكىزگەن الگى لۋيزا جونىندە ويلاي بەرەتىن بولدى جانە وعان قىزعانىش بىلدىرەتىندى شىعاردى، سونداي-اق بوزبالا شاعىندا گۆيدونىڭ ونىمەن نە جايىندا سويلەسكەنىن كوز الدىنا ەلەستەتۋگە تىرىسىپ باقتى. امەليانىڭ نەگە وعان اشكوزدىك بىلدىرمەگەنىن ەندى عانا ءتۇسىندى. "ەگەر ول سۋرەتشى بولماسا، قاراپايىم مۇجىق بوپ قالار ەدى" دەپ ويلادى دجينيا، سوسىن ونى ناۋرىز ايىندا سولداتقا الىناتىن، مويىنىنا ورامال سالىپ، اڭىراتىپ ءان ايتىپ جۇرەتىن دەريەۆنيا جىگىتتەرىنىڭ ءبىرى رەتىندە كوز الدىنا ەلەستەتتى. "ءبىراق ول وسىندا تۇرادى عوي، — دەپ ويلادى دجينيا، جانە ءبىلىمدى، ستۋدەنت بولعان، وعان قوسا شاشىمىزدىڭ دا ءتۇسى بىردەي. قىزىق، لۋيزا دا اققۇبا ما ەكەن؟" سول كۇنى كەشتە دجينيا ۇيىنە كەلگەن بويدا ەسىكتى كىلتتەپ تاستادى دا، اينا الدىنا بارىپ شەشىنىپ، دەنەسىن زەر سالا قاراپ شىقتى. سول العاشقى جولى گۆيدو جانعا باتاتىنداي ارەكەت جاساعاننان كەيىن تانىندە الگىنىڭ ەشقانداي ءىزى قالماعانى وعان تاڭعالارلىق كورىندى. ءوزىن گۆيدونىڭ الدىندا پوزا كورسەتىپ وتىرعان سەكىلدى ەلەستەتىپ، ساقالدىڭ ستۋدياسىندا امەليا ورىندىققا قالاي جايعاسسا، ءوزى دە سولاي جايعاستى. گۆيدونىڭ قانشا قىزدى تىر جالاڭاش كۇيدە كورگەنىن كىم بىلەدى. ال ءوزىن ءالى كۇنگە دۇرىستاپ كورە العان جوق. وسى تۋراسىنداعى ويدىڭ وزىنەن جۇرەگى اتقاقتاپ قويا بەردى. ويلاماعان جەردەن امەليا قۇساپ قاراتورى، سىمباتتى جانە سامارقاۋ بوپ شىعا كەلسە عوي، شىركىن. ال بىلايىنشا، گۆيدوعا ول تىر جالاڭاش كورىنە المايدى. بۇل ءۇشىن اۋەلى ولار ۇيلەنۋگە ءتيىس.
ايتسە دە، قانشا جەردەن عاشىق بولماسىن، ونىڭ وزىنە ۇيلەنبەيتىنىن دجينيا بىلەتىن. مۇنى وعان ءوز ىقتيارىمەن بەرىلگەن سول العاشقى تۇندە-اق بىلگەن. بارعان كەزىندە گۆيدونىڭ جۇمىسىن تاستاي ساپ، ونىمەن بىرگە ءالى كۇنگە پەردەنىڭ ار جاعىنا ءوتىپ جۇرگەنىنىڭ وزىنە دە راقمەت. تەك وعان ناتۋراشى بولعاندا عانا ونىمەن كەزدەسۋىن ودان ءارى جالعاستىرا الاتىنىن ول تۇسىنەتىن. ايتپەسە ءساتى تۇسكەن ءبىر كۇنى باسقا ءبىر قىزدى الا قويادى.
اينا الدىندا تىر جالاڭاش وتىرعان دجينيا توڭا باستادى، تەرىسىنىڭ بۇرتىكتەنىپ كەتكەنىن سەزىپ، پالتوسىن جامىلا سالدى. "پوزا كورسەتسەم تاپ وسىنداي بولار ەدىم" دەدى ول، قىمسىنۋ دەگەننەن بەي ماقۇرىم امەلياعا ىشتەي قىزعانىش ءبىلدىرىپ.
XII
گۆيدو جول جۇرەر الدىنداعى سول كۇنگى كەشتە ونىڭ قۇشاعىندا جاتقان دجينيا جان راقاتىن تابۋ ۇستىندە جان تاپسىرۋ دەگەننىڭ نە ەكەنىن اياق استى اپ-انىق سەزىندى؛ ال-دارمەننەن ايىرىلىپ السىرەپ قالعانى سونشا، وعان نە بولعانىن ءبىلۋ ءۇشىن گۆيدو پەردەنى ءتۇرىپ تاستادى، ءبىراق ول قولىمەن بەتىن باسا قويدى. كەيىن رودريگەس كەلىپ گۆيدومەن مىلجىڭداسا باستاعان كەزدە دجينيا نەكەلى بولماۋ مەن كۇندىز-تۇنى بىرگە جۇرە الماۋدىڭ نەندەي نارسە ەكەنىن جاقسى ۇعىندى. باسپالداقتان ابىرجىپ-ابدىراعان احۋالدا تومەن ءتۇسىپ كەلە جاتتى، وعان قوسا ءوزىنىڭ وزگەرگەنىنە، بۇرىنعىعا ۇقسامايتىنىنا جانە مۇنى جۇرتتىڭ ءبارى ءبىلىپ تۇرعانىنا نىق سەنىمدى بولاتىن. "ماحابباتتىڭ الدەنەندەي ءبىر تىيىم سالىنعان نارسە سانالاتىنىنىڭ سەبەبى دە وسى ەكەن عوي، اڭگىمە قايدا" دەپ ءتۇيدى ول مۇنى امەليا دا، روزا دا باستان وتكەردى مە ەكەن دەپ دال بولدى سوسىن. ۆيترينالاردان ءوزىنىڭ ماس ادام سياقتى ءجۇرىپ كەلە جاتقانىن كوردى، وسىناۋ كولەڭكە سەكىلدى ەلبەكتەگەن بۋالدىر بەينە دە ونىڭ باسقا بىرەۋگە اينالعانىن دالەلدەپ تۇرعانداي ەدى. اكتريسا اتاۋلىنىڭ نەلىكتەن كوزى كىلميىپ ناۋەتەكتەنىپ جۇرەتىنىن ول ەندى عانا ءتۇسىندى. ءبىراق جۇكتى بولۋعا مۇنىڭ ءسىرا دا قاتىسى جوق شىعار دەپ ويلادى ول، ويتكەنى، ادەتتە، اكتريسالاردا بالا بولمايدى عوي.
سيەۆەرينو شىعىپ كەتكەن بويدا دجينيا ەسىكتى قۇلىپتاپ الدى دا، اينا الدىنا كەپ تىر جالاڭاش شەشىندى. ءبىراق ءوزىنىڭ سول باياعى قالپىندا ەكەنىن بايقادى، بۇل وعان مۇلدەم اقىلعا سىيىمسىز كورىندى. ول تەرىسى تانىنەن سىلىنىپ قالعانداي سەزىمدە بولدى، وعان قوسا سالقىننان ازداپ شىمىرىگىپ تە تۇردى، ءبىراق ول وزگەرمەگەن ەدى، سول باياعىداي قۋقىلتىم، ادەتتەگىدەي اپپاق بولاتىن. "وسى ارادا گۆيدو بولعاندا، — دەگەن وي قىلاڭ بەردى، — وعان وزىمە كوز سالۋعا رۇقسات ەتەر ەم. ەندى ءوزىمنىڭ ناعىز ايەلگە اينالعانىمدى ايتار ەم".
جەكسەنبى دە جەتتى، ءبىراق ونى گۆيدوسىز وتكىزۋدىڭ قىزىعى بولعان جوق. امەليا كەلدى، دجينيا بۇعان قۋانىپ قالدى، سەبەبى ەندى ودان قورىقپايتىن جانە گۆيدو جايىنداعى ويلارىمەن وتىرىپ ونىڭ سوزىنە ءمان بەرمەۋىنە بولاتىن. دجينيا ونىڭ بەت الدى مىلجىڭداۋىنا بوگەت جاسامادى، ال ءوزى بۇل كەزدە ءوز قۇپياسى جايىندا وي كەشۋمەن بولدى. بەيشارا امەليا جالعىزدىقتىڭ زاردابىن وزىنەن دە گورى كوبىرەك تارتىپ جۇرگەن-دى.
امەليا دا قايدا باراردى بىلمەيتىن. كۇن بۇلىڭعىر ءارى سالقىن ەدى، دالانى دىمقىل تۇمان باسىپ تۇرعان، ءتىپتى فۋتبول دا قىزىقتىرمايتىن. امەليا ءبىر شىنى اياق كوفە سۇراپ ءىشتى جانە ۇيدە قالىپ، تاحتادا جاتىپ اڭگىمە سوعۋعا دا كەتارى ەمەس-تى. ءبىراق دجينيا قالپاعىن كيىپ الدى دا:
— شىعايىق. جوتاعا بارعىم كەپ تۇر، — دەدى.
تاڭقالارلىعى، امەليا قارسىلىق بىلدىرە المادى: بۇل كۇنى ول ءبىرتۇرلى بولبىر ەدى. اسىعارلىق ەشتەڭە جوعى وزدەرىنە جاقسى ءمالىم بولا تۇرسا دا، تەزىرەك جەتۋ ءۇشىن ولار ترامۆايعا وتىردى. دجينيا ءوزى بيلەپ-توستەپ، بەينە ايقىن ماقساتى بار ادامشا قاي كوشەمەن ءجۇرۋ كەرەگىن كورسەتىپ، امەليانى ەرتىپ كەلە جاتتى. ولار تاۋعا كوتەرىلە باستاعاندا جاڭبىر سىركىرەپ قويا بەرگەن، سونى كورگەن امەليا مالمانداي سۋ بولاتىندارى جايىندا قىڭقىلداۋعا كىرىسكەن، ءبىراق، دجينيا:
— ساسپا، تۇمان عوي بۇل شوگىپ جاتقان، — دەدى.
وسى تۇستا ولار اعاشتار اياسىنا، بوس جاتقان تاس جولعا شىققان-دى؛ بۇل ارادا ءوزىڭدى دۇنيەنىڭ قيىر شەتىنە تاپ بولعانداي سەزىنەتىنسىڭ، تەك ارىقتاعى سۋدىڭ شولپىلى مەن الدە ءبىر تۇستان، ارت جاقتان، ترامۆايدىڭ تارسىل-گۇرسىلى عانا تالىپ ەستىلەتىن. اۋا سالقىن ءارى دىمقىل ەدى؛ ءشىري باستاعان جاپىراق ءيىسى سەزىلىپ تۇرعان. امەلياعا از-ازداپ جان كىرە باستادى، ءسويتىپ قولتىقتاسىپ العان ولار وزدەرىنىڭ اۋىش بوپ كەتكەندەرىن، مۇنداي كۇندە جوتاعا ءتىپتى عاشىقتار دا بارمايتىنىن ايتىپ كۇلىپ، اسفالتپەن جىلدام باسىپ ءجۇرىپ بارا جاتتى.
ولاردى الابوتەن ادەمى ماشينا قۋىپ جەتتى، العا وتىڭكىرەپ بارىپ، ءجۇرىسىن باياۋلاتتى.
— بىزدە وسىنداي ماشينا بولساشى، — دەدى امەليا.
ماشينادان سۇرعىلت جەڭدى قول شىعىپ، ولاردى شاقىرعان يشارات جاسادى.
— جەتكىزىپ تاستاۋعا رۇقسات ەتەسىزدەر مە؟ — دەدى ءبىر كوزىندە مونوكلى بار ادام، ولار جاقىنداعان كەزدە.
— سەرۋەندەپ قايتامىز با، امەليا؟ — دەپ سىبىرلادى دجينيا كۇلىپ.
— سورلاپ قاپ جۇرمەيىك، — دەدى امەليا. — قايداعى ءبىر قيان تۇكپىرگە اپارىپ ءتۇسىرىپ كەتسە، كەيىن قاراي قالاي جاياۋ سالپاڭدايسىڭ سوسىن.
ولار ءجۇرىسىن جالعادى، ال انا اۋمەسەر جوقتان وزگەنى شاتىپ، سيگنال بەرىپ، سوڭدارىنان ەرىپ كەلە جاتتى.
— جارايدى، مەن وتىرايىن، تۋفلي توزدىرعاننان ءتاۋىر عوي ايتەۋىر، — دەدى امەليا.
— انا اقسارى قىز بارماي ما؟ — دەدى ماشينادان ىتقىپ شىققان قىرىقتارداعى جاڭقاداي جۇقا بەيتانىس ەركەك.
ولار ماشيناعا ءمىندى: امەليا — ورتاسىنا، ال دجينيا ەڭ شەتىنە، ەسىككە قاراي سىعىلىسا جايعاستى. جۇقا سينور رولگە كەپ وتىرىپ، امەليانى يىعىنان قۇشاقتادى. ونىڭ سۇيەگى اربيعان قوڭىرقاي قولىن قۇلاعىنىڭ ناق تۇبىنەن كورگەن دجينيا: "ماعان قولىن تيگىزەر بولسا، تىستەپ الام"، دەپ ءتۇيدى. ءبىراق ولار بىردەن ءجۇرىپ كەتتى دە، سامايىندا ۇلكەن تىرتىعى بار الگى سينور بارلىق نازارىن جولعا اۋداردى، ال دجينيا بولسا، بەتىن تەرەزەگە تاقاعان قالپى، گۆيدو كەلگەنشە وسى اپتانى وسىلاي ماشيناعا ءمىنىپ قىدىرىستاۋمەن وتكىزگەن قانداي عانيبەت بولار ەدى دەپ ويلاپ وتىردى.
ءبىراق بۇل قىزىق وسىمەن ءتامام بولدى. ماشينا ءجۇرىسىن باسەڭدەتىپ، الاڭشاعا كەلىپ توقتادى. ەندى اينالا-ماڭدا ادەمى جاسىل اعاشتار جوق-تى، تۇمان تۇمشالاعان، تەلەگراف سىمدارى سىزعىلاعان بوس كەڭىستىك قانا جاتقان. جوتانىڭ بەتكەيى تىك جارعاباق ءتارىزدى بوپ ەلەستەيدى.
— وسى ارادان تۇسپەك پە ەدىڭىزدەر؟ — دەپ سۇرادى بۇلارعا قاراي بۇرىلعان مونوكلدى سينور. ونىسىن كوزىنەن الىگە دە دەيىن الماي كەلە جاتقان.
سول ارادا دجينيا وقىستان:
— سىزدەر كافەگە بارا بەرىڭىزدەر. مەن جاياۋ قايتام، — دەدى.
امەليا تاڭىرقاپ قالعانداي ءتۇر كورسەتتى.
— بۇل نەعىلعان ناقۇرىستىق، — دەدى ەركەك.
— مەن جاياۋ قايتام، — دەدى دجينيا قايتالاپ. — سىزدەر ەكەۋسىزدەر، ءۇشىنشى بىرەۋ ارتىق بولادى.
— جارىمەس، — دەدى امەليا وعان سىبىرلاپ، ەكەۋى ماشينادان ءتۇسىپ جاتقان كەزدە، — مىنانىڭ قۇر سوزبەن شىعارىپ سالمايتىنىن، اقشا تولەيتىنىن قالايشا تۇسىنبەيسىڭ؟
ءبىراق، دجينيا پيرۋەت5 جاسادى دا:
— كوپ راقمەت سىزگە! قۇربىمدى ۇيىنە اپارىپ سالىڭىز! — دەپ ايقايلادى.
جولعا شىققان ول توڭىرەكتى جايلاعان تىنىشتىققا قۇلاق تىگىپ تۇرىپ قالدى — تۇمان اراسىنان وت العان موتور دىبىسى ەستىلمەس پە ەكەن دەگەن. سوسىن كۇلىپ جىبەردى دە، ەتەككە قاراي تۇسە باستادى. "مىنە، كوردىڭ بە، گۆيدو، سەنىڭ الدىڭدا تازامىن عوي" دەپ ويلادى ول، سونى ايتىپ سالقىن اۋا مەن جاڭبىر ءيىسىن قۇشىرلانا جۇتىپ، بەتكەيلەرگە كوز جىبەردى. گۆيدو دا ءقازىر جالاڭاش جوتالار اراسىندا، تۋىپ-وسكەن وڭىرىندە ەدى. بالكىم، ول ءقازىر ۇيىندە، جانىپ جاتقان وت جانىندا شىلىم شەگىپ وتىرعان شىعار: جىلىنۋ ءۇشىن ستۋديادا شىلىم شەگەتىنى بار ەمەس پە ەدى. وسى ءسات دجينيا ءجۇرىسىن ءۇزىپ توقتاي قالدى، سەبەبى پەردەنىڭ ار جاعىنداعى جىلى دا قاراڭعى قۋىستى، بەينەبىر تاپ ءقازىر سول ارادا تۇرعانداي، كوز الدىنا اپ-انىق ەلەستەتكەن ەدى. "وي، گۆيدو، ورالشى تەزىرەك" دەدى ىشتەي، قولىن پالتوسىنىڭ قالتاسىنا سالىپ العان ول جۇدىرىعىن تۇيە ءتۇسىپ.
دجينيا ۇيىنە ەرتە كەلدى، ءبىراق شارشاپ، شاشىن سۋ قىلىپ، شۇلىعىن بالشىققا بىلعاپ كەلدى؛ ءوز ويىمەن ءوزى بوپ كەتكەندىكتەن جالعىزدىقتان جاپا شەگۋگە مۇعدارلى بولمادى. ءتوپليىن شەشىپ، تاحتاعا جاتتى، سوسىن، بويى جىلىنعان سوڭ، گۆيدومەن مىلجىڭداستى. الابوتەن ادەمى ماشينا جايىندا وي كەشتى، ودان سوڭ امەليانىڭ قالاي قۇشاق قىزىعىنا ءتۇسىپ جاتقانىن كوز الدىنا ەلەستەتتى، الگى سينوردى ونىڭ بۇرىننان ءبىلۋى دە ابدەن مۇمكىن-اۋ دەپ ويلادى.
سيەۆەرينو كەلگەن كەزدە وعان اتەلەدە جۇمىس ىستەۋدەن ابدەن مەزى بولعانىن ايتتى.
— ولاي بولسا كەت تە قال، باسقا ءبىر ورىن تاۋىپ ال، — دەدى ول اسپاي-ساسپاي. — تەك ەندى مەنى اس-سۋسىز قالدىرما. شارۋالارىڭدى تىندىراتىن باسقا ءبىر قولايلى ۋاقىت تاپ.
— ونسىز دا مۇرنىمنان شانشىلىپ ءجۇرمىن.
— ۇيدە وتىرعانىڭ دۇرىس دەگەندى مامامىز ساعان قانشا ايتتى. اقشانى كۇرەپ تاۋىپ جۇرگەن كىسىدەي!
دجينيا تاحتادان ۇشىپ تۇردى:
— بيىل زيراتقا بارعان جوقپىز.
— مەن باردىم، — دەدى سيەۆەرينو. — مۇلايىمسىمە، مۇنى سەن جاقسى بىلەتىنسىڭ.
اتەلە جايىندا دجينيا جاي انشەيىن ايتا سالعان. تابىسى قانشالىقتى از بولعانىمەن، مۇنداي اقشا قالتاسىندا جۇرمەسە كيەتىن كيىمگە دە زار بولار ەدى، ىدىس-اياق جۋعاندا قولى جارىلماس ءۇشىن رەزەڭكە قولعاپ تا ساتىپ الا الماس ەدى. قالپاققا، اتىرگە، دالاپقا جانە گۆيدوعا بەرەتىن سىيلىقتارعا دا اقشا تاپپاس ەدى، ءسويتىپ فابريكادا ىستەيتىن روزا سەكىلدى قىزداردان ەش ايىرماشىلىعى بولماس ەدى. وعان جەتپەيتىنى تەك ۋاقىت بولاتىن. وعان قاجەتى ءتۇس كەزىندە اياقتالاتىن جۇمىس ەدى.
ەكىنشى جاعىنان، بىردەڭەمەن اينالىسقاننىڭ وزىندىك پايداسى دا بار. ەگەر ۇيدە وتىراتىن بولسا، گۆيدودان قول ءۇزىپ قالعان بۇل كۇندەرى نەمەن شۇعىلدانار ەدى؟ ءبىر بولمەدەن ەكىنشى بولمەگە ءوتىپ، ۇزاقتى كۇن بويى ارلى-بەرلى تەڭسەلۋمەن بوپ، ابدەن ميى اشىپ، ماڭگىرىپ قالعانشا ءبىر عانا نارسە جايىندا قايتا اينالىپ ويلاي بەرۋمەن شۇعىلدانار ما ەدى؟ ال، اينالىسار ءىسى بولعان سوڭ، دجينيا كەلەسى كۇنى تاڭەرتەڭ تۇردى دا اتەلەگە كەتتى، ءسويتىپ كۇن دە وتە شىقتى. جۇگىرىپ ۇيىنە بارىپ سيەۆەرينوعا ءدامدى ەتىپ كەشكى اس ازىرلەدى: وسى كۇندەر ىشىندە دجينيا اعاسىنىڭ بارىنشا بابىن تابۋدى ۇيعارعان، سەبەبى كەيىن ونىڭ كەي-كەيدە ىستىق تاماقسىز قالارى انىق-تى.
امەليا كورىنبەي قويدى. كەي كۇنى كەشكىسىن دجينيا كافەگە بارۋعا دا قۇلشىنعان، ءبىراق امەليانى ىزدەمەۋگە وزىنە سەرت بەرگەنىن ەسىنە الىپ، كەرەك بولسام ءوزى كەلەر دەپ ويلاپ ۇيدە وتىرىپ قالعان. تىكتىرگىسى كەپ جۇرگەن كويلەگىنىڭ ۇلگىسىن كورسەتپەك بوپ ءبىر جولى روزا توبە كورسەتتى، دجينيا بولسا، ونىمەن ءتىپتى نە جايىندا سويلەسەرىن دە بىلمەدى. ولار پينو جونىندە اڭگىمە ەتىستى، ءبىراق روزا ءقازىر باسقا بىرەۋمەن قىدىراتىنى جونىندە جۇمعان اۋزىن اشقان جوق. تەك نە ىستەردى بىلمەي ءىشى پىسىپ ولەردەي بوپ جۇرگەنىن ايتىپ:
— ءبىراق، امال قانشا؟ كۇيەۋگە شىقساڭ كورگەن كۇنىڭ كۇن بولمايدى، — دەگەندى قايتالاي بەردى.
گۆيدو جايىنداعى جابىسقاق وي دجينياعا ۇيقى بەرمەي قويدى؛ ارا-تۇرا ءتىپتى: تەزىرەك قايتىپ ورالۋى كەرەگىن گۆيدو قالاي تۇسىنبەيدى ەكەن دەپ اشۋلانىپ تا ءجۇردى. "ونىڭ دۇيسەنبى كۇنى كەلەر-كەلمەسىن كىم بىلەدى، — دەپ ويلادى ول، — بالكىم، كەلمەيتىن دە شىعار". دجينيانىڭ دۇنيەدەگى ەڭ جەك كورەتىن ادامى — لۋيزا بولاتىن، سەبەبى ول گۆيدونىڭ قارىنداسى ەدى جانە اعاسىمەن كۇنى بويى ديدارلاسا الاتىن. تىنىشى كەتكەنى سونشا، ستۋدياعا بارىپ رودريگەستەن گۆيدو سوزىنە تۇراتىن ادام با دەپ تە سۇراعىسى كەلدى.
ءبىراق ونىڭ ورنىنا دجينيا امەليامەن جولىعىسۋ ءۇشىن كافەگە باردى.
— قالاي، جەكسەنبىدە جاقسى كوڭىل كوتەردىڭ بە؟ — دەپ سۇرادى ول.
شىلىم شەگىپ وتىرعان امەليا ادەتىنشە ەزۋ تارتىپ كۇلگەن جوق، تەك اقىرىن عانا:
— جاقسى، — دەي سالدى.
— سەنى ۇيىڭە جەتكىزىپ سالدى ما؟
— ارينە، — دەدى امەليا. سوسىن: — نەگە قاشىپ كەتتىڭ؟ — دەپ سۇرادى.
— انا كىسى رەنجىپ قالدى ما؟
— و نە دەگەنىڭ، — دەپ جاۋاپ قاتتى امەليا، وعان تەسىلە قاراپ وتىرىپ. — ول تەك: "اقىلدى قىزالاق" دەدى دە قويدى. نەگە قاشىپ كەتتىڭ؟
دجينيا ۇيالعاننان بەتى دۋ ەتە قالعانىن سەزدى.
— شىنىمدى ايتسام، مونوكل تاققان كەسپىرى كىسىنىڭ كۇلكىسىن كەلتىرەدى.
— جارىمەس، — دەدى امەليا.
— رودريگەس قالاي؟
— ول جاڭا عانا كەتتى.
ولار ۇيگە بىرگە قايتتى، سوسىن امەليا وعان:
— سوڭىرا ساعان سوعىپ شىعام، — دەدى.
بۇل كەشتە ءبىر جاققا بارا قويايىق دەپ ەشقايسىسى قۇلشىنعان جوق. ىدىس-اياقتى جۋىپ بولعان سوڭ دجينيا امەليا جاتقان تاحتانىڭ شەتىنە كەپ تىزە بۇكتى.
ولار ۇزاق ۋاقىت بويى جاق اشپادى، سوسىن امەليا ءوزىنىڭ قىرىلداعان داۋىسىمەن:
— اقىلدى قىزالاق، — دەدى.
دجينيا وتىرعان قالپى يىعىن قيقاڭ ەتكىزدى، امەليا قولىن سوزىپ، ونى شاشىنان سيپادى.
— تيىسپەشى ماعان، — دەدى دجينيا.
اۋىر كۇرسىنىپ العان امەليا شىنتاعىنا كوتەرىلدى.
— مەن ساعان عاشىقپىن، — دەدى ول داۋىسى قىرىلداپ. سەلك ەتە تۇسكەن دجينيا وعان قادالا قاراپ قالدى. — ءبىراق سەنى سۇيە المايمىن. مەرەزبەن اۋىرام.
XIII
— ونىڭ نە ەكەنىن بىلەتىن بە ەڭ؟
دجينيا ءۇنسىز باس شۇلعىدى.
— ال مەن بىلگەن جوقپىن.
— اۋىراتىنىڭدى ساعان كىم ايتتى؟
— داۋىسىمنىڭ قانداي ەكەنىن ەستىپ وتىرعان جوقسىڭ با؟
— بۇل تەمەكىدەن عوي.
— مەن دە سولاي دەپ ويلاعام، — دەدى امەليا. — ءبىراق ءبىزدى جەكسەنبىدە ماشيناسىنا وتىرعىزعان مەيىربان ادام دارىگەر بولاتىن. قاراشى.
ول بلۋزكاسىنىڭ ىلگەگىن اعىتىپ، ءبىر ەمشەگىن شىعاردى.
— بۇنىڭ مەرەز ەكەنىنە سەنبەيمىن، — دەدى دجينيا.
امەليا ەمشەگىن ۇستاپ وتىرعان كۇيى وعان تىكىلەنە كوز تاستادى.
— ەندەشە سۇيە عوي، — دەدى ول باسەڭ ۇنمەن، — مىنە، مىنا ءىسىنىپ تۇرعان جەردەن.
ولار ءبىر مينۋتتاي بىر-بىرىنە قاس قاقپاي قاراپ قالدى؛ سوسىن دجينيا كوزىن جۇمدى دا، امەليانىڭ كەۋدەسىنە قاراي ەڭكەيدى.
— ءجا، قويا تۇر، قاجەتى جوق، — دەدى امەليا، — ونسىز دا سەنى ءبىر رەت ءسۇيىپ العام.
دجينيا تۇلا بويىن مۇزداي تەر باسقانىن سەزدى، سوسىن بەتى قىپ-قىزىل بوپ ەبەدەيسىز ەزۋ تارتتى. امەليا وعان ءۇن-تۇنسىز قاراپ وتىردى.
— قانداي اقىماقسىڭ سەن، — دەدى ول اقىرى. — گۆيدوعا عاشىق بوپ جۇرگەن، ءسويتىپ مەنى مۇلدەم ەستەن شىعارعان ءدال قازىرگى شاعىڭدا مەنى سۇيەتىنىڭدى دالەلدەگىڭ كەلەدى. — ول بلۋزكاسىنىڭ ىلگەگىن سالا باستادى، سول ارادا دجينيا ونىڭ قولىنىڭ ەتى قاشقانىن كوردى.
— مەنى مۇلدەم ەستەن شىعارعانىڭدى مويىندا.
دجينيا نە ايتاردى بىلمەدى، سەبەبى الگىندەي ىسكە قالايشا تاۋەكەل ەتپەك بولعانىن ءوزى دە تۇسىنە الماي دال بوپ وتىر ەدى. ءبىراق ول امەلياعا رەنجىگەن جوق، ويتكەنى تىر جالاڭاش قالپىنداعى سۋرەتى بەينەلەنگەن پاراقتاردىڭ، پوزالارى مەن ايتقان اڭگىمەلەرىنىڭ استارىندا نە جاتقانىن ەندى عانا تۇسىنگەن بولاتىن. ول امەليانىڭ شەر تارقاتۋىنا ەرىك بەردى، الايدا ءوزىنىڭ زىقىسى شىعىپ وتىرعان: مۇنداي كۇيدى بالا كەزىندە سۋعا شومىلۋ ءۇشىن پەش جانىنداعى ورىندىققا شەشىنىپ جاتقان شاقتا باستان كەشەتىن.
ءبىراق امەليا اۋرۋدى قان ارقىلى انىقتايتىنىن ايتقاندا دجينيا شوشىپ كەتتى.
— قالايشا سوندا؟ — دەپ سۇرادى ول.
امەليا بايانداپ بەرگەن سوڭ كىشكەنە جەڭىلەيىپ قالدى. اناۋ دجينياعا ينەمەن قولدان قان الاتىنىن، ءوز قانىنىڭ قاپ-قارا بوپ كەتكەنىن ايتتى. سوسىن شەشىنۋگە ءماجبۇر ەتەتىنىن، جارتى ساعاتتان استام سالقىن جەردە ۇستايتىنىن، دارىگەردىڭ ءدايىم اشۋلى بولاتىنىن جانە اۋرۋحاناعا اتتاندىرام دەپ قورقىتاتىنىن ءمالىم قىلدى.
— ونىڭ ويتۋگە قاقى جوق، — دەدى دجينيا.
— سەن ءالى سارى اۋىز بالاپانسىڭ، — دەدى امەليا. — قالاسا، ول مەنى ءتىپتى تۇرمەگە دە وتىرعىزا الادى. مەرەزدىڭ نە ەكەنىن سەن ءالى بىلمەيسىڭ.
— سوندا ونى قايدان جۇقتىرىپ ءجۇرسىڭ؟
امەليا وعان كوزىنىڭ استىمەن قاراپ قويدى.
— مەرەزدى توسەكتەن جۇقتىرادى.
— بۇل ءۇشىن ەكەۋدىڭ ءبىرى اۋەلدەن اۋرۋ بولۋعا ءتيىس قوي.
— البەتتە، — دەدى امەليا.
تاحتادا وتىرعان امەليا ءتوسىن بلۋزكاسىنىڭ سىرتىنان ۇستاعان كۇيى ءبىر نۇكتەگە قادالا قاراپ قالعان-دى؛ شىلتەر تاقپاعان، تىعىرىققا تىرەلگەنى تۇر-الپەتىنەن اڭعارىلىپ تۇرعان ول بوتەن بىرەۋ سەكىلدى كورىنەتىن. اۋىق-اۋىق قىزىل يەگىن كورسەتە تىستەنىپ قويادى.
— رودريگەستىڭ ءتۇرىن كورسەڭ ەتتى، — دەدى ول كەنەت سول باياعى قارلىققان داۋىسپەن. — مەرەزدەن ادام سوقىر بوپ قالادى، تۇلا بويى جارادان قابىرشاقتانىپ كەتەدى دەپ ونىڭ ءوزى ايتىپ وتىراتىن. وعان اۋرۋ ەكەنىمدى حابارلاعانىمدا بەتى شۇبەرەكتەي بوزارىپ كەتتى. — امەليا تۇكىرگىسى كەلگەندەي ەرنىن ءشۇيىردى. — قاشان دا سولاي. ول قۇلان تازا بوپ شىقتى.
دجينيا اسىعىپ-ۇسىگىپ ودان: بۇعان كوزىڭ انىق جەتە مە، دەپ سۇرادى، امەليا ساسىپ قالدى.
— ابىرجىماي-اق قوي، ودان دا قان الدى. ونداي سۇمەلەكتەردىڭ جانى ءسىرى كەلەدى. نە، سەن گۆيدونى ويلاپ قورقىپ وتىرسىڭ با؟
دجينيا ەزۋ تارتپاق بوپ دالباسالادى، كوزى جىپىلىقتاپ كەتتى. امەليا ءۇنسىز قالدى، — ۇنسىزدىگى تۇتاس ءبىر جىلعا سوزىلعانداي كورىندى، — سوسىن:
— شىن ايتام، گۆيدو ماعان ەشقاشان جولاعان ەمەس، — دەدى.
دجينيا كەرەمەت قۋانىپ كەتتى. قاتتى قۋانعانى سونشا، قولىن امەليانىڭ يىعىنا قويدى.
— ماعان جاناسۋدان قورىقپايسىڭ با؟ — دەدى اناۋ.
— مەن توسەكتەسىڭ ەمەسپىن عوي، — دەپ دىبدىرلادى دجينيا.
امەليا گۆيدو جايىندا اڭگىمەلەۋگە كىرىستى، بۇدان سوڭ دجينيا جۇرەگىنىڭ اتقاقتاعانى دا بىرتىندەپ باسىلدى. امەليا وعان: گۆيدومەن ءتىپتى ءسۇيىسىپ تە كورگەن ەمەسپىن، ويتكەنى كورىنگەننىڭ بارىمەن اشىنا — جاي بولا بەرۋگە بولمايدى عوي، دەدى. ءبىراق گۆيدونىڭ وزىنە ۇنايتىنىن، الايدا ونىڭ نەلىكتەن دجينياعا دا ۇنايتىنىن تۇسىنبەيتىنىن، سەبەبى ول دا، بۇل دا اقسارى ەكەنىن ايتتى. الگىندە عانا ۇرەيدەن تۇلا بويى مۇزداپ كەتكەن دجينيا دەنەسىنىڭ جىلىنىپ بارا جاتقانىن سەزدى، سودان جانى راقات تابا باستادى.
— ەگەر رودريگەستە ەشتەڭە بولماسا، سەندە دە ەشتەڭە بولماعانى، — دەدى ول — دارىگەرلەر قاتەلەسكەن شىعار.
امەليا وعان قاباعىنىڭ استىمەن قارادى.
— ماعان اۋرۋ جۇقتىرعان سول دەپ وتىرسىڭ با؟
— بىلمەيمىن، — دەدى دجينيا.
— ساعان ايتتىم عوي، ونىڭ زارەسى ۇشىپ كەتتى دەپ، — دەدى امەليا. — جوق، ول ەمەس. ءبىراق قۇدايدىڭ قارعىسىنان قاشىپ قۇتىلا المايسىڭ. مۇنى ماعان سىيلاعان انا سۇرقيا قاتىننىڭ اۋرۋى مەنىكىنەن دە اسقىنىپ كەتكەن. ول مۇنىسىن ءالى بىلمەيدى، سوقىر بوپ قالعانشا سولاي جۇرە بەرسىن.
— سوندا بۇل ساعان ايەلدەن جۇققان با؟ — دەپ سۇرادى دجينيا باسەڭ داۋىسپەن.
— سىرقاتقا شالدىققانىما ەكى ايدان استى. سول قاتىننىڭ سىيلىعى بۇل، — دەدى امەليا، توسىنە قولىن تيگىزىپ.
كەشتىڭ ونە بويىندا دجينيا قولىنان كەلگەنىنشە ونىڭ كوڭىلىن كوتەرمەككە تىرىستى، سونىمەن قوسا امەليانىڭ وزىنە جاناسپاۋىن دا قاداعالادى جانە ەكەۋىنىڭ تەك قولتىقتاسىپ قانا جۇرگەنىن ەسكە الىپ ءوزىن-وزى تىنىشتاندىرۋمەن بولدى، ونىڭ ۇستىنە امەليانىڭ ءوزى وعان الدەنەندەي سىزات-جاراسى بار ادام عانا اۋرۋعا شالدىعاتىنىن، ويتكەنى كەسەل قاندا بولاتىنىن ايتقان-دى. ودان سوڭ دجينيا، جاريا قىلۋعا تاۋەكەلى جەتپەسە دە، مۇنداي نارسەلەر ناق وسى امەليا سەكىلدى كۇناكارلاردىڭ عانا باسىنا تاپ بولاتىنىنا كامىل سەنىمدى ەدى، ونداي جاعدايدا، ويلاپ قاراساق، ءبارىمىز دە سىرقات بولۋعا ءتيىسپىز عوي.
ەكەۋى باسپالداقپەن تومەن ءتۇسىپ كەلە جاتقان كەزدە دجينيا وعان الگى ايەلدەن ءوش العانىڭ دۇرىس ەمەس، ويتكەنى اناۋ ءوزىنىڭ اۋرۋ ەكەنىن بىلمەسە، ونى كىنالاۋعا بولمايدى دەگەندى ايتتى. تەپكىشەكتە تۇرا قالعان امەليا ونى ءبولىپ جىبەردى دە:
— وندا، بالكىم، وعان گۇل شوعىن جىبەرۋىم كەرەك شىعار؟ — دەدى.
ولار ەرتەڭ كافەدە كەزدەسۋگە ۋادەلەستى، دجينيا ونىڭ سوڭىنان كوڭىلى الابۇرتقان كۇيدە قاراپ قالدى.
ءبىراق ەرتەڭىنە بەيجاي، سۇلەسوق حالدە وياندى. ۇيدەن كوشە شامدارى ءالى جانىپ تۇرعان شاقتا، ادەتتەگىدەن ءبىر ساعات ەرتە شىقتى دا، جۇگىرە باسىپ ستۋدياعا قاراي تارتتى. رودريگەس ءالى ۇيىقتاپ جاتقان شىعار دەپ ويلاپ، بىردەن جوعارى كوتەرىلۋگە باتپادى، ءسويتىپ توسەكتە ولاي-بۇلاي اۋناقشىعاندا قانداي سەزىمدى باستان كەشەتىن بولسا، تاپ سونداي سەزىممەن تەرەزە تۇبىندە سۋىقتان بۇرسەڭ قاعىپ ارلى-بەرلى تەڭسەلىپ جۇرە باستادى. قالتىراپ توڭعان ول اقىرى جوعارى كوتەرىلىپ، ەسىك قاقتى.
رودريگەستىڭ بۇتىندا پيجاماسى بار ەكەن. بۇعان ۇيقىلى-وياۋ كۇيدە مەڭىرەيە قارادى دا، باياعىشا بارىنشا بىرىعىپ جاتقان ءارى بارىنشا جارىق بولمەنى سەكەكتەي باسىپ جۇگىرىپ ءوتىپ، كەرەۋەتتىڭ شەتىنە بارىپ وتىردى. دجينيا الدەنە جايىندا دىبدىرلاي باستادى، ال رودريگەس اناۋ وزىنەن دارىگەرگە باردىڭ با دەپ سۇراعانشا توبىعىن قاسۋمەن بولدى. سول ارادا ەكەۋى امەليانى جەردەن الىپ، جەرگە سالۋعا كىرىستى. رودريگەستىڭ جەركەنىشتى اياعىنا قاراعىسى كەلمەي، ءجۇزىن باسقا جاققا بۇرىپ تۇرعان دجينيانىڭ قاتتى تولقىعاننان ءتىپتى داۋسى دىرىلدەپ كەتتى.
سوسىن رودريگەس:
— توسەككە جاتام، توڭىپ قالدىم، — دەدى دە، كورپەسىن جامىلىپ جاتا كەتتى.
بۇرسەڭ قاعىپ تۇرعان دجينيا وعان انا جولى امەليانىڭ ءوزىن ءسۇيىپ العانىن ايتقاندا اناۋ شىنتاعىنا كوتەرىلىپ كۇلىپ جىبەردى.
— ەندەشە، سەن دە ماعان مۇڭداس ەكەنسىڭ عوي، — دەدى ول، — تەك ءسۇيدى دە قويدى ما؟
— ءيا، — دەدى دجينيا. — بۇل ءقاۋىپتى مە؟
— قالاي ءسۇيدى؟
دجينيا ۇقپاي قالدى. رودريگەس وعان نە سۇراعىسى كەلگەنىن تۇسىندىرگەن سوڭ، دجينيا امەليانىڭ ءوزىن باسقاداي ءبىر پيعىل-نيەتپەن ەمەس، ءبىر قىز ەكىنشى قىزدى قالاي سۇيسە، ول دا سولاي سۇيگەنىن ايتىپ انت-سۋ ءىشتى.
— ەندەشە بۇدان تۇك تە بولمايدى، بوسقا ابىرجىما، — دەدى رودريگەس.
دجينيا پەردەنىڭ جانىندا تۇر ەدى؛ ۇستەل ۇستىندە كومەسكىلەۋ جىلتىراپ لاس ستاقان تۇرعان، اينالاسىندا اپەلسين قابىقتارى شاشىلىپ جاتقان.
— گۆيدو قاشان كەلەدى؟ — دەپ سۇرادى دجينيا.
— دۇيسەنبىدە، — دەدى رودريگەس، سوسىن ستاقاندى نۇسقاپ: — كوردىڭ بە؟ ونى ناتيۋرمورت توسىپ تۇر عوي، — دەپ قوسىپ قويدى.
دجينيا ەزۋ تارتىپ كۇلدى دە، ەسىككە قاراي بەت الدى.
— وتىرا تۇر، دجينيا. كەل، مىنا اراعا، كەرەۋەتكە وتىر.
— جۇمىسقا بارۋىم كەرەك، كەشىگىپ قالام، — دەدى دجينيا.
رودريگەس ءوزىن وياتىپ جىبەرگەنىن، ەندى ونىمەن ءتىپتى ءبىر مينۋت بىرگە بولعىسى دا كەلمەيتىنىن ايتىپ وعان وكپە ارتا باستادى.
— جاناپ وتكەن قاتەردىڭ قۇرمەتىنە، — دەدى ول.
دجينيا ءتۇرىلىپ قويعان پەردەنىڭ جانىنا، كەرەۋەت شەتىنە تىزە بۇكتى.
— امەلياعا سونداي جانىم اشيدى، — دەدى ول — بەيشارا-اي. قاتتى قايعىرىپ ءجۇر. مەرەزدەن ادام شىنىمەن سوقىر بوپ قالا ما؟
— جوعا، — دەدى رودريگەس، — ساۋىعىپ كەتەدى. ونىڭ ساۋ جەرىن قالدىرماي ينە شانشادى، كەي جەرلەرىنىڭ تەرىسىن كەسىپ تاستايدى، سوسىن، كور دە تۇر، سول دارىگەر ءالى ونىمەن توسەككە دە جاتادى. وتىرىك ايتسام وڭباي كەتەيىن.
دجينيا كۇلكىسىن تەجەۋگە تىرىسىپ باقتى، ال اڭگىمەسىن ارمەن جالعاعان رودريگەس:
— ول سەندەردى جوتاعا الىپ باردى ما؟ — دەپ سۇرادى.
وسىنى ايتىپ وتىرىپ ول دجينيانىڭ قولىن قۇددى ءبىر مىسىقتى ارقاسىنان سيپاعانداي سيپالاۋمەن بولدى.
— قولىڭ قاتىپ قالىپتى عوي، — دەدى ول — جىلىنۋ ءۇشىن كورپەمە كىرە قويساڭ قايتەدى؟
دجينيا "كەرەگى جوق، كەرەگى جوق" دەپ دىبدىرلاعان كۇيى وعان مويىنىنان سۇيگىزدى، سوسىن قىپ-قىزىل بوپ كەتتى دە، ۇشىپ تۇرىپ سىرتقا قاراي جۇگىرە جونەلدى.
XIV
كەشكىسىن رودريگەس تە كافەگە كەلىپ، كورشى ۇستەلدىڭ دجينيا وتىرعان جاق بەتىنە جايعاستى.
— داۋىس قالاي؟ — دەپ سۇرادى ول ويىنى الدە شىنى ەكەنى بەلگىسىز.
ءدال وسى كەزدە دجينيا مەرەزدەن ساۋىعىپ شىعۋعا بولاتىنىن ايتىپ امەليانى جۇباتۋعا تىرىسىپ جاتقان، ەندى اۋزىن جابا تۇرۋعا تۋرا كەلەتىنىنە ءوزى دە قۋانىپ قالدى. رودريگەس ەكەۋى بىر-بىرىنە كوز قيىعىن تاستاپ قانا قويدى.
امەليا دا ءۇنسىز وتىرعان، دجينيا ۋاقىت قانشا بولعانىن سۇراۋعا ەندى وقتالعان كەزدە رودريگەس كەكەسىندى ۇنمەن سويلەپ قويا بەردى:
— جەتىسىپسىڭ، جاس بالالاردى دا جولدان تايدىرىپ ءجۇر ەكەنسىڭ عوي ءوزىڭ، — دەدى.
امەليا مۇنىڭ ءمانىن بىردەن ۇعا قويعان جوق، قورقىپ كەتكەن دجينيا ونىڭ جاۋابىن توسىپ كوزىن تارس جۇمىپ الدى. كوزىن قايتا اشقان كەزدە امەليانىڭ زىلدەنە سويلەگەن داۋسىن ەستىدى:
— مىنا جارىمەس قىز ساعان نە شاتىپ ءجۇر؟
رودريگەس، شاماسى، اياۋشىلىق جاسايىن دەگەن شىعار، ويتكەنى:
— بۇل ماعان بۇگىن تاڭەرتەڭ كىرىپ شىقتى، ول كەزدە ءالى توسەكتە جاتقام. ءوزىڭ جايىندا سۇرادى، — دەدى.
— ەرىككەن نەمە، — دەدى امەليا.
بۇل كۇندەرى دجينيا بارىنشا يناباتتى بولۋعا تىرىستى، سويتكەندە گۆيدو دا شىنىمەن كەلەتىنىنە سەنىمدى ەدى. ول تاعى دا رودريگەسپەن جولىعىسۋعا باردى. ءبىراق وتكەن جولعىداي وزىنە جارماسىپ جۇرەر دەپ قورقىپ ءارى سول ءبىر ماۋباستى ۇيقىسىنان وياتقىسى كەلمەي، تاڭ الاگەۋىمنەن ستۋدياعا تارتقان جوق، رودريگەس تۇستەنەتىن جانە قايتىپ ورالعان كەزدە گۆيدو دا تاماقتاناتىن تراتتورياعا6 ءتۇس مەزگىلىندە باردى. تراتتوريا ترامۆاي ايالداماسى بار كوشەدە ورنالاسقان ەدى، اڭگىمەلەسىپ، جاڭالىق ءبىلۋ ءۇشىن دجينيا وعان جولشىباي سوعا كەتتى. ول ءوزىن امەليا سەكىلدى ۇستاپ، رودريگەستى قالجىڭمەن قاعىتۋمەن بولدى، ءبىراق اناۋ مۇنىڭ جايىن تۇسىنگەن ەدى، سوندىقتان قول جۇگىرتۋدەن ءبىرجولا تىيىلعان. دجينيا ونىمەن جەكسەنبى كۇنى گۆيدو كەلەر الدىندا ستۋديانى از-ماز رەتكە كەلتىرىپ قوياتىن بوپ كەلىستى.
— ءبىز، مەرەزبەن اۋىراتىندار، ەشتەڭەدەن قورىقپايمىز، — دەدى رودريگەس.
ال امەليا ەندى وندا بارمايتىن بولعان-دى. دجينيا ونىمەن سەنبى كۇنى ءتۇس اۋا كەزدەسىپ، ۋكول سالىپ جۇرگەن دارىگەرىنە شىعارىپ سالدى. ولار كىرە بەرىستە ەكى ويلى بوپ ىركىلىپ قالعان، اقىرى امەليا:
— جوعارى شىقپاي-اق قوي، ايتپەسە ول سەنەن دە الدەنەندەي ءبىر سىرقات تاۋىپ الادى، — دەپ سالدى، سوسىن باسپالداقپەن جۇگىرە باسىپ بارا جاتىپ: — ازىرگە، دجينيا، — دەدى.
وسىعان دەيىن كوڭىلى سونداي كوتەرىڭكى دجينيانىڭ جۇرەگى مۇزداپ قويا بەردى، ءسويتىپ ۇيگە قاتتى جابىرقاپ ورالدى. ءتىپتى بۇرسىگۇنى گۆيدونىڭ كەلەتىنى جايىنداعى وي دا ونى جۇباتا المادى.
ءسويتىپ، مىنە جەكسەنبى دە كورگەن تۇستەي وتە شىقتى. دجينيا كۇنى بويى ستۋديادا بولدى — سىپىردى، شاڭ ءسۇرتتى، ءبارىن تارتىپكە كەلتىردى. وعان قىرىنداۋ رودريگەستىڭ قاپەرىنە دە كىرگەن جوق. دجينياعا تاۋ-توبە بوپ جينالعان جارامسىز قاعازدار مەن قوقىر-سوقىردى قوقىس توگەتىن جەرگە شىعارۋعا كومەكتەستى. سوسىن ولار كاميندە جاتقان كىتاپتاردى شاڭنان تازارتىپ، جاشىككە قۇددى ءبىر كىتاپ سورەسىنە قويعانداي ەتىپ جينادى. ال ەكەۋى قىلقالامداردى جۋىپ جاتقان كەزدە دجينيا جادىلانعان جانداي ءبىر مينۋتقا ماڭگىرىپ تۇرىپ قالدى: سكيپيداردىڭ ءيىسى گۆيدونى ەسكە ءتۇسىرىپ ەدى، ول بەينە تاپ وسى جەردە، قاسىندا تۇرعانداي بوپ كوز الدىنا ەلەستەگەن. رودريگەس وعان اڭ-تاڭ بوپ قاراپ قالدى، دجينيا ەزۋ تارتتى.
— جۇلمىردىڭ جولى بولدى، — دەدى رودريگەس، بولمەنى جيناستىرىپ بولعان دجينيا قولىنا سۇلگى ۇستاپ پەردەدەن بەرى شىققان كەزدە. — بولمەنىڭ مىناداي تاپ-تازا بوپ تۇراتىنى ونىڭ ءتىپتى تۇسىنە دە كىرمەسى كامىل.
سوسىن ولار بۇرىشتا، كەروسينكا جانىندا وتىرىپ شاي ءىشىپ، گۆيدونىڭ كىتاپتار استىنان تابىلعان پاپكىلەرىن قاراي باستادى، ءبىراق بۇعان دجينيانىڭ كوڭىلى تولماي قالدى، ويتكەنى وندا تەك پەيزاجدار مەن شالدىڭ باسى بەينەلەنگەن سۋرەت قانا بار ەكەن.
— تۇرا تۇر، تۇرا تۇر، ساعان نە كەرەگىن ءتۇسىندىم، — دەدى رودريگەس.
ۇزاماي ايەلدەر بەينەسى اعىندادى. بۇلار ءسان ۇلگىسىن كورسەتەتىن سۋرەتتەردى ەسكە سالاتىن: دجينيا قىزىقتاي قاراپ قالدى، سەبەبى بۇلار بۇدان ەكى جىل بۇرىنعى ءسان ۇلگىسى ەدى. ودان سوڭ جالاڭاش ايەلدەر جوڭكىلدى. سوسىن جالاڭاش ەركەكتەر پايدا بولدى — قابىرعاعا ارقاسىن سۇيەپ، تۋ سىرتىنان قاراپ وتىرعان رودريگەستەن ۇيالعان دجينيا بۇل پاراقتاردىڭ تەزىرەك بەتىن اۋدارىپ جىبەردى. اقىرى تاعى ءبىر كيىمشەڭ ايەل كەزىكتى — بۇل بەلۋارىنا دەيىن بەينەلەنگەن جالپاق بەت دەريەۆنيا قىزى بولاتىن.
— مىناۋ كىم؟ — دەپ سۇرادى دجينيا.
— قارىنداسى عوي دەيمىن، — دەدى رودريگەس.
— لۋيزا ما؟
— ونىسىن بىلمەدىم.
دجينيا ونىڭ باقىرايعان ۇلكەن كوزى مەن جۇپ-جۇقا ەرىنىن مۇقيات زەردەلەدى. بۇل قىز ەشكىمگە ۇقسامايتىن.
— كەلىستى-اق، — دەدى دجينيا. — پورترەتتىڭ ءبارى وسىنداي بولسا عوي. ايتپەسە سەندەر، سۋرەتشىلەر، سالعان بەينەدە ادامدار ءدايىم ۇيقىلى-وياۋ كۇيدە كورىنىس بەرەدى.
— مۇنى سەن ونىڭ وزىنە ايت، مەنىڭ بۇعان تۇك قاتىسىم جوق، — دەدى رودريگەس.
دجينيانىڭ جۇرەگىن قۋانىش كەرنەپ كەتكەن، ەگەر رودريگەس مۇنى سەزىپ قالعاندا ونى مىندەتتى تۇردە ءسۇيىپ العان بولار ەدى. ال ول، كەرىسىنشە، الدەنەنى ويلاپ قامىعىپ كەتتى، ەگەر تەرەزە اينەگىنەن ءالى دە جارىق سەبەلەپ تۇرماعاندا، تاحتادا وتىرعان گۆيدو ەكەن دەپ ويلاپ قالعان دجينيانىڭ ونى قۇشاقتاپ ايمالاي باستاۋى دا ىقتيمال ەدى. گۆيدو ويىنا ورالعان ول كوزىن جۇمىپ الدى.
— قانداي راقات، — دەدى دجينيا داۋىستاپ.
سوسىن ول رودريگەستەن ەرتەڭ گۆيدونىڭ ساعات نەشەلەردە كەلەتىنىن بىلمەيسىڭ بە دەپ تاعى ءبىر قايتالاپ سۇرادى. رودريگەس ءدال نەشەدە ەكەنىن بىلمەيتىنىن، ءبىراق ۆەلوسيپەدپەن كەلۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتتى. سول ارادا ەكەۋى گۆيدونىڭ تۋىپ-وسكەن جەرى جايىندا اڭگىمەلەي باستادى دا، وندا بۇرىن ەشقاشان بولىپ كورمەگەن رودريگەس قالجىڭ ءۇشىن دجينياعا ول جاقتى قاپتاعان شوشقا قورا مەن تاۋىق قورا تۇرىندە سۋرەتتەپ بەردى جانە ول ارادان شىعىپ كەتۋدىڭ ءوزى وڭاي ەمەس، سەبەبى جولدارىنىڭ ناشارلىعى سونشا، قازىرگىدەي شاقتا قارعا ادىم ۇزاۋدىڭ ءوزى اقيرەت دەدى. دجينيا قاباعىن ءتۇيىپ الدى دا، ودان بوس ءسوزدى دوعارۋىن سۇرادى.
ەكەۋى ستۋديادان بىرگە شىقتى. رودريگەس ەندى تەمەكى كۇلىن كەز-كەلگەن جەرگە تاستاي بەرمەۋگە ۋادە ەتتى.
— بۇگىن ءوزى ءبىر جەردەن ساكى تاۋىپ، سوندا تۇنەگەنىم دۇرىس پا دەيمىن. قالاي قارايسىڭ؟
ولار ءماز بولا كۇلىپ، سىرتقا شىقتى. سوسىن دجينيا ترامۆايعا وتىردى دا، امەليا مەن سۋرەتتەردەن كورگەن قىزدارى جايىندا وي كەشىپ، ءوزىن ولارمەن ويشا سالىستىرا باستادى. امەليا ەكەۋىنىڭ جوتادا بولعاندارى كۇنى كەشە عانا سەكىلدى ەدى، ەندى مىنە گۆيدو دا قايتىپ كەلە جاتىر.
ەرتەڭىنە ول ۇيقىدان قۇتى قاشىپ، بەرەكەسىزدەنىپ تۇردى. تۇسكى اسقا دەيىنگى ۋاقىت كىرپىك قاعىمدا وتە شىقتى. رودريگەسپەن كەلىسكەنىندەي، گۆيدو كەلسە ەكەۋى كافەدە بولۋعا ءتيىستى. تىنىسىن ىشكە تارتىپ كافەگە جاقىنداعان دجينيا ۆيترينادان ەكەۋىنىڭ ۇلدىرىك جانىندا تۇرعانىن كوردى. گۆيدو اياعىن كولدەنەڭ اعاشقا قويىپتى؛ پلاشش كيگەندىكتەن ءتۇرى كوزگە جۇدەۋلەۋ كورىنەدى. ەگەر جالعىز تۇرسا، دجينيا ونى تانىماي دا قالار ەدى. پلاششىنىڭ ءوڭىرىن اشىپ تاستاپتى، ودان سۇرعىلتىم ءتۇستى گالستۋگى كورىنىپ تۇر — ءبىراق، بۇل دجينيا سىيلاعان گالستۋك ەمەس ەدى. جاي كيىم كيگەن گۆيدونى ءقازىر جاس جىگىت دەپ ايتۋعا اۋىز بارمايتىن.
رودريگەس پەن ەكەۋى الدەنە جايىندا كۇلە سويلەسىپ تۇر ەدى. "وسى ارادا امەليا وتىرعاندا عوي. سوعان جولىقپاق بولعانسىپ باعار ەم" دەپ ويلادى دجينيا. بويكۇيەزدىكتەن ارىلۋ ءۇشىن وعان ستۋديانى تازالاپ، تارتىپكە كەلتىرگەنىن وزىنە-وزى ەسكەرتىپ قويۋىنا تۋرا كەلدى.
گۆيدو ونى تابالدىرىقتان اتتاي بەرگەندە-اق بايقادى، ال دجينيا وعان قاراي مۇندا كەزدەيسوق كىرگەندەي كەيىپپەن قادام باستى. ونىڭ الدىندا ءدال قازىرگى ساتتەگىدەي ەشقاشان قاتتى ىڭعايسىزدانباعان شىعار. ابىر-سابىر قارەكەت ۇستىندەگى گۆيدو بۇعان ارتىنا قاراپ رودريگەسكە الدەنە ايتىپ جاتقان قالپى قولىن سوزدى.
ەكەۋى بىر-بىرىمەن مۇلدەم دەرلىك تىلدەسپەدى دەسە دە بولادى. گۆيدو وزىنەن دە گورى اسىعىس ەدى، ويتكەنى ونى الدەبىرەۋ كۇتىپ تۇرعان. دجينياعا جىلى ۇشىراي كۇلدى دە:
— ال ءحالىڭ قالاي؟ دۇرىس پا ءبارى؟ — دەدى.
ال، ەسىك الدىنا بارعاندا:
— ساۋ بول! — دەپ ايقايلادى.
جارىمەس بىرەۋ سەكىلدى جىميا كۇلگەن قالپى دجينيا ترامۆايعا وتىرماققا بەت الدى. كەنەت الدەكىم قارىنان ۇستاي الدى، سوسىن وزىنە جاقسى تانىس داۋىس، گۆيدونىڭ داۋىسى، قۇلاعىنا:
— دجينەتتا! — دەپ سىبىرلادى.
ولار توقتاي قالدى، دجينيانىڭ كوزىنە جاس ءۇيىرىلدى.
— قايدا بارا جاتىر ەدىڭ؟ — دەپ سۇرادى گۆيدو.
— ۇيگە.
— ماعان ءبىر اۋىز جىلى ءسوز ايتپاي كەتە بارماق پا ەدىڭ؟ — دەدى گۆيدو، سوسىن وعان سۇيسىنە كوز تىگىپ، قولىن قىسىپ قويدى.
— وي، گۆيدو، — دەدى دجينيا، — سەنى سونداي ساعىندىم.
ولار ءۇنسىز تروتۋارعا قايتىپ ورالدى، سونان سوڭ گۆيدو:
— ەندى ۇيىڭە بارا بەر، ال ماعان كەلگەندە جىلاماۋىڭدى وتىنەم، — دەدى.
— قاشان، بۇگىن كەشكە مە؟
— بۇگىن كەشكە.
كەشكىسىن، ۇيدەن شىعار الدىندا، دجينيا گۆيدو ءۇشىن ارنايى سۋعا شومىلدى. الداعى جولىعىسۋدىڭ جايىن ويلاعاندا اياعىنان ءال كەتىپ، تالتىرەكتەپ قاپ تۇردى. جۇرەگى زۋ-زۋ ەتىپ باسپالداقپەن جوعارى كوتەرىلگەن دجينيا ەسىككە تاياپ كەپ تىڭ تىڭدادى. ستۋديادا جارىق بار ەدى، ءبىراق تىم-تىرىس بولاتىن. دجينيا جوتكىرىندى، بۇرىن دا ءبىر رەت ءسويتىپ كورگەنى بار-دى، ءبىراق ار جاقتان ەشقانداي دىبىس ەستىلمەدى، بۇدان سوڭ ول ەسىك قاعۋدى ۇيعاردى.
XV
وعان الدەنەگە ءماز گۆيدو ەسىك اشتى، وسى كەزدە بولمەنىڭ تۇكپىر جاعىنان ءبىر قىزدىڭ:
— ول كىم؟ — دەگەن داۋىسى ەستىلدى.
گۆيدو دجينياعا قولىن سوزىپ:
— كىر ىشكە، — دەدى.
كۇڭگىرتتەۋ جارىقتا، پەردەنىڭ تاپ جانىندا، الدەبىر قىز پلاششىن كيىپ جاتىر ەدى. قالپاقسىز كەلىپتى. بەينە وسى ءۇيدىڭ ءبيبىسى ءوزى ءتارىزدى دجينياعا ماردىمسي قارايدى.
— بۇل مەنىڭ ارىپتەسىم، — دەدى گۆيدو. — ال مىناۋ جاي عانا دجينيا.
قىز ەرنىن تىستەلەگەن كۇيى تەرەزە جانىنا بارىپ تۇردى دا، قاراڭعى اينەككە ايناعا قاراعانداي قاراپ قالدى. ءجۇرىسى امەليانى ەسكە سالاتىن. دجينيا بىرەسە وعان، بىرەسە گۆيدوعا قاراپ جالتاقتاۋمەن بولدى.
— مىنە، سولاي، دجينيا، — دەدى گۆيدو.
اقىرى قىز شىعىپ كەتتى، ءبىراق تابالدىرىقتان اتتار الدىندا دجينيانى تاعى دا وقتى كوزىمەن اتتى. ەسىك جابىلىپ، الىستاپ بارا جاتقان اياق دىبىسى ەستىلدى.
— ناتۋراشى قىز عوي، — دەدى گۆيدو.
بۇل ءتۇنى ولار تاحتادا جاتتى، شامنىڭ شاقىرايا جانىپ تۇرعانىنا ەلەڭ ەتكەن ەشقايسىسى بولمادى. دجينيانىڭ ۇستىنە بىردەڭە جامىلۋعا دا زاۋقى سوقپادى. ولار كەروسينكانى تاحتانىڭ جانىنا اكەپ قويعان، ءبىراق ودان بۇلار جىلىنا قويمادى. گۆيدو وزىنە ءبىر مينۋتتاي تەسىلە قاراپ تۇرعاننان كەيىن عانا دجينيا قايتادان كورپە جامىلۋعا ءماجبۇر بولدى. گۆيدوعا جابىسىپ جاتىپ الىپ، ناعىز ماحاببات وسى عوي دەپ ويلاۋدان ارتىق ەشتەڭە جوق ەدى وعان.
گۆيدو تۇرىپ، تىر جالاڭاش قالپى شاراپ اكەلۋگە كەتتى دە، دىردەك قاعا توڭىپ قايتىپ ورالدى. ولار ستاقاندارىن كەروسينكانىڭ ۇستىنە ۇستاپ تۇرىپ جىلىتتى، سوسىن توسەكتە گۆيدودان شاراپ ءيىسى اڭقىپ تۇردى، ءبىراق دجينياعا ونىڭ دەنەسىنىڭ جىلى ءيىسى كوبىرەك ۇنايتىن. گۆيدونىڭ كەۋدەسىندە بۇيرا ءجۇن بار ەدى، كەۋدەسى اشىق قالعان كەزدە دجينيا ونى ءوز دەنەسىندەگى ءدال سونداي سارعىش تۇكپەن سالىستىراتىن دا، ءارى ۇيالىپ، ءارى ءبىرتۇرلى قۋانىپ قالاتىن. گۆيدونىڭ قۇلاعىنا سىبىرلاپ، وعان قاراۋعا قورقاتىنىن ايتتى، ال گۆيدو وعان:
— قورىقساڭ قاراماي-اق قوي، — دەپ جاۋاپ قاتتى.
قۇشاقتاسىپ جاتقان ولار امەليا جايىندا اڭگىمەلەي باستادى، سول ارادا دجينيا ونىڭ ءبىر ايەلدىڭ قىرسىعىنان باقىتسىزدىققا ۇشىراعانىن جايىپ سالدى.
— وزىنە سول كەرەك، — دەدى گۆيدو. — مۇندايمەن ويناۋعا بولا ما؟
— سەنەن شاراپ ءيىسى شىعىپ تۇر، — دەدى دجينيا اقىرىن عانا.
— توسەكتە بۇدان باسقا دا يىستەر شىعادى، — دەپ جاۋاپ قاتتى گۆيدو، ءبىراق دجينيا ونىڭ اۋزىن الاقانىمەن جابا قويدى.
سودان سوڭ ولار شامدى ءسوندىردى. دجينيا توبەگە قاراعان كۇيى ءارقيلى نارسە جايىندا ويلاپ جاتتى، گۆيدونىڭ دەمى بەتىنە ءتيىپ تۇردى. تەرەزەدەن قيىرعا بارىپ جۇتىلىپ جاتقان بىجىناعان جارىق كوزگە شالىناتىن. شاراپتىڭ ءيىسى مەن گۆيدونىڭ جىلى دەمى دجينيانى ونىڭ تۋىپ-وسكەن جەرى جايىندا وي كەشۋگە يتەرمەلەدى. بۇدان سوڭ ول: ءبىر اۋىز ءتىل قاتپاستان ساۋ جەرىمدى قالدىرماي سۇيگەن گۆيدو سونداي ارىق بولعانىما قاراماستان ءتانىمدى شىنىمەن-اق ۇناتا ما ەكەن الدە ول دا قاراتورى ءارى ادەمى امەليانى ارتىق كورە مە ەكەن دەپ ويلادى.
سوسىن ول گۆيدونىڭ ۇيقتاپ كەتكەنىن بايقادى؛ تاپ وسىلاي قۇشاقتاسىپ جاتىپ ۇيىقتاۋ دەگەن مۇلدەم قيسىنسىز نارسەدەي كورىنىپ كەتتى دە، جايمەنەن جىلجىپ ارمەنىرەك جاتتى، ءبىراق دەنەلەرىنىڭ قىزۋى جىلىتپاعان جاڭا ورىندا ءوزىن وتە جايسىز سەزىندى — تىر جالاڭاش ءارى جالعىز جاتقانداي بولدى. باياعى بالا كەزدە جۋىنعانداعىداي تاعى دا كوڭىلى جابىرقاپ، جۇرەگى سىزداپ سالا بەردى. سول ارادا وزىنە: گۆيدو مەنىمەن نە ءۇشىن قويىنداسىپ ءجۇر ەكەن دەگەن ساۋال قويدى، ەرتەڭگى كۇنى نە بولاتىنى جايىندا وي كەشتى، ونى وسىنشا كۇن تاعاتسىزدانا توسقانى ەسىنە ءتۇستى، ءسويتىپ كوز جانارى جاسقا تولىپ، گۆيدو ەستىپ قويماسىن دەپ بىلدىرمەي جىلاپ الدى.
ولار تاس قاراڭعىدا كيىندى، وسى تاس قاراڭعىدا دجينيا اياق استى ودان الگى ناتۋراشى قىزدىڭ كىم ەكەنىن سۇرادى.
— جاي جۇرگەن بەيشارا. بىرەۋدەن قايتىپ كەلگەنىم جايىندا ەستىپتى، سوسىن كىرىپ شىققانى عوي.
— ول سۇلۋ ما؟ — دەپ سۇرادى دجينيا.
— ءوزىڭ كورگەن جوقسىڭ با ونى؟
— ءبىراق مىناداي سۋىقتا قالاي پوزا كورسەتۋگە بولادى؟
— سەندەر، قىزدار ءۇشىن، سۋىق دەگەن بۇيىم ەمەس، — دەدى گۆيدو. — سەندەر تىر جالاڭاش بولۋ ءۇشىن جاراتىلعانسىڭدار.
— مەن ويتە الماس ەدىم، — دەدى دجينيا.
— Ay، جاڭا عانا تىر جالاڭاش جاتتىڭ ەمەس پە؟ شام جاعىلعان سوڭ گۆيدو وعان كۇلىمسىرەي كوز تىكتى.
— ىرزاسىڭ با؟ — دەپ سۇرادى ول.
ولار تاحتاعا كەپ وتىردى، ونىڭ كوزىنە تىكتەپ قاراماس ءۇشىن دجينيا باسىن گۆيدونىڭ يىعىنا قويدى.
— مەنى سۇيمەيسىڭ-اۋ دەگەن ويدان جامان قورقام، — دەدى ول.
سوسىن دجينيا شاي ازىرلەي باستادى، ال گۆيدو بۇل كەزدە تاحتادا وتىرىپ تەمەكى تارتتى.
— نە تىلەسەڭ سونىڭ ءبارىن ورىنداپ جۇرگەن سەكىلدىمىن. ءتىپتى رودريگەستى دە كەشكىسىن ۇيدە بولماۋعا ءماجبۇر ەتتىم.
— ول ءقازىر قايتىپ ورالا ما؟ — دەپ سۇرادى دجينيا.
— وندا كىرە بەرىستىڭ كىلتى جوق. وعان ءوزىم بارىپ ەسىك اشام. ەكەۋى كىرە بەرىس جانىندا قوشتاستى، سەبەبى دجينيانىڭ رودريگەستى كورگىسى كەلمەگەن. ۇيىنە ترامۆايمەن ءالى قۇرىپ، تيتىقتاپ ورالدى، الدەنە جايىندا وي كەشەرلىك احۋالى بولعان جوق.
ونىڭ جاڭا ءومىرى وسىلاي باستالدى، ويتكەنى گۆيدو ەكەۋى ءبىرىن-بىرى تىر جالاڭاش كۇيدە كورگەننەن كەيىن، ول ءۇشىن ءبارى باسقاشا سيپات العان ەدى. ءقازىر ول ءوزىن شىنىمەن-اق كۇيەۋگە شىققانداي سەزىنەتىن، ءتىپتى وڭاشا وتىرعان كەزىنىڭ وزىندە دە گۆيدونىڭ كوز جانارى جايىندا ويلانسا بولدى، ءقايتىپ قاراعانىن ەسىنە تۇسىرسە بولدى، جالعىزدىق سەزىمى سول بويدا سەيىلىپ جۇرە بەرەتىن. "كۇيەۋگە شىعۋ دەگەن وسى ەكەن عوي". گۆيدومەن ىستەگەن نارسەمدى مامام دا ىستەدى مە ەكەن دەپ سۇرادى ول وزىنەن. باسقا بىرەۋلەردىڭ مۇندايعا باتىلى بارۋى وعان تىپتەن مۇمكىن ەمەستەي كورىندى. بىردە-بىر ايەلدىڭ، بىردە-بىر قىزدىڭ جالاڭاش ەركەكتى ءوزى گۆيدونى كورگەندەگىدەي كورىپ الۋى مۇمكىن ەمەس. مۇنداي نارسە ومىردە جالعىز-اق رەت بولادى.
الايدا ول ەسى كەم بىرەۋ ەمەس-تى، ايەل اتاۋلىنىڭ ءبارى وسىلاي ويلايتىنىن تۇسىنەتىن. وزىنە-وزى قول سالماقشى بولعاندا روزا دا وسىلاي ويلاعان. ايىرماشىلىق — ونىڭ پينومەن شالعىندا بولعانىندا، گۆيدومەن كەزدەسىپ، اڭگىمەلەسۋدىڭ قانداي عانيبەت ەكەنىنەن حابارى جوقتىعىندا عانا.
ايتسە دە گۆيدومەن شالعىندا بولۋ دا راقات شىعار. بۇل دجينيانىڭ جاتسا-تۇرسا ويىنان كەتپەي ءجۇردى. بارىنە كەدەرگى كەلتىرىپ تۇرعان قار مەن سۋىققا قارعىس جاۋدىرىپ، ەكەۋى جوتاعا باراتىن، تۇندە سەرۋەندەيتىن، تەرەزەلەردى اشىپ قوياتىن جاز ايلارى جايىندا جانى ەلجىرەي وتىرىپ وي كەشتى. گۆيدو وعان:
— مەنى دەريەۆنيادا كورسەڭ عوي. سۋرەتتى سول جەردە عانا جاقسى سالام. جوتالارمەن بىردە-بىر قىز تەڭەسە المايدى، — دەگەن ەدى.
گۆيدونىڭ ناتۋراشى قىزدى جالعا الماعانىنا، بۇكىل بولمەنى بەلدەۋلەپ جاتاتىن، بەينە ءبىر قابىرعاداعى ساڭىلاۋدان قاراعانداعىداي، جوتالار مەن بۇلتسىز اسپان جان-جاقتان كورىنىس بەرىپ تۇراتىن كارتينا سالۋعا كىرىسكەنىنە دجينيا سونداي قۋانىپ ءجۇردى. بۇل كارتيناسىن ول سولدات كەزىندە-اق ويلاستىرا باستاعان، ەندى ءقازىر، ازىرگە تەك بايقاپ كورۋ ءۇشىن عانا، ۇزاقتى كۇن بويى قاعاز پاراقتارىمەن اۋرە بوپ، ولارعا بوياۋ جاعىپ جاتقان. بىردە ول دجينياعا:
— پورترەتىڭدى سالارلىقتاي سەنى ءالى جاقسى بىلمەيمىن. كەيىن كورە جاتارمىز، — دەدى.
رودريگەس مۇلدەم دەرلىك كورىنبەي كەتتى: دجينيا كەشكىسىن ستۋدياعا كەلگەندە ول ءدايىم كافەدە وتىراتىن. ەسەسىنە باسقا تانىستارى كەلىپ گۆيدومەن بىرگە كوڭىل كوتەرىپ تۇراتىن، ولاردىڭ اراسىندا ايەلدەر دە بولاتىن: ءبىر جولى دجينيا ەدەندە دالاپ جۇققان تۇقىل جاتقانىن كوردى. گۆيدونىڭ كوڭىلىن تاپپاققا نيەتتەنگەن دجينيا ونى مازالاي بەرگىسى كەلمەيتىنىن جانە الگى ادامداردان ۇيالاتىنىن ايتىپ، وعان: ءوزىڭ جالعىز وتىرعان ءارى مەنىمەن كەزدەسكىڭ كەلگەن جاعدايدا عانا ەسىكتى اشىق قالدىر دەپ، مىنە، تاپ وسى تۇستا ۇسىنىس جاساعان ەدى.
— ساعان كۇنبە-كۇن كەلىپ تۇرار ەدىم، گۆيدو، — دەدى ول، — ءبىراق سەنىڭ ءوز ءومىرىڭ بار ەكەنىن بىلەم. ەكەۋىمىز كەزدەسكەندە وڭاشا بولساق دەيمىن جانە ساعان ەشقاشان قول بايلاۋ بولماسام دەيمىن.
دجينيا وعان وسىنداي سوزدەردى ايتقاندا ەكەۋى قۇشاقتاسىپ جاتقان كەزدەگىدەي كەرەمەت ءلاززات الاتىن. ءبىراق ەسىكتىڭ كىلتتەۋلى تۇرعانىن كورگەن العاشقى جولى-اق ونى تارسىلداتىپ قاعا باستادى.
كەيدە ءتۇس كەزىندە وعان جاعى سۋالىپ، كوزىنىڭ استى كوگەرىس تارتقان امەليا سوعاتىن. ولار سول بويدا سىرتقا شىعاتىن، سەبەبى دجينيا ونىڭ تاحتاعا بارىپ وتىرىپ الۋىنا جول بەرمەۋگە تىرىساتىن، ءسويتىپ ەكەۋى ساعات ۇشتەرگە دەيىن كوشەدە بوس سەندەلىپ جۇرەتىن. امەليا ەش قىسىلىپ-قىمتىرىلماي بارعا كىرىپ، كوفە ىشەتىن: شىنى اياقتاردا دالاپ داعى قالىپ جاتاتىن — ءوڭىنىڭ قۋقىلدىعىن بىلدىرمەس ءۇشىن ول بوياۋدى باتتاستىرىپ جاعىپ جۇرگەن. دجينيا وعان: كەيىن مىنا شىنى اياقتاردان كوفە ىشكەن ادامدار اۋرۋ جۇقتىرۋى مۇمكىن عوي دەگەندى ايتقاندا امەليا يىعىن قيقاڭ ەتكىزىپ:
— جۋسىن، كەرەك بولسا. سەن، نە، بىلمەيسىڭ بە؟ دۇنيەدە مەن سياقتىلار قاراقۇرىم. ارامىزداعى ايىرماشىلىق — ولاردىڭ بۇدان بەيحابار ەكەندىگىندە، — دەپ جاۋاپ قاتتى.
— بايقاۋىمشا، ءتاۋىر بوپ كەلە جاتقان سياقتىسىڭ، — دەدى دجينيا. — داۋىسىڭ بۇرىنعىداي ەمەس.
— سولاي ما؟ — دەدى امەليا.
ولار تەك وسى توڭىرەكتە عانا اڭگىمەلەستى. دجينيا امەليادان كوپ نارسە جايىندا سۇراعىسى كەلگەن، ءبىراق باتىلى جەتپەدى. تەك ءبىر جولى رودريگەس تۋراسىندا قۇلاق قاعىس ەتكەن كەزىندە امەليا مۇرنىن تىرجيتىپ:
— قويشى، سول ەكەۋىن، — دەي سالدى.
ءبىراق ءبىر كۇنى كەشكىسىن ول دجينياعا كەلىپ:
— بۇگىن كەشكە گۆيدوعا باراسىڭ با؟ — دەپ سۇرادى.
— بىلمەي تۇرمىن، — دەدى دجينيا. — ءسىرا، وندا ادام كوپ بولاتىن شىعار.
— سوندا ودان ۇيالاسىڭ با، مازاسىن العىڭ كەلمەي مە؟ ونى ءوزىڭ جوقتا كوڭىل كوتەرۋگە داعدىلاندىرىپ ءجۇرسىڭ بە؟ جارىمەس، ءويتىپ قىسىلىپ-قىمتىرىلا بەرگەنىڭدى قويماساڭ ەشقاشان جولىڭ بولمايدى.
ستۋدياعا بارا جاتقان جولدا دجينيا وعان:
— سەنى رودريگەسپەن ۇرسىسىپ قالعان ەكەن دەپ ويلاعام، — دەدى.
— سۇمەلەكتىڭ اتى سۇمەلەك قوي، — دەپ جاۋاپ قاتتى امەليا. — زالالىمدى تيگىزبەي امان ساقتاپ قالدىم ەمەس پە ونى. نە، ساعان ءبىز ۇرسىسىپ قالدىق دەدى مە ول؟
— جوق. تەك الگى دارىگەرمەن ويناپ-كۇلۋگە جاقسى سىلتاۋ تاۋىپ العانىڭ جايىندا عانا ايتىپ ءجۇر.
امەليا اشۋعا بۋلىعا كۇلدى. كىرە بەرىسكە جاقىنداپ، جوعارىداعى تەرەزەدە جارىق بارىن كورگەن دجينيانىڭ ۇنجىرعاسى ءتۇسىپ كەتتى، سەبەبى ءدال سول ساتكە دەيىن گۆيدو ۇيدە بولمايتىن شىعار دەپ ۇمىتتەنىپ كەلگەن.
— اندا ەشكىم جوق، — دەدى ول سوندا دا بولسا. — جوعارى كوتەرىلمەي-اق قويايىق.
ءبىراق امەليا ءاي-شايعا قاراماي كىرە بەرىسكە ەنىپ كەتتى.
ولار ستۋديادان كامينگە وت جاعىپ جاتقان گۆيدو مەن رودريگەستى جولىقتىردى. ءبىرىنشى بوپ ىشكە امەليا كىردى، سوسىن زورلانا ەزۋ تارتىپ دجينيا قادام باستى.
— سەنى دە كورەتىن كۇن بار ەكەن عوي! — دەدى گۆيدو.
XVI
ءبىز بوگەت جاسامايمىز با دەپ سۇرادى دجينيا. گۆيدو وعان كۇلمەڭدەي قاراپ قويدى، بۇعان دجينيا اجەپتاۋىر ىڭعايسىزدانىپ قالدى. كامين جانىندا وتىن جيناۋلى ءتۇر ەدى. بۇل ەكى ارادا امەليا تاحتاعا قاراي بەت الىپ، سوندا بارىپ جايعاسقان سوڭ بۇگىن كۇن سالقىن بوپ تۇرعانىن ايتتى.
— اڭگىمە كىمنىڭ قانى قانداي ەكەنىندە، — دەپ كۇبىر ەتتى كامين جانىندا كۇيبەڭدەپ جاتقان رودريگەس.
كامينگە وت جاعۋى جاي ەمەس شىعار، كىمدى كۇتىپ وتىر ەكەن بۇلار، دەگەن سۇراق قويدى وزىنە ءوزى دجينيا. مىنا وتىن كەشە بولماعان. ءبىر ساتكە ءبارى ءۇنسىز قالدى، امەليانىڭ بەتسىزدىگىنە دجينيا قاتتى ۇيالدى. وت گۇرىلدەپ جانا باستاعان كەزدە گۆيدو تەرىس قاراپ تۇرعان كۇيى رودريگەسكە:
— تارتىمى ءتاۋىر ەكەن ءالى، — دەدى.
امەليا ەسالاڭ ادام سەكىلدى تارقىلداپ كۇلدى، رودريگەس تە ءماز بولا ءتىسىن اقسيتتى. گۆيدو ورنىنان تۇرىپ، جارىقتى ءوشىرىپ تاستادى. كولەڭكە ويناق سالا باستاعان بولمە مۇلدەم باسقا تۇرگە ەندى.
— مىنە، ءبارىمىز قايتا باس قوستىق، — دەدى امەليا. — قانداي راقات.
— كاشتان عانا جەتىسپەي تۇر، — دەدى گۆيدو. — شاراپ بار.
ءوزىن مىرعامعا باتقانداي سەزىنگەن امەليا قالپاعىن شەشىپ قويدى دا، بۇرىشتا ءبىر كەمپىردىڭ قۋىرىلعان كاشتان ساتىپ تۇرعانىن ايتتى.
— رودريگەس بارىپ كەلسىن، — دەدى امەليا.
ولاردىڭ ارا-قاتىناسىندا كىربىڭ قالماعانىنا قۋانعان دجينيا ءوزى جۇگىرىپ باسپالداقپەن تومەن ءتۇسىپ كەتتى. سۋىقتان دىردەك قاعىپ، زىر جۇگىرىپ تالاي جەرگە بارۋىنا تۋرا كەلدى، سەبەبى بۇرىشتاعى كەمپىر كەتىپ قالعان-دى، ءسويتىپ كاشتان ىزدەپ شىر اينالىپ جۇرگەن ول ىشتەي: كىم ءۇشىن بولسىن مەيلى، امەليا بۇلايشا سابىلماس ەدى دەپ ويلادى. دجينيا بولمەگە ەنتىگە باسىپ كىردى. مۇنداعى نارسەنىڭ ءبارى وعان بيلەپ تۇرعانداي كورىندى. انا جولعىداي رودريگەس تاحتادا جاتقان امەليانىڭ اياق جاعىندا وتىر ەدى، ال گۆيدو قىزعىلتىم رەڭدەگى قارا كولەڭكەدە الدەنە جايىندا ايتىپ تەمەكى تارتىپ تۇر ەدى.
ولار ستاقانداردى تولتىرىپ تا قويىپتى، ەندى كارتينالار توڭىرەگىندە اڭگىمەنى كويىتۋگە كىرىسىپتى. گۆيدو سالماق بوپ جۇرگەن جوتاسى جايىندا، ونى ءتوسىن كۇنگە بەرىپ جاتقان ايەل پوشىمىندا بەينەلەمەك ويى بارى جونىندە جانە بۇل كارتيناعا ايەل دەنەسىنە ءتان جۇمساقتىق پەن جىلى شىراي بەرگىسى كەلەتىنى تۋراسىندا ايتىپ تۇرعان.
— ونداي نارسە بولعان. باسقا بىردەڭە ويلاپ تاپ. ونداي نارسە بولعان، — دەدى رودريگەس.
سول ارادا ولار مۇنداي كارتينا شىن مانىندە سالىندى ما الدە سالىنعان جوق پا دەگەننىڭ توڭىرەگىندە ايتىسىپ كەتتى، ءارى كاشتان جەپ قابىعىن كامينگە لاقتىرۋمەن بولدى، ال امەليا ونى ەدەنگە تاستاپ جاتتى. اقىر سوڭىندا گۆيدو:
— جوق، ەشكىم ەشقاشان ەكەۋىن جىمداستىرىپ سالعان ەمەس. مەن ايەلدى اشىق اسپان تۇسىنداعى جوتا سەكىلدى بوپ كورىنەتىندەي پوشىمدا جاتقىزام، — دەدى.
— ەندەشە، سەن سيمۆولدىق كارتينا سالماقسىڭ عوي. ونداي جاعدايدا ايەل سۋرەتىن عانا سالاسىڭ، جوتانىڭ سۋرەتىن سالا المايسىڭ، — دەدى رودريگەس ىزا بولىپ.
دجينيا مۇنىڭ جايىن ءبىرازعا دەيىن ۇعا المادى، ءبىراق سول ەكى ارادا امەليا گۆيدوعا پوزا كورسەتۋگە قۇلشىندى، اناۋ وعان قارسىلىق بىلدىرە قويعان جوق.
— وسىنداي سۋىقتا ما؟ — دەپ سۇرادى دجينيا.
وعان جاۋاپ قاتقان ەشكىم بولمادى، گۆيدو مەن رودريگەس كاميننىڭ جىلۋى مەن جارىقتى ۇيلەستىرۋ ءۇشىن تاحتانى قاي جەرگە اپارىپ قويسا بولاتىنى جايىندا اقىلداسا باستادى.
— امەليا سىرقات ەمەس پە، — دەدى دجينيا.
— بولسام شە؟ — دەپ ورە تۇرەگەلدى امەليا. — مەنىڭ مىندەتىم — قوزعالماي تىپ-تىنىش جاتۋ عانا.
— بۇل بويىندا اسا جوعارى ادامگەرشىلىك قاسيەتى بار كارتينا بوپ شىعادى، — دەدى رودريگەس، — الەمدەگى ەڭ ادامگەرشىلىگى مول كارتينا بولادى.
ولار وسى توڭىرەكتە ءار نارسەنى ايتىپ ىرجاقتاسىپ، كۇلىسىپ جاتتى، ال ءاۋ باستا ساقتانىپ شاراپتان باس تارتقان امەليا بولسا، اقىر سوڭىندا ءبىر ستاقانىن ىشۋگە قۇلشىندى، ءبىراق كەيىن ستاقاندى سابىنداپ جۋۋ كەرەگىن ەسكەرتتى. ءوز ۇيىندە دە وسىلاي ىستەيتىنىن ايتىپ، گۆيدوعا الگى دارىگەردىڭ ءوزىن قالاي ەمدەپ جاتقانى جايىندا اڭگىمەلەپ بەردى. ودان سوڭ ولار ۋكولدار توڭىرەگىندە ازىلدەستى. امەليا گۆيدوعا قورىقپاي-اق قويۋىنا بولاتىنىن، تەرىسى تازا ەكەنىن، ودان ەشتەڭە جۇقپايتىنىن قۇلاعدار ەتتى. ءوش الۋعا وقتالعان دجينيا ودان: توسىندەگى ىسىگىڭ كەتتى مە دەپ سۇرادى، بۇعان امەليا بۇلقان-تالقان بولىپ، ءوزىنىڭ ءتوسى دجينيانىڭ توسىنەن الدەقايدا ادەمى ەكەنىن ايتىپ جاۋاپ قاتتى.
— كورەيىك، — دەدى گۆيدو.
ءبارى كۇلىپ، بىر-بىرىنە كوز تاستاپ قويدى. امەليا بلۋزكاسىنىڭ ءوڭىرىن اشتى دا، ءتوس تارتقىشىن اعىتىپ، ەكى قولىمەن ەكى ءتوسىن ۇستاپ كورسەتتى. شام جاعىلدى، امەلياعا كوزىنىڭ قيىعىن سالعان دجينيا ونىڭ وزىنە وشىگە ءارى ماساتتانا قاراپ وتىرعانىن بايقاپ قالدى.
— ەندى سەنىكىن كورەيىك، — دەدى رودريگەس.
ءبىراق دجينيا سامارقاۋ تۇردە باس شايقادى، گۆيدونىڭ وزىنە قاراپ قالعانىن كورىپ، كوزىن تومەن سالدى. ۇنسىزدىك ءبىرازعا سوزىلدى، الايدا گۆيدو دانەڭە دەگەن جوق.
— بولساڭشى، — دەدى رودريگەس، — ءتوسىڭ ءۇشىن توست كوتەرەمىز ءقازىر.
گۆيدو ءالى ءۇنسىز ەدى. دجينيا دەرەۋ كامينگە قاراي بۇرىلىپ وتىردى، ارقا تۇسىنان بىرەۋدىڭ: "جارىمەس" دەگەنى ەستىلدى.
ءسويتىپ ەرتەڭىنە جۇمىسقا بارعان دجينيا گۆيدونىڭ تىر جالاڭاش امەليامەن وڭاشا وتىرعانىن ويلاۋمەن ءجۇردى. اۋىق-اۋىق جۇرەگى قارس ايرىلا كۇرسىنەدى. امەلياعا تەسىلە قاراپ تۇرعان گۆيدونىڭ ءتۇرىن ۇدايى كوز الدىنا ەلەستەتەدى.
رودريگەس تە سوندا شىعار دەگەن ءۇمىت قانا كوڭىلىنە مەدەۋ بولاتىن.
تۇسكى ۇزىلىستەن كەيىن ونى ەسەپ-شوت الىپ بارۋعا جۇمساعان، سونى پايدالانعان ول ستۋدياعا سوعا كەتتى. ەسىك كىلتتەۋلى تۇر ەكەن. تىڭ تىڭداپ كورىپ ەدى، ەشقانداي دىبىس ەستىلە قويمادى. كوڭىلى ورنىنا تۇسكەندەي بولدى.
ساعات جەتىدە ولاردىڭ ءبارىن كافەدەن جولىقتىردى. گۆيدو ءوزى سىيلاعان گالستۋكتى تاعىپ الىپ، الدەنە جايىندا ءبوسىپ وتىر ەكەن، ال امەليا شىلىم شەگىپ، ونى مۇقيات تىڭداپ قالىپتى. ولار دجينياعا، بەينە كىشكەنتاي قىز بالاعا ايتقانداي، "وتىر" دەي سالدى. وتكەن كۇندەر جايىندا ءسوز قوزعالدى دا، امەليا تانىس سۋرەتشىلەر جايىندا اڭگىمەلەي باستادى.
— ال، سەن بىزگە نە جونىندە ايتار ەكەنسىڭ؟ — دەدى رودريگەس دجينيانىڭ قۇلاعىنا اۋزىن تاقاپ.
— قويا تۇر، — دەدى دجينيا وعان بۇرىلىپ تا قاراماستان.
بۇدان سوڭ ءبارى بىرگە پاسساجبەن ءجۇرىپ ءوتتى، سول ارادا دجينيا گۆيدودان كەشكىسىن جولىعىسا الامىز با دەپ سۇرادى.
— رودريگەستى قايدا جىبەرەمىز؟ — دەدى گۆيدو.
دجينيا وعان كۇيىنە كوز تىكتى، سوسىن ولار كەزدەسىپ، از ۋاقىت سەرۋەن جاساۋعا ۋادەلەستى.
كەشكىسىن قار جاپالاقتاي باستاعان، گۆيدو كافەگە كىرىپ پۋنش ىشۋگە ۇسىنىس جاسادى. ەكەۋى پۋنشتى ۇلدىرىك جانىندا تۇرىپ ءىشتى. كەرەمەت قاتتى توڭىپ كەتكەن دجينيا ودان مىناداي سۋىقتا امەليانىڭ قالايشا پوزا كورسەتەتىنىن سۇرادى.
— كامين جىلىتادى عوي، — دەدى گۆيدو، — وعان قوسا، ونىڭ ەتى ۇيرەنىپ كەتكەن.
— مەن شىداي الماس ەدىم، — دەدى دجينيا.
— ساعان ءسويت دەپ جاتقان كىم بار؟
— وي، گۆيدو، — دەدى دجينيا، — نەگە ماعان ونداي اۋىر ءسوز ايتاسىڭ؟ مەن بۇل جايىندا تەك امەليا اۋرۋ بولعاندىقتان عانا ءسوز ەتىپ تۇر ەمەسپىن بە؟
ولار سىرتقا شىقتى، گۆيدو ونى قولتىقتاپ الدى. جاپالاقتاپ جاۋعان قار اۋىزعا، كوزگە كىرىپ، ەكەۋىنىڭ ءۇستى-باسىن اپپاق قىپ جىبەردى.
— بىلاي ىستەيىك، — دەدى گۆيدو. — نە ايتپاق بولعانىڭدى ءتۇسىنىپ تۇرمىن. ءتىپتى نەندەي نارسەمەن اۋەيلەنەتىندەرىڭدى دە بىلەم. وندا تۇرعان دانەڭە جوق. قىزداردىڭ ءبارى دە سۇيىسكەندى جاقسى كورەدى. سوندىقتان بۇل اڭگىمەڭدى قوي.
— ال، انا رودريگەس شە... — دەدى دجينيا.
— بىر-بىرىڭنەن ايىرماڭ از. قالاساڭ رودريگەسكە ءوزىڭ پوزا كورسەتۋىڭە بولادى. كەلە قال، ەندەشە، ەرتەڭ. كۇنى بويى وزىڭمەن ءوزىڭ جۇرگەندە نە ىستەيتىنىڭ جايىندا سۇرامايمىن عوي سەنەن.
— رودريگەسكە پوزا كورسەتۋگە ەشقانداي قۇلقىم جوق.
ولار كىرە بەرىس جانىندا قوشتاستى. ءۇستى-باسىن قار باسقان، ساداقا سۇرايتىن، باسقا ەشتەڭە جايىندا ويلامايتىن قايىرشىلارعا سونداي قاتتى قىزعانىش بىلدىرۋمەن بولعان دجينيا ۇيىنە ورالدى.
كەلەسى كۇنى ساعات وندا ول ستۋديادان تابىلدى، ەسىكتى اشقان گۆيدوعا جۇمىستان سۇرانىپ شىققانىن ايتتى.
— بۇل دجينيا ەكەن، — دەدى گۆيدو ارتىنا بۇرىلىپ قاراپ.
تەرەزەدەن قار جاپقان شاتىرلار اعاراڭداپ تۇرعان. وت جاعىلعان كاميننىڭ قارسى الدىنا قويىلعان تاحتادا وتىرعان تىر جالاڭاش امەليا سۋىقتان ءبۇرىسىپ، ەسىكتى جابۋلارىن سۇراپ جالىندى.
— بىزگە قاراپ تۇرعىڭ كەلگەن ەكەن عوي، — دەدى گۆيدو مولبەرتكە قايتا ورالىپ. — قايسىمىزدى قىزعاناسىڭ سوندا؟
رەنجىپ قالعان دجينيا كاميننىڭ جانىنا جۇرەلەي كەتتى. امەلياعا قاراعان دا جوق، گۆيدونىڭ دا قاسىنا جاقىندامادى. وتىن ۇستەۋ ءۇشىن گۆيدو كاميننىڭ قاسىنا كەلدى، ال وت بولسا، ءتىپتى جالاڭاش ادامنىڭ ءوزى دە توڭا قويمايتىنداي بوپ لاۋلاپ جانىپ جاتىر ەدى.
ءوتىپ بارا جاتىپ گۆيدو دجينيانى جەلكەسىنەن جايمەن نۇقىپ قالدى، سوسىن امەليانى تىزەسىنەن سيپادى، ءبىراق قۇددى كۇيدىرىپ العانداي، قولىن تەز تارتىپ الدى. وتقا ءبۇيىرىن بەرىپ شالقاسىنان جاتقان امەليا گۆيدو تەرەزە جانىنا قايتىپ ورالعاننان كەيىن قىرىلداعان داۋىسپەن:
— ماعان قاراپ تۇرۋ ءۇشىن كەلدىڭ بە؟ — سىبىرلادى.
— رودريگەس كەتىپ قالدى ما؟ — دەپ سۇرادى دجينيا.
گۆيدو قاتتى داۋىستاپ:
— تىزەڭدى كىشكەنە جوعارى كوتەر، — دەدى.
وسى ارادا دجينيا بۇرىلىپ قاراماققا وقتالدى، ىستىقتاپ كەتكەندىكتەن وتتان ارمەنىرەك ىسىرىلىپ وتىرعان ول امەلياعا قىزعانىشپەن كوز تىكتى. گۆيدو ولارعا مولبەرتتىڭ ار جاعىنان اۋىق-اۋىق كوز تاستاپ، قايتادان پاراققا قاراي ەڭكەيىپ تۇردى.
اقىرى ول:
— كيىن، مەن بولدىم، — دەدى.
امەليا تۇرىپ وتىردى دا، پالتوسىن يىعىنا جامىلدى.
— ءىس ءتامام، — دەدى ول كۇلىپ دجينياعا.
دجينيا جايمەن باسىپ مولبەرتكە جاقىندادى. قاعازدىڭ ۇزىنشۇباق پاراعىنا گۆيدو كومىر قارىنداشپەن امەليا دەنەسىنىڭ نوبايىن ءتۇسىرىپتى. بۇلار مۇلدەم قارابايىر، كەي-كەيدە بىر-بىرىمەن قيىلىسىپ قالاتىن سىزىقتار عانا ەدى. امەليا سۋعا اينالىپ، قاعاز بەتىمەن اعىپ جاتقانداي كورىنەتىن.
— ۇناي ما ساعان؟ — دەپ سۇرادى گۆيدو.
امەليانىڭ تۇرپاتىن انىقتاپ كورىپ الۋعا تىرىسىپ تۇرعان دجينيا باسىن يزەدى. گۆيدو وعان كۇلە قارادى. سول جەردە دجينيا جۇرەگى ءدۇرسىل قاعىپ:
— مەنى دە سالشى، — دەدى. گۆيدو وعان ءجۇزىن بۇردى.
— پوزا كورسەتكىڭ كەلە مە؟ جالاڭاش كۇيدە مە؟ — دەپ سۇرادى ول.
دجينيا امەلياعا قاراپ قويىپ:
— ءيا، — دەدى.
— ەستىدىڭ بە؟ دجينيا تىر جالاڭاش پوزا كورسەتكىسى كەلەدى، — دەپ داۋىستاي سويلەدى گۆيدو.
امەليا شيق-شيق كۇلدى. سوسىن ورنىنان اتىپ تۇردى دا، پالتوسىن قىمتانىپ الىپ پەردەگە قاراي بەت الدى.
— مىنا جەرگە، وتتىڭ جانىنا شەشىن. مەن كيىنەم. دجينيا قار باسقان شاتىرلارعا سوڭعى رەت كوز تاستادى دا:
— مىندەتتى تۇردە شەشىنۋ كەرەك پە؟ — دەپ دىبدىرلادى.
— شەشىن، شەشىن. مۇندا بوتەن ادام جوق، — دەدى گۆيدو. جۇرەگى اتقاقتاي سوققان، قاتتى ابىرجىعاننان بويىن ءدىرىل بيلەگەن دجينيا وت جانىندا شەشىنە باستادى، پەردەنىڭ تاساسىنا كىرىپ كەتكەنى ءۇشىن، ءوزىن كورمەيتىنى ءۇشىن امەلياعا ىشتەي العىس جاۋدىرۋمەن بولدى. گۆيدو مولبەرتتەگى پاراقتى الىپ تاستاپ، ورنىنا جاڭاسىن بەكىتتى. دجينيا ۇستىندەگى كيىمىن بىرىنەن سوڭ ءبىرىن تاحتاعا قويىپ جاتتى. گۆيدو وتتى كوسەپ جىبەرمەككە كامينگە كەلدى.
— تەزدەت، ايتپەسە وتىن شاق كەلمەيتىن ءتۇرى بار، — دەدى ول.
— قورىقپا! — دەپ ايقايلادى امەليا پەردەنىڭ تاساسىنان.
دجينيا تىر جالاڭاش شەشىنگەننەن كەيىن گۆيدو ونى بايىپتى كوزبەن بايسالدى كەيىپتە شولىپ شىقتى. سوسىن قولىنان الدى دا، كورپەنىڭ ءبىر شەتىن ەدەنگە ءتۇسىرىپ جىبەرىپ:
— مىناعان شىعىپ تۇر دا وتقا قارا. سەنى تۇرەگەلىپ تۇرعان قالپىڭدا سالام، — دەدى.
دجينيا وتقا قادالا قاراپ قالدى، ال ءوزى امەليا قۋىستان شىقتى ما ەكەن دەپ ويلاۋمەن بولدى. وتتىڭ ساۋلەسى تەرىسىنە التىن ءتۇستى رەڭ بەرىپ، قىزۋى دەنەسىن شارپىپ تۇرعانىن بايقادى. سول ارادا ول باسىن بۇرماعان قالپى شاتىرلاردا جاتقان قارعا كوز قيىعىن تاستادى.
— قولىڭمەن قالقالاما. بەينە بالكوندى تىرەپ تۇرعانداي قولىڭدى جوعارى كوتەرىپ ۇستا، — دەگەن داۋىسى ەستىلدى گۆيدونىڭ.
XVII
دجينيا ەزۋ تارتقان قالپى وتقا قاراپ تۇرعان. ءبىر كەز جوتا-جونى شىمىر ەتە قالدى. امەليانىڭ اقىرىن باسقان اياق دىبىسى ەستىلدى؛ ول بەلدىگىن جۇرە جوندەپ تەرەزە جانىنا، گۆيدونىڭ قاسىنا بارىپ تۇرعان كەزدە دجينيا وعان باسىن بۇرىپ قاراماي-اق جىميا كۇلدى.
كەنەت ول تاحتانىڭ جانىنان تاعى ءبىر اياق دىبىسىن ەستىپ، قولىن تومەن ءتۇسىرىپ جىبەرە جازدادى.
— قوزعالماي تۇر، — دەدى گۆيدو.
— نەگە سونشا قۇپ-قۋ بوپ كەتتىڭ؟ — دەدى امەليا. — كوڭىل اۋدارما.
وسى سوت دجينيا ءمان-جايدى بىردەن تۇسىنە قويدى، قاتتى شوشىنعاننان ءتىپتى بۇرىلىپ قاراۋعا دا شاقتىسى بولمادى. مانادان بەرى رودريگەس پەردەنىڭ ار جاعىندا وتىرعان، ەندى ءقازىر بولمەنىڭ ورتاسىنا شىعىپ وعان قاراپ تۇرعان. دجينيا تىپتەن ونىڭ تىنىس العانىن دا سەزىنگەندەي بولدى. تۇلا بويى ءدىر-دىر ەتىپ، ەسى كەم بىرەۋدەي جالىننان كوز اۋدارماي تۇرا بەردى، اقىرى بۇرىلىپ قاراعان جوق.
تىنىشتىق ۇزاققا سوزىلدى. ەشكىم قىبىر ەتىپ قوزعالمادى، تەك گۆيدو عانا قارىنداشپەن قاعازدى سىزبالاپ جاتتى.
— توڭىپ بارام، — دەپ دىبدىرلادى دجينيا.
— كوفتاڭدى جامىل وندا، — دەدى گۆيدو.
— ءقايتسىن-اي، — دەدى امەليا.
دجينيا سول بويدا ارتىنا جالت قاراپ، ءوزىن كوزىمەن ىشىپ-جەپ تۇرعان رودريگەستى كوردى دە، كيىمدەرىن قۇشاقتاي الىپ دەنەسىن قالقالادى. تاحتاعا تىزەسىمەن تىرەنىپ، العا قاراي ۇمسىنىڭقىراپ تۇرعان رودريگەس بالىق قۇساپ اۋزىمەن اۋا قارماپ، وعان قاراپ مۇرنىن كىرجيتتى.
— ايتاتىنى جوق، — دەدى ول تۇك ەشتەڭە بولماعانداي.
ءبارى ءماز بولا كۇلىپ دجينيانىڭ كوڭىلىن اۋلاي باستادى، ءبىراق ول ەشقانداي سوزگە قۇلاق اسپاستان جالاڭ اياق قالپى جۇگىرىپ پەردەنىڭ تاساسىنا باردى دا، اسىعىس-ۇسىگىس كيىنىپ الدى. ەشكىم سوڭىنان كەلگەن جوق. اسىعام دەپ ءترۋسيىنىڭ رەزەڭكەسىن دە ءۇزىپ الدى. سوسىن ۇيپا-تۇيپاسى شىققان توسەككە قاراڭعى جەردە تۇرىپ جەركەنىشپەن كوز تىكتى. بولمەدەگىلەردە ءۇن جوق ەدى.
— دجينيا، كىرۋگە بولا ما؟ — دەدى پەردە سىرتىنان امەليانىڭ داۋىسى.
پەردەنى قولىمەن قارماپ العان دجينيا تۇك ءۇن قاتقان جوق.
— نەعىلاسىڭ ول اۋمەسەردى، — دەگەن گۆيدونىڭ داۋىسى ەستىلدى.
مۇنى ەستىگەن دجينيا پەردەگە جارماسقان كۇيى ءۇنسىز ەگىلە جىلادى. انادا گۆيدو ۇيىقتاپ قالعان ءتۇنى جىلاعانىنداي جانى شىرقىراپ كەتتى. گۆيدومەن كەزدەسكەلى بەرى تەك ەڭىرەۋدەن باسقا ەشتەڭە بىتىرمەگەندەي كورىندى وعان. "ولار نەگە كەتپەيدى ەكەن؟" دەپ ويلادى مەزگىل-مەزگىل ءتوپليى مەن شۇلىعى تاحتانىڭ جانىندا قالعان-دى.
دجينيا سولقىلداپ ۇزاق جىلادى، ويلاماعان جەردەن پەردە ىسىرىلىپ رودريگەس وزىنە ءتوپليىن ۇسىنعان كەزدە ول جىلاپ-سىقتاۋدان ماڭگىرىپ قالعانداي حالدە بولاتىن. دجينيا ءتوپليىن ءۇن-تۇنسىز الا سالدى، الگىنىڭ الپەتى مەن ستۋديانىڭ ءبىر بۇرىشى عانا كوزىنە شالىندى. اقىلسىزدىق جاساعانىن ءدال وسى قاس قاعىمدا عانا ءتۇسىندى — شامادان تىس قاتتى تولقىپ كەتكەندىكتەن باسقالار دا كۇلكىدەن پىشاق كەستى تىيىلعان-دى. سوسىن رودريگەستىڭ پەردە جانىنان كەتپەي تۇرعانىن بايقادى.
سول ارادا بويىن: "ءقازىر گۆيدو كەلىپ ءوزىمدى اياۋسىز ماسقارالاي باستايدى-اۋ"، دەگەن كەرەمەت ۇرەي بيلەدى. "گۆيدونىڭ تەگى — شارۋا، — دەپ ويلادى ول — ول ماعان جان اشىرلىق ءبىلدىرىپ جاتپايدى. نە ىستەدىم دەسەڭشى! مەنىڭ دە باسقالارعا قوسىلىپ كۇلۋىم كەرەك ەدى". ول شۇلىعى مەن ءتوپليىن كيىپ الدى.
پەردە تاساسىنان شىققان دجينيا رودريگەسكە قاراعان دا جوق، ەشكىمگە كوز توقتاتقان جوق. تەك مولبەرت جانىندا تۇرعان گۆيدونىڭ باسى مەن شاتىرلاردا جاتقان قاردى عانا كوزى شالدى. امەليا جىميا كۇلىپ تاحتادان تۇردى.
دجينيا تاحتادان ءبىر قولىمەن پالتوسىن، ەكىنشى قولىمەن قالپاعىن ءىلىپ الدى دا، جۇگىرە باسىپ ەسىكتەن شىعىپ كەتتى.
قار باسقان كوشەگە شىققان ول ءوزىن ءالى تىر جالاڭاش تۇرعانداي سەزىندى. كوشەلەر قاڭىراپ جاتىر ەدى، دجينيا قايدا بارارىن بىلمەدى. جوعارىداعىلاردىڭ بۇعان ءجوندى كوڭىل اۋدارماعانى سونشالىق، ءتىپتى وسىنداي بەيۋاقتا نەگە كەلدى ەكەن دەپ تاڭىرقاعان دا ەشكىم بولمادى. ءوزى كۇتىپ جۇرگەن جازدىڭ ەندى ەشقاشان شىقپايتىنى، ويتكەنى ەندى جاپادان-جالعىز قالعانى، ەشكىممەن تىلدەسپەيتىنى، تەك سينورا بيچەنى ماز-مەيرام عىپ كۇنى بويى الاڭسىز جۇمىس ىستەيتىنى جايىنداعى ويلارمەن ءوزىن-وزى مۇجگىلەي بەردى. ءبىر ۋاقتا ول مۇندا رودريگەستىڭ كىناسى تىپتەن از ەكەنىن ۇعىندى، سەبەبى ول ءدايىم ساعات ون ەكىگە دەيىن ۇيىقتايتىن، ال بۇلار ونى وياتىپ جىبەرگەن بولاتىن، سوندىقتان ونىڭ بۇعان سۇقتانا قاراعانى دا تۇسىنىكتى ەدى. "ءوزىمدى امەليا سەكىلدى ۇستاسام، ءبارىن قايران قالدىرعان بولار ەم. ال مەن بوتاداي بوزدادىم". وسى جايىندا ويلاعاننىڭ وزىنە بولا كوزىنە تاعى جاس تىعىلدى.
دەگەنمەن، دجينيانىڭ شىنداپ قاسىرەت شەگەرلىك شاقتىسى بولمادى. بارىنە كىنالى ءوزى ەكەنىن تۇسىنەتىن. سول كۇنى تاڭەرتەڭ ول وزىنە-وزى قول سالعانى نەمەسە قۇرىعاندا وكپەسىنە سالقىن تيگىزىپ العانى قانداي جاقسى بولار ەدى دەپ ويلاۋمەن بولدى. ونداي جاعدايدا بۇعان انالار كىنالى بوپ شىعار ەدى دە، ار-ۇياتىنىڭ الدىندا ازاپ شەگەر ەدى. ءبىراق ءوزىڭدى ولىمگە قيۋدىڭ قاجەتى جوق. كەمەلىنە كەلگەن ايەل سەكىلدى كورىنگىسى كەپ الەكتەنگەن ءوزى عوي. الايدا بۇدان ەشتەڭە شىقپادى. قالتاڭ كوتەرمەيتىن قىمبات دۇنيەگە تولى دۇكەنگە كىرگەنىڭ ءۇشىن ءوزىڭدى ءوزىڭ ءولتىرۋ دۇرىس بولا ما. اقىلسىز ەكەنسىڭ، ۇيدەن اتتاپ شىقپا. "باقىتسىز بەيباقپىن عوي مەن" دەدى دجينيا ۇيلەردىڭ قابىرعاسىنا قاراي تىقسىرىلا ءتۇسىپ.
تۇسكى ۇزىلىستەن كەيىن اتەلەگە كەلگەنىندە سينورا بيچە ونى كورگەن بويدا-اق:
— ءاي، قىزدار، سەندەر نەندەي ىسپەن اينالىسىپ جۇرسىڭدەر وسى! تۇرىڭە قاراپ سەنى بۋاز ايەل دەپ ويلاپ قالۋعا بولادى، — دەپ ايقايلادى.
دجينيا ەرتەڭگىسىن قىزۋى كوتەرىلگەنىن ايتتى. كوڭىلى دە ءوسىپ قالدى: قالاي دەگەنمەن دە، تۇرىنەن قاسىرەت شەگىپ جۇرگەنى كورىنىپ تۇر ەكەن عوي. ءبىراق ۇيىنە قايتىپ ورالعان كەزدە باسپالداقتا كىدىرىپ، بەتىنە وپا جاعىپ الدى، سەبەبى سيەۆەرينودان ۇيالاتىن.
سول كۇنى كەشكىسىن ول روزا كەلەر نە امەليا كەلەر دەپ كۇتتى، ءتىپتى رودريگەس تە كەپ قالار دەپ ۇمىتتەندى جانە كىم كەلسە دە، ەسىكتى اشقان بويدا قايتادان سارت ەتكىزىپ جاۋىپ الماققا بەكىندى. ءبىراق ەشكىم كەلگەن جوق. بۇل دا از بولعانداي، سيەۆەرينو وكشەسى تەسىك شۇلىقتارىن ۇستەل ۇستىنە لاقتىرا سالدى دا، جالاڭ اياق ءجۇرسىن دەيمىسىڭ مەنى، دەدى.
— ساعان ۇيلەنەتىن ميعۇلانىڭ ماڭدايىنىڭ سورى بەس ەلى، دەدى ول — مامامىز ءتىرى بولعاندا ساعان كورسەتەتىن ەدى.
كوزى قىزارىپ كەتكەن، كوڭىلى الاي-تۇلەي بوپ تۇرعان دجينيا زورلانا كۇلىپ، كۇيەۋگە شىققانشا اسىلىپ ولگەنى جاقسى ەكەنىن ايتتى. بۇل كەشتە ول ىدىس-اياق جۋعان جوق. ءبىرقىدىرۋ ۋاقىت تىڭ تىڭداپ ەسىك جانىندا تۇردى، سوسىن اس ۇيدە ارلى-بەرلى سەندەلىپ ءجۇردى، ءبىراق قار باسىپ اپپاق بوپ جاتقان شاتىرلارعا قاراماۋ ءۇشىن تەرەزەگە جاقىندامادى. سيەۆەرينو بەشپەتىنىڭ قالتاسىنان سيگارەت تاۋىپ، شىلىم شەگۋگە ارەكەتتەندى. بۇعان ەبى بارىن كورىپ، ۇستى-ۇستىنە سورعىشتادى دا، ەرتەڭنەن باستاپ تەمەكى تارتۋدى ۇيعارىپ، تاحتاعا قۇلاي كەتتى.
ەندى دجينياعا شارۋانى شاپشاڭ رەتتەپ جىبەرەيىن دەپ جانىعۋدىڭ قاجەتى بولماي قالعان، ءبىراق بۇدان ول قۋانىش تاپقان جوق، سەبەبى ۇيدەگى ونى-مۇنى ءىستى جەدەل تىندىرىپ تاستاۋعا ماشىقتانىپ تا العان ەدى، سوندىقتان ويلانۋىنا كوپ ۋاقىت قالاتىن. تەمەكى تارتۋ وعان ازدىق ەتتى — ءوزىنىڭ قالاي تەمەكى تارتىپ جۇرگەنىن باسقا بىرەۋ كورسە دەپ ولەردەي قۇمارتتى، ءبىراق وعان ءتىپتى روزا دا توبە كورسەتپەدى. كەشكىسىن، سيەۆەرينو كەتكەننەن كەيىن، كوڭىلى سونداي جابىرقاپ سالا بەرەتىن؛ ءسويتىپ، وڭاشا قالعان، سىرتقا شىعۋعا تاۋەكەلى جەتپەگەن دجينيا الدەبىرەۋ كەلەر دەپ سارعايا كۇتۋمەن بولاتىن. ءبىر جولى، توسەككە جاتايىن دەپ شەشىنىپ جاتقان كەزىندە، ايالاپ-ايمالاعان كەزدەگىدەي بويىن ءتاتتى ءدىرىل باستى، سويتكەن سوڭ اينانىڭ الدىنا بارىپ تۇردى دا، دەنەسىن قىمسىنىپ-قىمتىرىلماي بايىپپەن شولىپ شىقتى، سوسىن قولىن باسىنان اسىرا جوعارى كوتەرىپ، ەندى بولماسا جىلاپ جىبەرەتىنىن سەزىنىپ، تۇرعان ورنىندا ءبىر اينالدى. "تاپ ءقازىر گۆيدو كىرىپ كەلسە نە دەر ەدى؟" دەپ سۇرادى ول وزىنەن، گۆيدونىڭ مۇنى الدەقاشان ەستەن شىعارعانىن جاقسى ءبىلىپ تۇرسا دا. "ءبىز ءتىپتى قوشتاسقان دا جوقپىز عوي" دەپ كۇبىرلەدى، ودان سوڭ تىر جالاڭاش تۇرعان كۇيدە جىلاماس ءۇشىن تەزدەتىپ توسەگىنە جاتا قالدى.
كەي-كەيدە دجينيا كوشەدە كەلە جاتىپ توسىننان-توسىن توقتاي قالاتىن، ويتكەنى جاز ايىنداعى كەشتەر تۇتقيىلدان كوز الدىنا ەلەس بەرىپ كەتەتىن، ءتىپتى جىپ-جىلى اۋاعا تاراعان حوش يىستەردى سەزىنگەندەي، دىبىستاردى ەستىپ، بوياۋلار مەن شىنار اعاش كولەڭكەلەرىن كوزبەن كورگەندەي بولاتىن. بۇرىش-بۇرىشتاردا كىدىرىستەپ، بالشىق پەن قاردىڭ ورتاسىندا تۇرعان قالپى وسىنىڭ ءبارى جايىندا ساعىنىشپەن ارمان ەتەتىن. "جاز، ارينە، شىقپاي قويمايدى، باسقاشا بولۋى مۇلدە مۇمكىن ەمەس" دەدى ول وزىنە، الايدا ءدال ءقازىر، جالعىز قالعان شاقتا، جازدىڭ شىعاتىنى وعان اقىلعا قونبايتىن نارسە سەكىلدى كورىنىپ تۇرعان. "مەن كارى كەمپىرمىن، اڭگىمە سوندا. كورەر قىزىعىمدى كورىپ بولعان جانمىن".
ءسويتىپ جۇرگەندە ءبىر كۇنى كەشكىسىن اسىعا باسىپ ۇيىنە ورالعان دجينيا كىرە بەرىستەن امەليانى كەزىكتىرىپ قالدى. ابىرجىپ كەتكەن ولار ءتىپتى امانداسقان دا جوق، ءبىراق دجينيا كىدىردى. ءتاپ-تاۋىر كيىنگەن، باسىندا شىلتەرلى قالپاعى بار امەليا الدەبىرەۋدى كۇتكەندەي ارلى-بەرلى تەڭسەلىپ ءجۇر ەكەن.
— بۇل جەردە نە ىستەپ ءجۇرسىڭ، — دەپ سۇرادى دجينيا.
— روزانى كۇتىپ ءجۇرمىن، — دەدى امەليا قارلىعىڭقى داۋىسپەن. سوسىن ەكەۋى بىر-بىرىنە باعجيا قارادى.
دجينيا ەرنىن جىمقىرىپ الدى دا، باسپالداقپەن جۇگىرە باسىپ جوعارى كوتەرىلىپ كەتتى.
— بۇگىن نە بولعان ساعان؟ — دەدى سيەۆەرينو وعان اس ءىشىپ وتىرعان كەزدە. — جىگىتىڭ كەزدەسۋگە كەلمەي قالعاننان ساۋ ما؟
وڭاشا قالعان دجينيا شىنىمەن قاتتى جابىرقاپ كەتتى. ول ءتىپتى جىلاعان دا جوق. ەسالاڭ بىرەۋ قۇساپ بولمەدە ولاي-بۇلاي سەندەلىپ ءجۇردى دە قويدى. سودان سوڭ تاحتاعا بارىپ قۇلاي كەتتى.
الايدا، سول كۇنى كەشكىسىن وعان امەليا كەلدى. ەسىكتى اشقان دجينيا ءوز كوزىنە ءوزى سەنبەدى. امەليا ادەتتەگىشە ىشكە كىردى، سيەۆەرينو ۇيدە مە دەپ سۇرادى، سوسىن تاحتاعا بارىپ وتىردى.
دجينيا ءتىپتى تەمەكى تارتۋدى دا ۇمىتىپ كەتتى. ءۇنسىز وتىرا بەرمەۋ ءۇشىن ونى-مۇنى جايىندا انشەيىن بىرەر اۋىز ءتىل قاتىستى. امەليا قالپاعىن شەشىپ، اياعىن اياعىنا ايقاستىرا قويىپ وتىردى. تومەنىرەك تۇسىرىلگەن شامنىڭ جانىندا ۇستەلگە قولىن تىرەپ تۇرعان دجينياعا ونىڭ ءجۇزى كورىنبەي قالعان. كۇننىڭ قايتا سۋىتىپ كەتكەنى جايىندا اڭگىمە بولدى دا، امەليا:
— بۇگىن تاڭەرتەڭ توڭعانىم-اي، — دەدى.
— ءالى ەمدەلىپ ءجۇرسىڭ بە؟ — دەپ سۇرادى دجينيا.
— نە، وزگەرىپپىن بە؟
— بىلمەيمىن، — دەدى دجينيا.
امەليا تەمەكى سۇرادى: ۇستەل ۇستىندە سيگارەت قورابى جاتىر ەدى.
— مەن دە تارتىپ ءجۇرمىن، — دەدى دجينيا.
ولار شىلىم تۇتاتىپ جاتقان كەزدە امەليا:
— قالاي، اشۋىڭ تارقادى ما؟ — دەدى.
دجينيا قىپ-قىزىل بوپ كەتتى، ءبىراق جاۋاپ قاتقان جوق. امەليا سيگارەتىنە قاراپ وتىرعان كۇيى:
— ءوزىم دە سولاي ويلاعام، — دەدى.
— انا جاقتان كەلدىڭ بە؟ — دەپ دىبدىرلادى دجينيا.
— ءبارىبىر ەمەس پە، — دەپ جاۋاپ قاتتى امەليا. — كينوعا بارۋعا قالايسىڭ؟
تەمەكىسىن تارتىپ بولا بەرگەن امەليا كۇلە سويلەپ:
— رودريگەس ساعان كەتارى ەمەس سياقتى. مەنەن ءوزىڭدى ۇناتاتىن-ۇناتپايتىنىمدى سۇرادى. ەندى گۆيدو سەنى ودان قىزعانىپ ءجۇر، — دەدى.
دجينيا ەزۋ تارتقانسىدى، ال امەليا ءسوزىن جالعاپ:
— ءساتى تۇسسە، كوكتەمگە قاراي ساۋىعىپ شىعام. دارىگەر سەنى دەر كەزىندە قولعا الدىم، — دەيدى. بەرى قارا، دجينيا، كينودا قىزىقتى ەشتەڭە كورسەتىلىپ جاتقان جوق، — دەدى.
— وندا قالاعان جاعىڭا بارايىق، — دەدى دجينيا. — باستاي بەر.
You Might Also Like
-
اتىراۋدان «ان-24» دەگەن ۇشاققا ءمىنىپ، استراحانعا قاراي ، ۇشساڭىز، سوناۋ بيىكتەن «قوعالى كولدەر، قوم سۋلاردى» كورەسىز. دە سول باياعى بابالار ەلىنە: اسان قايعى مەن قازتۋعان، شا...
