گەربەرتتىڭ قاندى شەڭگەلى
ول كەزدە مەن 16 جاستا ەدىم، اكەم كۇزەمباي ءبىر كۇنى مەنى شاقىرىپ الىپ:
— اۋىلدا جالشىلىقتا ءجۇرىپ، ءومىرىمنىڭ كوبىن اۋىر بەينەتپەن وتكىزدىم. اۋىلدىڭ اۋىر ومىرىنە توزە الماعان كەدەيلەر قاراعاندىعا كەتىپ جاتىر. سول جەرگە بىزدە بارىپ، كۇن كورسەك دەگەن وي بار، بۇعان سەن قالاي قارايسىڭ؟ — دەدى.
مەن اكەمنىڭ بۇل پىكىرىنە قارسى بولعانىم جوق. سونىمەن 1907 جىلى قاراعاندىعا كەلدىك تە، اكەم ەكەۋمىز بىردەي اعىلشىن شاحتاسىنا تۇستىك.
ءبىزدى اعىلشىن شاحتاسىنىڭ قاندى ازابى، اۋىر بەينەتى قارسى الدى. اۋەلى شاناشى، ونان كەيىن زابويشى بولدىم. كۇن سايىن 16-17 ساعاتقا دەيىن جۇمىس ىستەيتىن بولدىق، ابدەن السىرەدىك، ەزىلدىك. سونشاما اۋىر ەڭبەكتە ءجۇرىپ، كۇن سايىن تاباتىن جالاقىمىز ءتىپتى بولىمسىز ەدى. باسقا تۇتىنۋدى ايتپاعاندا، تاماعىمىزعا دا جەتپەدى، ءبىراق امال نە، شىقپاعان جان، شىداپ جۇرە بەردىك.
مەن تۇڭعىش رەت دجيم گەربەرت دەيتىن اعىلشىننىڭ «دجيممي» دەگەن شاحتاسىندا جۇمىس ىستەپ، تۇيە كەتپەن، يت شانانىڭ قاسىرەتىن وسىندا تارتتىم.
دجيم گەربەرت شاحتاعا اپتاسىنا ءبىر رەت ءتۇسىپ ءجۇردى. مەن وسى قوجايىنمەن ءبىر رەت كەزدەسكەنىمدى ءالى كۇنگە ۇمىتپايمىن. 17 ساعات بويى جۇمىس ىستەپ ءجۇرىپ، بۇل جولى شاناعا كومىردى ولقى سالىپ الىپ كەلە جاتسام كەرەك. ويتكەنى ءالىم قۇرىپ، تيتىعىم ءبىتىپ قالىپتى. وسىنى كورىپ قالعان اعىلشىن مەنى تاياقتىڭ استىنا الا باستادى. اۋىزىنا كەلگەنىن ايتىپ، اقىرىپ، زەكىرىپ جاتىر.
— مىنە، بۇل ايۋانداردىڭ ىستەيتىنى وسى. مەن انگليادان روسسياعا كەلگەندە قۇرىيىن دەپ كەلگەنىم جوق، — دەپ كۇج ەتە قالدى گەربەرت. ءسويتىپ، ول مەنى ءۇش ءتاۋلى بويىنا شاحتانىڭ استىنان شىعارماي، كۇنى-تۇنى كومىر تيەلگەن شانانى سۇيرەتكىزدى دە قويدى.
... «دجيم»، «كارنو» شاحتالارىندا ادامنىڭ ءولىمى كوبەيە بەردى. بىرەۋ اشتان ولسە، بىرەۋ جەر استىندا قۇلاعان لاۆانىڭ استىندا قالىپ ولەدى. ماسەلەن، زابويشى قويشىعۇلوۆ مەنىڭ كوز الدىمدا جەر استىندا اۋىر ومىرگە توزبەي، ءولىپ كەتتى. گەربەرت ونىڭ ءۇي ءىشى ادامدارىن جەر باراقتان شىعارىپ تاستادى. بۇدان كەيىن كوپ كەشىكپەي قويشىعۇلوۆتىڭ ايەلى ءاسيا جانە ءۇش بالاسى اشتان ءولدى.
گەربەرت زابويشى مادييەۆ دەگەن شاحتەردى جەر استىندا ۇرىپ ءولتىردى. ونىڭ دا ايەلىن 4 بالاسىمەن بىرگە جەر باراقتان شىعارىپ تاستاپ، قاڭعىرتىپ جىبەردى.
اعىلشىن كاپيتاليستەرى قاراعاندىنى پايدالانىپ تۇرعاندا كەنشىلەردىڭ تۇرمىسى ادام ايتىپ بولمايتىن اۋىر ەدى. جەر باراقتا، قاپاستا تۇراتىن ەدىك. ول كەزدە ەمحانا، مەكتەپ، مادەني-اعارتۋ مەكەمەلەرى دەگەندى، دەمالىستى بىلمەيتىن ەدىك. شاحتادا ولۋدەن باسقا ەشقانداي پراۆومىز بولمايتىن...
You Might Also Like
-
ءجۇسىپقالي سوتتىڭ قويعان قاتال ۇكىم جىلدارىن باستان وتكىزىپ، ورال تۇرمەسىندە وتەپ جاتتى. ءجۇسىپقالي ءبىر كۇنى تۇرمەنىڭ توبەسىنە كوز الماي قاراپ جاتىپ:
-
ءقازىر قىسقا كويلەك كيىپ، شوپپينگكە بارىپ، شاش ءسانىن جاڭارتىپ، مانيكيۋر جاساپ، وسى كوكتەمگە جەڭىل جۇرىسپەن كىرىپ كەلسەم عوي شىركىن، تەك وسى قازىرگىنىڭ ءبارى ەمەس! ال، ءىس جۇزىندە حالىق ءوز ءۇيىنىڭ ءتورت ق...
