InfoHub Logo

1. بارري مارشالل
1984 جىلى اۆستراليالىق دارىگەر Helicobacter pylori باكتەرياسىنىڭ داقىلى اسقازان جاراسىن تۋدىراتىنىن دالەلدەۋ ءۇشىن ونى ءىشىپ قويادى. مارشالل اسقازان جاراسىنىڭ بارلىق بەلگىلەرىنە يە بولادى. سونىمەن قاتار مەديسينا مەن فيزيولوگيا سالاسىنداعى نوبەل جۇلدەسىن دە الادى. 

2. ۆەرنەر فورسمان
1929 جىلى نەمىس دارىگەرى ۆەرنەر فورسمان ءوز جۇرەگىنە كاتەتەر سالادى. وسىلايشا ول باسقا دارىگەرلەر ادام ولتىرەتىن ءادىس دەپ ساناپ جۇرگەن ءتاسىلدى تاجىريبەدەن وتكىزەدى. بىرنەشە جىلدان كەيىن ول مەديسينا مەن فيزيولوگيا سالاسىنداعى نوبەل جۇلدەسىنە يە بولادى. 

3. ستاببينس فيرس
1804 جىلى مەديك سياببينس فيرس سارى بەزگەك – ينفەكسيالىق اۋرۋ ەمەس ەكەندىگىن دالەلدەمەك بولىپ، ءوز پاسيەنتتەرىنىڭ قۇسىعىن ىشەدى. سونىمەن قاتار ونى قولدىڭ سىرىلعان جەرلەرىنە جاعىپ، كوزىنە تامىزعان. 

4. تۋر حەيەردال
1947 جىلى بەس ساياحاتشىدان تۇراتىن توپپەن بالستىق سال ارقىلى تىنىق مۇحيتىنا ساياحات جاسايدى. ماقساتى – ەجەلگى ادامدار دا وسىلاي ىستەي العانىن دالەلدەۋ بولعان. زەرتتەۋشىلەر 101 كۇندە 8000 كم-دى باعىندىرعان.

5. تيحو براگە
1559 جىلى دات استرونومى قاتىسقان ماتەماتيكالىق تاقىرىپتاعى پىكىرتالاستىڭ ارتى ۇرىسقا اينالادى. سوڭىندا براگە قارسىلاسىن دۋەلگە شاقىرادى. عالىم فەحتوۆانياعا ماتەماتيكاداعى سياقتى شەبەر ەمەس ەدى – قارسىلاسى مۇرنىنىڭ ءۇشىن كەسىپ الادى. 

6. اۆگۋست بير
1898 جىلى نەمىس حيرۋرگى تۇڭعىش رەت پاسيەنتتى مەديكامەنتوزبەن ۇيىقتاتۋدى قاجەت ەتپەيتىن انەستەزيا تەحنيكاسىنىڭ دامىعان ءتۇرىن پايدالاندى. ول جۇلىندى قورشاپ تۇراتىن تورلى قابىق استىلىق كەڭىستىككە كوكاين ەنگىزۋ، سەزىمتالدىقتى حيرۋرگيالىق وتا جاساۋعا بولاتىنداي تومەندەتەدى دەپ بولجايدى. وسى اسەردى تاجىريبەدەن وتكىزۋ ءۇشىن بير وزىنە بىرنەشە قاتال تاسىلدەردى قولدانادى، ونىڭ ىشىندە اسىقتى جىلىگىن مەتالل بالعامەن ۇرۋ، شىلىممەن كۇيدىرۋ جانە اتابەزگە اسەر ەتۋ. 

7. گەنري حەد
گەنري حەد جۇيكەنىڭ قالاي جۇمىس ىستەيتىنىن ءبىلۋ ءۇشىن ءوز جۇيكەسىن كەسەدى. 1903 پەن 1907 جىلدار ارالىعىندا ول ءوز قولىندا ۇزاق ۋاقىت 167 تاجىريبە جۇرگىزگەن. بۇل جۇمىس حەدكە باتىر اتاعى مەن نوبەل جۇلدەسىن اكەلدى. 

8. دجوردج سترەتتون
1897 جىلى امەريكالىق پسيحولوگ سەگىز كۇن بويى سۋرەتتەردى اۋىستىرىپ وتىراتىن كوزىلدىرىك كيىپ جۇرگەن. ول وسىلايشا ميدىڭ بۇعان قالاي بەيىمدەلەتىنىن بەيىمدەلەتىنىن تەكسەرمەك بولعان. توڭكەرىلگەن، وڭ مەن سولى اۋىسقان الەمدەگى ءتورت كۇننەن كەيىن سترەتتون ءوزىن جايسىز سەزىنە باستايدى، ول ابدىراپ، الەمنەن الشاقتاي باستايدى. الايدا بەسىنشى كۇننەن باستاپ ميى اقىرىنداپ سوعان ۇيرەنە باستايدى، وسىلايشا تاجىريبەنىڭ سوڭىندا عالىم «توڭكەرىلگەن» كەڭىستىكتە ءوزىن ەركىن سەزىنەدى. كوزىلدىرىگىن شەشكەندە، ءبىراز ۋاقىتقا دەيىن وڭ مەن سولدى ايىرا الماي جۇرەدى، الەم وعان توڭكەرىلىپ كەتكەن سياقتى كورىنەدى. الايدا ءبىراز ۋاقىتتان كەيىن باس اۋرۋى ارتتا قالادى، سترەتتون عىلىمي قاۋىمداستىققا وزگەرگەن جاعدايدىڭ يتەرمەلەۋىنەن ءبىزدىڭ سەزىمدەرىمىز «توڭكەرىلگەن» الەمدى ءومىر سۇرەتىندەي ەتىپ بەيىمدەلە باستايدى دالەلدەيدى. 

9. ەلسي ۆيددوۋسون
ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس باستالعاندا، ۇلىبريتانيانىڭ بەيبىت تۇرعىندارى بىرنەشە ءتىلىم نان الاتىن. الايدا بۇل ولارعا جەتىسپەيتىن. ادامنىڭ مينيمالدى قاجەتتىلىگىن قامتۋعا قانشا مولشەردە تاعام كەرەگىن انىقتاۋ ءۇشىن، حيميك ءارى ديەتولوگ ەلسي ۆيددوۋسون اسكەري ۋاقىتقا قاجەتتى مينيمالدى راسيوندى جاساپ شىعارۋ ءۇشىن اشىعۋعا بەكىنەدى. 

10. كيەۆين ۋوريك
ەڭ الدىمەن بريتان عالىم-كيبەرنەتيگى كومپيۋتەرمەن بايلانىس ورناتۋ ءۇشىن، جارىقتى ءقوسىپ-سوندىرۋ ءۇشىن، ەلەكتروندى قامالداردى اشىپ-جابۋ ءۇشىن تەرىسىنىڭ استىنا RFID-چيپ سالادى. 2002 جىلى ۋوريك ناعىز كيبورگكە اينالادى. وعان بۇل ءۇشىن كۇردەلى ەلەكترونيكا، حيرۋرگتىڭ كومەگى مەن ەرجۇرەكتىلىك قاجەت بولادى: ءوز جۇيكە جۇيەسىن نەيروندىق ينتەرفەيسپەن بىرىكتىرۋگە اركىم بارا بەرمەيدى. وسى ارقىلى ۋوريك ءوز ەموسياسىن ەكىنشى كيبورگ – ايەلىنە جەتكىزبەك بولعان.

---