گۇلدەر
تاقىرىبى:«گۇلدەر!»
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: دالا گۇلدەرى مەن بولمە گۇلدەرى مەن ونى كۇتۋدىڭ ەرەجەلەرىمەن تانىستىرۋ. گۇلدەردىڭ قۇرىلىسىن ءبىلۋ، گۇلدەردىڭ وتىرعىزىلۋىن، تاجىريبە جاساۋ، ءوسۋىن باقىلاۋ. بولمە گۇلدەرىنە قامقورلىق.
دامىتۋشىلىق: ەستە ساقتاۋ، قيالىن، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: بولمە گۇلدەرىنە قامقورلىق كورسەتۋگە تاربيەلەۋ، ادەپتىلىككە، ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىك قۇرالدار: ديداكتيكالىق ويىن ۇلگىلەرى، بولمە وسىمدىكتەرى، وتىرعىزىلاتىن ماتەريالدار، شەلەك قۇمىمەن، تاياقشالار، سۋ قۇيعىش سۋىمەن، قالاقتار، كلونكالار، الجاپقىشتار.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
I. شاتتىق شەڭبەر.
II. تىنىس الۋ جاتتىعۋى «گۇلدى كوبەلەككە قوندىرۋ».
III. كوكتەم جىلدىڭ ەڭ تاماشا مەزگىلى.
بالالار: - كوكتەمدە جەر جىرتادى، ەگىن، باۋ – باقشا ەگەدى.
- اعاشتار بۇرشىك جارىپ، گۇلدەر، شوپتەر شىعادى.
- كوبەلەكتەر، ارالار، شەگىرتكەلەر ۇيقىدان ويانىپ گۇلدەن – گۇلگە قونىپ حوش يىسىمەن، توزاڭدارىمەن قورەكتەنەدى.
- قار استىنان ەڭ العاشقى بولىپ بايشەشەك شىعادى.
- كوكتەمدە قىزعالداق، بايشەشەك، ب ا ق - ب ا ق، جاۋقازىن، ت. ب. گۇلدەر وسەدى.
تاربيەشى: - دۇرىس ايتاسىڭدار بالالار، بۇل گۇلدەر دالا گۇلدەرىنە جاتادى. دالا گۇلدەرىنەن سابىن، سۋسابىن، دەنەگە ارنالعان مايلار، اتىرلەر ءارتۇرلى زاتتار جاسالىنادى. دالا گۇلدەرى تۋرالى كىم قانداي تاقپاق بىلەدى؟
1 - ءشى بالا: بايشەشەكتەن بىلەمىز،
كوكتەم كەلىپ قالعانىن.
ءماز بولامىز، كۇلەمىز،
كورسەك گۇلىن جارعانىن.
2 - ءشى بالا: العاش رەت كۇركىرەپ،
اعىل – تەگىل جاۋسا كۇن.
قىرعا شىعار دۇركىرەپ،
كوكتەم باسى – جاۋقازىن.
3 - ءشى بالا: ۇلبىرەگەن باقباق،
ۇلپىلدەگەن اپپاق.
ۋف! – دەسەم، باقباق،
ۇشاسىڭ عوي قاپتاپ.
- دالا گۇلدەرى تۋرالى تاقپاقتار بىلەدى ەكەنسىڭدەر. دالادا وسەتىن گۇلدەردىڭ پايداسىندا بىلدىك.
- ال بالالار ءبىزدىڭ توپتا قانداي گۇلدەر بار؟ (بالالار گۇلدەردى اتاپ ايتادى).
- ترادەسكانسيا، الوە، كولەۋس، كاكتۋس، كليۆيا، بالزامين، پيون.
1 - ءشى بالا: گۇل قاۋىزىن اشادى،
كۇن نۇرىن شاشادى.
قۋانىشىن ءبىلىپ گۇل،
بالالارعا كۇلىپ تۇر.
2 - ءشى بالا: گۇل وسىرسەڭ تەرلەپ،
مۇنىڭ اتا ەڭبەك.
3 - ءشى بالا: قىزىل، جاسىل گۇل ەكتىك،
باپتاپ كۇتىپ تۇرلەنتتىك.
قالماسىن دەپ قۋارىپ،
اپتا سايىن سۋعاردىق.
گۇلدەندىرىپ بولمەنى،
بولمەدە گۇل قاۋلادى.
4 - ءشى بالا: ۇمىتپاي كۇندە،
سۋ قۇيام گۇلگە.
جاينايدى گۇلىم،
قۇلپىرتىپ ءتۇرىن.
ديداكتيكالىق ويىن: «كىم شاپشاڭ؟»
(دالا گۇلدەرىن اتاعاندا ورىندارىنان تۇرادى، بولمە گۇلدەرىن اتاعاندا قول شاپالاقتايدى).
- ال سەندەر قانداي بولشەكتەردەن تۇراتىنىن بىلەسىڭدەر مە؟
(بالالار ۇلگى سۋرەت بويىنشا كورسەتەدى)
- ال جاقسى ءوسۋ ءۇشىن نە قاجەت؟
(بالالار گۇلدەرگە سۋ، جارىق، جىلۋ، توپىراق قاجەت ەكەنىن ايتادى.)
- تاعىدا نە قاجەت؟
(گۇلگە سۋ قۇيىپ، جاپىراعىن ءسۇرتىپ، سۋ بۇركەگىشپەن سۋ شاشىپ، توپىراعىن قوپسىتىپ، تىڭايتقىش سەۋىپ تۇرۋ كەرەك.)
- جازدا كوبىرەك، ال قىستا سيرەك سۋارادى. ولاردى سۋقۇيعىشپەن سۋارادى.
- جىلىنا ءبىر رەت توپىراعىمەن، ىدىسىن اۋىستىرىپ تۇرۋ كەرەك.
- گۇلدەردى بولمە تەمپەراتۋراسىنداي سۋمەن سۋارۋ كەرەك، ويتكەنى گۇلدەر اۋىرىپ، ءولىپ قالۋى مۇمكىن.
تاجىريبە: ال ەندى بالالار ءبىزدىڭ بولمەدە ترادەسكانسيا گ ۇلى مەن بالزامين گ ۇلى جوق ەكەن ءقازىر ءبىز سول تامىرلانعان گۇلدى ىدىسقا وتىرعىزايىق. سەندەر بۇگىن تابيعات بۇرىشىندا جۇمىس جاساسىڭدار.
گۇلگە بىردەن سۋىق سۋ قۇيۋعا بولمايدى. سۋدى ىدىسقا ءبىر كۇن بۇرىن قۇيىپ قويۋ قاجەت. سودان سوڭ عانا سۋارۋعا بولادى. اندا ساندا جاپىراقتارىنا سۋ بۇركىپ تۇرعان ءجون. سەبەبى گۇل شاڭدى جاقتىرمايدى. توپىراعىندا قوپسىتىپ وتىرۋىمىز كەرەك. ول تامىرلارىنا وتە پايدالى. تامىرىنا تيگىزىپ الماۋ كەرەك، زاقىمدانۋى مۇمكىن. تامىر توپىراقتىڭ استىندا بولادى. ولار كورىنبەيدى. وسىمدىكتىڭ سۋ ىشۋىنە كومەكتەسەدى. تامىر دەم الۋ ءۇشىن قوپسىتىپ تۇرۋىمىز قاجەت.
بالالار ەكى ىدىسقا بىردەي گۇلدىڭ كوشەتىن وتىرعىزادى. تاجىريبە بارىسىندا كۇندەلىكتى بەلگىلى ءبىر ۋاقىتتىڭ ارالىعىندا گۇلدىڭ بىرەۋىنە جاقسى سوزدەر ايتىپ، جەڭىل، سازدى اۋەن قويىپ وسىرەدى.
ەكى ىدىس الامىز. بىرەۋىنە بالزامين، ەكىنشىسىنە ترادەسكانسيا. اۋەلى ىدىسقا وتىرعىزباس ءۇشىن گۇلدى ءتۇسىندىرۋ. تامىرلانعان گۇلدى اڭگىمەلەۋ. ىدىسقا اۋەلى تاستاردى سالامىز. ىدىستىڭ ءتۇبى تەسىك بولادى. سودان كەيىن توپىراق سالامىز. تاستار ارقىلى گۇل دەم الا الادى. توپىراقتى شامالى عانا قازىپ، گۇلدى تامىرىن وتىرعىزامىز. ەكىنشى بالا توپىراق سالادى. ءۇشىنشى بالا سۋ قۇيادى.
ديداكتيكالىق ويىن: «جالعاستىر».
ماقالدار.
«گۇلدى گۇلدەمە، ەگەر ساباعى بولماسا».
«گۇل – ءومىر قىزىعى».
«گۇل اشىلماي، بۇلبۇل سايراماس».
«گۇلشى ءبىر گۇل ەگەم دەگەنشە، ءجۇز تىككەننىڭ ۋىن جۇتادى».
«گۇلدىڭ تونى قىرىق جاماۋ. ءبىراق ءيىسى بار».
قىز وسسە – ەلدىڭ كوركى.
گۇل وسسە – جەردىڭ كوركى.
ديداكتيكالىق ويىن: «سويلەم قۇراستىر»
سۋرەتتەن بالالار سويلەم قۇرايدى. گۇلدىڭ پايداسىن ايتادى
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: دالا گۇلدەرى مەن بولمە گۇلدەرى مەن ونى كۇتۋدىڭ ەرەجەلەرىمەن تانىستىرۋ. گۇلدەردىڭ قۇرىلىسىن ءبىلۋ، گۇلدەردىڭ وتىرعىزىلۋىن، تاجىريبە جاساۋ، ءوسۋىن باقىلاۋ. بولمە گۇلدەرىنە قامقورلىق.
دامىتۋشىلىق: ەستە ساقتاۋ، قيالىن، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: بولمە گۇلدەرىنە قامقورلىق كورسەتۋگە تاربيەلەۋ، ادەپتىلىككە، ەڭبەكسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىك قۇرالدار: ديداكتيكالىق ويىن ۇلگىلەرى، بولمە وسىمدىكتەرى، وتىرعىزىلاتىن ماتەريالدار، شەلەك قۇمىمەن، تاياقشالار، سۋ قۇيعىش سۋىمەن، قالاقتار، كلونكالار، الجاپقىشتار.
ساباقتىڭ ءوتۋ بارىسى:
I. شاتتىق شەڭبەر.
II. تىنىس الۋ جاتتىعۋى «گۇلدى كوبەلەككە قوندىرۋ».
III. كوكتەم جىلدىڭ ەڭ تاماشا مەزگىلى.
بالالار: - كوكتەمدە جەر جىرتادى، ەگىن، باۋ – باقشا ەگەدى.
- اعاشتار بۇرشىك جارىپ، گۇلدەر، شوپتەر شىعادى.
- كوبەلەكتەر، ارالار، شەگىرتكەلەر ۇيقىدان ويانىپ گۇلدەن – گۇلگە قونىپ حوش يىسىمەن، توزاڭدارىمەن قورەكتەنەدى.
- قار استىنان ەڭ العاشقى بولىپ بايشەشەك شىعادى.
- كوكتەمدە قىزعالداق، بايشەشەك، ب ا ق - ب ا ق، جاۋقازىن، ت. ب. گۇلدەر وسەدى.
تاربيەشى: - دۇرىس ايتاسىڭدار بالالار، بۇل گۇلدەر دالا گۇلدەرىنە جاتادى. دالا گۇلدەرىنەن سابىن، سۋسابىن، دەنەگە ارنالعان مايلار، اتىرلەر ءارتۇرلى زاتتار جاسالىنادى. دالا گۇلدەرى تۋرالى كىم قانداي تاقپاق بىلەدى؟
1 - ءشى بالا: بايشەشەكتەن بىلەمىز،
كوكتەم كەلىپ قالعانىن.
ءماز بولامىز، كۇلەمىز،
كورسەك گۇلىن جارعانىن.
2 - ءشى بالا: العاش رەت كۇركىرەپ،
اعىل – تەگىل جاۋسا كۇن.
قىرعا شىعار دۇركىرەپ،
كوكتەم باسى – جاۋقازىن.
3 - ءشى بالا: ۇلبىرەگەن باقباق،
ۇلپىلدەگەن اپپاق.
ۋف! – دەسەم، باقباق،
ۇشاسىڭ عوي قاپتاپ.
- دالا گۇلدەرى تۋرالى تاقپاقتار بىلەدى ەكەنسىڭدەر. دالادا وسەتىن گۇلدەردىڭ پايداسىندا بىلدىك.
- ال بالالار ءبىزدىڭ توپتا قانداي گۇلدەر بار؟ (بالالار گۇلدەردى اتاپ ايتادى).
- ترادەسكانسيا، الوە، كولەۋس، كاكتۋس، كليۆيا، بالزامين، پيون.
1 - ءشى بالا: گۇل قاۋىزىن اشادى،
كۇن نۇرىن شاشادى.
قۋانىشىن ءبىلىپ گۇل،
بالالارعا كۇلىپ تۇر.
2 - ءشى بالا: گۇل وسىرسەڭ تەرلەپ،
مۇنىڭ اتا ەڭبەك.
3 - ءشى بالا: قىزىل، جاسىل گۇل ەكتىك،
باپتاپ كۇتىپ تۇرلەنتتىك.
قالماسىن دەپ قۋارىپ،
اپتا سايىن سۋعاردىق.
گۇلدەندىرىپ بولمەنى،
بولمەدە گۇل قاۋلادى.
4 - ءشى بالا: ۇمىتپاي كۇندە،
سۋ قۇيام گۇلگە.
جاينايدى گۇلىم،
قۇلپىرتىپ ءتۇرىن.
ديداكتيكالىق ويىن: «كىم شاپشاڭ؟»
(دالا گۇلدەرىن اتاعاندا ورىندارىنان تۇرادى، بولمە گۇلدەرىن اتاعاندا قول شاپالاقتايدى).
- ال سەندەر قانداي بولشەكتەردەن تۇراتىنىن بىلەسىڭدەر مە؟
(بالالار ۇلگى سۋرەت بويىنشا كورسەتەدى)
- ال جاقسى ءوسۋ ءۇشىن نە قاجەت؟
(بالالار گۇلدەرگە سۋ، جارىق، جىلۋ، توپىراق قاجەت ەكەنىن ايتادى.)
- تاعىدا نە قاجەت؟
(گۇلگە سۋ قۇيىپ، جاپىراعىن ءسۇرتىپ، سۋ بۇركەگىشپەن سۋ شاشىپ، توپىراعىن قوپسىتىپ، تىڭايتقىش سەۋىپ تۇرۋ كەرەك.)
- جازدا كوبىرەك، ال قىستا سيرەك سۋارادى. ولاردى سۋقۇيعىشپەن سۋارادى.
- جىلىنا ءبىر رەت توپىراعىمەن، ىدىسىن اۋىستىرىپ تۇرۋ كەرەك.
- گۇلدەردى بولمە تەمپەراتۋراسىنداي سۋمەن سۋارۋ كەرەك، ويتكەنى گۇلدەر اۋىرىپ، ءولىپ قالۋى مۇمكىن.
تاجىريبە: ال ەندى بالالار ءبىزدىڭ بولمەدە ترادەسكانسيا گ ۇلى مەن بالزامين گ ۇلى جوق ەكەن ءقازىر ءبىز سول تامىرلانعان گۇلدى ىدىسقا وتىرعىزايىق. سەندەر بۇگىن تابيعات بۇرىشىندا جۇمىس جاساسىڭدار.
گۇلگە بىردەن سۋىق سۋ قۇيۋعا بولمايدى. سۋدى ىدىسقا ءبىر كۇن بۇرىن قۇيىپ قويۋ قاجەت. سودان سوڭ عانا سۋارۋعا بولادى. اندا ساندا جاپىراقتارىنا سۋ بۇركىپ تۇرعان ءجون. سەبەبى گۇل شاڭدى جاقتىرمايدى. توپىراعىندا قوپسىتىپ وتىرۋىمىز كەرەك. ول تامىرلارىنا وتە پايدالى. تامىرىنا تيگىزىپ الماۋ كەرەك، زاقىمدانۋى مۇمكىن. تامىر توپىراقتىڭ استىندا بولادى. ولار كورىنبەيدى. وسىمدىكتىڭ سۋ ىشۋىنە كومەكتەسەدى. تامىر دەم الۋ ءۇشىن قوپسىتىپ تۇرۋىمىز قاجەت.
بالالار ەكى ىدىسقا بىردەي گۇلدىڭ كوشەتىن وتىرعىزادى. تاجىريبە بارىسىندا كۇندەلىكتى بەلگىلى ءبىر ۋاقىتتىڭ ارالىعىندا گۇلدىڭ بىرەۋىنە جاقسى سوزدەر ايتىپ، جەڭىل، سازدى اۋەن قويىپ وسىرەدى.
ەكى ىدىس الامىز. بىرەۋىنە بالزامين، ەكىنشىسىنە ترادەسكانسيا. اۋەلى ىدىسقا وتىرعىزباس ءۇشىن گۇلدى ءتۇسىندىرۋ. تامىرلانعان گۇلدى اڭگىمەلەۋ. ىدىسقا اۋەلى تاستاردى سالامىز. ىدىستىڭ ءتۇبى تەسىك بولادى. سودان كەيىن توپىراق سالامىز. تاستار ارقىلى گۇل دەم الا الادى. توپىراقتى شامالى عانا قازىپ، گۇلدى تامىرىن وتىرعىزامىز. ەكىنشى بالا توپىراق سالادى. ءۇشىنشى بالا سۋ قۇيادى.
ديداكتيكالىق ويىن: «جالعاستىر».
ماقالدار.
«گۇلدى گۇلدەمە، ەگەر ساباعى بولماسا».
«گۇل – ءومىر قىزىعى».
«گۇل اشىلماي، بۇلبۇل سايراماس».
«گۇلشى ءبىر گۇل ەگەم دەگەنشە، ءجۇز تىككەننىڭ ۋىن جۇتادى».
«گۇلدىڭ تونى قىرىق جاماۋ. ءبىراق ءيىسى بار».
قىز وسسە – ەلدىڭ كوركى.
گۇل وسسە – جەردىڭ كوركى.
ديداكتيكالىق ويىن: «سويلەم قۇراستىر»
سۋرەتتەن بالالار سويلەم قۇرايدى. گۇلدىڭ پايداسىن ايتادى
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: جارىق. جارىق جىلدامدىعى. جارىق كوزدەرى. كۇن - جۇلدىز
