جابايى اڭدار
اقمولا وبلىسى، بۇلاندى اۋدانى،
ماكينسك قالاسى، «بالدىرعان» مەكتەپ - بالاباقشاسى ادىسكەرى
نۋرگالييەۆا زەيني قۇتتىبەك قىزى
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ تەحنولوگيالىق كارتاسى
ءبىلىم بەرۋ cالاسى: «قاتىناس»
ءبولىمى: «ءتىل دامىتۋ» «كوركەم ادەبيەت»
تاقىرىبى: جابايى اڭدار
ماقساتى: 1. جابايى جانۋارلاردىڭ كەيبىر ەرەكشەلىكتەرىن سالىستىرۋ مەكەنى، قورەكتەنۋى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
2. سۇراققا تولىق سويلەم قۇراپ، جاۋاپ بەرۋگە ۇيرەتۋ.
3. جان - جانۋارلاردى قورعاۋ ولارعا قامقور بولۋعا تاربيەلەۋ، نەلىكتەن جابايى دەپ اتالاتىنىن ءتۇسىندىرۋ. سوزدىك جۇمىس: بولتىرىك، كوجەك، قونجىق، تۇلكى، سارىماق، قانشىر.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس.
كورنەكىلىكتەر: سۋرەتتەر، ءۇنتاسپا، حايۋاناتتار باعىنا ساياحات ت. ب.
تاربيەشى ارەكەتى
بالالارعا حايۋاناتتار باعىنا باراتىنىن ايتۋ.
بالالار بارلىعىمىز ورنىمىزدان تۇرايىق.
شاتتىق شەڭبەر.
قول ۇستاسىپ تۇرايىق،
ۇلكەن شەڭبەر قۇرايىق
جاڭا شىققان بۇل كۇنگە،
ءيىلىپ سالەم قىلايىق.
ارايلاپ شىققان بۇل كۇنگە،
شۋاعىن شاشىپ بارشاعا
كانە، دوسىم، كۇلىمدە
شاتتىق ورناسىن جۇزىندە.
- بالالار، بۇگىن بىزدە ەرەكشە كۇن.
- بالالار مىنا ولەڭ جولىڭ تىڭداڭدارشى!
ولەڭ جولى.
تابيعاتتى قولداي ءبىل
اڭ قۇسىن دا قورعاي ءجۇر
ءبىلۋىمىز كەرەك ونى ءبىز
بىزدە تابيعاتتىڭ ۇلىمىز
تابيعات بولەك دەمەڭىز
سول ءۇشىن جاۋاپ بەرەمىز.
بالالار بۇل ولەڭ جولىندا نە تۋرالى ايتىلعان ەكەن؟
بالالار تابيعات دەگەنىمىز - ول ءبىزدى قورشاعان ورتا. تابيعاتسىز ەشقانداي تىرشىلىك جوق.
ول بارلىق تىرشىلىك يەلەرىنىڭ ورتاق ءۇيى، تابيعاتتىڭ بىزگە بەرەر سىيى دا كوپ.
ولاي بولسا بۇگىنگى
«ءتىل امىتۋ»وقۋ ءىس - ارەكەتىندە وسى تابيعاتتىڭ تىرشىلىك يەلەرىنىڭ ءبىرى «جابايى اڭدارمەن»
تانىسامىز.
- ال جابايى اڭدار قايدا بولادى؟
- دۇرىس، بالالار ولار ورماندا جانە حايۋاناتتار باعىندا مەكەن ەتەدى. ءبىز ونى جاقىننان كورۋ ءۇشىن جانە تانىسۋ ءۇشىن حايۋاناتتار باعىنا ساياحاتقا بارامىز.
حايۋاناتتار باعى دەگەنىمىز نە؟
- ول ۇلكەن ب ا ق. وندا تەك جابايى اڭدار عانا ەمەس جان – جانۋارلاردىڭ كوپتەگەن تۇرلەرى، ءار ءتۇرلى قۇستار مەكەن ەتەدى.
ءبىز ونىڭ بارلىعىن كورىپ، ارالاپ تاۋىسا المايمىز. ءبىز تەك قانا ءوزىمىز ەرتەگىلەردە، تەلەديداردان كورىپ جۇرگەن جابايى اڭدارمەن عانا تانىسامىز.
حايۋاناتتار باعىندا بارلىعى قايدا تۇرادى - دەپ ويلايسىڭدار؟
- قالاي ويلايسىڭدار، ولاردى نەگە تورلاردا ۇستايدى؟
(حايۋاناتتار باعىنداعى قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن بالالارعا ەسكەرتۋ).
- ال، ەندى، بالالار حايۋاناتتار باعىنا بارۋعا دايىندالايىق.
بالالار قايدا بارامىز؟
بىزگە حايۋاناتتار باعىنا بارۋ ءۇشىن بيلەت كەرەك. ول بيلەتتى مەن سەندەرگە دايىنداپ قويدىم.
(بيلەتتى تاراتىپ بەرەمىن).
حايۋاناتتار باعىنا جاياۋ ولەڭ جولىن ايتىپ بارامىز.
- بالالار، قاراڭدارشى! ءبىز مىنە حايۋاناتتار باعىنا دا كەلىپ قالدىق.
ول اڭداردىڭ بارلىعى قايدا كەتكەن؟
بۇل اڭداردى تابۋ ءۇشىن مەن سەندەرگە ۆيكتورينالىق سۇراقتار قويامىن. «زووباقتا نەلەر ءومىر سۇرەدى؟»
1. قوراعا ءتۇسىپ، يتتەردى شۋلاتاتىن ول قانداي اڭ ەكەن؟
- دۇرىس، بالالار، بۇل – تۇلكى.
ول جىرتقىش اڭ.
- ال ءتۇسى قانداي؟
ونىڭ بالاسىن تۇلكىشەك - دەپ اتايدى.
- بالالار قاراڭدارشى، قانداي ادەمى!
تۇلكىنىڭ دەنەسى نەگە ۇقسايدى؟
تۇلكىنىڭ تەرىسى باعالى. قازاقتىڭ اتاقتى باس كيىمى «تىماق» وسى تۇلكىنىڭ تەرىسىنەن تىگىلەدى. ونى «تۇلكىتىماق»دەپ اتايدى.
تۇلكىنىڭ قورەگى: ءتۇرلى قۇستاردى، قۇستىڭ جۇمىرتقاسىن، بالىق اۋلاپ جەيدى.
بالالار، وسى تۇلكىنىڭ قاسىندا سەندەرگە ارنالعان تاپسىرما بار ەكەن.
I تاپسىرما: «ويلان تاپ». جۇمباق ايتۋ.
1. ءوزى ءبىر قۋ
جۇرگەن جەرى ايقاي دا شۋ.
2. سۇر ءتۇستى
اقسيعان كوپ ءتىستى.
3. قىس بويىنا جاتادى
ءتاتتى ۇيقىعا باتادى.
- وتە جاقسى، ءبىز تۇلكى جايلى بىلدىك، ونىڭ بەرگەن تاپسىرماسىن ورىندادىق.
- ەندى، بالالار مەن سەندەرگە ەكىنشى توردى اشۋ ءۇشىن ۆيكتورينالىق سۇراقتى قويامىن.
2. دەنەسىندە جولاعى بار، ءوزى مىسىققا ۇقسايدى.
ول قانداي اڭ ەكەن؟
- دۇرىس، بالالار جولبارىس.
- ال ونىڭ بالاسىن - سارىماق دەيمىز.
- جولبارىس نەگە ۇقسايدى ەكەن؟
جولبارىستا وتە كۇشتى، جىلدام جۇگىرەتىن جىرتقىش اڭداردىڭ ءبىرى.
ونىڭ ءتۇسى قانداي ەكەن؟
جولبارىستىڭ قۇيرىعى قانداي؟
قۇلاعى شە؟
ونىڭ قورەگى: جانۋارلار مەن اڭدار ەكەن.
ماكينسك قالاسى، «بالدىرعان» مەكتەپ - بالاباقشاسى ادىسكەرى
نۋرگالييەۆا زەيني قۇتتىبەك قىزى
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنىڭ تەحنولوگيالىق كارتاسى
ءبىلىم بەرۋ cالاسى: «قاتىناس»
ءبولىمى: «ءتىل دامىتۋ» «كوركەم ادەبيەت»
تاقىرىبى: جابايى اڭدار
ماقساتى: 1. جابايى جانۋارلاردىڭ كەيبىر ەرەكشەلىكتەرىن سالىستىرۋ مەكەنى، قورەكتەنۋى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
2. سۇراققا تولىق سويلەم قۇراپ، جاۋاپ بەرۋگە ۇيرەتۋ.
3. جان - جانۋارلاردى قورعاۋ ولارعا قامقور بولۋعا تاربيەلەۋ، نەلىكتەن جابايى دەپ اتالاتىنىن ءتۇسىندىرۋ. سوزدىك جۇمىس: بولتىرىك، كوجەك، قونجىق، تۇلكى، سارىماق، قانشىر.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ەمەس.
كورنەكىلىكتەر: سۋرەتتەر، ءۇنتاسپا، حايۋاناتتار باعىنا ساياحات ت. ب.
تاربيەشى ارەكەتى
بالالارعا حايۋاناتتار باعىنا باراتىنىن ايتۋ.
بالالار بارلىعىمىز ورنىمىزدان تۇرايىق.
شاتتىق شەڭبەر.
قول ۇستاسىپ تۇرايىق،
ۇلكەن شەڭبەر قۇرايىق
جاڭا شىققان بۇل كۇنگە،
ءيىلىپ سالەم قىلايىق.
ارايلاپ شىققان بۇل كۇنگە،
شۋاعىن شاشىپ بارشاعا
كانە، دوسىم، كۇلىمدە
شاتتىق ورناسىن جۇزىندە.
- بالالار، بۇگىن بىزدە ەرەكشە كۇن.
- بالالار مىنا ولەڭ جولىڭ تىڭداڭدارشى!
ولەڭ جولى.
تابيعاتتى قولداي ءبىل
اڭ قۇسىن دا قورعاي ءجۇر
ءبىلۋىمىز كەرەك ونى ءبىز
بىزدە تابيعاتتىڭ ۇلىمىز
تابيعات بولەك دەمەڭىز
سول ءۇشىن جاۋاپ بەرەمىز.
بالالار بۇل ولەڭ جولىندا نە تۋرالى ايتىلعان ەكەن؟
بالالار تابيعات دەگەنىمىز - ول ءبىزدى قورشاعان ورتا. تابيعاتسىز ەشقانداي تىرشىلىك جوق.
ول بارلىق تىرشىلىك يەلەرىنىڭ ورتاق ءۇيى، تابيعاتتىڭ بىزگە بەرەر سىيى دا كوپ.
ولاي بولسا بۇگىنگى
«ءتىل امىتۋ»وقۋ ءىس - ارەكەتىندە وسى تابيعاتتىڭ تىرشىلىك يەلەرىنىڭ ءبىرى «جابايى اڭدارمەن»
تانىسامىز.
- ال جابايى اڭدار قايدا بولادى؟
- دۇرىس، بالالار ولار ورماندا جانە حايۋاناتتار باعىندا مەكەن ەتەدى. ءبىز ونى جاقىننان كورۋ ءۇشىن جانە تانىسۋ ءۇشىن حايۋاناتتار باعىنا ساياحاتقا بارامىز.
حايۋاناتتار باعى دەگەنىمىز نە؟
- ول ۇلكەن ب ا ق. وندا تەك جابايى اڭدار عانا ەمەس جان – جانۋارلاردىڭ كوپتەگەن تۇرلەرى، ءار ءتۇرلى قۇستار مەكەن ەتەدى.
ءبىز ونىڭ بارلىعىن كورىپ، ارالاپ تاۋىسا المايمىز. ءبىز تەك قانا ءوزىمىز ەرتەگىلەردە، تەلەديداردان كورىپ جۇرگەن جابايى اڭدارمەن عانا تانىسامىز.
حايۋاناتتار باعىندا بارلىعى قايدا تۇرادى - دەپ ويلايسىڭدار؟
- قالاي ويلايسىڭدار، ولاردى نەگە تورلاردا ۇستايدى؟
(حايۋاناتتار باعىنداعى قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن بالالارعا ەسكەرتۋ).
- ال، ەندى، بالالار حايۋاناتتار باعىنا بارۋعا دايىندالايىق.
بالالار قايدا بارامىز؟
بىزگە حايۋاناتتار باعىنا بارۋ ءۇشىن بيلەت كەرەك. ول بيلەتتى مەن سەندەرگە دايىنداپ قويدىم.
(بيلەتتى تاراتىپ بەرەمىن).
حايۋاناتتار باعىنا جاياۋ ولەڭ جولىن ايتىپ بارامىز.
- بالالار، قاراڭدارشى! ءبىز مىنە حايۋاناتتار باعىنا دا كەلىپ قالدىق.
ول اڭداردىڭ بارلىعى قايدا كەتكەن؟
بۇل اڭداردى تابۋ ءۇشىن مەن سەندەرگە ۆيكتورينالىق سۇراقتار قويامىن. «زووباقتا نەلەر ءومىر سۇرەدى؟»
1. قوراعا ءتۇسىپ، يتتەردى شۋلاتاتىن ول قانداي اڭ ەكەن؟
- دۇرىس، بالالار، بۇل – تۇلكى.
ول جىرتقىش اڭ.
- ال ءتۇسى قانداي؟
ونىڭ بالاسىن تۇلكىشەك - دەپ اتايدى.
- بالالار قاراڭدارشى، قانداي ادەمى!
تۇلكىنىڭ دەنەسى نەگە ۇقسايدى؟
تۇلكىنىڭ تەرىسى باعالى. قازاقتىڭ اتاقتى باس كيىمى «تىماق» وسى تۇلكىنىڭ تەرىسىنەن تىگىلەدى. ونى «تۇلكىتىماق»دەپ اتايدى.
تۇلكىنىڭ قورەگى: ءتۇرلى قۇستاردى، قۇستىڭ جۇمىرتقاسىن، بالىق اۋلاپ جەيدى.
بالالار، وسى تۇلكىنىڭ قاسىندا سەندەرگە ارنالعان تاپسىرما بار ەكەن.
I تاپسىرما: «ويلان تاپ». جۇمباق ايتۋ.
1. ءوزى ءبىر قۋ
جۇرگەن جەرى ايقاي دا شۋ.
2. سۇر ءتۇستى
اقسيعان كوپ ءتىستى.
3. قىس بويىنا جاتادى
ءتاتتى ۇيقىعا باتادى.
- وتە جاقسى، ءبىز تۇلكى جايلى بىلدىك، ونىڭ بەرگەن تاپسىرماسىن ورىندادىق.
- ەندى، بالالار مەن سەندەرگە ەكىنشى توردى اشۋ ءۇشىن ۆيكتورينالىق سۇراقتى قويامىن.
2. دەنەسىندە جولاعى بار، ءوزى مىسىققا ۇقسايدى.
ول قانداي اڭ ەكەن؟
- دۇرىس، بالالار جولبارىس.
- ال ونىڭ بالاسىن - سارىماق دەيمىز.
- جولبارىس نەگە ۇقسايدى ەكەن؟
جولبارىستا وتە كۇشتى، جىلدام جۇگىرەتىن جىرتقىش اڭداردىڭ ءبىرى.
ونىڭ ءتۇسى قانداي ەكەن؟
جولبارىستىڭ قۇيرىعى قانداي؟
قۇلاعى شە؟
ونىڭ قورەگى: جانۋارلار مەن اڭدار ەكەن.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
