جaلaڭ جانە جaيىلمa ءسويلeم
سقو، ەسىل اۋدانى، تاۋاعاش اۋىلى
"تاۋاعاش ورتا مەكتەبى" كمم، قازاق ءتىلى ءمۇعالىمى
نۇران ايبارشا ءبىرجان قىزى
تاقىرىبى: «جaلaڭ جانە جaيىلمa ءسويلeم»
Mاقساتى: ا) وقۋشىلارعا جالاڭ جانە جايىلما سويلەمدەر تۋرالى تۇسىنىك بەرە وتىرىپ، جالاڭ سويلەمدى جايىلما سويلەمگە اينالدىرا ءبىلۋدى، سويلەمدەگى سوزدەردى سويلەم مۇشەلەرىنە دۇرىس تالداي بىلۋگە ۇيرەنەدى؛
ءا) جاي سويلەم تۋرالى تۇسىنىكتەرىن ودان ءارى دامىتىپ، وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسى، ءتىل بايلىعىن كەڭەيەدى؛
ب) بۇگىنگى ۇرپاق بويىنا پاتريوتتىق سەزىم، وتانشىلدىق رۋح دارىتا وتىرىپ، اڭساپ جەتكەن ازاتتىقتىڭ قۇندىلىعىن سەزىنۋگە، بىلۋگە، قۇرمەتتەۋگە ۇيرەنەدى.
ءتۇرى: جاڭا ساباقتى وزدىگىنەن مەڭگەرتۋ
ءادىس - ءتاسىلى: سۇراق - جاۋاپ، وي قوزعاۋ، ءتۇسىندىرۋ، اكت، تەست، ىزدەندىرۋ.
كورنەكىلىك: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايد، قيما قاعازدار.
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ا) وقۋشىلارمەن امانداسۋ؛
ءا) سىنىپ وقۋشىلارىن تۇگەندەۋ؛
ب) وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ؛
ساباق ايدارى: «تاۋەلسىزدىك تىرەگى – ءبىلىمدى ۇرپاق»
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. (تەست ءادىسى بويىنشا)
1. جاي سويلەمنىڭ ەرەجەسىن تابىڭىز.
ا) ءبىر عانا ويدى بىلدىرەدى.
ءا) ەكى نەمەسە بىرنەشە جاي سويلەمنەن تۇرادى.
ب) كۇردەلى ويدى بىلدىرەدى.
ۆ) ادامنىڭ ءار ءتۇرلى كوڭىل كۇيىن ءبىلدىرۋ.
2. جاي سويلەمنىڭ نەشە ءتۇرى بار؟
ا) 2 ءا) 3 ب) 4 ۆ) 5
3. جاي سويلەمدى كورسەتىڭىز.
ا) قوڭىراۋ سوعىلىپ، ساباق باستالدى؛
ءا) ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت ءبولۋ؛
ب) اۋىلدىڭ مالى؛
ۆ) مەن 8 - سىنىپتا وقيمىن.
4. جاقتى سويلەمنىڭ انىقتاماسى:
ا) باستاۋىشى مۇلدەم جوق.
ۆ) ءبىر سوزدەن تۇراتىن سويلەم.
ءا) تۇرلاۋسىز مۇشەلەر قاتىسقان سويلەم.
ب) باستاۋىشى بار، كەيدە جاسىرىن تۇراتىن سويلەم.
5. جاقسىز سويلەمنىڭ انىقتاماسى: ءا) باستاۋىشى بار سويلەم.
ا) باستاۋىشى مۇلدەم جوق، بايانداۋىشتىڭ ءوزى ۇيىتقى بولاتىن سويلەم.
ب) باستاۋىشى جاسىرىن تۇراتىن سويلەم.
ۆ) تەك تۇرلاۋسىز مۇشە قاتىسقان سويلەم.
6. جاقسىز سويلەمدى تابىڭىز.
ا) مارات جۇگىرىپ كەتتى.
ءا) ولارعا كەلۋگە بولمايدى.
ب) ول – وقۋشى.
ۆ) اق جەيدەلى بالا.
7. ءبىرىڭعاي مۇشەلى سويلەمدى تابىڭىز.
ءا) ول – شىندىق
ا) از عانا ۋاقىت ىشىندە ەلىمىزدى، حالقىمىزدى شارتاراپ تانىپ ۇلگەردى.
ب) مارات دۇكەنگە بارشى.
ۆ) قازاقستاننىڭ بولاشاعى - ءبىلىمدى ۇرپاق قولىندا.
8. پىسىقتاۋىش ماعىناسىنا قاراي نەشەگە بولىنەدى:
ا) 3 ءا) 4 ب) 5 ۆ) 6
9. ءۇتىر نە ءۇشىن قويىلعان، دۇرىسىن بەلگىلەڭىز. ءبىز – قازاقستاننىڭ ۇرپاعىمىز، بولاشاعىمىز.!
ا) ءبىرىڭعاي باستاۋىش؛
ءا) ءبىرىڭعاي بايانداۋىش؛
ب) ءبىرىڭعاي تولىقتاۋىش؛
ۆ) ءبىرىڭعاي پىسىقتاۋىش؛
10. باستاۋىشى بار جاقتى سويلەمدى كورسەتىڭىز.
ا) ۋاقىتتى جوسپارلاي ءبىلۋى كەرەك.
ءا) جۇمىستى تەز ورىندايمىز.
ب) كاسىپكەرلىك جىلدام دامىدى.
ۆ) بۇگىن جۇمىسقا شىقتىق.
جاۋاپ كىلتى: 1) ا 2) ب 3) ۆ 4) ب 5) ا 6) ءا 7) ا 8) ب 9) ءا 1و) ب
باعالاۋ نورماسى: «5» - 9 - 10؛ «4» - 7 - 8؛ «3» - 4 - 6؛ «2» - 0 - 3
ءىىى. جاڭا ساباق. «جالاڭ جانە جايىلما سويلەم» (2 - سلايد).
وقۋشىلار جاڭا ساباقتى ءوز بەتتەرىمەن مەڭگەرەدى.
ينتەراكتيۆتى تاقتادا سويلەمدەر جازىلعان ەكى سىزبا بەرىلەدى، سول سويلەمدەردى سويلەم مۇشەسىنە تالداپ، وقۋشىلار جالاڭ جانە جايىلما سويلەمنىڭ ەرەجەسىن شىعارىپ، ەرەكشەلىكتەرىن تاۋىپ تۇسىنىك بەرەدى. وقۋشىلاردىڭ ەرەجەلەرى وقۋلىقپەن سالىستىرىلىپ، دۇرىس - بۇرىستىعى انىقتالادى.
• جالاڭ سويلەم
مەرەكە قۇتتى بولسىن!
ءبىز ماقتان تۇتامىز..
بولاشاعىمىز - جارقىن.
• جايىلما سويلەم
تاۋەلسىزدىك حالقىمىزعا وڭايلىقپەن كەلگەن جوق.
جەلتوقسان قۇرباندارىنىڭ ەسىمى جادىمىزدا ماڭگى ساقتالادى.
مازمۇنىنا ورنەگى جاراسقان تاۋەلسىزدىكتىڭ قاسيەتتى تۋى ماڭگى جەلبىرەسىن.
IV. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ.
ءۇش ۇستەلگە ءۇش ءتۇرلى تاپسىرما سالىنعان كونۆەرت قويىلادى. وقۋشىلار جۇپپەن ۇستەلدەرگە اۋىسىپ ءجۇرىپ تاپسىرمالاردى ورىندايدى.
№1 ۇستەل تاپسىرماسى. بەرىلگەن ولەڭ جولدارىن قارا سوزگە اينالدىرىپ جاز. ىشىندە جالاڭ جانە جايىلما سويلەمدەر بولسىن.
تۋعان جەردىڭ جىرىن جىرلاپ عارىشتان،
قازاعىممەن بۇكىل الەم تانىسقان.
كەلەشەگى كەڭ ءورىستى، كەمەلدى
جاينا ماڭگى، قازاقستان – گۇلستان!
№2 ۇستەل تاپسىرماسى. سيگنالدىق كارتىشكە – «بۇيرىقتى بۇلجىتپاي ورىندايمىز».
ءوز بىلمەگەنىڭدى كىسىدەن سۇرا، ۇلكەن بولماس كىشىدەن سۇرا. مەن ءوزىمنىڭ قازاق ەكەنىمدى ماقتان ەتەمىن، ۇرپاعى ءوز تىلىندە سويلەگەن ۇلتتىڭ رۋحى بيىك. ەلىمىزدىڭ بولاشاعى جارقىن.
بەرىلگەن سويلەمدەرگە سينتاكسيستىك تالداۋ جاساۋ، شارتتى بەلگىلەر ارقىلى تىرەك - سىزبالار ايشىقتاۋ.
№3 ۇستەل تاپسىرماسى. سايكەستەندىرۋ تەستى.
1. جالاڭ سويلەم 1. مەنى تانيمىسىڭ؟
2. جايىلما سويلەم 2. وعان تاڭدانۋعا بولمايدى.
3. جاقتى سويلەم 3. قار قىلاۋلاپ تۇر.
4. جاقسىز سويلەم 4. بۇگىن اسپان بۇلتسىز.
جاۋاپ كىلتى ( سايكەستەندىرۋ تەست):
1 ---- 2 ---- 3 ---- 4
3 ---- 4 ---- 1 ---- 2
2. وقۋلىقپەن جۇمىس.
114 - جاتتىعۋ. بەرىلگەن جالاڭ سويلەمدەردى جايىلماعا اينالدىرىڭدار.
V. قورىتىندى. سەمانتيكالىق كەستە.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
"تاۋاعاش ورتا مەكتەبى" كمم، قازاق ءتىلى ءمۇعالىمى
نۇران ايبارشا ءبىرجان قىزى
تاقىرىبى: «جaلaڭ جانە جaيىلمa ءسويلeم»
Mاقساتى: ا) وقۋشىلارعا جالاڭ جانە جايىلما سويلەمدەر تۋرالى تۇسىنىك بەرە وتىرىپ، جالاڭ سويلەمدى جايىلما سويلەمگە اينالدىرا ءبىلۋدى، سويلەمدەگى سوزدەردى سويلەم مۇشەلەرىنە دۇرىس تالداي بىلۋگە ۇيرەنەدى؛
ءا) جاي سويلەم تۋرالى تۇسىنىكتەرىن ودان ءارى دامىتىپ، وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسى، ءتىل بايلىعىن كەڭەيەدى؛
ب) بۇگىنگى ۇرپاق بويىنا پاتريوتتىق سەزىم، وتانشىلدىق رۋح دارىتا وتىرىپ، اڭساپ جەتكەن ازاتتىقتىڭ قۇندىلىعىن سەزىنۋگە، بىلۋگە، قۇرمەتتەۋگە ۇيرەنەدى.
ءتۇرى: جاڭا ساباقتى وزدىگىنەن مەڭگەرتۋ
ءادىس - ءتاسىلى: سۇراق - جاۋاپ، وي قوزعاۋ، ءتۇسىندىرۋ، اكت، تەست، ىزدەندىرۋ.
كورنەكىلىك: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايد، قيما قاعازدار.
ساباق بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
ا) وقۋشىلارمەن امانداسۋ؛
ءا) سىنىپ وقۋشىلارىن تۇگەندەۋ؛
ب) وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ؛
ساباق ايدارى: «تاۋەلسىزدىك تىرەگى – ءبىلىمدى ۇرپاق»
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ. (تەست ءادىسى بويىنشا)
1. جاي سويلەمنىڭ ەرەجەسىن تابىڭىز.
ا) ءبىر عانا ويدى بىلدىرەدى.
ءا) ەكى نەمەسە بىرنەشە جاي سويلەمنەن تۇرادى.
ب) كۇردەلى ويدى بىلدىرەدى.
ۆ) ادامنىڭ ءار ءتۇرلى كوڭىل كۇيىن ءبىلدىرۋ.
2. جاي سويلەمنىڭ نەشە ءتۇرى بار؟
ا) 2 ءا) 3 ب) 4 ۆ) 5
3. جاي سويلەمدى كورسەتىڭىز.
ا) قوڭىراۋ سوعىلىپ، ساباق باستالدى؛
ءا) ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت ءبولۋ؛
ب) اۋىلدىڭ مالى؛
ۆ) مەن 8 - سىنىپتا وقيمىن.
4. جاقتى سويلەمنىڭ انىقتاماسى:
ا) باستاۋىشى مۇلدەم جوق.
ۆ) ءبىر سوزدەن تۇراتىن سويلەم.
ءا) تۇرلاۋسىز مۇشەلەر قاتىسقان سويلەم.
ب) باستاۋىشى بار، كەيدە جاسىرىن تۇراتىن سويلەم.
5. جاقسىز سويلەمنىڭ انىقتاماسى: ءا) باستاۋىشى بار سويلەم.
ا) باستاۋىشى مۇلدەم جوق، بايانداۋىشتىڭ ءوزى ۇيىتقى بولاتىن سويلەم.
ب) باستاۋىشى جاسىرىن تۇراتىن سويلەم.
ۆ) تەك تۇرلاۋسىز مۇشە قاتىسقان سويلەم.
6. جاقسىز سويلەمدى تابىڭىز.
ا) مارات جۇگىرىپ كەتتى.
ءا) ولارعا كەلۋگە بولمايدى.
ب) ول – وقۋشى.
ۆ) اق جەيدەلى بالا.
7. ءبىرىڭعاي مۇشەلى سويلەمدى تابىڭىز.
ءا) ول – شىندىق
ا) از عانا ۋاقىت ىشىندە ەلىمىزدى، حالقىمىزدى شارتاراپ تانىپ ۇلگەردى.
ب) مارات دۇكەنگە بارشى.
ۆ) قازاقستاننىڭ بولاشاعى - ءبىلىمدى ۇرپاق قولىندا.
8. پىسىقتاۋىش ماعىناسىنا قاراي نەشەگە بولىنەدى:
ا) 3 ءا) 4 ب) 5 ۆ) 6
9. ءۇتىر نە ءۇشىن قويىلعان، دۇرىسىن بەلگىلەڭىز. ءبىز – قازاقستاننىڭ ۇرپاعىمىز، بولاشاعىمىز.!
ا) ءبىرىڭعاي باستاۋىش؛
ءا) ءبىرىڭعاي بايانداۋىش؛
ب) ءبىرىڭعاي تولىقتاۋىش؛
ۆ) ءبىرىڭعاي پىسىقتاۋىش؛
10. باستاۋىشى بار جاقتى سويلەمدى كورسەتىڭىز.
ا) ۋاقىتتى جوسپارلاي ءبىلۋى كەرەك.
ءا) جۇمىستى تەز ورىندايمىز.
ب) كاسىپكەرلىك جىلدام دامىدى.
ۆ) بۇگىن جۇمىسقا شىقتىق.
جاۋاپ كىلتى: 1) ا 2) ب 3) ۆ 4) ب 5) ا 6) ءا 7) ا 8) ب 9) ءا 1و) ب
باعالاۋ نورماسى: «5» - 9 - 10؛ «4» - 7 - 8؛ «3» - 4 - 6؛ «2» - 0 - 3
ءىىى. جاڭا ساباق. «جالاڭ جانە جايىلما سويلەم» (2 - سلايد).
وقۋشىلار جاڭا ساباقتى ءوز بەتتەرىمەن مەڭگەرەدى.
ينتەراكتيۆتى تاقتادا سويلەمدەر جازىلعان ەكى سىزبا بەرىلەدى، سول سويلەمدەردى سويلەم مۇشەسىنە تالداپ، وقۋشىلار جالاڭ جانە جايىلما سويلەمنىڭ ەرەجەسىن شىعارىپ، ەرەكشەلىكتەرىن تاۋىپ تۇسىنىك بەرەدى. وقۋشىلاردىڭ ەرەجەلەرى وقۋلىقپەن سالىستىرىلىپ، دۇرىس - بۇرىستىعى انىقتالادى.
• جالاڭ سويلەم
مەرەكە قۇتتى بولسىن!
ءبىز ماقتان تۇتامىز..
بولاشاعىمىز - جارقىن.
• جايىلما سويلەم
تاۋەلسىزدىك حالقىمىزعا وڭايلىقپەن كەلگەن جوق.
جەلتوقسان قۇرباندارىنىڭ ەسىمى جادىمىزدا ماڭگى ساقتالادى.
مازمۇنىنا ورنەگى جاراسقان تاۋەلسىزدىكتىڭ قاسيەتتى تۋى ماڭگى جەلبىرەسىن.
IV. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ.
ءۇش ۇستەلگە ءۇش ءتۇرلى تاپسىرما سالىنعان كونۆەرت قويىلادى. وقۋشىلار جۇپپەن ۇستەلدەرگە اۋىسىپ ءجۇرىپ تاپسىرمالاردى ورىندايدى.
№1 ۇستەل تاپسىرماسى. بەرىلگەن ولەڭ جولدارىن قارا سوزگە اينالدىرىپ جاز. ىشىندە جالاڭ جانە جايىلما سويلەمدەر بولسىن.
تۋعان جەردىڭ جىرىن جىرلاپ عارىشتان،
قازاعىممەن بۇكىل الەم تانىسقان.
كەلەشەگى كەڭ ءورىستى، كەمەلدى
جاينا ماڭگى، قازاقستان – گۇلستان!
№2 ۇستەل تاپسىرماسى. سيگنالدىق كارتىشكە – «بۇيرىقتى بۇلجىتپاي ورىندايمىز».
ءوز بىلمەگەنىڭدى كىسىدەن سۇرا، ۇلكەن بولماس كىشىدەن سۇرا. مەن ءوزىمنىڭ قازاق ەكەنىمدى ماقتان ەتەمىن، ۇرپاعى ءوز تىلىندە سويلەگەن ۇلتتىڭ رۋحى بيىك. ەلىمىزدىڭ بولاشاعى جارقىن.
بەرىلگەن سويلەمدەرگە سينتاكسيستىك تالداۋ جاساۋ، شارتتى بەلگىلەر ارقىلى تىرەك - سىزبالار ايشىقتاۋ.
№3 ۇستەل تاپسىرماسى. سايكەستەندىرۋ تەستى.
1. جالاڭ سويلەم 1. مەنى تانيمىسىڭ؟
2. جايىلما سويلەم 2. وعان تاڭدانۋعا بولمايدى.
3. جاقتى سويلەم 3. قار قىلاۋلاپ تۇر.
4. جاقسىز سويلەم 4. بۇگىن اسپان بۇلتسىز.
جاۋاپ كىلتى ( سايكەستەندىرۋ تەست):
1 ---- 2 ---- 3 ---- 4
3 ---- 4 ---- 1 ---- 2
2. وقۋلىقپەن جۇمىس.
114 - جاتتىعۋ. بەرىلگەن جالاڭ سويلەمدەردى جايىلماعا اينالدىرىڭدار.
V. قورىتىندى. سەمانتيكالىق كەستە.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
«م. لومونوسوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپ» كمم
