ويىن ارقىلى مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالارعا اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتۋدە زاماناۋي تەحنولوگيالاردى قولدانۋ
اتىراۋ قالاسى، كمقك №55 بالاباقشاسىنىڭ
II - ءشى ساناتتى اعىلشىن ءتىلى مامانى
ءسابيتوۆا اسىلزات ءسابيت قىزى
ويىن ارقىلى مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالارعا اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتۋدە زاماناۋي تەحنولوگيالاردى قولدانۋ
اعىلشىن ءتىلى – XXI عاسىردىڭ ءتىلى. ەلىمىزدىڭ شەت ەلدەرمەن قارىم – قاتىناسىمىز كۇشەيىپ وتىرعان كەزدە بالالاردىڭ شەت تىلىنە قىزىعۋىن، بىلىمگە قۇشتارلىعىن وياتۋ، تانىمدىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ ءاربىر شەتەل ءتىلى ءمۇعالىمىنىڭ مىندەتى. دەمەك، بالالارىمىزدىڭ اعىلشىن ءتىلىن ءبىلۋى – ۋاقىت تالابى.
ءبىزدىڭ بۇگىنگى بالالار – بۇل ەلىمىزدىڭ بولاشاق يەلەرى. سوندىقتان دا بۇگىننەن باستاپ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كىشكەنتاي ازاماتتارىن تاربيەلەۋگە قامقورلىق قاجەت. ەلىمىزدىڭ پرەزيدەنتى تىلدەردى ۇيرەتۋ ماسەلەسىن بىلاي بەلگىلەدى: «ءقازىر ءبىز بالالارىمىزدىڭ قازاق تىلىمەن قاتار ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىن دە بەلسەندى مەڭگەرۋى ءۇشىن جاعداي جاساۋعا شارالار قابىلداپ جاتىرمىز. ءۇش تىلدىك مەملەكەتتىك دەڭگەيدە ىنتالاندىرىلۋىن كەرەك. ءبىز اعىلشىن ءتىلىن يگەرۋگە سەرپىلىس جاساۋىمىز كەرەك. قازىرگى الەمنىڭ وسى «لينگۆا فرانكاسىن» مەڭگەرۋ ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتىنا ومىردەگى شەكسىز جاڭا مۇمكىندىكتەردى اشادى» دەپ نازاربايەۆ نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى ءوز جولداۋىندا ايتقان بولاتىن.
مىنە، سوندىقتان دا بۇگىنگى كۇنى يننوۆاسيالىق ادىستەرمەن وقىتۋدىڭ اقپاراتتىق تەحنولوگيالارىن قولدانۋ ارقىلى بالانىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتىپ، وقۋ ءىس - ارەكەتىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ باستى ماقسات بولىپ تابىلادى.
قازىرگى زاماناۋي تەحنولوگيالاردى مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمداردىڭ جۇمىس ىستەۋ پراكتيكاسىندا پايدالانۋ مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە مەن وقىتۋ پروسەسىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك تۋعىزادى. XXI عاسىر اقپارات عاسىرى بولعاندىقتان، ادامزاتقا كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىق قاجەت. وسى ماقساتتى جۇزەگە اسىرۋدا زاماناۋي تەحنولوگيانى پايدالانۋ ءادىسى زور ءرول اتقارادى. «وقۋ ۇردىسىندە زاماناۋي تەحنولوگيالاردى ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن جاقسارتۋداعى قولدانىس اياسىن كەڭەيتۋ كەرەك» دەگەن ەلباسىنىڭ ءسوزىن باسشىلىققا الا وتىرىپ، وقۋ ءىس – ارەكەتىندە جاڭا جولداردىڭ بىرىنە جاتاتىن اقپاراتتىق وقىتۋ جۇيەسىندەگى اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتۋدە ينتەراكتيۆتى ءتاسىلدى ءجيى قولدانامىن. ينتەراكتيۆتى تاقتا ارقىلى ءار ءتۇرلى بەينەجازبالاردى، سۋرەتتەردى كورسەتە وتىرىپ، بالانىڭ اعىلشىن ءتىلىن مەڭگەرۋگە دەگەن قۇلشىنىستارىن ارتتىرامىن. وقۋ ءىس – ارەكەتى قىزىقتى ءوتۋ ءۇشىن ينتەراكتيۆتى تاقتادان ءتۇرلى ديداكتيكالىق ويىن تۇرلەرىن جاساقتاپ، بالالارمەن بىرگە ويناۋ ارقىلى ولاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتامىن. سونىمەن قاتار ءتۇرلى زاماناۋي بەينەجازبالاردى دا سەرگىتۋ ساتىندە قولدانامىن. ينتەراكتيۆتى تاقتا ارقىلى كۇندەلىكتى جاتتاپ جۇرگەن تاقپاقتاردى دا منەموكەستە ارقىلى وقىتامىن.
«ينتەراكتيۆتىك» دەگەن ءسوز ەنسيكلوپەديا مەن عىلىمي ادەبيەتتەردە كورسەتىلگەندەي، ينتەراكسيا دەگەن ۇعىمنان كەلىپ شىعادى، ول ەكى جاقتى بىرىككەن ارەكەت بولىپ تابىلادى. ول ۇيرەتۋ كەزىندە بالالاردى بىرىگىپ بەلگىلى ءبىر ماسەلەنى شەشۋگە، بەلگىلى ءبىر ارەكەتكە ءوز جاۋاپكەرشىلىگىن سەزىنىپ، بەلسەندى بولۋعا جانە وسى كەزدە ءوز قيالىن، وي - ءورىسىن، شىعارماشىلىعىن كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. سونىمەن بىرگە بۇل ءادىس بالالاردى جۇپ بولىپ، بىرىگىپ جۇمىس جاساۋعا، ويناپ وتىرىپ جۇمىس جاساۋعا، جۇمىس جاساي وتىرىپ، وزگەلەرگە كومەك كورسەتۋگە ۇيرەتەدى. سونىمەن قاتار بۇل ۇعىم ءتاسىل رەتىندە تومەندەگىدەي تالاپتارعا ساي كەلەدى:
- اقپاراتتى تەرەڭ يگەرەدى، ويتكەنى ونى وي ەلەگىنە وتكىزەدى؛
- بالا ءوزىن – ءوزى ەركىن جانە ىڭعايلى سەزىنەتىن ءورىستى قالىپتاستىرادى، ءتىلدى وقىپ ۇيرەنۋ نيەتىن قالىپتاستىرادى؛
- ويلاۋدى بەلسەندىرەدى؛
- ىنتىماقتاستىقپەن ارەكەت ەتۋگە ۇيرەتەدى.
بىرىنشىدەن، اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتۋدە ينتەراكتيۆتى ءتاسىلدى قولدانۋ كەزىندە قويىلاتىن تالاپتىڭ، جاسالاتىن جۇمىستىڭ ۇيرەتۋ پروسەسىنە ساي بولۋى كەرەك.
ەكىنشىدەن، جۇمىس تۇرلەرى، وندا قولدانىلاتىن ۇيرەتۋ قۇرالدارى، جاتتىعۋلار، سەرگىتۋ ءساتى بەينەجازبالارى بالالاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرىنە ساي بولۋى كەرەك.
ۇشىنشىدەن، بالالار جىبەرگەن قاتەلىكتەرىن ءمۇعالىم كومەگىمەن وزدەرى تابۋى كەرەك.
مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردىڭ زەيىنى تۇراقسىز بولادى. ولاردى بىركەلكى جۇمىس تەز جالىقتىرادى. سوندىقتان ولاردىڭ زەيىنىن ۇنەمى قاجەتتى باعىتقا اۋدارۋ ءۇشىن وقۋ ءىس – ارەكەتىن زاماناۋي تەحنولوگيالىق ويىن تۇرىندە جۇرگىزۋ قاجەت. ويتكەنى ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىندە العان ءبىلىمدى ويىنمەن تياناقتاۋ ءبىلىمنىڭ بەرىكتىگىنە نەگىز قالايدى. ويىن بارىسىندا بالانىڭ جەكە باسىنىڭ قاسيەتتەرى قالىپتاسادى. بالانىڭ قۋانىشى مەن رەنىشى ويىندا ايقىن كورىنەدى. ويىن كەزىندەگى بالانىڭ پسيحولوگيالىق ەرەكشەلىگى مىنادا: ولار ويلانادى، ەموسيالىق اسەرى ۇشقىندالادى، بەلسەندىلىگى ارتادى، ەرىك قاسيەتى، قيال ەلەستەرى داميدى، مۇنىڭ ءبارى بالانىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتى مەن دارىنىن ۇشتايدى. اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتۋ كەزىندە ويىن ەلەمەنتتەرىن پايدالانۋ بالانىڭ شەت تىلىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، جاڭا تاقىرىپتى جاقسى تۇسىنۋگە اسەر ەتەدى. زاماناۋي تەحنولوگيالىق ويىن ارقىلى بالالار اعىلشىن تىلىندە جەڭىل قارىم - قاتىناس جاساي الادى جانە ويىن كەزىندە شارشاعاندىعىن سەزبەي، اسەرلەنە، قىزىعا وتىرىپ اعىلشىن ءتىلىن تەز ۇيرەنەدى. ويىن بەلگىلى ءبىر ءبىلىم بەرۋدى ماقسات ەتىپ وينالعان كەزدە عانا ناتيجەلى بولادى. وقىتا−ۇيرەتۋ ويىندارى: ديداكتيكالىق، سيتۋاسيالىق، سايىستىق، قيمىلدى، ىرعاقتى−مۋزىكالىق جانە كوركەمدىك جانە ت. س. س كوپتەگەن تۇرلەرى بار.
بالالاردىڭ شەت تىلىنە قىزىعۋشىلىعىن وياتقان كەزدە عانا كەز كەلگەن جەتىستىكتەرگە جەتۋگە بولادى، ياعني وقىتۋدىڭ ەڭ باستىسى ءار ءتۇرلى زاماناۋي ديداكتيكالىق ويىن ارقىلى بالالاردىڭ تىلگە دەگەن قۇشتارلىعىن وياتۋ، تانىمدىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ. بۇل دەگەنىمىز قوعام تالابىنا ساي الىنعان تەرەڭ ءبىلىم، بىلىك، داعدىلار مەن قۇزىرلىقتاردىڭ نەگىزىندە ەركىن باعدارلاي بىلەتىن، قويىلعان ماقساتقا تانىمدىق قىزمەت جاساۋ ارقىلى جەتە الاتىن، ءوز بەتىنشە دۇرىس، ءتيىمدى شەشىمدەر قابىلداۋعا قابىلەتتى جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋ.
جاس ۇرپاقتىڭ ءبىلىم كەڭىستىگىندە ەركىن سامعاۋىنا جول اشاتىن، الەمنىڭ عىلىمي قۇپيالارىنا ءۇڭىلىپ، ءوز قابىلەتىن تانىتۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن بۇگىنگى كۇنگى ەڭ باستى قاجەتتىلىگى ول – ءۇش تىلدە وقىتۋ. ءتىل مادەنيەتىن يگەرۋ – ءار بالانىڭ ءسابي شاعىنان باستالىپ، ارى قاراي بىرتىندەپ جەتىلىپ وتىراتىن ءۇردىس.
سوندىقتان دا بۇگىنگى وسكەلەڭ ۋاقىت تالابىنا ساي ءبىلىم بەرۋدى ودان ءارى جەتىلدىرۋ ماسەلەسى تولاسسىز، ۇزدىكسىز كۇن سايىن وزگەرىپ تۇرعان الەممەن بىرگە جۇرەرى انىق. بالاباقشادا بەرىلگەن بارلىق ءبىلىمنىڭ باستاماسى ءارى جان – جاقتى دامىتۋ تۇپكى نەگىزىنەن قالايتىن ورىن. سوندىقتان دا، بالالاردىڭ وي ءورىسىن ۇزدىكسىز دامىتۋ ءۇشىن وقۋ ءىس - ارەكەتىن قىزىقتى زاماناۋي ويىن ارقىلى وتكىزۋدىڭ ماڭىزى زور.
ارينە، بارلىعىن بايلانىستىرۋ، جۇيەلەۋ وڭاي جۇمىس ەمەس، ءبىراق بەلگىلى ءبىر جەتىستىككە جەتۋ ءۇشىن، «تىلدەردىڭ ءۇش تۇعىرلىلىعىنىڭ» بولۋى ءۇشىن، ناتيجەسىن كورۋگە بولاتىن سياقتى. ءۇش ءتىلدى بولۋ - قازىرگى زامان تالابى. وركەنيەت كوشىنەن قالماي، سوعان سايكەس قادام جاساۋعا، تولىققاندى ءبىلىم الۋعا قول جەتكىزۋگە ۇلەسىمىزدى قوسۋىمىز كەرەك. جاڭا ەگەمەن ەلىمىزدىڭ ۇرپاعىن جاڭا ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداتىپ، سانالى تاربيە، ساپالى ءبىلىم بەرەتىن ءبىلىمدى، بىلىكتى مامان بولايىق.
ناتيجە:
1. بالالاردىڭ اعىلشىن ءتىلىن مەڭگەرۋگە دەگەن قۇلشىنىستارى ارتادى؛
2. بالالاردىڭ ويلاۋ قابىلەتى داميدى،
3. جىلدام جۇمىس ىستەۋگە داعدىلانادى؛
4. بالالاردىڭ جەكە قابىلەتى انىقتالادى؛
5. بالالار توپ جارۋعا ۇمتىلادى؛
6. ءار بالا ءوز دەڭگەيىمەن باعالانادى.
II - ءشى ساناتتى اعىلشىن ءتىلى مامانى
ءسابيتوۆا اسىلزات ءسابيت قىزى
ويىن ارقىلى مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالارعا اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتۋدە زاماناۋي تەحنولوگيالاردى قولدانۋ
اعىلشىن ءتىلى – XXI عاسىردىڭ ءتىلى. ەلىمىزدىڭ شەت ەلدەرمەن قارىم – قاتىناسىمىز كۇشەيىپ وتىرعان كەزدە بالالاردىڭ شەت تىلىنە قىزىعۋىن، بىلىمگە قۇشتارلىعىن وياتۋ، تانىمدىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ ءاربىر شەتەل ءتىلى ءمۇعالىمىنىڭ مىندەتى. دەمەك، بالالارىمىزدىڭ اعىلشىن ءتىلىن ءبىلۋى – ۋاقىت تالابى.
ءبىزدىڭ بۇگىنگى بالالار – بۇل ەلىمىزدىڭ بولاشاق يەلەرى. سوندىقتان دا بۇگىننەن باستاپ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كىشكەنتاي ازاماتتارىن تاربيەلەۋگە قامقورلىق قاجەت. ەلىمىزدىڭ پرەزيدەنتى تىلدەردى ۇيرەتۋ ماسەلەسىن بىلاي بەلگىلەدى: «ءقازىر ءبىز بالالارىمىزدىڭ قازاق تىلىمەن قاتار ورىس جانە اعىلشىن تىلدەرىن دە بەلسەندى مەڭگەرۋى ءۇشىن جاعداي جاساۋعا شارالار قابىلداپ جاتىرمىز. ءۇش تىلدىك مەملەكەتتىك دەڭگەيدە ىنتالاندىرىلۋىن كەرەك. ءبىز اعىلشىن ءتىلىن يگەرۋگە سەرپىلىس جاساۋىمىز كەرەك. قازىرگى الەمنىڭ وسى «لينگۆا فرانكاسىن» مەڭگەرۋ ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتىنا ومىردەگى شەكسىز جاڭا مۇمكىندىكتەردى اشادى» دەپ نازاربايەۆ نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى ءوز جولداۋىندا ايتقان بولاتىن.
مىنە، سوندىقتان دا بۇگىنگى كۇنى يننوۆاسيالىق ادىستەرمەن وقىتۋدىڭ اقپاراتتىق تەحنولوگيالارىن قولدانۋ ارقىلى بالانىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتىپ، وقۋ ءىس - ارەكەتىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ باستى ماقسات بولىپ تابىلادى.
قازىرگى زاماناۋي تەحنولوگيالاردى مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىمداردىڭ جۇمىس ىستەۋ پراكتيكاسىندا پايدالانۋ مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە مەن وقىتۋ پروسەسىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك تۋعىزادى. XXI عاسىر اقپارات عاسىرى بولعاندىقتان، ادامزاتقا كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىق قاجەت. وسى ماقساتتى جۇزەگە اسىرۋدا زاماناۋي تەحنولوگيانى پايدالانۋ ءادىسى زور ءرول اتقارادى. «وقۋ ۇردىسىندە زاماناۋي تەحنولوگيالاردى ءبىلىم بەرۋ ساپاسىن جاقسارتۋداعى قولدانىس اياسىن كەڭەيتۋ كەرەك» دەگەن ەلباسىنىڭ ءسوزىن باسشىلىققا الا وتىرىپ، وقۋ ءىس – ارەكەتىندە جاڭا جولداردىڭ بىرىنە جاتاتىن اقپاراتتىق وقىتۋ جۇيەسىندەگى اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتۋدە ينتەراكتيۆتى ءتاسىلدى ءجيى قولدانامىن. ينتەراكتيۆتى تاقتا ارقىلى ءار ءتۇرلى بەينەجازبالاردى، سۋرەتتەردى كورسەتە وتىرىپ، بالانىڭ اعىلشىن ءتىلىن مەڭگەرۋگە دەگەن قۇلشىنىستارىن ارتتىرامىن. وقۋ ءىس – ارەكەتى قىزىقتى ءوتۋ ءۇشىن ينتەراكتيۆتى تاقتادان ءتۇرلى ديداكتيكالىق ويىن تۇرلەرىن جاساقتاپ، بالالارمەن بىرگە ويناۋ ارقىلى ولاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتامىن. سونىمەن قاتار ءتۇرلى زاماناۋي بەينەجازبالاردى دا سەرگىتۋ ساتىندە قولدانامىن. ينتەراكتيۆتى تاقتا ارقىلى كۇندەلىكتى جاتتاپ جۇرگەن تاقپاقتاردى دا منەموكەستە ارقىلى وقىتامىن.
«ينتەراكتيۆتىك» دەگەن ءسوز ەنسيكلوپەديا مەن عىلىمي ادەبيەتتەردە كورسەتىلگەندەي، ينتەراكسيا دەگەن ۇعىمنان كەلىپ شىعادى، ول ەكى جاقتى بىرىككەن ارەكەت بولىپ تابىلادى. ول ۇيرەتۋ كەزىندە بالالاردى بىرىگىپ بەلگىلى ءبىر ماسەلەنى شەشۋگە، بەلگىلى ءبىر ارەكەتكە ءوز جاۋاپكەرشىلىگىن سەزىنىپ، بەلسەندى بولۋعا جانە وسى كەزدە ءوز قيالىن، وي - ءورىسىن، شىعارماشىلىعىن كورسەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. سونىمەن بىرگە بۇل ءادىس بالالاردى جۇپ بولىپ، بىرىگىپ جۇمىس جاساۋعا، ويناپ وتىرىپ جۇمىس جاساۋعا، جۇمىس جاساي وتىرىپ، وزگەلەرگە كومەك كورسەتۋگە ۇيرەتەدى. سونىمەن قاتار بۇل ۇعىم ءتاسىل رەتىندە تومەندەگىدەي تالاپتارعا ساي كەلەدى:
- اقپاراتتى تەرەڭ يگەرەدى، ويتكەنى ونى وي ەلەگىنە وتكىزەدى؛
- بالا ءوزىن – ءوزى ەركىن جانە ىڭعايلى سەزىنەتىن ءورىستى قالىپتاستىرادى، ءتىلدى وقىپ ۇيرەنۋ نيەتىن قالىپتاستىرادى؛
- ويلاۋدى بەلسەندىرەدى؛
- ىنتىماقتاستىقپەن ارەكەت ەتۋگە ۇيرەتەدى.
بىرىنشىدەن، اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتۋدە ينتەراكتيۆتى ءتاسىلدى قولدانۋ كەزىندە قويىلاتىن تالاپتىڭ، جاسالاتىن جۇمىستىڭ ۇيرەتۋ پروسەسىنە ساي بولۋى كەرەك.
ەكىنشىدەن، جۇمىس تۇرلەرى، وندا قولدانىلاتىن ۇيرەتۋ قۇرالدارى، جاتتىعۋلار، سەرگىتۋ ءساتى بەينەجازبالارى بالالاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرىنە ساي بولۋى كەرەك.
ۇشىنشىدەن، بالالار جىبەرگەن قاتەلىكتەرىن ءمۇعالىم كومەگىمەن وزدەرى تابۋى كەرەك.
مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالاردىڭ زەيىنى تۇراقسىز بولادى. ولاردى بىركەلكى جۇمىس تەز جالىقتىرادى. سوندىقتان ولاردىڭ زەيىنىن ۇنەمى قاجەتتى باعىتقا اۋدارۋ ءۇشىن وقۋ ءىس – ارەكەتىن زاماناۋي تەحنولوگيالىق ويىن تۇرىندە جۇرگىزۋ قاجەت. ويتكەنى ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىندە العان ءبىلىمدى ويىنمەن تياناقتاۋ ءبىلىمنىڭ بەرىكتىگىنە نەگىز قالايدى. ويىن بارىسىندا بالانىڭ جەكە باسىنىڭ قاسيەتتەرى قالىپتاسادى. بالانىڭ قۋانىشى مەن رەنىشى ويىندا ايقىن كورىنەدى. ويىن كەزىندەگى بالانىڭ پسيحولوگيالىق ەرەكشەلىگى مىنادا: ولار ويلانادى، ەموسيالىق اسەرى ۇشقىندالادى، بەلسەندىلىگى ارتادى، ەرىك قاسيەتى، قيال ەلەستەرى داميدى، مۇنىڭ ءبارى بالانىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتى مەن دارىنىن ۇشتايدى. اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتۋ كەزىندە ويىن ەلەمەنتتەرىن پايدالانۋ بالانىڭ شەت تىلىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، جاڭا تاقىرىپتى جاقسى تۇسىنۋگە اسەر ەتەدى. زاماناۋي تەحنولوگيالىق ويىن ارقىلى بالالار اعىلشىن تىلىندە جەڭىل قارىم - قاتىناس جاساي الادى جانە ويىن كەزىندە شارشاعاندىعىن سەزبەي، اسەرلەنە، قىزىعا وتىرىپ اعىلشىن ءتىلىن تەز ۇيرەنەدى. ويىن بەلگىلى ءبىر ءبىلىم بەرۋدى ماقسات ەتىپ وينالعان كەزدە عانا ناتيجەلى بولادى. وقىتا−ۇيرەتۋ ويىندارى: ديداكتيكالىق، سيتۋاسيالىق، سايىستىق، قيمىلدى، ىرعاقتى−مۋزىكالىق جانە كوركەمدىك جانە ت. س. س كوپتەگەن تۇرلەرى بار.
بالالاردىڭ شەت تىلىنە قىزىعۋشىلىعىن وياتقان كەزدە عانا كەز كەلگەن جەتىستىكتەرگە جەتۋگە بولادى، ياعني وقىتۋدىڭ ەڭ باستىسى ءار ءتۇرلى زاماناۋي ديداكتيكالىق ويىن ارقىلى بالالاردىڭ تىلگە دەگەن قۇشتارلىعىن وياتۋ، تانىمدىق بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ. بۇل دەگەنىمىز قوعام تالابىنا ساي الىنعان تەرەڭ ءبىلىم، بىلىك، داعدىلار مەن قۇزىرلىقتاردىڭ نەگىزىندە ەركىن باعدارلاي بىلەتىن، قويىلعان ماقساتقا تانىمدىق قىزمەت جاساۋ ارقىلى جەتە الاتىن، ءوز بەتىنشە دۇرىس، ءتيىمدى شەشىمدەر قابىلداۋعا قابىلەتتى جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋ.
جاس ۇرپاقتىڭ ءبىلىم كەڭىستىگىندە ەركىن سامعاۋىنا جول اشاتىن، الەمنىڭ عىلىمي قۇپيالارىنا ءۇڭىلىپ، ءوز قابىلەتىن تانىتۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن بۇگىنگى كۇنگى ەڭ باستى قاجەتتىلىگى ول – ءۇش تىلدە وقىتۋ. ءتىل مادەنيەتىن يگەرۋ – ءار بالانىڭ ءسابي شاعىنان باستالىپ، ارى قاراي بىرتىندەپ جەتىلىپ وتىراتىن ءۇردىس.
سوندىقتان دا بۇگىنگى وسكەلەڭ ۋاقىت تالابىنا ساي ءبىلىم بەرۋدى ودان ءارى جەتىلدىرۋ ماسەلەسى تولاسسىز، ۇزدىكسىز كۇن سايىن وزگەرىپ تۇرعان الەممەن بىرگە جۇرەرى انىق. بالاباقشادا بەرىلگەن بارلىق ءبىلىمنىڭ باستاماسى ءارى جان – جاقتى دامىتۋ تۇپكى نەگىزىنەن قالايتىن ورىن. سوندىقتان دا، بالالاردىڭ وي ءورىسىن ۇزدىكسىز دامىتۋ ءۇشىن وقۋ ءىس - ارەكەتىن قىزىقتى زاماناۋي ويىن ارقىلى وتكىزۋدىڭ ماڭىزى زور.
ارينە، بارلىعىن بايلانىستىرۋ، جۇيەلەۋ وڭاي جۇمىس ەمەس، ءبىراق بەلگىلى ءبىر جەتىستىككە جەتۋ ءۇشىن، «تىلدەردىڭ ءۇش تۇعىرلىلىعىنىڭ» بولۋى ءۇشىن، ناتيجەسىن كورۋگە بولاتىن سياقتى. ءۇش ءتىلدى بولۋ - قازىرگى زامان تالابى. وركەنيەت كوشىنەن قالماي، سوعان سايكەس قادام جاساۋعا، تولىققاندى ءبىلىم الۋعا قول جەتكىزۋگە ۇلەسىمىزدى قوسۋىمىز كەرەك. جاڭا ەگەمەن ەلىمىزدىڭ ۇرپاعىن جاڭا ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداتىپ، سانالى تاربيە، ساپالى ءبىلىم بەرەتىن ءبىلىمدى، بىلىكتى مامان بولايىق.
ناتيجە:
1. بالالاردىڭ اعىلشىن ءتىلىن مەڭگەرۋگە دەگەن قۇلشىنىستارى ارتادى؛
2. بالالاردىڭ ويلاۋ قابىلەتى داميدى،
3. جىلدام جۇمىس ىستەۋگە داعدىلانادى؛
4. بالالاردىڭ جەكە قابىلەتى انىقتالادى؛
5. بالالار توپ جارۋعا ۇمتىلادى؛
6. ءار بالا ءوز دەڭگەيىمەن باعالانادى.
You Might Also Like
