جامبىل جابايەۆتىڭ ايتىستارى (كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى)
قازاق ادەبيەتى ءپانى بويىنشا جىلدىق كۇنتىزبەلىك جوسپار، 8 سىنىپ
كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى، قازاق ادەبيەتى 8 سىنىپ.
تاقىرىپتار:
46. جامبىل جابايەۆتىڭ ايتىستارى
47. ماعجان ليريكاسىنداعى اقىننىڭ ءوز بەينەسى
48. مۇحتار اۋەزوۆ
49. ءمىرجاقىپ دۋلاتوۆ
50. ماعجان جۇمابايەۆ «باتىر بايان» پوەماسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جامبىل جابايەۆتىڭ ايتىستارى
(1846 - 1945)
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) اقىن تۋرالى تۇسىنىگىن كەڭەيتۋ، وقۋشىلارعا ويلاندىراتىن ساۋال بەرە وتىرىپ، پىكىرىن تىڭداۋ، قورىتىندى جاساۋ؛
ءا) بىلىمدىلىك تانىمىن، شىعارماشىلىق قابىلەتىن، تىلدىك قورىن، ىزدەنىستەرىن ارتتىرۋ؛
ب) ەڭبەكسۇيگىشتىككە، ماماندىق تاڭداي بىلۋگە، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ىزدەندىرۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كىتاپتار ت. ب.
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ:
ۇيگە بەرىلگەن ج. جابايەۆتىڭ ءومىربايانىن سۇرايمىن. وقۋشىلارعا بىرنەشە سۇراقتار قويامىن..
1. ج. جابايەۆ پەن جەتىسۋ اقىندارى تۋرالى نە ايتاسىڭدار؟
2. بۇگىنگى كۇن كوزقاراسىمەن قاراعانداعى جامبىلعا بەرىلەتىن باعا قانداي؟
ب) جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
اقىن اتاعىن شىعارعان، ەلگە تانىتقان – ايتىستارى. جامبىل ايتىستارىنىڭ ەرەكشەلىگى قاشاندا ءبىر باعىتتى ۇستاپ، سول جولدا بار ونەرىن جارقىراتا كورسەتەتىندىگى. ايتىستاعى جامبىل تاقىرىبى - الەۋمەتتىك تەڭسىزدىك، ەل ىشىندەگى قيانات. حالىق باسىنداعى مۇڭ - مۇقتاجدى، ارمان - تىلەكتى ايتىپ، قاشاندا ەل اتىنان جىرلاعان اقىن جەڭىسكە جەتىپ وتىرعان.
جامبىل ايتىستارىنىڭ ىشىندەگى ەڭ كورنەكتىسى، ەڭ كەڭ جايىلعانى – 1881 جىلى قۇلمامبەتپەن ايتىسى. قۇلمامبەت البان، دۋلاتتىڭ باي، بيلەرىن ماقتاپ، ءوز رۋىن كوتەرىپ، بارىن اسپەتتەيدى. جامبىلدىڭ جەڭىسى – ادامدىق بايلىق مال، داۋلەت ەمەس، باتىرلىق، تاتۋلىق، ىنتىماق، ادىلدىك سياقتى قاسيەتتەر ەكەنىن جەتكىزە ايتقانىندا. جامبىل رۋلىق ماقسات، مۇددەدەن حالىق، جالپى ادامشىلىق تىلەكتى جوعارى قويادى.
ادامدىقتى ايت، ەرلىكتى ايت، باتىرلىقتى ايت،
ەل بىرلىگىن ساقتاعان تاتۋلىقتى ايت.
قارىنبايداي ساراڭدار تولىپ جاتىر،
ونى ماقتاپ اۋرە بولماي ۇيىڭە قايت.
دوسماعامبەتپەن ايتىسى 1902 جىلى وتكەن. بۇندا جامبىل:
ەكى ءجۇزدى بولماساڭ،
بايدى نەگە ماقتايسىڭ؟
قايىرى كوپكە تيمەگەن،
اكىمدىكپەن بيلەگەن،
جارلى - جالشى سۇيمەگەن
حاندى نەگە ماقتايسىڭ؟
حالىققا تيگەن پايداڭ جوق،
ءقايتىپ تۇزىڭدى اقتايسىڭ؟ – دەيدى، ەل تىلەگى، وي، ارمانىمەن قابىسىپ ورتاق ارنا تابادى.
جامبىلدىڭ ايكۇمىسپەن، جامبىلدىڭ بولەكتىڭ قىزىمەن (1880جىلى) ايتىستارىندا جاستىق، ءمولدىر سەزىم، سىيلاستىق، جاراسىم بار.
جامبىل جابايەۆ – حالىق پوەزياسىنىڭ ءىرى وكىلى، جازبا ادەبيەتتە ءوز قولتاڭباسىن قالدىرعان، كوپشىلىكتىڭ مۇرات مۇددەسىن، ارمانىن شىرقاعان اقىن.
كىتاپپەن جۇمىس: كىتاپتان جامبىلدىڭ ولەڭدەرىن مانەرلەپ وقيدى.
ءبىلىمدى بەكىتۋ: وقۋشىلاردىڭ تۇسىنبەگەن سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەمىن.
ءبىلىمدى باعالاۋ: وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارىنا قاراي بىلىمدەرى باعالانادى.
ۇيگە تاپسىرما: ج. جابايەۆتىڭ ايتىستارىن وقىپ كەلۋ.
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى، قازاق ادەبيەتى 8 سىنىپ.
تاقىرىپتار:
46. جامبىل جابايەۆتىڭ ايتىستارى
47. ماعجان ليريكاسىنداعى اقىننىڭ ءوز بەينەسى
48. مۇحتار اۋەزوۆ
49. ءمىرجاقىپ دۋلاتوۆ
50. ماعجان جۇمابايەۆ «باتىر بايان» پوەماسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جامبىل جابايەۆتىڭ ايتىستارى
(1846 - 1945)
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) اقىن تۋرالى تۇسىنىگىن كەڭەيتۋ، وقۋشىلارعا ويلاندىراتىن ساۋال بەرە وتىرىپ، پىكىرىن تىڭداۋ، قورىتىندى جاساۋ؛
ءا) بىلىمدىلىك تانىمىن، شىعارماشىلىق قابىلەتىن، تىلدىك قورىن، ىزدەنىستەرىن ارتتىرۋ؛
ب) ەڭبەكسۇيگىشتىككە، ماماندىق تاڭداي بىلۋگە، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ىزدەندىرۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كىتاپتار ت. ب.
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح
ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءا) ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ:
ۇيگە بەرىلگەن ج. جابايەۆتىڭ ءومىربايانىن سۇرايمىن. وقۋشىلارعا بىرنەشە سۇراقتار قويامىن..
1. ج. جابايەۆ پەن جەتىسۋ اقىندارى تۋرالى نە ايتاسىڭدار؟
2. بۇگىنگى كۇن كوزقاراسىمەن قاراعانداعى جامبىلعا بەرىلەتىن باعا قانداي؟
ب) جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
اقىن اتاعىن شىعارعان، ەلگە تانىتقان – ايتىستارى. جامبىل ايتىستارىنىڭ ەرەكشەلىگى قاشاندا ءبىر باعىتتى ۇستاپ، سول جولدا بار ونەرىن جارقىراتا كورسەتەتىندىگى. ايتىستاعى جامبىل تاقىرىبى - الەۋمەتتىك تەڭسىزدىك، ەل ىشىندەگى قيانات. حالىق باسىنداعى مۇڭ - مۇقتاجدى، ارمان - تىلەكتى ايتىپ، قاشاندا ەل اتىنان جىرلاعان اقىن جەڭىسكە جەتىپ وتىرعان.
جامبىل ايتىستارىنىڭ ىشىندەگى ەڭ كورنەكتىسى، ەڭ كەڭ جايىلعانى – 1881 جىلى قۇلمامبەتپەن ايتىسى. قۇلمامبەت البان، دۋلاتتىڭ باي، بيلەرىن ماقتاپ، ءوز رۋىن كوتەرىپ، بارىن اسپەتتەيدى. جامبىلدىڭ جەڭىسى – ادامدىق بايلىق مال، داۋلەت ەمەس، باتىرلىق، تاتۋلىق، ىنتىماق، ادىلدىك سياقتى قاسيەتتەر ەكەنىن جەتكىزە ايتقانىندا. جامبىل رۋلىق ماقسات، مۇددەدەن حالىق، جالپى ادامشىلىق تىلەكتى جوعارى قويادى.
ادامدىقتى ايت، ەرلىكتى ايت، باتىرلىقتى ايت،
ەل بىرلىگىن ساقتاعان تاتۋلىقتى ايت.
قارىنبايداي ساراڭدار تولىپ جاتىر،
ونى ماقتاپ اۋرە بولماي ۇيىڭە قايت.
دوسماعامبەتپەن ايتىسى 1902 جىلى وتكەن. بۇندا جامبىل:
ەكى ءجۇزدى بولماساڭ،
بايدى نەگە ماقتايسىڭ؟
قايىرى كوپكە تيمەگەن،
اكىمدىكپەن بيلەگەن،
جارلى - جالشى سۇيمەگەن
حاندى نەگە ماقتايسىڭ؟
حالىققا تيگەن پايداڭ جوق،
ءقايتىپ تۇزىڭدى اقتايسىڭ؟ – دەيدى، ەل تىلەگى، وي، ارمانىمەن قابىسىپ ورتاق ارنا تابادى.
جامبىلدىڭ ايكۇمىسپەن، جامبىلدىڭ بولەكتىڭ قىزىمەن (1880جىلى) ايتىستارىندا جاستىق، ءمولدىر سەزىم، سىيلاستىق، جاراسىم بار.
جامبىل جابايەۆ – حالىق پوەزياسىنىڭ ءىرى وكىلى، جازبا ادەبيەتتە ءوز قولتاڭباسىن قالدىرعان، كوپشىلىكتىڭ مۇرات مۇددەسىن، ارمانىن شىرقاعان اقىن.
كىتاپپەن جۇمىس: كىتاپتان جامبىلدىڭ ولەڭدەرىن مانەرلەپ وقيدى.
ءبىلىمدى بەكىتۋ: وقۋشىلاردىڭ تۇسىنبەگەن سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەمىن.
ءبىلىمدى باعالاۋ: وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارىنا قاراي بىلىمدەرى باعالانادى.
ۇيگە تاپسىرما: ج. جابايەۆتىڭ ايتىستارىن وقىپ كەلۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
تولىق نۇسقاسىن قاراۋ
You Might Also Like
-
اقتوبە قالاسىنداعى №13 ورتا مەكتەبى"ممبيولوگيا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمىشۋرينا جانسايا نۇربەرگەن قىزى
-
قازاق ادەبيەتى ءپانى بويىنشا جىلدىق كۇنتىزبەلىك جوسپار، 8 سىنىپ
