جاڭا جىلعا بايلانىستى قۋىرشاق تەاترى
جاڭا جىلعا بايلانىستى قۋىرشاق تەاترى
جاڭا جىل - 2016!
«قويان جانە ونىڭ سيقىرلى جۇلدىزشاسى» ەرتەگىسىنىڭ جەلىسى بويىنشا
1. اۆتور اسەمجان
1. قويان ايكۇمىس
2. كىرپى ەرتاي
3. ساڭىراۋقۇلاق اراي
4. تۇلكى سۇلتان
5. ءتيىن نۇرسۇلتان
6. قاسقىر جاندوس
7. اياز اتا بەيبىت
8. اقشا قار اسەمجان
9. مەشىن نازەركە
ورمان كورىنىسى. مۋزىكا وينالادى. تالدىڭ قۋىسىنان قوياننىڭ ەكى قۇلاعى شىعىپ تۇرادى.
جۇرگىزۋشى:
1 ورماندا ءبىر قويان ءومىر ءسۇرىپتى، ونى ورمانداعى اڭداردىڭ ءبارى بىلەدى ەكەن. سيقىرلى جۇلدىزشاسى بولىپتى. قولىنا جۇلدىزشانى العاندى قويان ەرتەڭگى بولاتىن جاڭالىقتىڭ ءبارىن ءبىلىپ وتىرادى ەكەن. كەيدە ەرتەڭگى بولاتىن جاڭالىقتاردىڭ كوپتىگىنەن قوياننىڭ باسى اۋىرىپ، قولىنداعى جۇلدىزشانى تاستاي سالىپ قاراپايىم قويانعا اينالىپ دەم الادى ەكەن.
- مىنەكەي سول قوياننىڭ ءوزى دە كەلە جاتىر كوردىڭدەر مە؟
قويان: سالەمەتسىڭدەر مە بالالار؟
قوياننىڭ اۋەنى ورىندالادى.
مەن قويانمىن، قويانمىن
قاراپايىم قويانمىن
ەرتەڭگى كۇننىڭ سىزدەرگە
جاڭالىعىن ايتايىن
تۇلكى ارام پيعىلمەن
قاسقىردى الداپ سوقسام دەپ
وتىرار مۇندا سىزدانىپ.
شىرشا استىندا قازىنا
بار ەكەنىن بىزدەرگە
ايتار مەكەن جاپالاق
قۇرعاقشىلىق بولسا ەگەر
نوسەر قۇيىپ جاۋارىن
كومەكتەسەر بارىڭە
سيقىرلى مەنىڭ جۇلدىزىم..
(تومارشانىڭ قاسىندا كىرپى كورىنەدى.)
قويان: ەي! تىكەنەك، تىكەنەك ءجۇز ينە كانە ويان!
كىرپى: فر - فر، كىم تارسىلداتقان، كىم بۇل؟
قويان: ويان قانە، تۇر ۇيقىدان!
كىرپى: قايىرلى تاڭ! ۇرما ولاي تومارشانىڭ ۇستىنەن. بۇل ساعان بارابان ەمەس، بۇل مەنىڭ ءۇيىم. ول مەنى سۋىقتان، جاڭبىردان قورعايدى، ساقتايدى.
قويان: ال بۇگىن سەنى قورعامايدى دا، ساقتامايدى دا.
كىرپى: وي! توقتا سەن ونى قايدان بىلەسىڭ؟
قويان: بىلەم، مىنە سولاي! بۇگىن ساعان تۇلكى قوناققا كەلمەكشى بولعان، ول سەنىڭ ءۇيىڭدى بۇزىپ، ءوزىڭدى جەپ قويعىسى كەلەدى.
كىرپى: وي! توقتا سەن ونى قايدان بىلەسىڭ؟
قويان: سەن مەنىڭ سيقىرلى جۇلدىزشام تۋرالى ۇمىتىپ قالدىڭ با؟ مەن كەشە قولىما العاندا ەرتەڭ سەنىڭ ۇيىڭە كەلىپ نە جاسايىن دەگەن ارام پيعىلىن كورىپ، تاڭ اتقان سوڭ ساعان ايتايىن دەپ جۇگىرىپ كەلدىم. كۇلىپ: ال ەندى قايىرلى تاڭ!
كىرپى: بۇرتيىپ، تاپقان ەكەنسىڭ قايىرلى تاڭدى. ولاي بولسا تۇلكى كەلمەي قاشۋ كەرەك دەسەڭشى.
قويان: ويباي قاشايىق،! تەزىرەك!
(ەكەۋى قاشىپ كەتەدى.)
ءىى – ءبولىم
ورتاعا ساڭىراۋقۇلاق كەلەدى.
ساڭىراۋقۇلاق:
مەن سيقىرشى ساڭىراۋقۇلاق
قورقىنىشتى، ءقاۋىپتى
بۇل ورماندا بارلىعى
ءبارى مەنەن قورقادى
سالعىلاسىپ، ۇرىسسا
ءتيىسىپ ماعان سويلەسە
ساڭىراۋقۇلاققا لەزدە
اينالدىرام مەن جىلدام
تۇلكىشەك پەن قاسقىر بار
ولار مەنىڭ كومەكشىم
وسەكتەردى جينايدى
ويتكەنى مەن كارىمىن
ەستىمەيدى قۇلاعىم
(ورتاعا تۇلكىشەك پەن قاسقىر شىعادى.)
سەندەردە قانداي جاڭالىق بار؟
تۇلكىشەك: ساڭىراۋقۇلاق مىرزا ءبىزدىڭ ورماندا ءبىر قويان بار ونىڭ سيقىرشى جۇلدىزشاسى بار.
قاسقىر: سول جۇلدىزشا ارقىلى ول ەرتەڭگى كۇندى ءبىلىپ، ەستىپ وتىرادى.
تۇلكىشەك: يا – يا ول ءبارىن بىلەدى.
ساڭىراۋقۇلاق: ماعان ولاي بولسا سول جۇلدىزشا كەرەك، ەرتەڭ نە بولاتىنىن بىلگىم كەلەدى. سوندا ورمان تۇرعىندارى مەنەن
قورقاتىن، سىيلايتىن بولادى. قانە بارىڭدار سول جۇلدىزشانى ماعان اكەلىڭدەر ال مەنىڭ سەندەرگە سىيلىعىم دايىن.
تۇلكىشەك پەن قاسقىر: ايتساڭ بولدى قوياندى تابامىز، جۇلدىزشاسىن ساعان اكەلەمىز، ال ءوزىن ءبىز جەي سالامىز.
(جۇگىرىپ شىعىپ كەتەدى.)
(ورتاعا ءتيىن شىعادى:)
ءتيىن: مەن ءتيىنمىن، ءتيىنمىن
اق ماقتاداي كيىمىم
قوناققا كەتىپ بارامىن
ءقالىن ءبىلىپ كەلۋگە
قويان دەگەن دوسىما
تۇلكىشەك پەن قاسقىر شىعادى.
تۇلكىشەك: وي – وي – وي ءبىز كىمدى كورىپ تۇرمىز ا؟ سالەم ءتيىن!
ءتيىن: سالەمەتسىڭدەر مە! مەنىڭ انام سەندەرمەن سويلەسپە دەگەن!
تۇلكىشەك: دۇرىس اناڭدى تىڭداۋ كەرەك!
قاسقىر: سەن بىزبەن سويلەسپە، تەك بىزگە ايتا قويشى سيقىرلى جۇلدىزشاسى مەن قويان ءقازىر قايدا ەكەنىن؟
ءتيىن: ايتپايمىن، تاعى نە كەرەك!؟ سەندەر ونى جەپ قوياسىڭدار!
تۇلكىشەك: نە دەگەن اقىماقتىق! نە بولدى ساعان! شىنىمىزدى ايتساق ءبىز قوياننىڭ ەتىن جەك كورەمىز.
ءتيىن: ولاي بولسا قويان سەندەرگە نە ءۇشىن كەرەك؟
قاسقىر: سەن نەمەنە بىلمەيسىڭ بە، بۇگىن قوياننىڭ تۋعان كۇنى ەمەس پە، ءبىز وعان سىيلىق الىپ كەلە جاتىرمىز
ءتيىن: و قانداي كەرەمەت! بۇگىن قوياننىڭ تۋعان كۇنى مە؟ ال سەندەر وعان نە سىيلايسىڭدار؟
تۇلكىشەك: بۇل قۇپيا! ەگەر سەن قويان قايدا ەكەنىن ايتساڭ سوندا عانا كورسەتە الامىز!
ءتيىن: جارايدى ايتايىن ول ورمان شەتىندەگى ۇيدە.
قاسقىر: كەتتىك جۇگىر تەزىرەك! (جۇگىرىپ كەتەدى)
ءتيىن: توقتاڭدار سىيلىق قايدا؟ مىنە قاشىپ كەتتى! قوي جۇگىرىپ بارىنە بۇگىن قوياننىڭ تۋعان كۇنى ەكەنىن ايتايىن.! (جۇگىرىپ كەتەدى)
ورمان شەتىندە تۇلكىشەكتەر قوياندى قورشاپ الادى
تۇلكىشەك پەن قاسقىر: (ءبىر بىرىنەن جارىسىپ) ا مىنە قويان! ۇستاپ الايىق قانە! ۇستا تەز تەز، قۇلاعىنان ۇستاپ ال!
قويان جىلايدى.
تۇلكىشەك: ەندى مەن سەنى تويىپ جەيىن!
قاسقىر: نەگە سەن جەۋىڭ كەرەك؟
قويان: دۇرىس ەمەس! مەنى كىم ءبىرىنشى كورسە سول ءبىرىنشى جەسىن!
تۇلكىشەك: قويان سەن مەن ويلاعانداي اقىماق ەمەس ەكەن ءسىڭ! ارينە مەن سەنى ءبىرىنشى كورگەن ءقازىر مەن سەنى جەيمىن!
قاسقىر: مەنىڭ دە قارنىم اش، مەن دە سەنى جەيمىن!
(ەكەۋى قوياندى ارى بەرى تارتىپ ۇرىسىپ جاتقاندا قويان سىپ بەرىپ قاشىپ شىعىپ كەتەدى، ءبىراق جۇلدىزشاسى تۇلكىشەكتەردىڭ قاسىندا قالىپ قالادى)
تۇلكىشەك پەن قاسقىردىڭ ايقايى: ۇستا! قاشتى! تەز ۇستا! سەن كىنالىسىڭ! جوق سەن!
قاسقىر: بولدى، بولدى نە بولدى سونشا، قويان كەتسە كەتە بەرسىن بىزدە نە قالدى قاراشى؟ ەگەر ءبىز جۇلدىزشانى اپارساق ساڭىراۋقۇلاق بىزگە سىيلىعىمىزدى بەرەدى.
تۇلكىشەك: يا، يا مۇمكىن ءجۇز قوياننان بەرەتىن شىعار!
قاسقىر: مۇمكىن مىڭ قويان بەرەر!
ەكەۋى بىرگە: بول تەزىرەك ساڭىراۋقۇلاققا جەتەيىك.
ساڭىراۋقۇلاق: يا قالايسىڭدار؟ اكەلدىڭدەر مە؟ مەنىڭ جۇلدىزشام قايدا؟
تۇلكىشەك : يا، يا ءقازىر، ءقازىر. بارلىعى ورنىندا. سەن ءبىزدىڭ سىيلىعىمىزدى بەرە بەرشى
قاسقىر: ءبىزدىڭ قارىنىمىز اشىپ كەتتى.
ساڭىراۋقۇلاق: مەن سەندەرگە انا قوياندى جەڭدەر دەپ رۇقسات بەردىم عوي.
تۇلكىشەك: رۇقسات ەتتىم، سول سەنىڭ سىيلىعىڭ با؟
قاسقىر: تۇسىنەسىڭ بە، ساڭىراۋقۇلاق، ول قويان وتە كۋ ەكەن، ول قاشىپ ءبىز تەك جۇلدىزشانى عانا الىپ ۇلگەردىك
ساڭىراۋقۇلاق: وي اقىماق، دىمبىلمەستەر! وزدەرىڭشە قۋمىز دەگىلەرىڭ كەلەدى. سەندەر قوياننان دا اقىماق بولدىڭدار عوي سوندا. كانە تەز جىلدام مەنىڭ قولىما جۇلدىزشانى ۇستاتىڭدار! ءسويتىپ تەز كوزدەرىڭدى جوعالتىڭدار!
تۇلكىشەكتەر: وي ساڭىراۋقۇلاق سەن قانداي قىزعانشاقسىڭ! (رەنجىپ)
تۇلكىشەك: ال سەن جامان ساڭىراۋقۇلاقسىڭ!
قاسقىر: سەن تويىمسىز وتىرىكشى ساڭىراۋقۇلاقسىڭ
ەكەۋى بىرگە: ءبىز ساعان جۇلدىزشانى بەرمەيمىز، ەرتەڭگى كۇندى بولجاپ ءوزىمىز ۇستاپ جۇرەمىز كەزەكتەسىپ قايتار وزىمىزگە. ورمانداعى اڭداردىڭ بارلىعى بىزدەن قورقاتىن بولادى.
ساڭىراۋقۇلاق: ا سولاي ما؟ ەگەر ماعان جۇلدىزشانى بەرمەسەڭدەر، مەن سەندەردى ورماننان قۋىپ جىبەرەمىن
تۇلكىشەك: بەرەمىز، بەرەمىز. ءبىزدىڭ بۇل ورماننان كەتكىمىز كەلمەيدى.
ساڭىراۋقۇلاق: مەن ازداپ ۇيىقتاپ الامىن. سەندەر مەنى مەن جۇلدىزشامدى تىرپ ەتپەستەن كۇزەتىڭدەر!
قاسقىر: قۇپ بولادى، مىرزا!
III ءبولىم:
( قويان جىلاپ وتىرادى. الىستان اياز اتا مەن اقشا قار كەلەدى)
اياز اتا: سالەمەتسىڭ بە، قويان؟ نەگە جىلاپ وتىرسىڭ؟ سەبەبىن ايتشى؟
اقشا قار: قويان جىلاماشى. ايتشى، قانە نەگە جىلايسىڭ؟ اياز اتا ەكەۋمىز ساعان سىيلىق الىپ كەلدىك. الا عوي.
(ۇلكەن ءسابىزدى بەرەدى)
قويان ودان بەتەر جىلاپ: راحمەت... مەن ءۇشىن بۇگىن جامان كۇن!
ءتيىن: قويان، قويان، تۋعان كۇنىڭمەن! سالەمەتسىز بە اياز اتا، اقشا قار.
قويان: مەنىڭ بۇگىن تۋعان كۇنىم ەمەس. مەنى تۇلكى مەن قاسقىر جەپ قويا جازدادى، جۇلدىزشامدى الىپ كەتتى، بارلىعىنا الدىن الا ايتۋشى ەدىم. ال وزىمە وسىنداي ءقاۋىپ تونگەنىن بىلگەن جوقپىن.
ءتيىن: ول تۇلكىلەر ماعان قوياننىڭ تۋعان كۇنى بۇگىن، ءبىز سىيلىق اپارا جاتىرمىز دەدى عوي. ولار مەنى الداعان ەكەن عوي! مەن عوي سەنىڭ قايدا ەكەنىڭدى ايتقان! مەن ەكەن عوي كىنالى! (قوسىلىپ جىلايدى)
اياز اتا: تىنىش - تىنىش بولدى. كوزىڭنىڭ جاسىمەن ەشنارسە جاساي المايمىز، جۇلدىزشانى ولاردان قايتارىپ الۋعا كومەكتەسەمىز
اقشا قار: ءيا، ءيا، اياز اتا. ءبىز ساعان كومەكتەسەمىز، قويان.
ءتيىن: ەندەشە، ساڭىراۋقۇلاقتى ىزدەيىك.
(ساڭىراۋقۇلاق ۇيىقتاپ جاتادى. قاسقىر مەن تۇلكى كەلە جاتقان اڭداردى كورىپ، ساڭىراۋقۇلاقتى ۇيقىسىنان وياتادى)
تۇلكىشەك: ساڭىراۋقۇلاق مىرزا، ويانىڭىز. بىزگە قاراي ورمان اڭدارى جينالىپ كەلە جاتىر
ساڭىراۋقۇلاق: اااااا. (ەسىنەپ) نە دەيسىڭدەر؟ اييي، اياز اتا مەن ءبارىڭدى قاتىردىم. سەندەردىڭ كوپتەن كۇتكەن جاڭا جىلدارىڭ كوڭىلسىز وتەتىن بولدى. سەبەبى سيقىرلى جۇلدىزشانى مەن ۇرلاپ الدىم. ەندى بارلىق سيقىرلى كۇش مەنىڭ قولىمدا. ( قارقىلداپ كۇلەدى. )
اياز اتا: ساڭىراۋقۇلاق اۋۋ وسىنداي اۋرەشىلىكتى قايتەسىڭ. جاڭا جىلدا جامان قاسيەتتەرىڭنەن ارىلىپ، قوياننىڭ جۇلدىزشاسىن قايتارعانىڭ دۇرىس بولار.
ساڭىراۋقۇلاق: جوق. بۇل نە دەگەنىڭ. جىل سايىن جاڭا جىلدى مەنسىز وزدەرىڭ وتكىزەسىڭدەر. مەنى جامان، كارى دەپ مەنسىنبەيسىڭدەر. قاسىمداعى كومەكشىلەرىمدى دە قۋ، ايلاكەر دەيسىڭدەر
اقشا قار: ءبىزدىڭ سىزگە قويار ءبىر شارتىمىز بار. ساڭىراۋقۇلاق، سەن نەگە ولاي جاسادىڭ. سەن ءبارىنىڭ بەرەكەتىن كەتىردىڭ عوي. قانە ءبىر شەشىمگە كەلەيىك.
ساڭىراۋقۇلاق: شارت دەيسىندەر مە؟! /قارقىلداپ كۇلەدى/ ەندى سەندەر نە ىستەمەكسىڭدەر؟ مەنەن ايلالارىڭدى اسىرا الماسسىڭدار. جاقسى، كەلىستىك. ءوز سوزدەرىڭنەن اينىپ كەتىپ جۇرمەڭدەر.
ءتيىن: بي بيلەپ جارىسايىق، ءبىز جەڭسەك، سيقىرلى جۇلدىزشانى يەسىنە قايتاراسىڭ، سەن جەڭسەڭ، وزىڭدە قالادى.
ساڭىراۋقۇلاق: كەلىستىم، سەندەر باستاڭدار.
اياز اتا: ەندەشە، مەنىڭ ءبيشى قارشا قىزدارىم كەلە جاتىر. «اقشا قار» ءبيىن بيلەپ بەرسىن.
(«اقشا قار» ءبيى )
ساڭىراۋقۇلاق: اياز اتا، مىنانداي كەرەمەت بيدەن كەيىن ءوز كىنامدى مويىندايمىن. مەن قارتايدىم. بيلەسەم دە، اقشا قارلارداي بيلەي الماسپىن. قويان كەشىر ءبىزدى. الا عوي جۇلدىزشاڭدى. ءبىز جەڭىلدىك.
قويان: (قۋانىپ) مىنە مەنىڭ جۇلدىزشام
كىرپى: الاقاييييي!
(وسى كەزدە ساعاتتىڭ داۋسى ەستىلەدى. جاڭا جىل كەلەدى. )
تۇلكى: قاراڭدار، جاراندار! جاڭا جىل كەلە جاتىر
بارلىعى: قوش كەلدىڭ، جاڭا جىل!
مەشىن: سالەمەتسىڭدەر مە؟ بيىلعى جىلدا جەتكەن جەتىستىكتەردىڭ سانىنا جەتۋ مۇمكىن ەمەس سياقتى. اۋىلىمىزعا بەرەكەلى، مەرەكەلى جىل بولدى. شاكىرتتەرىمىز بيىلعى جىل ءتۇرلى بايقاۋلاردىن، كونكۋرستاردىڭ جەڭىمپازدارى اتاندى. تۇلەكتەرىمىز ۇبتدان جاقسى كورسەتكىشكە قول جەتكىزىپ، ءبىر وقۋشىمىز «التىن بەلگى» يەگەرى اتاندى. مەكتەبىمىز جاس ماماندارمەن تولىقتى. اۋىلىمىزداعى «انالار» ءانسامبلى ساحنا تورىندە ونەر كورسەتىپ، جۇلدەلى ورىنعا يە بولدى. ايتا بەرسەم، قوي باۋىرىمنىڭ جەتكەن جەتىستىكتەرى كوپ ەكەن. ماعان دا قوي باۋىرىمنىڭ جولىن بەرسىن. قانە، قويان، جۇلدىزشاڭدى قولىڭا الىپ قاراشى، مەنىڭ جىلىم قانداي بولادى ەكەن؟
قويان: (جۇلدىزشاعا قاراپ) ەسكى جىل قوي باۋىرىمىزدىڭ ۇلكەن ءۇمىتىن اقتايسىز. ەلىمىزدە مولشىلىق، تىنىشتىق بولادى. اۋىلىمىز اجارلانىپ، كوركەيە تۇسەدى. مەكتەبىمىزدىڭ جەتىستىگى كوپ بولىپ، وقۋشىلارىمىز بيىك بەلەستەردى باعىندىرادى.
اياز اتا:
جارايسىڭدار بالالارىم! Meنi بۇگىن بip قۋانتىپ، الىس جەردەن شارشاپ كەلگەندە كوڭىلىمدى كوتەردىڭدەر. بارلىقتارىڭ دا اقىلدى ەكەنسىڭدەر. ال ەندى ءبىز جولعا شىعايىق. ال، بالالارىم، سەندەر وسە بەرىڭدەر، وركەندەي بەرىڭدەر. اسپاندارىڭ اشق بولسىن! قوش بولىڭدار! (قولدارىن بۇلعاپ شىعىپ كەتەدى).
بارلىعى: ساۋ بولىڭىزدار!
جاڭا جىل - 2016!
«قويان جانە ونىڭ سيقىرلى جۇلدىزشاسى» ەرتەگىسىنىڭ جەلىسى بويىنشا
1. اۆتور اسەمجان
1. قويان ايكۇمىس
2. كىرپى ەرتاي
3. ساڭىراۋقۇلاق اراي
4. تۇلكى سۇلتان
5. ءتيىن نۇرسۇلتان
6. قاسقىر جاندوس
7. اياز اتا بەيبىت
8. اقشا قار اسەمجان
9. مەشىن نازەركە
ورمان كورىنىسى. مۋزىكا وينالادى. تالدىڭ قۋىسىنان قوياننىڭ ەكى قۇلاعى شىعىپ تۇرادى.
جۇرگىزۋشى:
1 ورماندا ءبىر قويان ءومىر ءسۇرىپتى، ونى ورمانداعى اڭداردىڭ ءبارى بىلەدى ەكەن. سيقىرلى جۇلدىزشاسى بولىپتى. قولىنا جۇلدىزشانى العاندى قويان ەرتەڭگى بولاتىن جاڭالىقتىڭ ءبارىن ءبىلىپ وتىرادى ەكەن. كەيدە ەرتەڭگى بولاتىن جاڭالىقتاردىڭ كوپتىگىنەن قوياننىڭ باسى اۋىرىپ، قولىنداعى جۇلدىزشانى تاستاي سالىپ قاراپايىم قويانعا اينالىپ دەم الادى ەكەن.
- مىنەكەي سول قوياننىڭ ءوزى دە كەلە جاتىر كوردىڭدەر مە؟
قويان: سالەمەتسىڭدەر مە بالالار؟
قوياننىڭ اۋەنى ورىندالادى.
مەن قويانمىن، قويانمىن
قاراپايىم قويانمىن
ەرتەڭگى كۇننىڭ سىزدەرگە
جاڭالىعىن ايتايىن
تۇلكى ارام پيعىلمەن
قاسقىردى الداپ سوقسام دەپ
وتىرار مۇندا سىزدانىپ.
شىرشا استىندا قازىنا
بار ەكەنىن بىزدەرگە
ايتار مەكەن جاپالاق
قۇرعاقشىلىق بولسا ەگەر
نوسەر قۇيىپ جاۋارىن
كومەكتەسەر بارىڭە
سيقىرلى مەنىڭ جۇلدىزىم..
(تومارشانىڭ قاسىندا كىرپى كورىنەدى.)
قويان: ەي! تىكەنەك، تىكەنەك ءجۇز ينە كانە ويان!
كىرپى: فر - فر، كىم تارسىلداتقان، كىم بۇل؟
قويان: ويان قانە، تۇر ۇيقىدان!
كىرپى: قايىرلى تاڭ! ۇرما ولاي تومارشانىڭ ۇستىنەن. بۇل ساعان بارابان ەمەس، بۇل مەنىڭ ءۇيىم. ول مەنى سۋىقتان، جاڭبىردان قورعايدى، ساقتايدى.
قويان: ال بۇگىن سەنى قورعامايدى دا، ساقتامايدى دا.
كىرپى: وي! توقتا سەن ونى قايدان بىلەسىڭ؟
قويان: بىلەم، مىنە سولاي! بۇگىن ساعان تۇلكى قوناققا كەلمەكشى بولعان، ول سەنىڭ ءۇيىڭدى بۇزىپ، ءوزىڭدى جەپ قويعىسى كەلەدى.
كىرپى: وي! توقتا سەن ونى قايدان بىلەسىڭ؟
قويان: سەن مەنىڭ سيقىرلى جۇلدىزشام تۋرالى ۇمىتىپ قالدىڭ با؟ مەن كەشە قولىما العاندا ەرتەڭ سەنىڭ ۇيىڭە كەلىپ نە جاسايىن دەگەن ارام پيعىلىن كورىپ، تاڭ اتقان سوڭ ساعان ايتايىن دەپ جۇگىرىپ كەلدىم. كۇلىپ: ال ەندى قايىرلى تاڭ!
كىرپى: بۇرتيىپ، تاپقان ەكەنسىڭ قايىرلى تاڭدى. ولاي بولسا تۇلكى كەلمەي قاشۋ كەرەك دەسەڭشى.
قويان: ويباي قاشايىق،! تەزىرەك!
(ەكەۋى قاشىپ كەتەدى.)
ءىى – ءبولىم
ورتاعا ساڭىراۋقۇلاق كەلەدى.
ساڭىراۋقۇلاق:
مەن سيقىرشى ساڭىراۋقۇلاق
قورقىنىشتى، ءقاۋىپتى
بۇل ورماندا بارلىعى
ءبارى مەنەن قورقادى
سالعىلاسىپ، ۇرىسسا
ءتيىسىپ ماعان سويلەسە
ساڭىراۋقۇلاققا لەزدە
اينالدىرام مەن جىلدام
تۇلكىشەك پەن قاسقىر بار
ولار مەنىڭ كومەكشىم
وسەكتەردى جينايدى
ويتكەنى مەن كارىمىن
ەستىمەيدى قۇلاعىم
(ورتاعا تۇلكىشەك پەن قاسقىر شىعادى.)
سەندەردە قانداي جاڭالىق بار؟
تۇلكىشەك: ساڭىراۋقۇلاق مىرزا ءبىزدىڭ ورماندا ءبىر قويان بار ونىڭ سيقىرشى جۇلدىزشاسى بار.
قاسقىر: سول جۇلدىزشا ارقىلى ول ەرتەڭگى كۇندى ءبىلىپ، ەستىپ وتىرادى.
تۇلكىشەك: يا – يا ول ءبارىن بىلەدى.
ساڭىراۋقۇلاق: ماعان ولاي بولسا سول جۇلدىزشا كەرەك، ەرتەڭ نە بولاتىنىن بىلگىم كەلەدى. سوندا ورمان تۇرعىندارى مەنەن
قورقاتىن، سىيلايتىن بولادى. قانە بارىڭدار سول جۇلدىزشانى ماعان اكەلىڭدەر ال مەنىڭ سەندەرگە سىيلىعىم دايىن.
تۇلكىشەك پەن قاسقىر: ايتساڭ بولدى قوياندى تابامىز، جۇلدىزشاسىن ساعان اكەلەمىز، ال ءوزىن ءبىز جەي سالامىز.
(جۇگىرىپ شىعىپ كەتەدى.)
(ورتاعا ءتيىن شىعادى:)
ءتيىن: مەن ءتيىنمىن، ءتيىنمىن
اق ماقتاداي كيىمىم
قوناققا كەتىپ بارامىن
ءقالىن ءبىلىپ كەلۋگە
قويان دەگەن دوسىما
تۇلكىشەك پەن قاسقىر شىعادى.
تۇلكىشەك: وي – وي – وي ءبىز كىمدى كورىپ تۇرمىز ا؟ سالەم ءتيىن!
ءتيىن: سالەمەتسىڭدەر مە! مەنىڭ انام سەندەرمەن سويلەسپە دەگەن!
تۇلكىشەك: دۇرىس اناڭدى تىڭداۋ كەرەك!
قاسقىر: سەن بىزبەن سويلەسپە، تەك بىزگە ايتا قويشى سيقىرلى جۇلدىزشاسى مەن قويان ءقازىر قايدا ەكەنىن؟
ءتيىن: ايتپايمىن، تاعى نە كەرەك!؟ سەندەر ونى جەپ قوياسىڭدار!
تۇلكىشەك: نە دەگەن اقىماقتىق! نە بولدى ساعان! شىنىمىزدى ايتساق ءبىز قوياننىڭ ەتىن جەك كورەمىز.
ءتيىن: ولاي بولسا قويان سەندەرگە نە ءۇشىن كەرەك؟
قاسقىر: سەن نەمەنە بىلمەيسىڭ بە، بۇگىن قوياننىڭ تۋعان كۇنى ەمەس پە، ءبىز وعان سىيلىق الىپ كەلە جاتىرمىز
ءتيىن: و قانداي كەرەمەت! بۇگىن قوياننىڭ تۋعان كۇنى مە؟ ال سەندەر وعان نە سىيلايسىڭدار؟
تۇلكىشەك: بۇل قۇپيا! ەگەر سەن قويان قايدا ەكەنىن ايتساڭ سوندا عانا كورسەتە الامىز!
ءتيىن: جارايدى ايتايىن ول ورمان شەتىندەگى ۇيدە.
قاسقىر: كەتتىك جۇگىر تەزىرەك! (جۇگىرىپ كەتەدى)
ءتيىن: توقتاڭدار سىيلىق قايدا؟ مىنە قاشىپ كەتتى! قوي جۇگىرىپ بارىنە بۇگىن قوياننىڭ تۋعان كۇنى ەكەنىن ايتايىن.! (جۇگىرىپ كەتەدى)
ورمان شەتىندە تۇلكىشەكتەر قوياندى قورشاپ الادى
تۇلكىشەك پەن قاسقىر: (ءبىر بىرىنەن جارىسىپ) ا مىنە قويان! ۇستاپ الايىق قانە! ۇستا تەز تەز، قۇلاعىنان ۇستاپ ال!
قويان جىلايدى.
تۇلكىشەك: ەندى مەن سەنى تويىپ جەيىن!
قاسقىر: نەگە سەن جەۋىڭ كەرەك؟
قويان: دۇرىس ەمەس! مەنى كىم ءبىرىنشى كورسە سول ءبىرىنشى جەسىن!
تۇلكىشەك: قويان سەن مەن ويلاعانداي اقىماق ەمەس ەكەن ءسىڭ! ارينە مەن سەنى ءبىرىنشى كورگەن ءقازىر مەن سەنى جەيمىن!
قاسقىر: مەنىڭ دە قارنىم اش، مەن دە سەنى جەيمىن!
(ەكەۋى قوياندى ارى بەرى تارتىپ ۇرىسىپ جاتقاندا قويان سىپ بەرىپ قاشىپ شىعىپ كەتەدى، ءبىراق جۇلدىزشاسى تۇلكىشەكتەردىڭ قاسىندا قالىپ قالادى)
تۇلكىشەك پەن قاسقىردىڭ ايقايى: ۇستا! قاشتى! تەز ۇستا! سەن كىنالىسىڭ! جوق سەن!
قاسقىر: بولدى، بولدى نە بولدى سونشا، قويان كەتسە كەتە بەرسىن بىزدە نە قالدى قاراشى؟ ەگەر ءبىز جۇلدىزشانى اپارساق ساڭىراۋقۇلاق بىزگە سىيلىعىمىزدى بەرەدى.
تۇلكىشەك: يا، يا مۇمكىن ءجۇز قوياننان بەرەتىن شىعار!
قاسقىر: مۇمكىن مىڭ قويان بەرەر!
ەكەۋى بىرگە: بول تەزىرەك ساڭىراۋقۇلاققا جەتەيىك.
ساڭىراۋقۇلاق: يا قالايسىڭدار؟ اكەلدىڭدەر مە؟ مەنىڭ جۇلدىزشام قايدا؟
تۇلكىشەك : يا، يا ءقازىر، ءقازىر. بارلىعى ورنىندا. سەن ءبىزدىڭ سىيلىعىمىزدى بەرە بەرشى
قاسقىر: ءبىزدىڭ قارىنىمىز اشىپ كەتتى.
ساڭىراۋقۇلاق: مەن سەندەرگە انا قوياندى جەڭدەر دەپ رۇقسات بەردىم عوي.
تۇلكىشەك: رۇقسات ەتتىم، سول سەنىڭ سىيلىعىڭ با؟
قاسقىر: تۇسىنەسىڭ بە، ساڭىراۋقۇلاق، ول قويان وتە كۋ ەكەن، ول قاشىپ ءبىز تەك جۇلدىزشانى عانا الىپ ۇلگەردىك
ساڭىراۋقۇلاق: وي اقىماق، دىمبىلمەستەر! وزدەرىڭشە قۋمىز دەگىلەرىڭ كەلەدى. سەندەر قوياننان دا اقىماق بولدىڭدار عوي سوندا. كانە تەز جىلدام مەنىڭ قولىما جۇلدىزشانى ۇستاتىڭدار! ءسويتىپ تەز كوزدەرىڭدى جوعالتىڭدار!
تۇلكىشەكتەر: وي ساڭىراۋقۇلاق سەن قانداي قىزعانشاقسىڭ! (رەنجىپ)
تۇلكىشەك: ال سەن جامان ساڭىراۋقۇلاقسىڭ!
قاسقىر: سەن تويىمسىز وتىرىكشى ساڭىراۋقۇلاقسىڭ
ەكەۋى بىرگە: ءبىز ساعان جۇلدىزشانى بەرمەيمىز، ەرتەڭگى كۇندى بولجاپ ءوزىمىز ۇستاپ جۇرەمىز كەزەكتەسىپ قايتار وزىمىزگە. ورمانداعى اڭداردىڭ بارلىعى بىزدەن قورقاتىن بولادى.
ساڭىراۋقۇلاق: ا سولاي ما؟ ەگەر ماعان جۇلدىزشانى بەرمەسەڭدەر، مەن سەندەردى ورماننان قۋىپ جىبەرەمىن
تۇلكىشەك: بەرەمىز، بەرەمىز. ءبىزدىڭ بۇل ورماننان كەتكىمىز كەلمەيدى.
ساڭىراۋقۇلاق: مەن ازداپ ۇيىقتاپ الامىن. سەندەر مەنى مەن جۇلدىزشامدى تىرپ ەتپەستەن كۇزەتىڭدەر!
قاسقىر: قۇپ بولادى، مىرزا!
III ءبولىم:
( قويان جىلاپ وتىرادى. الىستان اياز اتا مەن اقشا قار كەلەدى)
اياز اتا: سالەمەتسىڭ بە، قويان؟ نەگە جىلاپ وتىرسىڭ؟ سەبەبىن ايتشى؟
اقشا قار: قويان جىلاماشى. ايتشى، قانە نەگە جىلايسىڭ؟ اياز اتا ەكەۋمىز ساعان سىيلىق الىپ كەلدىك. الا عوي.
(ۇلكەن ءسابىزدى بەرەدى)
قويان ودان بەتەر جىلاپ: راحمەت... مەن ءۇشىن بۇگىن جامان كۇن!
ءتيىن: قويان، قويان، تۋعان كۇنىڭمەن! سالەمەتسىز بە اياز اتا، اقشا قار.
قويان: مەنىڭ بۇگىن تۋعان كۇنىم ەمەس. مەنى تۇلكى مەن قاسقىر جەپ قويا جازدادى، جۇلدىزشامدى الىپ كەتتى، بارلىعىنا الدىن الا ايتۋشى ەدىم. ال وزىمە وسىنداي ءقاۋىپ تونگەنىن بىلگەن جوقپىن.
ءتيىن: ول تۇلكىلەر ماعان قوياننىڭ تۋعان كۇنى بۇگىن، ءبىز سىيلىق اپارا جاتىرمىز دەدى عوي. ولار مەنى الداعان ەكەن عوي! مەن عوي سەنىڭ قايدا ەكەنىڭدى ايتقان! مەن ەكەن عوي كىنالى! (قوسىلىپ جىلايدى)
اياز اتا: تىنىش - تىنىش بولدى. كوزىڭنىڭ جاسىمەن ەشنارسە جاساي المايمىز، جۇلدىزشانى ولاردان قايتارىپ الۋعا كومەكتەسەمىز
اقشا قار: ءيا، ءيا، اياز اتا. ءبىز ساعان كومەكتەسەمىز، قويان.
ءتيىن: ەندەشە، ساڭىراۋقۇلاقتى ىزدەيىك.
(ساڭىراۋقۇلاق ۇيىقتاپ جاتادى. قاسقىر مەن تۇلكى كەلە جاتقان اڭداردى كورىپ، ساڭىراۋقۇلاقتى ۇيقىسىنان وياتادى)
تۇلكىشەك: ساڭىراۋقۇلاق مىرزا، ويانىڭىز. بىزگە قاراي ورمان اڭدارى جينالىپ كەلە جاتىر
ساڭىراۋقۇلاق: اااااا. (ەسىنەپ) نە دەيسىڭدەر؟ اييي، اياز اتا مەن ءبارىڭدى قاتىردىم. سەندەردىڭ كوپتەن كۇتكەن جاڭا جىلدارىڭ كوڭىلسىز وتەتىن بولدى. سەبەبى سيقىرلى جۇلدىزشانى مەن ۇرلاپ الدىم. ەندى بارلىق سيقىرلى كۇش مەنىڭ قولىمدا. ( قارقىلداپ كۇلەدى. )
اياز اتا: ساڭىراۋقۇلاق اۋۋ وسىنداي اۋرەشىلىكتى قايتەسىڭ. جاڭا جىلدا جامان قاسيەتتەرىڭنەن ارىلىپ، قوياننىڭ جۇلدىزشاسىن قايتارعانىڭ دۇرىس بولار.
ساڭىراۋقۇلاق: جوق. بۇل نە دەگەنىڭ. جىل سايىن جاڭا جىلدى مەنسىز وزدەرىڭ وتكىزەسىڭدەر. مەنى جامان، كارى دەپ مەنسىنبەيسىڭدەر. قاسىمداعى كومەكشىلەرىمدى دە قۋ، ايلاكەر دەيسىڭدەر
اقشا قار: ءبىزدىڭ سىزگە قويار ءبىر شارتىمىز بار. ساڭىراۋقۇلاق، سەن نەگە ولاي جاسادىڭ. سەن ءبارىنىڭ بەرەكەتىن كەتىردىڭ عوي. قانە ءبىر شەشىمگە كەلەيىك.
ساڭىراۋقۇلاق: شارت دەيسىندەر مە؟! /قارقىلداپ كۇلەدى/ ەندى سەندەر نە ىستەمەكسىڭدەر؟ مەنەن ايلالارىڭدى اسىرا الماسسىڭدار. جاقسى، كەلىستىك. ءوز سوزدەرىڭنەن اينىپ كەتىپ جۇرمەڭدەر.
ءتيىن: بي بيلەپ جارىسايىق، ءبىز جەڭسەك، سيقىرلى جۇلدىزشانى يەسىنە قايتاراسىڭ، سەن جەڭسەڭ، وزىڭدە قالادى.
ساڭىراۋقۇلاق: كەلىستىم، سەندەر باستاڭدار.
اياز اتا: ەندەشە، مەنىڭ ءبيشى قارشا قىزدارىم كەلە جاتىر. «اقشا قار» ءبيىن بيلەپ بەرسىن.
(«اقشا قار» ءبيى )
ساڭىراۋقۇلاق: اياز اتا، مىنانداي كەرەمەت بيدەن كەيىن ءوز كىنامدى مويىندايمىن. مەن قارتايدىم. بيلەسەم دە، اقشا قارلارداي بيلەي الماسپىن. قويان كەشىر ءبىزدى. الا عوي جۇلدىزشاڭدى. ءبىز جەڭىلدىك.
قويان: (قۋانىپ) مىنە مەنىڭ جۇلدىزشام
كىرپى: الاقاييييي!
(وسى كەزدە ساعاتتىڭ داۋسى ەستىلەدى. جاڭا جىل كەلەدى. )
تۇلكى: قاراڭدار، جاراندار! جاڭا جىل كەلە جاتىر
بارلىعى: قوش كەلدىڭ، جاڭا جىل!
مەشىن: سالەمەتسىڭدەر مە؟ بيىلعى جىلدا جەتكەن جەتىستىكتەردىڭ سانىنا جەتۋ مۇمكىن ەمەس سياقتى. اۋىلىمىزعا بەرەكەلى، مەرەكەلى جىل بولدى. شاكىرتتەرىمىز بيىلعى جىل ءتۇرلى بايقاۋلاردىن، كونكۋرستاردىڭ جەڭىمپازدارى اتاندى. تۇلەكتەرىمىز ۇبتدان جاقسى كورسەتكىشكە قول جەتكىزىپ، ءبىر وقۋشىمىز «التىن بەلگى» يەگەرى اتاندى. مەكتەبىمىز جاس ماماندارمەن تولىقتى. اۋىلىمىزداعى «انالار» ءانسامبلى ساحنا تورىندە ونەر كورسەتىپ، جۇلدەلى ورىنعا يە بولدى. ايتا بەرسەم، قوي باۋىرىمنىڭ جەتكەن جەتىستىكتەرى كوپ ەكەن. ماعان دا قوي باۋىرىمنىڭ جولىن بەرسىن. قانە، قويان، جۇلدىزشاڭدى قولىڭا الىپ قاراشى، مەنىڭ جىلىم قانداي بولادى ەكەن؟
قويان: (جۇلدىزشاعا قاراپ) ەسكى جىل قوي باۋىرىمىزدىڭ ۇلكەن ءۇمىتىن اقتايسىز. ەلىمىزدە مولشىلىق، تىنىشتىق بولادى. اۋىلىمىز اجارلانىپ، كوركەيە تۇسەدى. مەكتەبىمىزدىڭ جەتىستىگى كوپ بولىپ، وقۋشىلارىمىز بيىك بەلەستەردى باعىندىرادى.
اياز اتا:
جارايسىڭدار بالالارىم! Meنi بۇگىن بip قۋانتىپ، الىس جەردەن شارشاپ كەلگەندە كوڭىلىمدى كوتەردىڭدەر. بارلىقتارىڭ دا اقىلدى ەكەنسىڭدەر. ال ەندى ءبىز جولعا شىعايىق. ال، بالالارىم، سەندەر وسە بەرىڭدەر، وركەندەي بەرىڭدەر. اسپاندارىڭ اشق بولسىن! قوش بولىڭدار! (قولدارىن بۇلعاپ شىعىپ كەتەدى).
بارلىعى: ساۋ بولىڭىزدار!
You Might Also Like
