قاسىم امانجولوۆ «ءوزىم تۋرالى» ولەڭى
اقتوبە قالاسى، №19 ورتا مەكتەپ.
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
بەكبەرگەنوۆا گۋلنۋر بولاتبەكوۆنا
7 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قاسىم امانجولوۆ «ءوزىم تۋرالى» ولەڭى
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىك: اقىننىڭ وزىندىك مۇراتىن تانىتۋ، «ءوزىم تۋرالى» ولەڭىنىڭ تاقىرىبى مەن يدەياسىن اشۋ؛
ءا) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ سويلەۋ مادەنيەتىن، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، دارالاپ وقىتۋدا ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەۋگە، شىعارماشىلىققا داعدىلاندىرۋ؛
ب) تاربيەلىك: قاسىم پوەزياسى ارقىلى وتاندى، تۋعان جەردى سۇيۋگە، قاستەرلەۋگە، قايسارلىققا، تاباندىلىققا، قاھارماندىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: اشىق ساباق، جاڭا ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: بىلىك پەن داعدىنى قالىپتاستىرۋ، شىعارماشىلىققا باۋلۋ.
وقىتۋدىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ، تالداۋ، بايانداۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كومپيۋتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا، ءۇنتاسپا، تىرەك - سحەمالار
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
(وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، ساباققا دايىندىقتارىن تەكسەرۋ)
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ (وقۋشىلاردان ۇيدەن جازىپ كەلگەن شىعارمالارىن تەكسەرۋ)
III. جاڭا ساباق
تۇسەدى ەسكە جالاڭ اياق كۇندەرىم،
اقسۇيەكتى الا قاشقان كۇندەرىم؛
سول قاشقاننان مول قاشىپتى بالالىق،
قايدا ەكەنىن كوپتەن بەرى - اق بىلمەدىم، - دەپ اسا كورنەكتى اقىن قاسىم امانجولوۆ اعامىز جىرلاعانداي، بۇگىنگى ءبىزدىڭ تاقىرىبىمىز قاسىم امانجولوۆتىڭ شىعارماشىلىعىمەن تانىسامىز، بالالار!
قاسىم راقىمجان ۇلى امانجولوۆ 1911 جىلى سايىن دالا سارىارقادا تۋىپ وسكەن. ول قازاق اۋىز ادەبيەتىنەن جەتىمدىك كورمەگەن ادام. ەرتەگى، اڭىزداردى قۇلاعىنا قۇيا بىلگەن. بالا كەزىندە ايتىستاردى، وت باسىنداعى ولەڭدى اۋىزەكى ايتىپ وتىراتىن - دى. جازعان ولەڭدەرىن اۋىز ادەبيەتىنىڭ ىقپالى، اسەرى مول.
قاسىمنىڭ وردا بۇزار شاعى سوعىسپەن تۇسپا - تۇس كەلەدى دە، مايدانعا اتتانادى. شىعىستى دا، باتىستى دا شارلادى. اۋىر قيىنشىلىقتارعا كەزدەسەدى. ول قاتارداعى سولدات بولا ءجۇرىپ، سۇراپىل سوعىستا دا ولەڭ جازدى. ول جان سەرىگى قالامىن قولىنان تاستاماي، جاۋىنگەرلەردىڭ ەرلىگىن، ۇلان – بايتاق جەرىمىزدىڭ تاماشا، سۇلۋ كورىنىستەرىن، ادام ءومىرىنىڭ ۇلگىلى، ونەگەلى كەزەڭدەرىن قالام ۇشىنا تىزە بەرەدى. قاسىمدى حالقىمىزدىڭ سۇيىكتى اقىنى دارەجەسىنە كوتەرگەن دە سول كەزدەگى جىرلارى.
ساقىپجامال اپاي وتاۋ قۇرعاننان سوڭ باسپانا جاعىنان قيىنشىلىق كورگەندەرىن، ءبىر بولمەدە كارى اناسى، وزدەرى، بالالارى تۇرعاندىعىن ايتادى. سول كەزدە قاسىم ولەڭدى الدىنا چەمودان قويىپ جازادى ەكەن. ءۇي سۇراپ اشپاعان ەسىگى قالمايدى. نەشەمە باستىقتار بىرىنە - ءبىرى سىلتەيدى، اقىرىندا اشىنعان اقىن ءبىر شۋماق ولەڭ جازىپ، ماشينيستكاعا بەرەدى. ماشينيستكا دا ۇيدەن تارشىلىق كورىپ جۇرگەن ادام بولۋى كەرەك، ولەڭدى كوپ دانامەن تاراتىپ جىبەرەدى. سول ولەڭنەن ءبىر ءۇزىندى مىناۋ:
بەرمەسەڭ، بەرمەي - اق قوي باسپاناڭدى،
سوندا دا تاستامايمىن استانامدى.
ولەڭنىڭ وتىن جاعىپ جىلىتارمىن،
ءوزىمدى، ايەلىمدى، جاس بالامدى.
قاسىم ماسكەۋگە قازاق ونەرىنىڭ ونكۇندىگىنە بارادى، كوپ ۇزاماي 1949 جىلى ءۇي الادى.
اقىننىڭ جارى قاسىمنىڭ شابىتتى كۇندەرىنىڭ سيرەك بولاتىنىن، ولەڭدى كوبىنەسە تۇنگى 12 - دەن كەيىن جازاتىنىن ايتادى. ءومىرىمنىڭ سوڭىندا اۋىرىپ قاتتى قينالعانىن، قانشاما ەڭبەكپەن العان ءۇيىنىڭ دە قىزىعىن كورمەگەنىن، جاعدايلارىنىڭ اۋىر بولعانىن، اقىن جۇرەگى باۋىر، وكپە، بۇيرەك اۋرۋلارىمەن تايتالاسىپ، تۇنىمەن اۋىز جاپپاي جوتەلەتىنىن، اقىرى 44 - اق جاسىندا دۇنيەدەن وتكەنىن ەگىلە وتىرىپ ايتادى. سونداعى شىعارعان ولەڭى ەدى دەپ مىنا ولەڭ جولدارىن ايتادى:
كوكىرەگىم تىنىعىپ،
ءسال بوساسام جوتەلدەن.
ءويتىپ – ءبۇيتىپ كوڭىلدى
بالامىن – اۋ كوتەرگەن.
دۇرىس جاتقان ساۋلىق جوق،
ءبىر ولاي دا، ءبىر بۇلاي.
بۇرىنعىشا شىقپاي تۇر،
الا – قۇلا قۇرعىر – اي.
قاسىمنىڭ كوزى تىرىسىندە 5 قازاقشا، 2 ورىسشا كىتابى شىقتى، كەيىن تاڭدامالى I، II، III تومدىقتارى جارىق كوردى.
قاسىم امانجولوۆ
ولەڭدەرى: «سارىارقا»، «ەرتىس»، «جايىق»، «ورال»، «مەن تابيعات بوبەگى». پوەمالارى: «اقىن ءولىمى تۋرالى اڭىز»، «جۇڭگو قىزى»، «قۇپيا قىز»، «ەستاي»، «قورلىعايىن» درامالىق داستانى. اۋدارمالارى: «ءلايلى - ءماجنۇن» پوەماسىنداعى حاتتار، «پولتاۆا»، «ماسكاراد»، ت. ب. ءسوزى مەن ءانى جازىلعان تۋىندىلارى: «داريعا سول قىز»، «تۋعان ەل»، «ءوزىم تۋرالى»، «اق ساۋلە»، «جاس داۋرەن»، ت. ب.
قاسىم تۋرالى ەستەلىكتەردە اقىننىڭ دومبىرا، بالالايكا، سكريپكادا ەركىن وينايتىنى تۋرالى ايتىلادى. ورىس تىلىندە دە تازا سويلەگەن، مايداندا دا كەيبىر ولەڭدەرىن ورىس تىلىندە جازعان ەكەن. ورىس اقىندارىنان پۋشكيندى، لەرمونتوۆتى، ۋكراين اقىنى تاراس شيەۆچەنكو شىعارمالارىن قازاقشاعا اۋدارعان. بۇدان اقىننىڭ ءبىلىمدى ازامات بولعانىن اڭعارتۋعا بولادى. جازۋشى تاكەن ءالىمقۇلوۆ اقىن تۋرالى مىنانداي پىكىر ايتادى: «قاسىم ەشبىر ادامدى سىرتىنان جامانداماۋشى ەدى. ونىڭ ەسەسىنە كىمگە دە بولسا ءوز پىكىرىن تۋرا ايتاتىن. جانىن تۇسىنبەگەن ادامعا قاتال، دارحان دوسقا ادال بولاتىن.»
وقۋلىقتارىندا تاحاۋي احتانوۆ ايتقانداي «اقىننىڭ ادال، شىنشىل مىنەزى وزىمەن بىرگە ولگەن جوق، تاماشا ولەڭدەرىندە ءجۇر.»
قاسىم
↓
اۋدارماشى
اقىن
داستانشى
قوعام قايراتكەرى
سازگەر
جاۋىنگەر
ءانشى
پاتريوت
بۇگىنگى تاقىرىبىمىزدىڭ اتى – قاسىم امانجولوۆتىڭ «ءوزىم تۋرالى» بولعاندىقتان اۆتوبيوگرافيالىق سيپاتتا جازىلعان ولەڭ بولىپ تابىلادى. اۆتوبيوگرافيالىق شىعارما دەگەنىمىز – اۆتوردىڭ ءوزى، ءوز ءومىرى نەمەسە ءومىردىڭ كەيبىر ساتتەرى تۋرالى جازىلعان شىعارما.
سونىمەن بۇل – اقىن ءومىرىنىڭ سوڭعى كەزەڭدەرىندە وتكەن كۇندەرىنەن قورىتىندى رەتىندە جازىلعان، ءومىرىنىڭ نازىك قىلىن شەرتەتىن سىرشىل ولەڭ.
ولەڭدەگى باستى تۇلعا – قاسىم امانجولوۆ ءوزى. وزىندىك اقىندىق تۇلعاسى مەن ادامگەرشىلىگى، مىنەز - قۇلقى ولەڭدە ءار قىرىنان تولىق شەشىمىن تاپقان. اينالاداعى وقيعالار ءمانى، ادامدارمەن قارىم - قاتىناسى، دۇنيە قۇبىلىستارى، ءومىر ءسۇرۋ، ونىڭ ءمانى مەن مازمۇنى، ءومىردىڭ ماڭگى ەمەس ەكەندىگى باس كەيىپكەردىڭ كوزقاراسىمەن وتە تاماشا سۋرەتتەلگەن.
اقىن ومىرگە بوس كەلىپ، بوس كەتپەۋ جونىندە ۇلكەن وي تۇسەدى. ادامزاتتىڭ ومىرگە قوناق ەكەندىگىن، سول كەشتەن ۇلكەن ساپاردا ارتىندا ولمەس مۇرا قالدىرۋدىڭ ۇلكەن ءىس ەكەندىگىن تىلگە تيەك ەتەدى. (وقۋشىلارعا الدىمەن ءۇنتاسپادان ولەڭ تىڭدالادى، سودان كەيىن وقۋشىلار ءار شۋماقتى وقىپ، نە تۇسىنگەنىن ايتادى).
IV. دامىتۋ كەزەڭى
نەگىزگى ماسەلەلەر شۋماقتار تاقىرىپشالار
1) اقىننىڭ ءوزىن تانىستىرۋى 1، 2، 12، 19...«امانجول راقىمجاننىڭ قاسىمىمىن»
2) ولەڭ تۋرالى تولعانىسى 11، 12، 13، 14... «سەرىنىڭ سەمسەرىندەي سەرتكە تاققان»
3) ءومىر مەن ءولىم جايلى تولعانىسى 7، 8، 9، 10، 11، 21، 22، 23... «ءبىر كۇنى وت ءومىرىم قالسا ءوشىپ»
4) تۋعان ەلى، جەرى تولعانىسى 5، 7، 8، 18 «دۇنيە، جالت - جۇلت ەتكەن كەڭ مەكەنىم»
اقىننىڭ پوەتيكالىق تالداۋ جاساۋ
تەڭەۋ - بوبەگىندەي تورقاداي، نايزاعايداي، قاناتىنداي، ورتكە تيگەن داۋىلداۋ، سەرىنىڭ سەمسەرىندەي
ەپيتەت - قىزىل شوق، الا قۇيىن زامانالار، قاپ - قارا تۇنەك، التىن ساراي، اق كوڭىل
مەتافورا - اسىلىمىن، ادام ساپارىنىڭ مەيمانىمىز، كەۋدەم – كورىك، ءجۇزىم – جاز، كوڭىلىم – كوكتەم، ءسوزىم – جىر، لەبىزىم – كۇي.
بۋىن، بۋناق تۇرىندە تالداۋ.
وزگە ەمەس، ءوزىم ايتام ءوز جايىمدا، 11
جۇرەگىم جالىن اتقان ءسوز دايىندا 11
تەرەڭدە تۇنىپ جاتقان داۋىل كۇيدى، 11
تەربەتىپ، تۋلاتىپ ءبىر قوزعايىن دا... 11
11 بۋىندى، 3 بۋناقتى
بۋناق ولشەمدەرى ولەڭدى مانەرلەپ وقۋعا، ءان سالىپ ايتۋدا ۇلكەن ءمانى بار ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ.
V. ساباقتى بەكىتۋ. ساباعىمىزدى قورىتا كەلە، قاسىم امانجولوۆتىڭ «ءوزىم تۋرالى» ولەڭىن انىمەن وقۋشى ورىندايدى.
VI. وقۋشىلاردى باعالاۋ
VII. ۇيگە تاپسىرما: ولەڭنەن وزدەرىڭە ۇناعان ۇزىندىلەردى جاتتاۋ.
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
بەكبەرگەنوۆا گۋلنۋر بولاتبەكوۆنا
7 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قاسىم امانجولوۆ «ءوزىم تۋرالى» ولەڭى
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىك: اقىننىڭ وزىندىك مۇراتىن تانىتۋ، «ءوزىم تۋرالى» ولەڭىنىڭ تاقىرىبى مەن يدەياسىن اشۋ؛
ءا) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ سويلەۋ مادەنيەتىن، دۇنيەتانىمىن كەڭەيتۋ، دارالاپ وقىتۋدا ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەۋگە، شىعارماشىلىققا داعدىلاندىرۋ؛
ب) تاربيەلىك: قاسىم پوەزياسى ارقىلى وتاندى، تۋعان جەردى سۇيۋگە، قاستەرلەۋگە، قايسارلىققا، تاباندىلىققا، قاھارماندىققا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: اشىق ساباق، جاڭا ماتەريالدى ءتۇسىندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: بىلىك پەن داعدىنى قالىپتاستىرۋ، شىعارماشىلىققا باۋلۋ.
وقىتۋدىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ، تالداۋ، بايانداۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كومپيۋتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا، ءۇنتاسپا، تىرەك - سحەمالار
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
(وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، ساباققا دايىندىقتارىن تەكسەرۋ)
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ (وقۋشىلاردان ۇيدەن جازىپ كەلگەن شىعارمالارىن تەكسەرۋ)
III. جاڭا ساباق
تۇسەدى ەسكە جالاڭ اياق كۇندەرىم،
اقسۇيەكتى الا قاشقان كۇندەرىم؛
سول قاشقاننان مول قاشىپتى بالالىق،
قايدا ەكەنىن كوپتەن بەرى - اق بىلمەدىم، - دەپ اسا كورنەكتى اقىن قاسىم امانجولوۆ اعامىز جىرلاعانداي، بۇگىنگى ءبىزدىڭ تاقىرىبىمىز قاسىم امانجولوۆتىڭ شىعارماشىلىعىمەن تانىسامىز، بالالار!
قاسىم راقىمجان ۇلى امانجولوۆ 1911 جىلى سايىن دالا سارىارقادا تۋىپ وسكەن. ول قازاق اۋىز ادەبيەتىنەن جەتىمدىك كورمەگەن ادام. ەرتەگى، اڭىزداردى قۇلاعىنا قۇيا بىلگەن. بالا كەزىندە ايتىستاردى، وت باسىنداعى ولەڭدى اۋىزەكى ايتىپ وتىراتىن - دى. جازعان ولەڭدەرىن اۋىز ادەبيەتىنىڭ ىقپالى، اسەرى مول.
قاسىمنىڭ وردا بۇزار شاعى سوعىسپەن تۇسپا - تۇس كەلەدى دە، مايدانعا اتتانادى. شىعىستى دا، باتىستى دا شارلادى. اۋىر قيىنشىلىقتارعا كەزدەسەدى. ول قاتارداعى سولدات بولا ءجۇرىپ، سۇراپىل سوعىستا دا ولەڭ جازدى. ول جان سەرىگى قالامىن قولىنان تاستاماي، جاۋىنگەرلەردىڭ ەرلىگىن، ۇلان – بايتاق جەرىمىزدىڭ تاماشا، سۇلۋ كورىنىستەرىن، ادام ءومىرىنىڭ ۇلگىلى، ونەگەلى كەزەڭدەرىن قالام ۇشىنا تىزە بەرەدى. قاسىمدى حالقىمىزدىڭ سۇيىكتى اقىنى دارەجەسىنە كوتەرگەن دە سول كەزدەگى جىرلارى.
ساقىپجامال اپاي وتاۋ قۇرعاننان سوڭ باسپانا جاعىنان قيىنشىلىق كورگەندەرىن، ءبىر بولمەدە كارى اناسى، وزدەرى، بالالارى تۇرعاندىعىن ايتادى. سول كەزدە قاسىم ولەڭدى الدىنا چەمودان قويىپ جازادى ەكەن. ءۇي سۇراپ اشپاعان ەسىگى قالمايدى. نەشەمە باستىقتار بىرىنە - ءبىرى سىلتەيدى، اقىرىندا اشىنعان اقىن ءبىر شۋماق ولەڭ جازىپ، ماشينيستكاعا بەرەدى. ماشينيستكا دا ۇيدەن تارشىلىق كورىپ جۇرگەن ادام بولۋى كەرەك، ولەڭدى كوپ دانامەن تاراتىپ جىبەرەدى. سول ولەڭنەن ءبىر ءۇزىندى مىناۋ:
بەرمەسەڭ، بەرمەي - اق قوي باسپاناڭدى،
سوندا دا تاستامايمىن استانامدى.
ولەڭنىڭ وتىن جاعىپ جىلىتارمىن،
ءوزىمدى، ايەلىمدى، جاس بالامدى.
قاسىم ماسكەۋگە قازاق ونەرىنىڭ ونكۇندىگىنە بارادى، كوپ ۇزاماي 1949 جىلى ءۇي الادى.
اقىننىڭ جارى قاسىمنىڭ شابىتتى كۇندەرىنىڭ سيرەك بولاتىنىن، ولەڭدى كوبىنەسە تۇنگى 12 - دەن كەيىن جازاتىنىن ايتادى. ءومىرىمنىڭ سوڭىندا اۋىرىپ قاتتى قينالعانىن، قانشاما ەڭبەكپەن العان ءۇيىنىڭ دە قىزىعىن كورمەگەنىن، جاعدايلارىنىڭ اۋىر بولعانىن، اقىن جۇرەگى باۋىر، وكپە، بۇيرەك اۋرۋلارىمەن تايتالاسىپ، تۇنىمەن اۋىز جاپپاي جوتەلەتىنىن، اقىرى 44 - اق جاسىندا دۇنيەدەن وتكەنىن ەگىلە وتىرىپ ايتادى. سونداعى شىعارعان ولەڭى ەدى دەپ مىنا ولەڭ جولدارىن ايتادى:
كوكىرەگىم تىنىعىپ،
ءسال بوساسام جوتەلدەن.
ءويتىپ – ءبۇيتىپ كوڭىلدى
بالامىن – اۋ كوتەرگەن.
دۇرىس جاتقان ساۋلىق جوق،
ءبىر ولاي دا، ءبىر بۇلاي.
بۇرىنعىشا شىقپاي تۇر،
الا – قۇلا قۇرعىر – اي.
قاسىمنىڭ كوزى تىرىسىندە 5 قازاقشا، 2 ورىسشا كىتابى شىقتى، كەيىن تاڭدامالى I، II، III تومدىقتارى جارىق كوردى.
قاسىم امانجولوۆ
ولەڭدەرى: «سارىارقا»، «ەرتىس»، «جايىق»، «ورال»، «مەن تابيعات بوبەگى». پوەمالارى: «اقىن ءولىمى تۋرالى اڭىز»، «جۇڭگو قىزى»، «قۇپيا قىز»، «ەستاي»، «قورلىعايىن» درامالىق داستانى. اۋدارمالارى: «ءلايلى - ءماجنۇن» پوەماسىنداعى حاتتار، «پولتاۆا»، «ماسكاراد»، ت. ب. ءسوزى مەن ءانى جازىلعان تۋىندىلارى: «داريعا سول قىز»، «تۋعان ەل»، «ءوزىم تۋرالى»، «اق ساۋلە»، «جاس داۋرەن»، ت. ب.
قاسىم تۋرالى ەستەلىكتەردە اقىننىڭ دومبىرا، بالالايكا، سكريپكادا ەركىن وينايتىنى تۋرالى ايتىلادى. ورىس تىلىندە دە تازا سويلەگەن، مايداندا دا كەيبىر ولەڭدەرىن ورىس تىلىندە جازعان ەكەن. ورىس اقىندارىنان پۋشكيندى، لەرمونتوۆتى، ۋكراين اقىنى تاراس شيەۆچەنكو شىعارمالارىن قازاقشاعا اۋدارعان. بۇدان اقىننىڭ ءبىلىمدى ازامات بولعانىن اڭعارتۋعا بولادى. جازۋشى تاكەن ءالىمقۇلوۆ اقىن تۋرالى مىنانداي پىكىر ايتادى: «قاسىم ەشبىر ادامدى سىرتىنان جامانداماۋشى ەدى. ونىڭ ەسەسىنە كىمگە دە بولسا ءوز پىكىرىن تۋرا ايتاتىن. جانىن تۇسىنبەگەن ادامعا قاتال، دارحان دوسقا ادال بولاتىن.»
وقۋلىقتارىندا تاحاۋي احتانوۆ ايتقانداي «اقىننىڭ ادال، شىنشىل مىنەزى وزىمەن بىرگە ولگەن جوق، تاماشا ولەڭدەرىندە ءجۇر.»
قاسىم
↓
اۋدارماشى
اقىن
داستانشى
قوعام قايراتكەرى
سازگەر
جاۋىنگەر
ءانشى
پاتريوت
بۇگىنگى تاقىرىبىمىزدىڭ اتى – قاسىم امانجولوۆتىڭ «ءوزىم تۋرالى» بولعاندىقتان اۆتوبيوگرافيالىق سيپاتتا جازىلعان ولەڭ بولىپ تابىلادى. اۆتوبيوگرافيالىق شىعارما دەگەنىمىز – اۆتوردىڭ ءوزى، ءوز ءومىرى نەمەسە ءومىردىڭ كەيبىر ساتتەرى تۋرالى جازىلعان شىعارما.
سونىمەن بۇل – اقىن ءومىرىنىڭ سوڭعى كەزەڭدەرىندە وتكەن كۇندەرىنەن قورىتىندى رەتىندە جازىلعان، ءومىرىنىڭ نازىك قىلىن شەرتەتىن سىرشىل ولەڭ.
ولەڭدەگى باستى تۇلعا – قاسىم امانجولوۆ ءوزى. وزىندىك اقىندىق تۇلعاسى مەن ادامگەرشىلىگى، مىنەز - قۇلقى ولەڭدە ءار قىرىنان تولىق شەشىمىن تاپقان. اينالاداعى وقيعالار ءمانى، ادامدارمەن قارىم - قاتىناسى، دۇنيە قۇبىلىستارى، ءومىر ءسۇرۋ، ونىڭ ءمانى مەن مازمۇنى، ءومىردىڭ ماڭگى ەمەس ەكەندىگى باس كەيىپكەردىڭ كوزقاراسىمەن وتە تاماشا سۋرەتتەلگەن.
اقىن ومىرگە بوس كەلىپ، بوس كەتپەۋ جونىندە ۇلكەن وي تۇسەدى. ادامزاتتىڭ ومىرگە قوناق ەكەندىگىن، سول كەشتەن ۇلكەن ساپاردا ارتىندا ولمەس مۇرا قالدىرۋدىڭ ۇلكەن ءىس ەكەندىگىن تىلگە تيەك ەتەدى. (وقۋشىلارعا الدىمەن ءۇنتاسپادان ولەڭ تىڭدالادى، سودان كەيىن وقۋشىلار ءار شۋماقتى وقىپ، نە تۇسىنگەنىن ايتادى).
IV. دامىتۋ كەزەڭى
نەگىزگى ماسەلەلەر شۋماقتار تاقىرىپشالار
1) اقىننىڭ ءوزىن تانىستىرۋى 1، 2، 12، 19...«امانجول راقىمجاننىڭ قاسىمىمىن»
2) ولەڭ تۋرالى تولعانىسى 11، 12، 13، 14... «سەرىنىڭ سەمسەرىندەي سەرتكە تاققان»
3) ءومىر مەن ءولىم جايلى تولعانىسى 7، 8، 9، 10، 11، 21، 22، 23... «ءبىر كۇنى وت ءومىرىم قالسا ءوشىپ»
4) تۋعان ەلى، جەرى تولعانىسى 5، 7، 8، 18 «دۇنيە، جالت - جۇلت ەتكەن كەڭ مەكەنىم»
اقىننىڭ پوەتيكالىق تالداۋ جاساۋ
تەڭەۋ - بوبەگىندەي تورقاداي، نايزاعايداي، قاناتىنداي، ورتكە تيگەن داۋىلداۋ، سەرىنىڭ سەمسەرىندەي
ەپيتەت - قىزىل شوق، الا قۇيىن زامانالار، قاپ - قارا تۇنەك، التىن ساراي، اق كوڭىل
مەتافورا - اسىلىمىن، ادام ساپارىنىڭ مەيمانىمىز، كەۋدەم – كورىك، ءجۇزىم – جاز، كوڭىلىم – كوكتەم، ءسوزىم – جىر، لەبىزىم – كۇي.
بۋىن، بۋناق تۇرىندە تالداۋ.
وزگە ەمەس، ءوزىم ايتام ءوز جايىمدا، 11
جۇرەگىم جالىن اتقان ءسوز دايىندا 11
تەرەڭدە تۇنىپ جاتقان داۋىل كۇيدى، 11
تەربەتىپ، تۋلاتىپ ءبىر قوزعايىن دا... 11
11 بۋىندى، 3 بۋناقتى
بۋناق ولشەمدەرى ولەڭدى مانەرلەپ وقۋعا، ءان سالىپ ايتۋدا ۇلكەن ءمانى بار ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ.
V. ساباقتى بەكىتۋ. ساباعىمىزدى قورىتا كەلە، قاسىم امانجولوۆتىڭ «ءوزىم تۋرالى» ولەڭىن انىمەن وقۋشى ورىندايدى.
VI. وقۋشىلاردى باعالاۋ
VII. ۇيگە تاپسىرما: ولەڭنەن وزدەرىڭە ۇناعان ۇزىندىلەردى جاتتاۋ.
You Might Also Like
