جاڭاشا وقىتۋعا - جاڭاشا كوزقاراس
تاقىرىبى: «جاڭاشا وقىتۋعا - جاڭاشا كوزقاراس»
وقىتۋدىڭ ماقساتى: مۇعالىمدەرگە توپپەن جۇمىستى ۇيىمداستىرۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن كورسەتۋ. جاڭاشا ءادىس - تاسىلدەردى پايدالانۋدىڭ تيىمدىلىگىن تالقىلاۋ. پراكتيكالىق تۇرعىدا وقۋشىلاردىڭ توپتاعى قارىم - قاتىناسىنىڭ ماڭىزى جايلى اقپارات الۋعا جاعداي جاساۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: مۇعالىمدەر توپپەن جۇمىستى ۇيىمداستىرۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن كورەدى. جاڭاشا ءادىس - تاسىلدەردى پايدالانۋدىڭ تيىمدىلىگىن تالقىلايدى. پراكتيكالىق تۇرعىدا وقۋشىلاردىڭ توپتاعى قارىم - قاتىناسىنىڭ ماڭىزى جايلى اقپارات الادى.
قۇرال - جابدىقتارى: مۇعالىمگە ارنالعان نۇسقاۋلىق (ءى دەڭگەي)، بەينە - روليك، ماتىندەر، سۋرەتتەر، سلايد، ستيكەرلەر
ءجۇرۋ بارىسى:
ءى. كىرىسپە ءبولىم
امانداسۋ - ترەنينگ - «مولەكۋلالار»
ءىى. وقىتۋدىڭ ماقساتىمەن تانىستىرۋ
ءىىى. نەگىزگى ءبولىم
1) «ەسكى كوزقاراستاعى ءمۇعالىم - ول قانداي؟» مىسالدار كەلتىرە الاسىز با؟
بەينە - روليك كورۋ. «شكولا موەي مەچتى»- ەرالاش توپتاماسىنان
- وسى سياقتى قىلىقتارمەن مۇعالىمدەر وقۋشىلاردىڭ وقۋعا قىزىعۋشىلىقتارىن تومەندەتەرى ءسوزسىز.
2) «ميعا شابۋىل»
- سىزدەر وقىتۋدا قانداي كەدەرگىلەرگە تاپ بولاسىزدار، ونى قالاي شەشەسىزدەر؟
- جالپى، وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋدى كوزدەيتىن شاعىن بولسا دا زەرتتەۋلەر جۇرگىزىپ كوردىڭىزدەر مە؟ ول قالاي ىسكە استى؟
4). شاعىن لەكسيا: « توپپەن جۇمىستى ۇيىمداستىرۋدىڭ ەرەجەلەرى» سلايد ارقىلى ءتۇسىندىرۋ
ا) توپتار ءتۇرلى تاسىلدەرمەن قۇرىلۋى مۇمكىن توپ قالاي قۇرىلسا دا جاڭادان قۇرىلعان كەزدە توپتاعى وقۋشىلار ءبىر - بىرىمەن جۇمىس ىستەۋ سيپاتىنا، داعدىلارى مەن ستيلىنە يكەمدەلۋگە، بەيىمدەلۋگە ۋاقىت كەرەك.
ءا) توپتا جالپى ەرەجەلەردى باسشىلىققا الۋ كەرەك. (توپ ەرەجەلەرىنىڭ ۇلگىسىن كورسەتۋ)
توپتىڭ ءار مۇشەسى وزىنەن نە كۇتىلەتىنىن، جۇمىس قالاي بولىنگەنىن، كىمگە قالاي قولداۋ كورسەتۋ كەرەكتىگىن جانە ەڭ نەگىزگىسى ناتيجەگە قالاي قول جەتكىزەتىندىگىن ءبىلۋ كەرەك.
ب) توپ مۇشەلەرىنىڭ سانى
شاعىن توپتار – 5 - 6 ادامنان اسپاۋ كەرەك
جۇپتار - 2 ادامنان
ۇلكەن توپتار - 7 دەن 12 - 13، 14 كە دەيىن
5). توپتاعى بىرلەسكەن جۇمىس
- سىزدەر وزدەرىڭىز توپقا ءبولۋدىڭ قانداي تاسىلدەرىن بىلەسىزدەر؟ (كوۋچينگكە قاتىسىپ كورگەن مۇعالىمدەر وزدەرى پايدالانعان ترەنينگتەردى وتكىزىپ كورسەتەدى.)
ا) «ۇقساس سۋرەتتەر» ارقىلى بىرنەشە توپقا ءبولۋ
ءا) مۇعالىمدەردىڭ ءار توبىنا بىرنەشە سۋرەتتەر بەرۋ. وسى سۋرەتتەردى پايدالانىپ ولاردى قانداي توپتارعا بولەتىن ەدىڭىزدەر؟ 1 - توپتىڭ سۋرەتتەرىن: كوكتەم، ترانسپورت دەگەن ەكى تاقىرىپقا جىكتەۋگە بولادى. 2 – توپتىڭ سۋرەتتەرىن: قىسقى كيىمدەر، اعاشتان جاسالعان بۇيىمدار دەپ جىكتەۋگە بولادى. 3 - توپتىڭ سۋرەتتەرى: بالالار ويىنشىقتارى، تۇرمىستاعى تەحنيكا دەپ؛ 4 - توپتىڭ سۋرەتتەرىن: تابيعات، قىزداردىڭ اشەكەي بۇيىمدارى دەپ جىكتەۋگە بولادى.
مۇعالىمدەر سۋرەتتەردى جىكتەپ، پلاكاتقا جەلىمدەيدى. نەگە وسىلاي جىكتەگەندەرىن تۇسىندىرەدى، ونى قورعايدى.
بۇل جەردەگى قولدانىلعان ءتاسىل:
ۆيزۋالداندىرۋ داعدىلاردى پايدالانىپ ستو - دى دامىتۋ
6). سەرگىتۋ ءساتى «باقىتتى بولۋدىڭ سىرلارى» سلايد
7). «دجيگ - سو» ءادىسىن قالاي وتكىزەمىز؟
ءۇش توپقا ءماتىن بەرىلەدى.
1 - توپ - «مۇز استىنداعى ۇيقى»
2 - توپ - «سۋ جيناعىش باقالار»
3 - توپ « قىزمەتشى قۇس»
(بۇل ماتىندەر باستاۋىش سىنىپتىڭ مۇعالىمدەرىنە ارنالعان «ديكتانتتار جيناعى» دەگەن كىتاپتان الىنعان.)
ءماتىندى تۇسىنگەندەرىن سۇراۋ
1 - توپتان - «قىزمەتشى قۇس» تۋرالى سۇراۋ
2 - توپتان – «مۇز استىنداعى ۇياقى» تۋرالى سۇراۋ
3 - توپتان - «سۋ جيناعىش باقالار» تۋرالى سۇراۋ
وسىلاي قۇرىلعان توپتاردا جۇمىس ىستەۋدە:
بىرىنشىدەن: وقۋشىلاردىڭ الەۋمەتتىك ءوزارا ارەكەت ەتۋ داعدىسى داميدى.
ەكىنشىدەن: توپتىق قارىم - قاتىناس داعدىسى داميدى.
ۇشىنشىدەن: پروبلەمالاردى شەشۋ داعدىسى داميدى.
8) ستو - نىڭ اشىق جانە جابىق سۇراقتار ستراتەگياسىن قولدانۋ جايلى وي - ءبولىسۋ. توپتار وزدەرىنە بەرىلگەن سۋرەتتەر بويىنشا ءبىر - بىرىنە اشىق جانە جابىق سۇراقتار قويادى.
9). ساباقتاردىڭ فراگمەنتتەرىن كورسەتۋ
قىركۇيەك ايىندا مەن كۋرستىڭ باعدارلاماسى بويىنشا مەكتەپتە پراكتيكادان ءوتتىم. سوندا ول وزىمەن جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن شىعارماشىلىق توپ قۇرىپ، ولاردى جاڭاشا ءادىس - تاسىلدەرگە ۇيرەتكەن ەدىم.
مۇعالىمدەردىڭ سول كەزدە وتكىزگەن ساباقتارىنان كورىنىستەر كورسەتۋ. ءار ساباقتىڭ فراگمەنتىنە كوممەنتاريي جاساۋ.
توپتا جۇمىس ىستەۋ ۇلگىلەرى:
مىسالى: 1. «اكۆاريۋم» ءادىسى – ءۇي تاپ. سۇراۋدىڭ ءتيىمدى تۇستارى - باياتايەۆا گ. س ساباعىنان فراگمەنت
2. سوڭعى ءونىم - ناتيجە قانداي بولدى؟-
ساربەكوۆا ا. ر. ساباعىنان فراگمەنت
امانكۋلوۆا ك. س ساباعىنان فراگمەنت
باياتايەۆا گ. س - "بولجام اعاشى"
3. «كلاستەر»- ستراتەگياسى - كالىشيەۆا ر. ءا ساباعىنان فراگمەنت
10). «وقۋشى ءۇنى» 11، 8 - سىنىپتاردان الىنعان ينتەرۆيۋ
ساباق سوڭىنداعى وقۋشىلاردىڭ پىكىرىن ءبىلۋ تۋرالى 2004 جىلى دجين راددوك باستاعان كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زەرتتەۋشىلەرى باستاپ جاساعان جوبا. ولار وقۋشىلاردىڭ وقۋ مەن وقىتۋ ۇدەرىسىنە قاتىستى وي - پىكىرلەرىنە نازار اۋدارادى، ياعني ونىڭ ماقساتى وقۋشىلاردىڭ وقۋ مەن وقىتۋ ۇدەرىسىنە قاتىستى پىكىرلەرىن ۇعىنۋ.
بەينەروليكتەن وقۋشىلاردان الىنعان ينتەرۆيۋدى كورسەتۋ.
ءىىى. كوۋچينگتىڭ قورىتىندى كەزەڭى:
مۇعالىمدەردىڭ پىكىرىن ءبىلۋ.
سويلەمدى جالعاستىرىڭىز.
• ماعان كوۋچينگتە ۇناعانى............
• بۇگىن ارىپتەستەرمەن.......... جايلى وي - بولىستىك
• مەن بۇگىن................................... ەكەنىن ءتۇسىندىم
• ماعان..................................... ءتۇسىنۋ قيىن بولدى.
• مەن..................................... جايلى تولىعىراق بىلگىم كەلەدى.
مۇعالىمدەر پىكىرلەرىن ستيكەرگە دە جازىپ قالدىرادى.
- قاتىسقاندارىڭىزعا راحمەت!
وقىتۋدىڭ ماقساتى: مۇعالىمدەرگە توپپەن جۇمىستى ۇيىمداستىرۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن كورسەتۋ. جاڭاشا ءادىس - تاسىلدەردى پايدالانۋدىڭ تيىمدىلىگىن تالقىلاۋ. پراكتيكالىق تۇرعىدا وقۋشىلاردىڭ توپتاعى قارىم - قاتىناسىنىڭ ماڭىزى جايلى اقپارات الۋعا جاعداي جاساۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە: مۇعالىمدەر توپپەن جۇمىستى ۇيىمداستىرۋدىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن كورەدى. جاڭاشا ءادىس - تاسىلدەردى پايدالانۋدىڭ تيىمدىلىگىن تالقىلايدى. پراكتيكالىق تۇرعىدا وقۋشىلاردىڭ توپتاعى قارىم - قاتىناسىنىڭ ماڭىزى جايلى اقپارات الادى.
قۇرال - جابدىقتارى: مۇعالىمگە ارنالعان نۇسقاۋلىق (ءى دەڭگەي)، بەينە - روليك، ماتىندەر، سۋرەتتەر، سلايد، ستيكەرلەر
ءجۇرۋ بارىسى:
ءى. كىرىسپە ءبولىم
امانداسۋ - ترەنينگ - «مولەكۋلالار»
ءىى. وقىتۋدىڭ ماقساتىمەن تانىستىرۋ
ءىىى. نەگىزگى ءبولىم
1) «ەسكى كوزقاراستاعى ءمۇعالىم - ول قانداي؟» مىسالدار كەلتىرە الاسىز با؟
بەينە - روليك كورۋ. «شكولا موەي مەچتى»- ەرالاش توپتاماسىنان
- وسى سياقتى قىلىقتارمەن مۇعالىمدەر وقۋشىلاردىڭ وقۋعا قىزىعۋشىلىقتارىن تومەندەتەرى ءسوزسىز.
2) «ميعا شابۋىل»
- سىزدەر وقىتۋدا قانداي كەدەرگىلەرگە تاپ بولاسىزدار، ونى قالاي شەشەسىزدەر؟
- جالپى، وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋدى كوزدەيتىن شاعىن بولسا دا زەرتتەۋلەر جۇرگىزىپ كوردىڭىزدەر مە؟ ول قالاي ىسكە استى؟
4). شاعىن لەكسيا: « توپپەن جۇمىستى ۇيىمداستىرۋدىڭ ەرەجەلەرى» سلايد ارقىلى ءتۇسىندىرۋ
ا) توپتار ءتۇرلى تاسىلدەرمەن قۇرىلۋى مۇمكىن توپ قالاي قۇرىلسا دا جاڭادان قۇرىلعان كەزدە توپتاعى وقۋشىلار ءبىر - بىرىمەن جۇمىس ىستەۋ سيپاتىنا، داعدىلارى مەن ستيلىنە يكەمدەلۋگە، بەيىمدەلۋگە ۋاقىت كەرەك.
ءا) توپتا جالپى ەرەجەلەردى باسشىلىققا الۋ كەرەك. (توپ ەرەجەلەرىنىڭ ۇلگىسىن كورسەتۋ)
توپتىڭ ءار مۇشەسى وزىنەن نە كۇتىلەتىنىن، جۇمىس قالاي بولىنگەنىن، كىمگە قالاي قولداۋ كورسەتۋ كەرەكتىگىن جانە ەڭ نەگىزگىسى ناتيجەگە قالاي قول جەتكىزەتىندىگىن ءبىلۋ كەرەك.
ب) توپ مۇشەلەرىنىڭ سانى
شاعىن توپتار – 5 - 6 ادامنان اسپاۋ كەرەك
جۇپتار - 2 ادامنان
ۇلكەن توپتار - 7 دەن 12 - 13، 14 كە دەيىن
5). توپتاعى بىرلەسكەن جۇمىس
- سىزدەر وزدەرىڭىز توپقا ءبولۋدىڭ قانداي تاسىلدەرىن بىلەسىزدەر؟ (كوۋچينگكە قاتىسىپ كورگەن مۇعالىمدەر وزدەرى پايدالانعان ترەنينگتەردى وتكىزىپ كورسەتەدى.)
ا) «ۇقساس سۋرەتتەر» ارقىلى بىرنەشە توپقا ءبولۋ
ءا) مۇعالىمدەردىڭ ءار توبىنا بىرنەشە سۋرەتتەر بەرۋ. وسى سۋرەتتەردى پايدالانىپ ولاردى قانداي توپتارعا بولەتىن ەدىڭىزدەر؟ 1 - توپتىڭ سۋرەتتەرىن: كوكتەم، ترانسپورت دەگەن ەكى تاقىرىپقا جىكتەۋگە بولادى. 2 – توپتىڭ سۋرەتتەرىن: قىسقى كيىمدەر، اعاشتان جاسالعان بۇيىمدار دەپ جىكتەۋگە بولادى. 3 - توپتىڭ سۋرەتتەرى: بالالار ويىنشىقتارى، تۇرمىستاعى تەحنيكا دەپ؛ 4 - توپتىڭ سۋرەتتەرىن: تابيعات، قىزداردىڭ اشەكەي بۇيىمدارى دەپ جىكتەۋگە بولادى.
مۇعالىمدەر سۋرەتتەردى جىكتەپ، پلاكاتقا جەلىمدەيدى. نەگە وسىلاي جىكتەگەندەرىن تۇسىندىرەدى، ونى قورعايدى.
بۇل جەردەگى قولدانىلعان ءتاسىل:
ۆيزۋالداندىرۋ داعدىلاردى پايدالانىپ ستو - دى دامىتۋ
6). سەرگىتۋ ءساتى «باقىتتى بولۋدىڭ سىرلارى» سلايد
7). «دجيگ - سو» ءادىسىن قالاي وتكىزەمىز؟
ءۇش توپقا ءماتىن بەرىلەدى.
1 - توپ - «مۇز استىنداعى ۇيقى»
2 - توپ - «سۋ جيناعىش باقالار»
3 - توپ « قىزمەتشى قۇس»
(بۇل ماتىندەر باستاۋىش سىنىپتىڭ مۇعالىمدەرىنە ارنالعان «ديكتانتتار جيناعى» دەگەن كىتاپتان الىنعان.)
ءماتىندى تۇسىنگەندەرىن سۇراۋ
1 - توپتان - «قىزمەتشى قۇس» تۋرالى سۇراۋ
2 - توپتان – «مۇز استىنداعى ۇياقى» تۋرالى سۇراۋ
3 - توپتان - «سۋ جيناعىش باقالار» تۋرالى سۇراۋ
وسىلاي قۇرىلعان توپتاردا جۇمىس ىستەۋدە:
بىرىنشىدەن: وقۋشىلاردىڭ الەۋمەتتىك ءوزارا ارەكەت ەتۋ داعدىسى داميدى.
ەكىنشىدەن: توپتىق قارىم - قاتىناس داعدىسى داميدى.
ۇشىنشىدەن: پروبلەمالاردى شەشۋ داعدىسى داميدى.
8) ستو - نىڭ اشىق جانە جابىق سۇراقتار ستراتەگياسىن قولدانۋ جايلى وي - ءبولىسۋ. توپتار وزدەرىنە بەرىلگەن سۋرەتتەر بويىنشا ءبىر - بىرىنە اشىق جانە جابىق سۇراقتار قويادى.
9). ساباقتاردىڭ فراگمەنتتەرىن كورسەتۋ
قىركۇيەك ايىندا مەن كۋرستىڭ باعدارلاماسى بويىنشا مەكتەپتە پراكتيكادان ءوتتىم. سوندا ول وزىمەن جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن شىعارماشىلىق توپ قۇرىپ، ولاردى جاڭاشا ءادىس - تاسىلدەرگە ۇيرەتكەن ەدىم.
مۇعالىمدەردىڭ سول كەزدە وتكىزگەن ساباقتارىنان كورىنىستەر كورسەتۋ. ءار ساباقتىڭ فراگمەنتىنە كوممەنتاريي جاساۋ.
توپتا جۇمىس ىستەۋ ۇلگىلەرى:
مىسالى: 1. «اكۆاريۋم» ءادىسى – ءۇي تاپ. سۇراۋدىڭ ءتيىمدى تۇستارى - باياتايەۆا گ. س ساباعىنان فراگمەنت
2. سوڭعى ءونىم - ناتيجە قانداي بولدى؟-
ساربەكوۆا ا. ر. ساباعىنان فراگمەنت
امانكۋلوۆا ك. س ساباعىنان فراگمەنت
باياتايەۆا گ. س - "بولجام اعاشى"
3. «كلاستەر»- ستراتەگياسى - كالىشيەۆا ر. ءا ساباعىنان فراگمەنت
10). «وقۋشى ءۇنى» 11، 8 - سىنىپتاردان الىنعان ينتەرۆيۋ
ساباق سوڭىنداعى وقۋشىلاردىڭ پىكىرىن ءبىلۋ تۋرالى 2004 جىلى دجين راددوك باستاعان كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زەرتتەۋشىلەرى باستاپ جاساعان جوبا. ولار وقۋشىلاردىڭ وقۋ مەن وقىتۋ ۇدەرىسىنە قاتىستى وي - پىكىرلەرىنە نازار اۋدارادى، ياعني ونىڭ ماقساتى وقۋشىلاردىڭ وقۋ مەن وقىتۋ ۇدەرىسىنە قاتىستى پىكىرلەرىن ۇعىنۋ.
بەينەروليكتەن وقۋشىلاردان الىنعان ينتەرۆيۋدى كورسەتۋ.
ءىىى. كوۋچينگتىڭ قورىتىندى كەزەڭى:
مۇعالىمدەردىڭ پىكىرىن ءبىلۋ.
سويلەمدى جالعاستىرىڭىز.
• ماعان كوۋچينگتە ۇناعانى............
• بۇگىن ارىپتەستەرمەن.......... جايلى وي - بولىستىك
• مەن بۇگىن................................... ەكەنىن ءتۇسىندىم
• ماعان..................................... ءتۇسىنۋ قيىن بولدى.
• مەن..................................... جايلى تولىعىراق بىلگىم كەلەدى.
مۇعالىمدەر پىكىرلەرىن ستيكەرگە دە جازىپ قالدىرادى.
- قاتىسقاندارىڭىزعا راحمەت!
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ ماقساتى: سانداردى تۋرا جانە كەرى ساناتۋ، بالالاردى لوگيكالىق تاپسىرمالار بويىنشا ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ، جۇمباقتار شەشتىرۋ ارقىلى مەزگىل، ۋ...
